Ֆինանսական տարի

Ֆիսկալ տարի (նաև ֆինանսական տարի կամ երբեմն բյուջետային տարի), որն օգտագործվում է պետական, ինչպես նաև բիզնեսի և այլ կազմակերպությունների կողմից ֆինանսական հաշվետվությունների համար։ Բազմաթիվ օրենքներ պահանջում են, որ ընկերության ֆինանսական հաշվետվությունները կազմվեն և հրապարակվեն տարեկան կտրվածքով, բայց հիմնականում ոչ թե հաշվետու ժամանակահատվածը համապատասխանեցվի օրացուցային տարվա հետ (հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը)։ Հարկային օրենսդրությունը սովորաբար պահանջում է վարել հաշվապահական հաշվառումը և հարկերը հաշվարկել տարեկան կտրվածքով, որոնք սովորաբար համապատասխանում են ֆինանսական տարվան։ Տարեկան կտրվածքով հարկի հաշվարկը հատկապես կարևոր է ուղղակի հարկերի համար, ինչպիսին է եկամտահարկը։

Որոշ ընկերություններ, ինչպիսիք են Cisco Systems-ը^[1], իրենց ֆինանսական տարին ավարտում են ամեն տարի շաբաթվա նույն օրը (օրինակ՝ ուրբաթ օրը՝ դեկտեմբերի 31-ին ամենամոտը)։ Նման համակարգի պայմաններում որոշ ֆինանսական տարիներ ունեն 52, իսկ մյուսները՝ 53 շաբաթ^[2]։

Օրացուցային տարին ԱՄՆ-ում և Միացյալ Թագավորության ֆինանսական տարին օգտագործվում է որպես խոշոր կորպորացիաների մեծամասնության համար հանրային առևտրով զբաղվող ընկերությունների շուրջ 65% -ի կողմից։ Այդպես է աշխարհի շատ երկրներում, բացառությամբ մի քանի երկրների, ինչպիսիք են Ավստրալիան, Նոր Զելանդիան և Ճապոնիան^[3]։

Շատ բուհերի համար ֆինանսական տարին ավարտվում է ամռանը, ֆինանսական տարին ուսումնական տարվա (և, որոշ դեպքերում, ներառյալ պետական բուհերի հետ, պետական կառավարության ֆինանսական տարվա) հետ համապատասխանեցնելու համար, և նաև այն պատճառով, որ ամռան ամիսներին համալսարանը սովորաբար ավելի քիչ է զբաղված^[4]։

Լրատվամիջոցների/կապի վրա հիմնված որոշ կազմակերպություններ որպես իրենց ֆինանսական տարվա հիմք օգտագործում են հեռարձակման օրացույցը։ Որոշ երկրներում ֆինանսական տարին նշվում է այն օրացուցային տարեթվով, որով այն սկսվում է։ Օրինակ՝ Հնդկաստանում 2022 թվականի մարտին կատարված ծախսերը կլինեին 2021 ֆինանսական տարվա մի մասը, որը կգործեր ապրիլ-մարտ ամիսների օրացույցով։ Այլ երկրներում ֆինանսական տարին նշվում է այն օրացուցային տարեթվով, որով այն ավարտվում է։ Օրինակ՝ ԱՄՆ-ում դաշնային կառավարության ծախսերը, որոնք կատարվել են 2021 թվականի նոյեմբերի 14-ին, կպատկանեին 2022 ֆինանսական տարվան, որը գործում է հոկտեմբեր–սեպտեմբեր ամիսների ֆինանսական օրացույցով^[5]։

Տարբեր ֆինանսական տարիների աղյուսակ

Start date of fiscal year by country
Երկիր	Նպատակ	(Հուլ)	(Օգ)	(Սեպ)	(Հոկ)	(Նոյ)	(Դեկ)	Հունվ	Փետ	Մարտ	Ապր	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգ	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկ	(Հունվ)	(Փետ)	(Մարտ)
Ավստրալիա
Ավստրիա
Բանգլադեշ
Բելգիա
Բրազիլիա
Կանադա	կառավարություն
Կանադա	կորպորատիվ / անձնական
Չինաստան
Կոստա Ռիկա
Եգիպտոս
Եթովպիա		հուլիսի 8
Ֆրանսիա
Գերմանիա
Հունաստան
Հոնգ Կոնգ
Հնդկաստան
Ինդոնեզիա
Իրան										մարտի 21
Իսրայել
Իտալիա
Ճապոնիա	կառավարություն / կորպորատիվ
Ճապոնիա	անձնական
Մեքսիկա
Նեպալ		հուլիսի 16
Նիդեռլանդներ
Նոր Զելանդիա	կառավարություն
Նոր Զելանդիա	կորպորատիվ / անձնական
Պակիստան
Պորտուգալիա
Քաթար
Իռլանդիայի Հանրապետություն
Ռումինիա
Ռուսաստան
Սինգապուր	կառավարություն
Սինգապուր	անձնական
Հարավային Աֆրիկա
Հարավային Կորեա
Իսպանիա
Շվեդիա	անձնական
Շվեդիա	կորպորատիվ
Շվեյցարիա
Թայվան
Թայլանդ
Թուրքիա
ԱԷՄ
Մեծ Բրիտանիա	անձնական										ապրիլի 6
Մեծ Բրիտանիա	կորպորատիվ/կառավարություն
ԱՄՆ	դաշնային
	նախանգների մեծ մասը
	կորպորատիվ / անձնական
Country	Purpose	(Հուլ)	(Օգ)	(Սեպ)	(Հոկ)	(Նոյ)	(Դեկ)	Հունվ	Փետ	Մարտ	Ապր	Մայ	Հուն	Հուլ	Օգ	Սեպ	Հոկ	Նոյ	Դեկ	(Հունվ)	(Փետ)	(Մարտ)

