Edukira joan

Murray Gell-Mann

Wikipedia, Entziklopedia askea
Murray Gell-Mann

(2012)

Smithsonian Institutioneko juntako kidea

1974ko abuztuaren 31 - 1988
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakMurray Gell-Mann
JaiotzaLower Manhattan1929ko irailaren 15a
Herrialdea Ameriketako Estatu Batuak
BizilekuaAmeriketako Estatu Batuak
HeriotzaSanta Fe2019ko maiatzaren 24a (89 urte)
Hobiratze lekuaRed Butte Cemetery (en) Itzuli
Familia
Ezkontidea(k)J. Margaret Dow (en) Itzuli
Marcia Southwick (en) Itzuli
Hezkuntza
HeziketaYale College (en) Itzuli
Columbia Grammar & Preparatory School (en) Itzuli
Yale Unibertsitatea
Massachusettseko Teknologia Institutua
Jonathan Edwards College (en) Itzuli
Tesi zuzendariaVictor Weisskopf (en) Itzuli
Doktorego ikaslea(k)Sidney Coleman
Kenneth G. Wilson
James Hartle
Jon Mathews (en) Itzuli
Todd Brun (en) Itzuli
Cosmas Zachos (en) Itzuli
Philip Moss Platzman (en) Itzuli
Sam M. Berman (en) Itzuli
Carl Iddings (en) Itzuli
Henry Hoyt Hilton (en) Itzuli
Donald F. DuBois (en) Itzuli
Kenneth Young (en) Itzuli
Rod Crewther (en) Itzuli
Christopher T. Hill (en) Itzuli
William C. Davidon (en) Itzuli
Norman Dombey (en) Itzuli
George Chapline, Jr. (en) Itzuli
Hizkuntzakingelesa
Irakaslea(k)Victor Weisskopf (en) Itzuli
Enrico Fermi
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jardueraksaiakeragilea, fisikari teorikoa, ikertzailea eta fisikaria
Enplegatzailea(k)Chicagoko Unibertsitatea
Kaliforniako Teknologia Institutua
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Society
Ameriketako Estatu Batuetako Zientzien Akademia Nazionala
Ameriketako Fisika Elkartea
Zientzien Errusiar Akademia
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Indiako Zientzien Akademia Nazionala
Amerikako Sozietate Filosofikoa
Zientziak Aurrera Egiteko Elkarte Amerikarra
JASON (en) Itzuli

tuvalu.santafe.edu…
Twitter: quark_king TED: murray_gell_mann Musicbrainz: ae86d0f5-a312-4b91-acc3-a5ddc9c73a95 Find a Grave: 199423923 Edit the value on Wikidata

Murray Gell-Mann (New York, 1929ko irailak 15Santa Fe, Mexiko Berria, 2019ko maiatzaren 24a) fisikari estatubatuar bat izan zen. Yale Unibertsitatean eta MITen ikasi zuen. 1955etik irakaslea da Kaliforniako Unibertsitatean (Pasadenako kanpusean, non 1967ko Fisika teorikoko katedradun izan zen. NASAko kide izan zen 1964tik.

Fisikako Nobel Saria jaso zuen 1969an funtsezko partikulei buruzko bere aurkikuntzengatik. Gell-Mannen teoriak ordena eman zion nukleo atomikoaren barnean 100 partikula inguru aurkitu ondoren sortu zen kaosari. Partikula horiek, protoi eta neutroiez gain, quark izeneko beste funtsezko partikula batzuez osatuta zeuden. Quarkak gluoi trukaketari esker elkartuta mantentzen dira. Beste ikertzaile batzuekin batera, quark eta gluoien teoria kuantikoa eraiki zuen, kromodinamika kuantiko deritzona.

Zientziaz gain, Gell-Mann irakasleari beste arlo batzuk ere interesatzen zitzaizkion, literatura, historia naturala, linguistika historikoa, arkeologia, historia edo psikologia kasu.

Murray Gell-Mann The Quark and the jaguar, Adventures in the simplex and the complex, lanaren egilea da, Espainian Tusquetsek Quarka eta jaguarra, Abenturak sinpletasun eta konplexutasunean izenburupean editatu zuen izaera autobiografikoko zientzia dibulgazioko saiakera hori.

Jasotako beste sari batzuk

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]