Coatl
| Coatl Fósiles: Cretácico: Āxcān
| |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
| Tlamatilizneneuhcayotl | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
| Infraórdenes y familias | |||||||||||||||||
Cateh miaquin yolcameh moihtoa coameh, huehueyin huan tepitzintin; itlahqueh (cequimeh) patlahuaqueh huan ohcequin pitzahuaqueh. Itlahqueh techtlahyohuia, tlah mitztetexoz mitzcocoz huan pampa mitzmictiz. Pampa inan yolcatl cualli, techpalehuia, huan tlapalehuia canin yetoque. Tlah ahmo tiquinmauhtiz amitlah mitzchihuilizqueh. Ompa hueyaltepetl Mexico, coameh tiquimihtoah teomeh, ic cualtzintzintin. Aquihqueh otechyacanqueh, oquinpiyayah in teteoh itoca Quetzalcoatl, huan inantzin itoca Coatlicue. Tlah ticnequi ocachi ticmatiz, huan tiquittaznequi itetlacuauhihcuiloliz, itetlaxin in tlen oquichiuhqueh in mexicah, xiya Centlacayotl huan Nemilizcayotl Tlalpantlaquicalli (Museo Nacional de Antropología e Historia).
Tonacayotl
[xikpatla | xikpatla itsintlan]
Matiloh ahmo icxihuah. In cuitlatetepontli (cuitlatetepomomimecatl)[1] ahmo onoc tlatlanehui tlamantiliztli, zan ye no hueyac tecpantli cuitlatetepontli, cecen omicicuileh yeceh ahmo ipan quechcuitlatetepontli īhuān in icuitlapil. Ahmo elpapalohuah.
Miyac motlapoa ican ipampa camachalli iten ahmo omizalolli, oc zan tlazalolli ic olpica itzontecompan iuhqui huel motlapoa ican in ic quintoloz huehueyin īhuān motquitica yolqueh. Ca acatepozotl itlan, tlatepozcopa ic teohquiza itlacual; camachalpan mopiya cōhuātlantli noihuan quemmanian mochi omitl camihtic. In micohuanih cōcōhuâ quipiyah ome tlantli in tlein miyac hueyeyica, yeh acaltic īhuān monechicoa ic pexontilli[2] ic quichihua in micohuani. Inin cōhuātlantli mopatla oc cē yancuic.
Cē Chichitl (ihiyopexontilli)[3] ahmo ihiyoquiza, in oc cē ye cencah hueyac. Ahmo tzatzahtziliztli aceh quichihua cē quiquinaquiliztli zan imman in iquin yehhuatl mozoma.
Ahmo ixquimiliuhcahuah in tlein itlachiyaya tlatoctiloni īhuān tetonalihtlacoh. Ca nelli in cequintin totomeh, cequintin cuecueyah īhuān oc tlamantin yolqueh catihcaqueh in ixpan cōhuātl ipampa quimmauhcamictia.
Zan ica ehuapatlaz, mochi quimoquixtilia in iehuayo. Cequintin quitlaliah in cōhuātetl, achi mochintin ahmo quimmocuitlahuiah in icohuatehuan in icohuatotontin. Oncah ome tlamantli in cōhuātl: pahmictiani īhuān ahmo pahmictiani. Ahmo techcocoa imiquiya intla ticcuani, matel intla calaqui in tez yez temamauhtic yez tecocoh, quicua in micohuani in eztli.
Itech mexihcah in cōātl ocatca ixiptla in atoyatl, in quiyahuitl, in tlatepetlaniliztli.
Tequichihualiztli
[xikpatla | xikpatla itsintlan]
In coatl itlalmachiyo ipan Mexico, yolcatl ipan ichimal itech tlacatiyan, ipampa ihuehuehcamanaliz; quitoa ce cuauhtli tlacua ce tepocolcoatl ahcopa ce nohpalli ipan tlalhuac ompa atezcatl tlen ca hueyi Altepetl Mexico quitoznequi Mexico Tenochtitlan; mitohtiztli ipampa mexicatlachihualiz.
Tonalpohualli
[xikpatla | xikpatla itsintlan]
In mihtoaya cualli tonalli. In aquin ipan tlacatiyan quihtoaya ilhuileh, mahcehualeh yez, mocuiltonoz, onyez in quicuaz in quiz.
Auh in yohuac, in yaopan oquichtiz momahuizzotiz; auh intlah cihuatl huel motlacamatiz, huel motlayecoltia, quipiyaya in iteicneliz. Pochtecatl itonal. In Mixcoatl no Camaxtli iteohuan, tlatta tlapcopa.