Պորի
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Պորի | |||||
| ֆիններեն՝ Porin kaupunki շվեդ.՝ Björneborg stad | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Ֆինլանդիա | ||||
| Համայնք | Սատակունա | ||||
| Հիմնադրված է | 1558 թ. | ||||
| Մակերես | 1156,16 կմ² | ||||
| Պաշտոնական լեզու | ֆիններեն[1][2] | ||||
| Բնակչություն | ▲83 219 մարդ (փետրվարի 29, 2024)[3] | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+2 և UTC+3 | ||||
| Պաշտոնական կայք | pori.fi(ֆին.)(անգլ.) | ||||
| |||||
Պորի (ֆիններեն՝ ˈpori, շվեդ.՝ Björneborg [bjœːrneˈborj] (
); լատին․՝ Arctopolis[4]), քաղաք և համայնք Ֆինլանդիայի արևմտյան մասում՝ Կոկեմակի գետի էստուարիայում, Բոտնիական ծովածոցից մոտավորապես 10, Տամպերե քաղաքից՝ 110, Տուրկուից՝ 140, մայրաքաղաք Հելսինկիից՝ 241 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Սատակունտա շրջանի և դրա Պորի ենթաշրջանի վարչական կենտրոնն է[5]։ Հիմնադրվել է 1558 թվականին դուքս Յոհանի կողմից, ով հետագայում դարձել է Շվեդիայի Յոհան III թագավորը[6]։
Քաղաքն զբաղեցնում է 2․062 քառակուսի կիլոմետր տարածք, որից 870,01 քառակուսի կիլոմետրը ջրածածկ է։ 2021 թվականի դեկտեմբերի 31-ի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 83․491, բնակչության խտությունը կազմել է 100,1 մարդ/կմ2[7]։ Բնակչության թվաքանակով Ֆինլանդիայում զբաղեցնում է 7-րդ տեղը․ 1952 թվականին այդ ցուցանիշով եղել է հինգերորդը՝ հաջորդելով Հելսինկիին, Տուրկուին, Տամպերեին և Լահտիին[8]։
Պորին համբավվել է Եվրոպայի ամենահին ջազային փառատոնով, առաջին ֆիննալեզու թատրոնով[9], մանրավազ լողափերով, տափօղակով հոկեյի Porin Ässät ակումբով, FC Jazz ֆուտբոլային ակումբով, որը երկու անգամ նվաճել է Ֆինլանդիայի չեմպիոնի տիտղոսը, ինչպես նաև արագ սննդի տեղական տեսակով՝ porilainen-ով[10]։ Իր տարեգրության ընթացքում բնակավայրը ինն անգամ հրո ճարակ է դարձել[11][12][13][14][15]։
Պորիի զինանշանը 1931 թվականի դեկտեմբերի 11-ին հաստատել է Ֆինլանդիայի այն ժամանակվա նախագահ Պ․ Սվինհուֆվուդը[16]։ Զինանշանին առկա է քաղաքի հիմնադիր դուքս Յոհանի կարգախոսը՝ deus protector noster[6]։
Պորիի տեսարժան վայրերից է Յուզելիուսի դամբարանը, որի ձևավորումը կատարել է ծննունդով պորիացի ֆինն նկարիչ Աքսելի Գալեն-Կալելան[17]։
Ժողովրրդագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքի բնակչության 98 տոկոսից ավելին ֆիննախոս է։ Շվեդերենը մայրենի լեզու է հայտարարել բնակիչների 0,5 տոկոսը[18]։ Քաղաքի և Սատակունտա շրջանի շվեդ փոքրամասնության համար Պորիում գործում են շվեդական դպրոց և շվեդական մշակույթի ակումբ։
| Historical census populations – Pori | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Աղբյուր՝ Porin kaupunki, Finnish Population Registry Center[19][20] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Պորիի օդանավակայան, records 1960 - presentի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 9.6 (49.3) |
9.5 (49.1) |
14.5 (58.1) |
24.5 (76.1) |
29.4 (84.9) |
32.9 (91.2) |
33.3 (91.9) |
32.1 (89.8) |
28.2 (82.8) |
20.1 (68.2) |
14.7 (58.5) |
11.3 (52.3) |
33.3 (91.9) |
| Միջին բարձր °C (°F) | −1.2 (29.8) |
−1.3 (29.7) |
2.4 (36.3) |
8.7 (47.7) |
15.0 (59) |
18.9 (66) |
21.8 (71.2) |
20.6 (69.1) |
15.3 (59.5) |
8.5 (47.3) |
3.3 (37.9) |
0.5 (32.9) |
9.4 (48.9) |
| Միջին օրական °C (°F) | −4.0 (24.8) |
−4.6 (23.7) |
−1.3 (29.7) |
4.0 (39.2) |
9.7 (49.5) |
14.1 (57.4) |
17.1 (62.8) |
15.8 (60.4) |
11.0 (51.8) |
5.4 (41.7) |
1.2 (34.2) |
−1.8 (28.8) |
5.6 (42.1) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −7.0 (19.4) |
−7.6 (18.3) |
−4.9 (23.2) |
−0.4 (31.3) |
4.3 (39.7) |
9.0 (48.2) |
12.1 (53.8) |
11.0 (51.8) |
6.8 (44.2) |
2.3 (36.1) |
−1.3 (29.7) |
−4.8 (23.4) |
1.6 (34.9) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −35.7 (−32.3) |
−36.8 (−34.2) |
−27.1 (−16.8) |
−16.3 (2.7) |
−5.8 (21.6) |
−2.0 (28.4) |
1.7 (35.1) |
−1.1 (30) |
−7.3 (18.9) |
−16.7 (1.9) |
−22.5 (−8.5) |
−35.4 (−31.7) |
−36.8 (−34.2) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 44 (1.73) |
28 (1.1) |
29 (1.14) |
30 (1.18) |
35 (1.38) |
54 (2.13) |
67 (2.64) |
71 (2.8) |
56 (2.2) |
66 (2.6) |
55 (2.17) |
51 (2.01) |
586 (23.07) |
