نمایش مبدأ برای جنتو لینوکس

{{جعبه اطلاعات سیستم‌عامل
|نام                       = جنتو لینوکس
|نشان                      = Glogo-small.png
|اندازه نشان               = 75px
|تصویر                     =
|اندازه تصویر              =
|توضیح تصویر               =
|توسعه‌دهنده                = بنیاد غیرانتفاعی جنتو
|شرکت سازنده               =
|خانواده                   = [[شبه-یونیکس]]
|نوع هسته                  = [[هسته یکپارچه|یکپارچه]] ([[هسته لینوکس]])
|نوع منبع                  = [[نرم‌افزار آزاد و متن‌باز]]
|پلاتفرم                    = [[آی‌ای-۳۲]]، [[x86-64]]، [[ایتانیوم|IA-64]], [[پاور پی‌سی]] ۳۲/۶۴، [[اسپارک]] 64-bit، [[دک آلفا]]، [[PA-RISC خانواده|PA-RISC]]
|تاریخ اولین انتشار        = {{تاریخ انتشار|۲۰۰۲|۰۳|۳۱}}
|آخرین نسخه پایدار         = [[انتشار غلتان]]
|تاریخ آخرین نسخه پایدار   =
|آخرین نسخه آزمایشی        =
|تاریخ آخرین نسخه آزمایشی  =
|روش بروزرسانی             = [[پورتیج#Emerge|Emerge]]
|برنامه مدیریت بسته‌ها      = [[پورتیج]] {{انگلیسی|Portage}}
|واسط کاربری پیش‌فرض        = [[کی‌دی‌ای]] از دیسک زنده و واسط‌های کاربر دیگر
|پروانه                    = به‌طور عمده [[GNU GPL]] و مجوزهای مختلف
|وضعیت                     = جاری
|وبگاه                     = [http://www.gentoo.org/ www.gentoo.org]
|وضعیت پشتیبانی            =
}}
'''جنتو لینوکس''' {{انگلیسی|Gentoo Linux}} یک [[توزیع لینوکس|توزیع گنو/لینوکس]] است که با استفاده از [[سامانه مدیریت بسته]] خود به نام [[پورتج|پورتیج]]، این امکان را به کاربران می‌دهد تا تقریباً تمام برنامه‌ها را به‌طور دلخواه [[کامپایلر|کامپایل]] و بر اساس نیازهای خود [[بهینه‌سازی]] کنند. این ویژگی موجب شده جنتو به‌عنوان یکی از سریع‌ترین توزیع‌های گنو/لینوکس شناخته شود. نصب بسته‌ها در این [[سیستم‌عامل]] معمولاً از طریق [[کد منبع]] انجام می‌شود، هرچند برخی برنامه‌ها به‌صورت [[پرونده دودویی|پرونده‌ دودویی]] از پیش‌[[کامپایلر|کامپایل‌]]<nowiki/>شده {{انگلیسی|precompiled}} نیز دردسترس هستند.<ref>{{cite web|url=https://wiki.gentoo.org/wiki/Binary_package_guide|title=Binary package guide|publisher=gentoo.org|access-date=2022-09-04|quote=Next to the usual support for source-based ebuilds, Portage also supports building and installing binary packages.|archive-date=February 12, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180212004921/https://wiki.gentoo.org/wiki/Binary_package_guide|url-status=live}}</ref> جنتو بر روی طیف گسترده ای از معماری های پردازنده اجرا می شود.

[[سامانه مدیریت بسته]] جنتو به‌گونه‌ای طراحی شده است که [[برنامه‌نویسی ماژولی|ماژولار]]، [[قابل حمل (نرم افزار)|قابل حمل]]، آسان برای نگهداری و انعطاف‌پذیر باشد. جنتو خود را یک [[متا|متا‌]]<nowiki/>توزیع می‌نامد، زیرا اکثر کاربران آن تنظیمات و مجموعه‌های نصب‌شده‌ای از برنامه‌ها دارند که منحصربه‌فرد و متناسب با نیازهای سیستم و کاربردهایشان است.

نام جنتو لینوکس از [[پنگوئن جنتو]]، سریع‌ترین گونه شناگر پنگوئن، الهام گرفته شده است. این نام برای نشان دادن قابلیت‌های بالقوه سرعت در بهینه‌سازی‌های خاص سخت‌افزار که یکی از ویژگی‌های اصلی جنتو است، انتخاب شده است.

