Kopytnik

Kopytnik

Kopytnik (Tussilago farfara)
systematika
Domena	Eukaryoty
Swět	Rostlinstwo
rjad:	(Asterales)
swójba:	Zestajenkowe rostliny (Asteraceae)
podswójba:	(Asteroideae)
tribus:	Senecioneae
ród:	Kopytnik(Tussilago)
družina:	Kopytnik
wědomostne mjeno
Tussilago farfara
L.

Kopytnik (Tussilago farfara) je jenička družina roda Tussilago ze swójby zestajenkow (Asteraceae).

Wopis

Kopytnik je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć 25 (7-30) cm.

Łopjena

Łopjena steja na spódku, su jasnje stołpikowe, kulojte z wutrobojtu buchtu, na kromje hrube, mjeztym zo cuńšo zubate, na hornim boku słabje kosmate, na delnim boku husto běłopjelsćojte abo šěropjelsćojte. Wone docpěja šěrokosć wot 10 hač do 30 cm. Jich zubki njesu čornojte kónčki.

Kćenja

Wón kćěje wot (februara) měrca hač do apryla.

Kćenjowe stołpiki so pokazuja před łopjenami, su njehałuzate, husto kaž pawčina abo běłopjelsćojće kosmate, na delnim dźělu huste, na hornim dźělu kiwkate, z lancetojtymi, čerwjenojtymi šupiznołopješkami.

Kćenja su žołte. Kćenjowe hłójčki steja po jednu na kóncach pjelsćojtych stołpikow a docpěja šěrokosć mjezy 30 a 40 mm. Korbik wobsteji z hač do 300 jazyčkowych kćenjow, znutřka z hač do 40 rołkowych kćenjow a docpěje šěrokosć wot 2 hač do 2,5 (3) cm. Jazyčkowe kćenja su linealne, docpěja dołhosć wot 14 mm, su mnoholičbne a kaž rołkowe kćenja su žołte. Za čas kćěwa njenjese zelene łopjena. Přikrywne łopješka su jednorynkale.

Kćenja so wot muchow a pčołkow wopróšeja.

Płody

Płód ma dołhi, židźany kosmokeluch.

Płody wětřik rozduwa.

Stejnišćo

Wón rosće na brjohach, na pućowych kromach, na nadróžnych kromach, na prózdnych rolach, na włóžnych rolach, na smjećišćach a w šćerkownjach. Ma radšo bóle mjeńše wotewrjene, zwjetša wapnite pódy.

Rozšěrjenje

Kopytnik je w nimale cyłej Europje, sewjernej Aziji a sewjernej Africe rozšěrjeny.

Maćizny

Rostlina wobsahuje slinowe maćizny, kotrež kašel a dybawosć wolóžuja. Ale dźiwje rostlina jědojte pyrolicidinowe alkaloidy wobsahuja. Tohodla so w hojerstwje zwjetša bjezalkaloidowe wuplahowanki wužiwaja.

Podobne družiny

Podobny ród je dźewjaz, dźewjer Petasites (němsce Pestwurz). Jich łopjenowe zubki njenjesu čornojte kónčki.

• Petasites hybridus
• Petasites albus ma łopjena, kotrež su na delnim boku kiwkaće běłopjelsćojte. Rosće w srjedźnych horach, předalpach a Alpach.
• Petasites paradoxus ma łopjena, kotrež su na delnim boku husto běłopjelsćojte, 3-róžate hač do wutrobojte. Rosće we předalpskim kraju a Alpach.

Wobrazy

• 
  Rostlina z kćenjemi
• 
  Ilustracija
• 
  Nutřkowne kćenja
• 
  Dwě łopjenje
• 
  Hohe Tauern

Žórła

• GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 75 (němsce)
• GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, stronje 82-83 (němsce)
• Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 172 (němsce)
• Seidel/Eisenreich: BLV Bestimmungsbuch Blütenpflanzen, ISBN 3-405-13557-5, stronje 52-53 (němsce)
• Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 292 (němsce)
• Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 180 (němsce)
• Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
• Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
• Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)

Eksterne wotkazy

Kopytnik. W: FloraWeb.de. (němsce)

• Ród pěi GRIN. (jendź.)