| Ձյան տեղումներ սմ (դյույմ) | 14 (5.5) |
14 (5.5) |
4 (1.6) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
0 (0) |
3 (1.2) |
8 (3.1) |
43 (16.9) |
| Միջ. անձրևոտ օրեր | 18 | 13 | 12 | 9 | 9 | 11 | 12 | 14 | 13 | 15 | 16 | 17 | 159 |
| աղբյուր: {{{աղբյուր 1}}} | |||||||||||||
Քույր քաղաքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պորիի քույր քաղաքներն են[21]՝
Գերմանիա, Բրեմերհաֆեն, 1967 թվականից
Հունգարիա, Էգեր, 1973 թվականից
Լեհաստան, Կոլոբժեգ, 1975 թվականից
Ֆրանսիա, Մակոն, 1990 թվականից
Նորվեգիա, Պորսգրուն, 1956 թվականից
Լատվիա, Ռիգա, 1965 թվականից- Գերմանիա, Շտրալզունդ, 1968 թվականից
Շվեդիա, Սունդսվալ, 1940 թվականից
Դանիա, Սյոներբորգ, 1952 թվականից
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://www.stat.fi/meta/luokitukset/kunta/001-2012/luokitusavain_ks.html
- ↑ Kuntien ja kielisuhdeluokituksen 2024 välinen luokitusavain, Klassificeringsnyckeln mellan kommuner och språklig indelning år 2024, The correspondence table between municipalities and language distribution in 2024 — Statistics Finland, 2024.
- ↑ Finland's preliminary population figure was 5,608,218 at the end of February 2024 — Statistics Finland.
- ↑ https://memphismagazine.com/travel/savoring-heritage/ Savoring Heritage: A Memphis Writer explores her daughter's Finnish roots.
- ↑ Statistics Finland Retrieved 7 February 2015.
- ↑ 6,0 6,1 Vuonokari, Pekka (2017 թ․ հունիսի 22). «Pori – joen ja meren kaupunki». Päivämies (ֆիններեն). Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «Kuntien asukasluvut suuruusjärjestyksessä». Population Information System (ֆիններեն and շվեդերեն). Population Register Center of Finland. 2008 թ․ դեկտեմբերի 31. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 17-ին. Վերցված է 10 Սեպտեմբեր 2011-ին.
- ↑ "Suomen kuntien väkilukutiedot 1.1.1952" Mitä missä milloin Yearbook 1954.
- ↑ «Teatteritalon historia» (ֆիններեն). City of Pori. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ MTV:n grilliraportti: Näin syntyy legendaarinen porilainen – on siinä makkarasiivulla kokoa! – MTV Uutiset (in Finnish)
- ↑ «Meren kaupunki Pori». YLE Elävä arkisto (ֆիններեն). YLE. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «Porin seutu» (ֆիններեն). Porin seudun kehittämiskeskus Oy POSEK. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ Dialogiluento, Kaarina Niskala ja Markus H. Korhonen: Kylästä kaupungiksi – mikä kaupunkirakenteessa ja -kulttuurissa on pysyvää Արխիվացված 2005-09-09 Wayback Machine (in Finnish)
- ↑ Elo Jarkko (1999). Satakunnan maakuntakirja (ֆիններեն). Pori: Satakuntaliitto. ISBN 952-5295-08-7.
- ↑ «Hotellit – Pori». Kuumat.com (ֆիններեն). Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 29-ին.
- ↑ «Asetus vaakunan vahvistamisesta Porin kaupungille». Valtionarkisto (ֆիններեն). Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 29-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ Искавший вдохновения в могилах Галлен-Каллела вызывал недоумение у жителей родного Пори. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 9 марта 2015.(Ստուգված է 9 Մարտի 2015)
- ↑ «Population according to language and the number of foreigners and land area km2 by area as of 31 Դեկտեմբեր 2008». Statistics Finland's PX-Web databases. Statistics Finland. Վերցված է 29 Մարտ 2009-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ «Porin kaupungin tilastollinen vuosikirja 2011» (PDF) (ֆիններեն). Porin kaupunki. May 2011. էջ 8. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 20-ին.
- ↑ Finnish Population Registry Center, 31 August 2013 Արխիվացված 28 Սեպտեմբեր 2013 Wayback Machine Retrieved 5 December 2013.
- ↑ «Verkostot maailmalla» (ֆիններեն). City of Pori. 2017 թ․ հոկտեմբերի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ օգոստոսի 21-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- City of Pori – Պաշտոնական կայքէջը
- . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). 1911.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պորի» հոդվածին։ |
| ||||||||||