== تاریخچه ==
ایدهٔ اصلی طراحی جنتو توسط [[دنیل رابینز]] مطرح شد. به گفتهٔ خودش آشنایی وی با گنو/لینوکس از زمانی شروع شد که به عنوان یک [[مدیر سیستم]] در [[دانشگاه نیومکزیکو]] با [[وب سرور]] [[ان‌تی]] مشغول کار بود. بعدها وی از [[دبیان|توزیع دبیان]] برای این منظور استفاده می‌کند و قدرت گنو/لینوکس در کنار برنامه‌هایی چون [[سامبا]] و [[آپاچی]] وی را شگفت‌زده می‌کند. سپس به فراگیری [[پایتون (زبان برنامه‌نویسی)|پایتون]] و [[برنامه‌نویسی]] [[پوسته یونیکس]] می‌پردازد. بعد از کار کردن با چند توزیع مختلف اقدام به ساخت توزیع جنتو می‌کند<ref>{{یادکرد وب |url=http://www.gentoo.org/doc/en/articles/making-the-distro-p1.xml |title=Gentoo Linux Documentation - Making the distribution, Part 1<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۳۰ اوت ۲۰۰۸ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090214181824/http://www.gentoo.org/doc/en/articles/making-the-distro-p1.xml |archivedate=۱۴ فوریه ۲۰۰۹ |dead-url=yes}}</ref>

== پورتیج ==
قلب سیستم‌عامل جنتو [[پورتیج (نرم‌افزار)|پورتیج]] {{انگلیسی|Portage}} نام دارد. پورتیج [[سامانه مدیریت بسته]] در جنتو است که با استفاده از [[پایتون]] و [[بش]] نوشته شده و شبیه سیستم [[پورت‌های فری‌بی‌اس‌دی|'''پورت‌های فری‌بی‌اس‌دی''']] است. این سیستم برای نصب بسته‌ها از ابزار [[ایمرج]] {{انگلیسی|Emerge}} استفاده می‌کند. این وسیله خود برای نصب بسته‌ها از فایل‌هایی به نام [[ای‌بیلد]] {{انگلیسی|Ebuild}} استفاده می‌کند، به این طریق که هنگامی که به وسیلهٔ ایمرج اقدام به نصب بسته‌ای شود، به دنبال فایل ای‌بیلد آن بسته جستجو می‌شود. این فایل دارای اطلاعاتی نظیر آدرس کد منبع بسته، توضیحی کوتاه در مورد بسته، نویسندهٔ برنامه و وابستگی‌های آن {{انگلیسی|Dependencies}} است.

== USE Flag ==
یکی از ویژگی‌های جنتو استفاده از گزینه‌های USE Flag است. این ویژگی امکان بهینه‌سازی فوق‌العاده بسته‌ها را مهیا می‌کند.

هنگامی که یک برنامه اجرا می‌شود، بی‌شک با ماژول‌ها و زیربرنامه‌های دیگری هم ارتباط دارد. برای مثال زمانی که برنامه‌ای برای نمایش فیلم اجرا می‌شود، این برنامه با برنامه‌های دیگری ارتباط دارد که وظیفهٔ هرکدام از آن‌ها می‌تواند، کنترل صدا، استفاده از توابع گرافیکی یا خواندن فایل‌های [[دی‌وی‌دی]] باشد. حال اگر فردی به یکی از این برنامه‌ها نیاز نداشته باشد، می‌تواند از آن استفاده نکند و سرعت اجرای برنامه‌ها را بالا ببرد. برای مثال فردی که دستگاه خوانندهٔ دی‌وی‌دی ندارد، با چشم‌پوشی از این گزینه، برنامهٔ خود را بهینه می‌کند.

== استفاده از کد منبع ==
در جنتو برای نصب و پیکربندی برنامه‌ها بیشتر از کد منبع {{انگلیسی|Source Code}} استفاده می‌شود. اگرچه کدهای منبع نسبت به بسته‌های باینری حجیم‌تر هستند و زمان بیشتری برای نصب شدن می‌گیرند، اما امتیازهایی دارند:
* استفاده از CFlag: به این وسیله می‌توان برنامه‌ها را بر اساس معماری رایانه‌ای که مورد نظر است، سفارشی و بهینه کرد. معمولاً از CFlag به عنوان گزینه‌های [[جی‌سی‌سی]] (GCC GNU Compiler Collection) یاد می‌شود.
* استفاده برای معماری‌های مختلف: با استفاده از کد منبع می‌توان برنامه‌ای را بر روی سیستم‌های کاملاً متفاوت نصب کرد. در صورتی که برای استفاده از بسته‌های باینری، هر معماری نیاز به بستهٔ مخصوصی دارد.
* اصلاح خطاها: اگر پس از دریافت یک بسته معلوم شود برنامه دچار اشکالی است، در بیشتر مواقع می‌توان با تغییر چند خط از برنامه، آن را اصلاح کرد. در حالی که اگر از بسته‌های باینری استفاده کنید، اغلب بایستی بستهٔ اصلاح شده را دریافت کنید یا حداقل فایل ضمیمه‌ای بگیرید.
* وابستگی‌ها Dependencies: استفاده از کد منبع باعث می‌شود، وابستگی‌ها منعطف تر رعایت شوند.