Հարկային տարի

Ֆիզիկական անձանց և սուբյեկտների համար եկամտային հարկի հաշվետվության և վճարման համար հարկվող տարին հաճախ հայտնի է որպես հարկ վճարողի հարկային տարի կամ հարկվող տարի^[6]։ Բազմաթիվ հարկ վճարողներ կարող են ընտրել իրենց հարկային տարին։ Որոշ դաշնային երկրներ, ինչպիսիք են Կանադան և Շվեյցարիան, պահանջում են, որ նահանգային հարկային տարին համապատասխանեցվի դաշնային տարվա հետ։ Գրեթե բոլոր օրենքները պահանջում են, որ հարկային տարին լինի 12 ամիս կամ 52/53 շաբաթ։ Այնուամենայնիվ, կարճ տարիները թույլատրվում են որպես առաջին տարի կամ հարկային տարիները փոխելիս^[7]։

Երկրների մեծ մասը պահանջում է, որ բոլոր ֆիզիկական անձինք եկամտահարկ վճարեն օրացուցային տարվա հիման վրա։ Բացառություններ են․

Ավստրալիա. Ֆիզիկական անձինք եկամտահարկ են վճարում` հաշվի առնելով հուլիսի 1-ի ֆինանսական տարին, մինչև հունիսի 30-ը
Միացյալ Թագավորություն. Ֆիզիկական անձանց հարկային տարին սկսվում է ապրիլի 6-ին։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ Բրիտանիան պատմականորեն ունեցել է օրացույցային տարի, որը սկսվում է Հուլյան օրացույցում գտնվող Լեդիի օրը (մարտի 25-ին), բայց այդ օրը ավարտվում է ֆինանսական տարին։ Երբ 1752 թվականին Մեծ Բրիտանիան ընդունել է Գրիգորյան օրացույցը, մարտի 25-ը դարձել է ապրիլի 5-ը, իսկ մարտի 26-ը` ապրիլի 6-ը^[8]։
Միացյալ Նահանգներ. Ֆիզիկական անձինք կարող են (բայց հազվադեպ են ընտրում) ընտրել ցանկացած հարկային տարի` ենթակա IRS հաստատման։
Շատ օրենքներ պահանջում են, որ հարկային տարին համապատասխանի հարկ վճարողի ֆինանսական տարվան՝ ֆինանսական հաշվետվությունների համար։ Միացյալ Նահանգները ուշագրավ բացառություն է. հարկ վճարողները կարող են ընտրել ցանկացած հարկային տարի, բայց պետք է պահեն գրքեր և գրառումներ անեն այդ տարվա համար։

Ընթացքը տարբեր երկրներում/տարածաշրջանում

Ըստ որոշ օրենքների, մասնավորապես այն երկրներում, որոնք թույլ են տալիս հարկերի համախմբում, ձեռնարկությունների մաս կազմող ընկերությունները պետք է օգտագործեն գրեթե նույն ֆինանսական տարին (որոշ իրավասություններում, ինչպիսիք են ԱՄՆ-ը և Ճապոնիան թույլատրում են մինչև երեք ամսվա տարբերություն^[9]։

Աֆղանստան

Աֆղանստանում ֆիսկալ տարին 2011 թվականին մարտի 21-ից կամ 22-ից փոխվել է մարտի 20-ի կամ 21-ի։ Ֆինանսական տարին անցնում է աֆղանական կամ արևային օրացույցով, քանի որ Գրիգորյան և աֆղանների օրացույցներում նահանջ տարվա պատճառով տարիների մեկնարկի ամսաթվում կարող են լինել փոքր տարբերություններ։ Ինչպես ցույց է տրված ստորև գծապատկերում, նահանջ տարիները լինելու են 2020-ին և 2024-ին, բայց կհամապատասխանեցվեն Գրիգորյան օրացույցի հետ^[10]։

