Emil Godlewski (1847–1930)

Emil Godlewski
Data i miejsce urodzenia	30 czerwca 1847 ; Krasocin
Data i miejsce śmierci	11 września 1930 ; Kraków
	Profesor nauk botanicznych
	Specjalność: fizjologia roślin
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1872 ; Uniwersytet w Jenie
Habilitacja	1873
	Polska Akademia Umiejętności
Status	członek korespondent
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński; Uniwersytet Lwowski; Akademia Rolnicza w Dublanach
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Emil Godlewski (ur. 30 czerwca 1847 w Krasocinie, zm. 11 września 1930 w Krakowie) – polski botanik, chemik rolny, twórca polskiej szkoły fizjologii roślin, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Lwowskiego i Akademii Rolniczej w Dublanach.

Doktorat obronił w Jenie w 1872, habilitował się w 1873 w Uniwersytecie Jagiellońskim. Członek korespondent (1887) i czynny Akademii Umiejętności (od 1919 Polskiej Akademii Umiejętności); w latach 1918−1920 − jej wiceprezes; w latach 1902−1904 i 1914−1920 − dyrektor Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego AU, następnie PAU; od 1873 − współpracownik (od 1887 − członek) jej Komisji Fizjograficznej; w latach 1913−1915, 1917, 1917−1919 − przewodniczący Komisji Fizjograficznej; w latach 1898−1911 − przewodniczący Sekcji Rolniczej AU^[1]. W 1911 mianowany członkiem korespondentem Akademii Francuskiej w Paryżu^[2]. Po uzyskaniu niepodległości pierwszy dyrektor Państwowego Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach.

Położył ogromne zasługi w badaniach nad chemią rozwoju białka i nad nitryfikacją. Prowadził badania nad absorpcyjnymi właściwościami ziemi ornej, oraz nad wzrostem roślin i procesem oddychania organizmów roślinnych; współodkrywca procesu oddychania beztlenowego u roślin. Odkrył, że rośliny mogą przyswajać kilkaset razy więcej kwasu węglowego, niż go jest normalnie w powietrzu. Badał także gospodarkę wodną roślin, a w 1884 ogłosił własną teorię ruchu wody w roślinach.

Odkrycia jego trwale zapisały się na poczet nauki światowej i były one niemal wyłącznie dokonywane w polskich laboratoriach (m.in. Warszawa, Kraków, Lwów, Dublany). Opublikował m.in. Myśli przewodnie fizjologii roślin (tomy 1−2, 1923, 1933).

Był członkiem dożywotnim Towarzystwa Szkoły Ludowej^[3].

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1921)^[4], Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[5]. W 1921 otrzymał Nagrodę im. Jerzmanowskich^[6].

Ojciec Emila i Tadeusza i Mariana (1874–1958) doktora medycyny. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie^[7].

Przypisy

↑ Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815−1952).. Kraków 2002.
↑ Kronika. Odznaczenie polskiego uczonego. Czas 1911 nr 251 z 3 czerwca s. 2
↑ Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912. Kraków: 1913, s. LXXVII.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.
↑ Erazm Jerzmanowski - fundator polskiej Nagrody Nobla. [dostęp 2024-06-17].
↑ Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 83, ISBN 978-83-233-4527-5 .

Bibliografia

W. Mierzecka "Emil Godlewski (senior) - twórca podstaw fizjologii roślin" Centralna Biblioteka Rolnicza, Warszawa 2006
Tadeusz Wośkowski: Dzieje studiów rolniczo-lasowych w ośrodku lwowsko-dublańskich w opracowaniu Tadeusza Wośkowskiego. Warszawa: Centralna Biblioteka Rolnicza im. Michała Oczapowskiego, 2011, s. 4. ISBN 978-83-932996-0-7.

Linki zewnętrzne

Publikacje Emila Godlewskiego w bibliotece Polona

[1] Piotr Köhler: Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815−1952).. Kraków 2002.

[2] Kronika. Odznaczenie polskiego uczonego. Czas 1911 nr 251 z 3 czerwca s. 2

[3] Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Szkoły Ludowej za rok 1912. Kraków: 1913, s. LXXVII.

[4] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.

[5] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.

[6] Erazm Jerzmanowski - fundator polskiej Nagrody Nobla. [dostęp 2024-06-17].

[7] Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 83, ISBN 978-83-233-4527-5 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]