Asiriana (vahoaka)
Ny Asiriana (ܣܘܪ̈ܝܐ , Sūrāyē / Sūrōyē) dia foko teratany any Atsinanana Afovoany. Misy milaza tena ho Siriana, Kaldeana, na Arameana izy ireo. Ny Asiriana ankehitriny dia Kristiana siriaka izay milaza fa avy tao amin' ny tanin' i Asiria taloha, izay anisan' ny sivilizasiôna tranainy indrindra eran-tany, nanomboka tamin' ny taona 2500 tal. J.K. tany Mezôpôtamia fahiny.
Ny Asiriana ankehitriny dia ny Kristiana tatsinanana rehetra any amin' ny faritr' i Mezôpôtamia miteny amin' ny tenim-paritra neô-arameana na neô-aramaika (atao hoe fiteny siriaka), manana lova iombonana, monina indrIndra any Iràka, any Siria, any Iràna ary any Torkia ny ankamaroany. Ireto avy izy ireo araka ny fivavahana arahiny: Katôlika kaldeana, Prôtestanta asiriana, Ôrtôdôksa siriaka, Katôlika siriaka, Apôstôlika asiriana, Fiangonana Tatsinanana Tranainy.
Iadian-kevitra eo amin' ny olona voakasik' izany ny olana momba ny anaran' izy ireo; samy mampiasa ny teny hoe Asiriana sy ny hoe Asiriana-Kaldeana ny manam-pahaizana sy ny mpanao gazety, ka tsy ampiasaina afa-tsy hanondroana ny Asiriana ao amin' ny Fiangonana Kaldeana ity anarana farany ity.
Ireo izay nanorim-ponenana any Rosia, lasa Firaisana Sôvietika taty aoriana, no hany nahazo tombony tamin' ny fanekena azy ireo ho "vahoaka" (narod), izany hoe vondrom-poko, miaraka amin' ny fiarovana ny fiteniny sy ny kolontsainy tsy misy fanavahana firehana ara-pivavahana, amin' ny anarana hoe Aisor ("Asiriana").
Any amin' ny firenena hafa ao amin' ilay faritra, dia notoherin' ny governemanta isan-karazany, eny fa niharan' ny fandatsahan-dra, toy ny tany Iràka, izay rehetra mety ho fanamafisana ny maha izy ny foko vitsy anisa, ka manazava amin' ny ampahany ny olana amin' ny fananganana firenena sy fanomezana anarana iombonana hanondroan' izy ireo ny tenany izany toe-javatra izany.
Tamin' ny fanisam-bahoaka natao tany Aostralia, Kanada, Etazonia ary Zelandy Vaovao, dia ny hoe Asiriana no teny ampiasaina, toy ny any Armenia sy any Jeôrjia. Tsy misy fanisana ara-poko any Afovoany Atsinanana (afa-tsy any Israely, izay ahitana Asiriana vitsy).