== قابلیت حمل ==
در ابتدا جنتو تنها برای [[معماری رایانه|معماری‌های]] [[آی‌ای-۳۲]] طراحی شد، ولی در حال حاضر می‌توان آن رو بر روی سیستم‌های x86-64، PowerPC, Sparc, Itanium, Mips, SuperH, DEC Alpha , arm , arm64 و '''[[آی‌بی‌ام]]''' سری Z اجرا کرد. همچنین اقداماتی برای پیاده‌سازی سیستم پورتیج برای کاربران [[مک اواس ده]] و [[اپن‌سولاریس]] در حال انجام است.

== نام‌گذاری و نشان‌ها ==
توزیع جنتو به علت سرعت زیادش جنتو نام گرفت، زیرا پنگوئن جنتو بین سایر پنگوئن‌ها سریع‌ترین سرعت شنا را دارد.

نشان رسمی جنتو، حرف g است.

نماد دیگر و بسیار محبوب این توزیع لری گاوه (Larry the cow) است. یک گاو نه چندان باهوش که از تنوع توزیع‌ها خسته شده و پس از مدت‌ها به جنتو رسیده و به آن علاقه پیدا کرده‌است!<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =نوید پایا |نشانی =http://irantux.org/html/index.php?name=Sections&req=viewarticle&artid=132&page=1 |عنوان =جنتو توزیعی متفاوت |ناشر =ایران‌تاکس |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۲ اسفند ۱۳۸۹ |archiveurl =https://web.archive.org/web/20110812025440/http://irantux.org/html/index.php?name=Sections&req=viewarticle&artid=132&page=1 |archivedate =۱۲ اوت ۲۰۱۱ |dead-url =yes}}</ref> مشهور است که کاربرا گنو/لینوکس بعد از توزیع جنتو، توزیع دیگری را امتحان نمی‌کنند.<ref>{{cite web|url=http://www.gentoo.org/news/20081220-releng-first-weekly-stage.xml|title=Gentoo News – First sets of weekly stage3 tarballs and minimal CDs released|publisher=Gentoo.org|date=2008-12-20|access-date=2010-01-28|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100702230431/http://www.gentoo.org/news/20081220-releng-first-weekly-stage.xml|archive-date=July 2, 2010|df=mdy-all}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gentoo.org/news/20080922-releng-announcement.xml|title=Gentoo News – New release strategy to provide more current install media|publisher=Gentoo.org|date=2008-09-22|access-date=2010-01-28|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100208123741/http://www.gentoo.org/news/20080922-releng-announcement.xml|archive-date=February 8, 2010|df=mdy-all}}</ref>

== توزیع‌های مبتنی بر جنتو ==
{{چندستونه}}
* [[بینتو]]
* [[جنتوکس]]
* [[لیتریکس]]
* [[پنتو]]
* [[سابایون لینوکس]]
* [[کل کولیت]]
* [[فانتو]]
* [[ناپر دیسک]]
* [[تین هت]]
* [[ویدا لینوکس]]
* [[فایربال]]
* [[پرداس]]
{{پایان چندستونه}}

== منابع ==
{{پانویس}}
* [http://gentoo-wiki.com/]
* [http://www.gentoo.org/doc/en/handbook/]

== پیوند به بیرون ==
{{انبار-رده}}
* [http://www.gentoo.org/ سایت رسمی پروژهٔ جنتو]
* [http://gentoo-wiki.com/ ویکی‌های غیررسمی ولی کامل برای جنتو و حتی توزیع‌های دیگر] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080517095627/http://www.gentoo-wiki.com/ |date=۱۷ مه ۲۰۰۸}}
* [https://web.archive.org/web/20080831015839/http://www.gentoo-portage.com/ جستجوی سیستم پورتیج]
* [https://web.archive.org/web/20080915152622/http://www.gentoo.org/main/en/irc.xml کانال‌های رسمی آی‌آرسی(IRC)]

{{توزیع‌های لینوکس}}
{{داده‌های کتابخانه‌ای}}

{{سیستم‌عامل}}
[[رده:جنتو لینوکس]]
[[رده:توزیع‌های لینوکس ایکس۸۶–۶۴]]
[[رده:نرم‌افزارهای ۲۰۰۲ (میلادی)]]