Oilthigh Halle-Wittenberg
| Oilthigh Mhàrtainn-Lùtair Halle-Wittenberg | |
| |
| Stèidhichte | 1502 (Wittenberg) agus 1694 (Halle) |
| Suidheachadh | Wittenberg (Sagsainn-Anhalt), Halle (Sagsainn-Anhalt), a' Ghearmailt |
| Oileanaich | ~20.000 |
| Làrach-lìn | http://www.uni-halle.de/ |
Is e oilthigh aosmhor Gearmailteach a tha ann an Oilthigh Mhàrtainn Lùtair Halle-Wittenberg (Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg sa’ Ghearmailtis, Martin-Luther-University of Halle-Wittenberg sa’ Bheurla). Tha e na laighe ann an Wittenberg agus ann an Halle (Saale) ann an Sagsainn-Anhalt anns a' Ghearmailt. B’ àbhaist a bhith dà oilthigh ann a chaidh an cuir ri chèile ann an 1817.
Eachdraidh
[deasaich | deasaich an tùs]'S e am pàirt den Oilthigh Wittenberg ris an canar “Leucorea” am fear as sine. Chaidh a stèidheachadh ann an 1502 le cuideachadh bho rìgh Frederic III. Bha e ceangailte ris a’ mhanachainn Augustineum. Thòisich iad air eòlas-lagha, eòlas-diadhachd agus eòlas-leighis a theagasg. Bho 1508 bha Màrtainn Lùtair ag obair an seo. Bha Philipp Melanchthon na àrd-ollamh airson cànan Greugais. Anns an 16mh linn bha an t-Oilthigh Wittenberg cliùiteach airson rannsachaidh chreideimh.
Ach nuair a ràinig Napoleon Sagsainn ann an 1813, dhùin e an t-oilthigh. An uair sin dh’ imrich Oilthigh Wittenberg gu Halle.
Ach bha Oilthigh Halle an-seo mar thà, fear a chaidh a stèidheachadh ann an 1694. Ann an 1817 chaidh an dà oilthigh a chuir ri chèile mar Vereinigte Friedrichs-Universität Halle-Wittenberg. Is e sin as adhbhar gu bheil dà dealbh aig an oilthigh. Dh’atharraich an t-ainm a-rithist gu Martin-Luther-Universität Halle-Wittenberg ann an 1933.
An-diugh tha ionad airson eachdraidh an Ath-leasachaidh ann, ionad airson Cànan agus Dualchas na Gearmailt, agus ionad airson rannsachadh mu na Stàitean Aonaichte.
Daoine cudromach
[deasaich | deasaich an tùs]Daoine cudromach ann an Oilthigh Wittenberg:
- Màrtainn Lùtair, ath-leasachair
- Phillip Melanchthon, ath-leasachair
Àrd-ollaimh cudromach ann an Oilthigh Halle-Wittenberg:
- Emil Adolf von Behring, (1854-1917), fhuair e Duais Nobel 1901 airson eòlas-leighis
- Gustav Hertz, (1887-1975), fhuair e Duais Nobel nàdar-fheallsanachd ann an 1925
- Karl Ziegler, (1898-1973), fhuair e Duais Nobel ceimigeachd ann an 1963
Oileanaich cudromach ann an Oilthigh Halle-Wittenberg:
- Georg Friedrich Händel, (1685-1759), neach-ciùil
- Clemens Brentano, (1778-1842), bàrd ainmeil anns a’ Ghearmailt
- Joseph Freiherr von Eichendorff, (1788-1857), bàrd agus sgrìobhadair ainmeil anns a’ Ghearmailt
