Jump to content

Էտրուսկերեն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էտրուսկերեն

mechl Rasnal,

ազգի ինքնանվանում՝ Rasenna
Տեսակլեզու, մեռած լեզու և հին լեզու
ԵնթադասTyrsenian?
ԵրկրներՀին Էտրուրիա, Ապենինյան թերակղզի, Կորսիկա
Խոսողների քանակ0 մարդ
ԴասակարգումՄեկուսացած լեզու ըստ վարկածի՝ Տիրենեյան ընտանիք
Գրերի համակարգԷտրուսկյան այբուբեն
IETFett
ISO 639-1
ISO 639-2und
ISO 639-3ett
 Etruscan language Վիքիպահեստում

Էտրուսկերեն (ɨˈtrʌskən[1]), էտրուսկների մեռած լեզու, որի ծագման հիմքը հայտնի չէ, դիտվում է որպես մեկուսացած լեզու։ Իտալիայի հին լեզուներից մեկն է՝ ավանդված շուրջ ինը հազար արձանագրություններով, որոնց մեծ մասը տապանագրեր են։ Մեր թվարկության սկզբներին դուրս մղվեց լատիներենի կողմից՝ չնայած 360 թ. դեռևս գործածական էր որպես կրոնական՝ գուշակների ծիսական լեզու։ Հնագույն գրավոր հուշարձանները Ք. ա. 7-րդ դարի են։ Այբուբենն ունի 26 նշան, գրվում էր աջից ձախ։ Ցեղակցական կապերը այլ լեզուների հետ պարզված չեն։ Էտրուսկյան այբուբենի հիման վրա է առաջացել լատինական գիրը[2]։

Հնչյունաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էտրուսկերեն այբուբենի էվոլյուցիան

Էտրուսկերենի ձայնավորային համակարգը բաղկացած է չորս պարզ ձայնավորներից։

Առաջնային Ետին
Փակ i
[i]
I
u
[u]
U
Միջին e
[e]
E
Բաց a
[ɑ]
A

Բաղաձայնական համակարգ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկշրթնային Ատամնային Քմային Ետնալեզվային Կոկորդային
Ռնգային m
[m]
M
n
[n]
N
Հպական p
[p]
P
φ
[pʰ]
Φ
t, d
[t]
T D
θ
[tʰ]
Θ
c, k, q
[k]
C K Q
χ
[kʰ]
Χ
Հպաշփական z
[ts]
Z
Շփական f
[ɸ]
F
s
[s]
S
ś
[ʃ]
Ś
h
[h]
H
Նեղվածքային ձայնորդ l
[l]
L
i
[j]
I
v
[w]
V
Րեական r
[r]
R

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Laurie Bauer, 2007, The Linguistics Student’s Handbook, Edinburgh
  2. Հ. Զ. Պետրոսյան, Ս. Ա. Գալստյան, Թ. Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատարակչություն, Երևան, 1975։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էտրուսկերեն» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 88