Արևային և Գրիգորյան օրացույցների համապատասխանությունը (նշվում են Արևային օրացույցի նահանջ տարիները*)

33-ամյա ցիկլ^[11]	Արևային օրացույց	Գրիգորյան տարի	Արևային օրացույց	Գրիգորյան տարի
1	1354*	21 մարտ 1975 – 20 մարտ 1976	1387*	20 մարտ 2008 – 20 մարտ 2009
2	1355	21 մարտ 1976 – 20 մարտ 1977	1388	21 մարտ 2009 – 20 մարտ 2010
3	1356	21 մարտ 1977 – 20 մարտ 1978	1389	21 մարտ 2010 – 20 մարտ 2011
4	1357	21 մարտ 1978 – 20 մարտ 1979	1390	21 մարտ 2011 – 19 մարտ 2012
5	1358*	21 մարտ 1979 – 20 մարտ 1980	1391*	20 մարտ 2012 – 20 մարտ 2013
6	1359	21 մարտ 1980 – 20 մարտ 1981	1392	21 մարտ 2013 – 20 մարտ 2014
7	1360	21 մարտ 1981 – 20 մարտ 1982	1393	21 մարտ 2014 – 20 մարտ 2015
8	1361	21 մարտ 1982 – 20 մարտ 1983	1394	21 մարտ 2015 – 19 մարտ 2016
9	1362*	21 մարտ 1983 – 20 մարտ 1984	1395*	20 մարտ 2016 – 20 մարտ 2017
10	1363	21 մարտ 1984 – 20 մարտ 1985	1396	21 մարտ 2017 – 20 մարտ 2018
11	1364	21 մարտ 1985 – 20 մարտ 1986	1397	21 մարտ 2018 – 20 մարտ 2019
12	1365	21 մարտ 1986 – 20 մարտ 1987	1398	21 մարտ 2019 – 19 մարտ 2020
13	1366*	21 մարտ 1987 – 20 մարտ 1988	1399*	20 մարտ 2020 – 20 մարտ 2021
14	1367	21 մարտ 1988 – 20 մարտ 1989	1400	21 մարտ 2021 – 20 մարտ 2022
15	1368	21 մարտ 1989 – 20 մարտ 1990	1401	21 մարտ 2022 – 20 մարտ 2023
16	1369	21 մարտ 1990 – 20 մարտ 1991	1402	21 մարտ 2023 – 19 մարտ 2024
17	1370*	21 մարտ 1991 – 20 մարտ 1992	1403*	20 մարտ 2024 – 20 մարտ 2025
18	1371	21 մարտ 1992 – 20 մարտ 1993	1404	21 մարտ 2025 – 20 մարտ 2026
19	1372	21 մարտ 1993 – 20 մարտ 1994	1405	21 մարտ 2026 – 20 մարտ 2027
20	1373	21 մարտ 1994 – 20 մարտ 1995	1406	21 մարտ 2027 – 19 մարտ 2028
21	1374	21 մարտ 1995 – 19 մարտ 1996	1407	20 մարտ 2028 – 19 մարտ 2029
22	1375*	20 մարտ 1996 – 20 մարտ 1997	1408*	20 մարտ 2029 – 20 մարտ 2030
23	1376	21 մարտ 1997 – 20 մարտ 1998	1409	21 մարտ 2030 – 20 մարտ 2031
24	1377	21 մարտ 1998 – 20 մարտ 1999	1410	21 մարտ 2031 – 19 մարտ 2032
25	1378	21 մարտ 1999 – 19 մարտ 2000	1411	20 մարտ 2032 – 19 մարտ 2033
26	1379*	20 մարտ 2000 – 20 մարտ 2001	1412*	20 մարտ 2033 – 20 մարտ 2034
27	1380	21 մարտ 2001 – 20 մարտ 2002	1413	21 մարտ 2034 – 20 մարտ 2035
28	1381	21 մարտ 2002 – 20 մարտ 2003	1414	21 մարտ 2035 – 19 մարտ 2036
29	1382	21 մարտ 2003 – 19 մարտ 2004	1415	20 մարտ 2036 – 19 մարտ 2037
30	1383*	20 մարտ 2004 – 20 մարտ 2005	1416*	20 մարտ 2037 – 20 մարտ 2038
31	1384	21 մարտ 2005 – 20 մարտ 2006	1417	21 մարտ 2038 – 20 մարտ 2039
32	1385	21 մարտ 2006 – 20 մարտ 2007	1418	21 մարտ 2039 – 19 մարտ 2040
33	1386	21 մարտ 2007 – 19 մարտ 2008	1419	20 մարտ 2040 – 19 մարտ 2041

