სახაროვის პრემია
იერსახე
სახაროვის პრემია | |
დაჯილდოების ცერემონია. 2009 წელი, სტრასბური. | |
ჯილდო | €50,000[1] |
წარადგენს | ევროპის პარლამენტი |
ქვეყანა | საფრანგეთი |
ადგილმდებარეობა | სტრასბური |
პირველად გადაეცა | 1988 |
ბოლოს გადაეცა | 2021 |
მიმდინარე მფლობელი | ალექსეი ნავალნი |
ანდრია სახაროვის სახელობის პრემია დაარსდა 1988 წელს ევროპის პარლამენტის მიერ.
ჯილდო გაიცემა ყოველწლიურად შემდეგ სფეროებში წარმატების შემთხვევაში:
- ადამიანის უფლებების და ძირითადი თავისუფლებების დაცვა.
- დემოკრატიის განვითარება და კანონის უზენაესობის დაცვა.
- საერთაშორისო სამართლის პატივისცემა.
- უმცირესობის უფლებების დაცვა.
ლაურეატები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]წელი | ლაურეატი | ეროვნება | შენიშვნა | სქოლიო |
---|---|---|---|---|
1988 | ნელსონ მანდელა | სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა | აპარტეიდის წინააღმდეგ მებრძოლი აქტივისტი და ს. ა. რ.-ის პრეზიდენტი | [2] |
1988 | ანატოლი მარჩენკო (სიკვდილის შემდეგ) | სსრკ | საბჭოთა დისიდენტი, ავტორი და ადამიანის უფლებების აქტივისტი | [2] |
1989 | ალექსანდრე დუბჩეკი | ჩეხოსლოვაკია | სლოვაკი პოლიტიკოსი, სცადა რეფორმების გატარება პრაღის გაზაფხულის პერიოდში | [2] |
1990 | აუნ სან სუ ჩი | მიანმარი | ოპოზიციონერი პოლიტიკოსი, ადამიანის უფლებათა დამცველი და პაციფისტი | [3] |
1991 | ადემ დემაჩი | კოსოვო | პოლიტიკოსი და პოლიტპატიმარი | [2] |
1992 | მაისის მოედნის მშობლები | არგენტინა | არგენტინელ მშობელთა ასოციაცია რომელთაც შვილები დაკარგეს ბინძური ომის დროს | [3] |
1993 | Oslobođenje | ბოსნია და ჰერცეგოვინა | პოპულარული გაზეთი | [3] |
1994 | ტასლიმა ნასრინი | ბანგლადეში | ფემინისტი | [3] |
1995 | ლეილა ზანა | თურქეთი | ქურთული წარმოშობის პოლიტიკოსი ქალი, 10 წლით ჩასვეს ციხეში მხოლოდ იმის გამო, რომ თურქეთის პარლამენტში რამდენიმე სიტყვა წარმოსთქვა მშობლიური ენაზე | [2] |
1996 | უეი ჯინშენგი | ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა | ჩინეთის დემოკრატიული მოძრაობის აქტივისტი | [3] |
1997 | სალიმა გეზალი | ალჟირი | ჟურნალისტი და მწერალი, ქალთა უფლებების, ადამიანთა უფლებებისა და დემოკრატიის აქტივისტი ალჟირში | [3] |
1998 | იბრაჰიმ რუგოვა | კოსოვო | ალბანელი პოლიტიკოსი, კოსოვოს პირველი პრეზიდენტი | [2] |
1999 | შანანა გუჟმაუ | აღმოსავლეთი ტიმორი | ყოფილი სამხედრო, აღმოსავლეთ ტიმორის პრეზიდენტი | [4] |
2000 | ¡Basta Ya! | ესპანეთი | ორგანიზაცია, რომელიც აერთიანებს სხვადასხვა პოლიტიკური ორიენტაციის პოლიტიკოსებს ტერორიზმის წინააღმდეგ | [5] |
2001 | ნურიტ პელედ-ელჰანანი | ისრაელი | მშვიდობის აქტივისტი | [2] |
2001 | ისათ ღაზავი | პალესტინა | მწერალი, რამდენიმეჯერ დაკავებული იყო პოლიტიკური მოღვაწობის გამო ისრაელის ხელისუფლების მიერ | [2] |
2001 | ზაქარიას კანვენჰო | ანგოლა | არქიეპისკოპოსი და მშვიდობის აქტივისტი | [2] |
2002 | ოსვალდო პაია | კუბა | პოლიტიკური აქტივისტი და დისიდენტი | [6] |
2003 | კოფი ანანი (& გაერო) | — | ნობელის პრემიის ლაურეატი და გაეროს მეშვიდე გენერალური მდივანი | [2] |
