Nikolai Frederik Severin Grundtvig
| Nikolai Frederik Severin Grundtvig | |
 N.F.S. Grundtvig måla av Christian Albrecht Jensen | |
| Statsborgarskap | Kongeriket Danmark |
| Fødd | 8. september 1783 Udby |
| Død |
2. september 1872 (88 år) |
| Yrke | lyrikar, historikar, filosof, teolog, skribent, salmediktar, pastor, politikar, titulærbiskop, filolog |
| Språk | dansk |
| Religion | Den evangelisk-lutherske kyrkja |
| Ektefelle | Elisabeth Christina Margrethe Blicher, Marie Toft, Asta Grundtvig |
| Nikolai Frederik Severin Grundtvig på Commons | |
Nikolai Frederik Severin Grundtvig (8. september 1783–2. september 1872), òg kjend som N.F.S. Grundtvig eller berre Grundtvig, var ein dansk forfattar, poet (diktar), filosof, historikar, prest og politikar. Tankane til Grundtvig er kjende som «grundtvigianisme».
Grundtvig er rekna som ein av dei viktigaste personane i dansk og nordisk historie. Filosofien hans gav rom for ei ikkje-valdeleg nasjonalisme i Danmark. Særleg var dette viktig etter nederlaget i krigen mot Prøyssen i 1864.
Han har skrive mange av songane i danske og norske salmebøker, mellom anna salmane «Kimer, I klokker», «Kyrkja ho er eit gamalt hus» og «I all sin glans nu stråler solen».
Om ein seier at Kingo skreiv salmar til påska og Brorson til jula, så kan ein seie at Grundtvig skreiv salmar for alle tider innan kyrkjeåret. Mest av alt skreiv han likevel pinsesalmar.
Nasjonalromantikken var viktig for Grundtvig. I det samanheng arbeidde han med å framstilla kvinnelege adelsdikt frå reformasjonstida som opphavlege folkedikt frå mellomalderen. Vidare lukkast det han å få nordisk mytologi kjend i Danmark.
Ut frå tanken «menneske først — kristen så» utvikla han ideen om folkehøgskular. Blant pietistane var det mange som rekna han som ein motstandar.
Ettermæle
[endre | endre wikiteksten]«De levendes Land» er teken opp i den danske kulturkanonens lyrikkantologi.[1]
Sjå òg
[endre | endre wikiteksten]Referansar
[endre | endre wikiteksten]Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]
- Grundtvig på nettet Arkivert 2004-11-02 ved Wayback Machine.
- Grundtvig-Byen Arkivert 2010-01-06 ved Wayback Machine.
- Kalliope: Grundtvig sine originaldikt
- Ugle.dk: Gamle Danske Sange - med tekst av N. F. S. Grundtvig
- Lønne Højskole: Grundtvig i Højskolesangbogen
- Arne Lægaard, 3g i 1991: Skolen for livet! om Grundtvig Arkivert 2004-10-10 ved Wayback Machine.