Ինդոնեզիա

Ինդոնեզիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը ։

Իրան

Իրանում ֆինանսական տարին սովորաբար սկսվում է մարտի 21-ին կամ 22-ին և ավարտվում է հաջորդ տարվա մարտի 20-ին կամ 21-ին։

Իռլանդիա

Իռլանդիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։ Մինչև 2001 թվականը, Միացյալ Թագավորությունում, ապրիլի 5-ին ավարտվող տարին էր, բայց եվրոյի ներդրմամբ փոխվել է։ 2001 թվականին հարկային տարին ինը ամիս էր` ապրիլից դեկտեմբեր։

Իսրայել

Իսրայելում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։

Իտալիա

Իտալիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։ Այն փոխվել է 1965 թվականին, մինչ այդ հուլիսի 1-ից հունիսի 30-ն էր։

Մակաո

Մակաոյում ֆինանսական տարին հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ն է։

Մեքսիկա

Մեքսիկայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։

Մյանմա/Բիրմա

Մյանմայում ֆինանսական տարին հոկտեմբերի 1-ից սեպտեմբերի 30-ն է^[12]։

Նեպալ

Նեպալում ֆինանսական տարին հուլիսի 16-հուլիսի 15-ն է։

Նոր Զելանդիա

Նոր Զելանդիայում կառավարության ֆինանսական տարին հուլիսի 1-ն է մինչև հաջորդ տարվա հունիսի 30-ը և տարածվում է նաև բյուջեի վրա։ Ընկերության և անձնական ֆինանսական տարին ապրիլի 1-ից մարտի 31-ն է և տարածվում է ընկերության և անձնական եկամտահարկի վրա^[13]։

Լեհաստան

Լեհաստանում ֆինանսական տարին հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ն է։

Պորտուգալիա

Պորտուգալիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։

Կատար

Կատարում ֆինանսական տարին հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ն է։

Ռումինիա

Ռումինիայում ֆինանսական տարին օրացուցային է ՝ հունվարի 1-ից դեկտեմբերի 31-ը։

Ծանոթագրություններ

↑ Richtel, Matt (2004 թ․ մայիսի 12). «Cisco Profit For Quarter Slightly Beats Estimates». The New York Times. The New York Times Company. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 14-ին.
↑ Ed St John
↑ Thomson ONE Banker, Thomson Reuters Datastream and individual companies (2011 թ․ մարտի 31). «FT UK 500 2011» (PDF). Financial Times. The Financial Times Ltd. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 14-ին. {{cite news}}: |author= has generic name (օգնություն)
↑ «Fiscal Year». The World Factbook. Central Intelligence Agency. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 11-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.
↑ «Definition of fiscal year investopedia.com».
↑ See, e.g., U.S. IRS Publication 538.
↑ «26 U.S. Code § 441 - Period for computation of taxable income». LII / Legal Information Institute. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.
↑ 26 USC 443.
↑ See instructions to IRS Form 1128 and 26 USC 441–444.
↑ «Change in Afghan fiscal year». Khaama.com. 2011 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.
↑ The Persian calendar for 3000 years, (Kazimierz M Borkowski), Earth, Moon, and Planets, 74 (1996), No. 3, pp 223–230. Available at [1].
↑ «The World Factbook». Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.
↑ «Annual Report». Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.

[1] Richtel, Matt (2004 թ․ մայիսի 12). «Cisco Profit For Quarter Slightly Beats Estimates». The New York Times. The New York Times Company. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 14-ին.

[2] Ed St John

[3] Thomson ONE Banker, Thomson Reuters Datastream and individual companies (2011 թ․ մարտի 31). «FT UK 500 2011» (PDF). Financial Times. The Financial Times Ltd. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 14-ին. {{cite news}}: |author= has generic name (օգնություն)

[Fiscal_Year-4] «Fiscal Year». The World Factbook. Central Intelligence Agency. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 11-ին. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.

[5] «Definition of fiscal year investopedia.com».

[6] See, e.g., U.S. IRS Publication 538.

[USC441-7] «26 U.S. Code § 441 - Period for computation of taxable income». LII / Legal Information Institute. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.

[8] 26 USC 443.

[9] See instructions to IRS Form 1128 and 26 USC 441–444.

[10] «Change in Afghan fiscal year». Khaama.com. 2011 թ․ հոկտեմբերի 17. Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 24-ին.

[11] The Persian calendar for 3000 years, (Kazimierz M Borkowski), Earth, Moon, and Planets, 74 (1996), No. 3, pp 223–230. Available at [1].

[12] «The World Factbook». Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.

[13] «Annual Report». Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 5-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]