2004 | ბელარუსის ჟურნალისტთა ასოციაცია | ბელარუსი | არასამთავრობო ორგანიზაცია | [7] |
2005 | ქალები თეთრებში | კუბა | ოპოზიციური მოძრაობა, რომელიც შედგებოდა დაპატიმრებულ დისიდენტთა ნათესავებისაგან | [8] |
2005 | რეპორტიორები საზღვრების გარეშე | — | საფრანგეთში დაფუძნებული არასამთავრობო ორგანიზაცია, მხარს უჭერს პრესის თავისუფლებას | [8] |
2005 | ჰაუვა იბრაჰიმი | ნიგერია | ადამიანის უფლებათა ადვოკატი | [8] |
2006 | ალექსანდრე მილინკევიჩი | ბელარუსი | ბელარუსის გაერთიანებული დემოკრატიული ძალების ოპოზიციონერი კანდიდატი 2006 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში. | [9] |
2007 | სალიჰ მაჰმუდ ოსმანი | სუდანი | ადამიანის უფლებათა ადვოკატი | [3] |
2008 | ჰუ ცზია | ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა | აქტივისტი და დისიდენტი | [10] |
2009 | მემორიალი | რუსეთი | საერთაშორისო სამოქალაქო უფლებების დამცველი საზოგადოება | [11] |
2010 | გილერმო ფარინიასი | კუბა | ჟურნალისტი და პოლიტიკური დისიდენტი | [12] |
2011 | ასმაა მაჰფუზი აჰმედ ალ-სენუსი, რაზან ზაიტუნეჰი, ალი ფერზატი მოჰამედ ბუაზიზი (სიკვდილის შემდეგ) |
ეგვიპტე ლიბია სირია სირია ტუნისი |
არაბული გაზაფხულის აქტივისტები, ადამიანის უფლებების დამცველები | [13] |
2012 | ნასრინ სოტუდე ჯაფარ პანაჰი |
ირანი | ირანელი დისიდენტები | [14] |
2013 | მალალა იუსაფზაი | პაკისტანი | ქალთა უფლებებისა და განათლების საკითხების აქტივისტი | [15] |
2014 | დენის მუკვეგე | კონგოს დრ | ჯგუფური გაუპატიურების მსხვერპლთა მკურნალი ექიმი | [16] |
2015 | რაიფ ბადავი | საუდის არაბეთი | არაბი მწერალი, აქტივისტი და ბლოგერი | [17] |
2016 | ნადია მურადი, ლამია აჯი ბაშარი | ერაყი | ეზიდი ადამიანის უფლებების დამცველები | [18] |
2017 | ვენესუელის დემოკრატიული ოპოზიცია | ვენესუელა | დემოკრატიული ოპოზიცია მოიცავს ეროვნულ ასამბლეას (ხულიო ბორხესი) და ყველა პოლიტიკურ პატიმარს: ლეოპოლდო ლოპესი, ანტონიო ლედესმა, დანიელ სებალიოსი, იონ გოიკოეჩეა, ლორენტ სალეხი, ალფრედო რამოსი და ანდრეა გონსალესი. | [19] |
2018 | ოლეგ სენცოვი | უკრაინა | [20] | |
2019 | ილჰამ ტოჰტი | ჩინეთი | უიღური ეკონომისტი და ადამიანის უფლებების აქტივისტი | [21] |
2020 | ბელარუსის დემოკრატიული ოპოზიცია | ბელარუსი | საკოორდინაციო საბჭო | [22] |
2021 | ალექსეი ნავალნი | რუსეთი | ოპოზიციონერი აქტივისტი | [23] |
2022 | უკრაინელი ხალხი | უკრაინა | [24] | |
2023 | მაჰსა ამინი და მოძრაობა ქალი, სიცოცხლე, თავისუფლება | ირანი | [25] | |
2024 | მარია კორინა მაჩადო და ედმუნდო გონსალესი | ვენესუელა | ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები | [26] |
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- 20 years of the Sakharov Prize: rewarding courage, self-sacrifice. ევროპის პარლამენტი (1 December 2008). ციტირების თარიღი: 22 October 2010.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Sakharov Prize for Freedom of Speech. European Parliament. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 28 ივლისი 2009. ციტირების თარიღი: 23 October 2010.
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 20 years of the Sakharov Prize: Human rights and reconciliation. ევროპის პარლამენტი (28 October 2008). ციტირების თარიღი: 22 October 2010.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 Sakharov Network calls for immediate release of Aung San Suu Kyi, Sakharov Prize laureate 1990. Reporters Without Borders (15 May 2009). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 16 ოქტომბერი 2012. ციტირების თარიღი: 23 October 2010.
- ↑ „Gusmão receives EU Sakharov prize“. BBC News. 15 December 1999. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ „Basque group wins peace prize“. BBC News. 26 October 2000. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ „Cuban dissident collects EU prize“. BBC News. 17 December 2002. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ Europeans Honor Belarusian Association of Journalists. United States Department of State (9 November 2004). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 19 მაისი 2009. ციტირების თარიღი: 22 October 2010.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 Gibbs, Stephen (14 December 2005). „Cuba 'bars women from prize trip'“. BBC News. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ „Belarussian takes EU rights award“. BBC News. 26 October 2006. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ „China dissident wins rights prize“. BBC News. 17 December 2008. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ „Russia rights group wins EU prize“. BBC News. 22 October 2009. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ „Cuba dissident Farinas awarded Sakharov Prize by EU“. BBC News. 21 October 2010. ციტირების თარიღი: 21 October 2010.
- ↑ Sakharov Prize for Freedom of Thought 2011. European Parliament. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 23 ოქტომბერი 2011. ციტირების თარიღი: 27 October 2011.
- ↑ Saeed Kamali Dehghan. (26 October 2012) Nasrin Sotoudeh and director Jafar Panahi share top human rights prize. The Guardian. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 ოქტომბერი 2012. ციტირების თარიღი: 26 October 2012.
- ↑ Jordan, Carol (10 October 2013). „Malala wins Sakharov Prize for freedom of thought“. CNN. ციტირების თარიღი: 10 October 2013.
- ↑ DR Congo doctor Denis Mukwege wins Sakharov prize. BBC News (21 October 2014). ციტირების თარიღი: 22 October 2014.
- ↑ Brussels, Associated Press in. Raif Badawi wins Sakharov human rights prize. ციტირების თარიღი: 2015-10-29.
- ↑ Sakharov prize: Yazidi women win EU freedom prize. BBC News (27 October 2016). ციტირების თარიღი: 27 October 2016.
- ↑ Parliament awards Sakharov Prize 2017 to Democratic Opposition in Venezuela. ევროპის პარლამენტი (26 октября 2017). ციტირების თარიღი: 31 октября 2017.
- ↑ Sakharov Prize 2018 goes to Oleg Sentsov
- ↑ „Ilham Tohti awarded the 2019 Sakharov Prize“. European Parliament. 24 ოქტომბერი 2019. ციტირების თარიღი: 24 ოქტომბერი 2019.
- ↑ The 2020 Sakharov Prize awarded to the democratic opposition in Belarus
- ↑ Alexei Navalny awarded the European Parliament's 2021 Sakharov Prize (October 20, 2021). ციტირების თარიღი: October 20, 2021
- ↑ The Ukrainian people awarded the European Parliament’s 2022 Sakharov Prize (19 October 2022). ციტირების თარიღი: 19 October 2022
- ↑ Jina Mahsa Amini and Iranian women protest movement win the 2023 Sakharov Prize | News | European Parliament en (19 October 2023). ციტირების თარიღი: 19 October 2023
- ↑ María Corina Machado and Edmundo González Urrutia awarded 2024 Sakharov Prize en (24 October 2024). ციტირების თარიღი: 24 October 2024