Filozofia polityczna

Ten artykuł od 2012-10 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Filozofia polityczna, filozofia państwa, filozofia polityki – dział filozofii praktycznej stanowiący krytyczną refleksję nad życiem politycznym i państwem: zwłaszcza istotą polityki, naturą, pochodzeniem i prawomocnością władzy, pochodzeniem, zmiennością i wartością moralną ustrojów państwowych. Jako refleksja krytyczna filozofia polityczna analizuje podstawowe pojęcia związane z życiem politycznym, takie jak pokój, wolność, sprawiedliwość czy postęp. Jako refleksja twórcza zmierza do oceny życia politycznego i budowy postulatów ustrojowych: dlatego też niejednokrotnie miała znaczny wpływ na historyczny rozwój życia politycznego i społecznego. Za twórcę filozofii politycznej uważany jest Platon, który napisał dzieło Państwo.

Filozofia polityczna a inne dyscypliny

Za dział filozofii politycznej uznaje się zazwyczaj filozofię prawa, chociaż jest ona uprawiana w dużej mierze samodzielnie i w ścisłym związku z naukami prawnymi. Czasem ujmuje się filozofię polityczną i filozofię prawa w jeden blok zagadnień, filozofię państwa i prawa.

Dyscypliną zbliżoną do filozofii politycznej jest politologia. Politologia jest nauką humanistyczną, która wyodrębniła się z filozofii politycznej podobnie jak większość innych nauk wyodrębniła się z odpowiednich dyscyplin filozoficznych. Do czasu wyodrębnienia się politologii z filozofii politycznej problematyka filozoficzna i niewykrystalizowana jeszcze problematyka politologiczna traktowane były łącznie, jako gałąź filozofii praktycznej nazywana zgodnie z terminologią Arystotelesa „polityką”. Politykę w tym znaczeniu odróżnić należy od samego życia politycznego i działalności politycznej, które Grecy nazywali techne politike. Podział dawnej polityki rozumianej jako gałąź filozofii praktycznej na filozofię polityczną i politologię nastąpił dopiero w XX wieku: filozofia polityczna zajmuje się odtąd zagadnieniami najbardziej ogólnymi, często ponadhistorycznymi, in abstracto od konkretnego życia politycznego, często ujmując politykę w perspektywie aksjologicznej. teleologicznej i moralnej. Odpowiada na pytania o sens, cel i genezę władzy i państwa, obowiązki i prawa obywatela, sprawiedliwość i wartość poszczególnych ustrojów. Politologia natomiast przede wszystkim opisuje, klasyfikuje i analizuje te fakty życia politycznego, które rzeczywiście zaszły, przeważnie porzucając aksjologiczną perspektywę i nie dochodząc ich istoty i sensu.

Dyscyplinami historycznymi pokrewnymi i politologii, i filozofii politycznej są historia myśli politycznej i historia idei politycznych. Ze względu na wspólną aż do XX wieku historię filozofii politycznej i politologii oraz nawet współcześnie stałe przenikanie się obu dziedzin stanowią one historiografię obu tych dyscyplin łącznie.

Charakterystyczną cechą filozofii politycznej jest to, że w odróżnieniu od wielu innych dziedzin filozofii pozostaje ona w ścisłym związku z działalnością niefilozoficzną. Granice między nią a ogromnym piśmiennictwem politycznym o charakterze publicystycznym, eseistycznym czy popularyzującym są bardzo nieostre. Niejednokrotnie odpowiedź na to, czy dany tekst mówiący o polityce przynależy do filozofii politycznej jest niemożliwa, często też wypowiedzi filozofów politycznych o charakterze popularyzującym lub eseistycznym mają równie duże znaczenie, co prace systematyczne. Nieostre są także granice między filozofią polityczną a filozofią społeczną, w podobny sposób jako filozofia polityczna traktującą nie tylko o życiu politycznym, ale o całości życia społecznego.

Przedstawiciele

Do najwybitniejszych reprezentantów filozofii politycznej filozofii zachodniej należą Platon (Państwo, Prawa), Arystoteles (Polityka), Cyceron (Republika), św. Augustyn (Państwo Boże), św. Tomasz z Akwinu, Niccolò Machiavelli, św. Tomasz Morus, Erazm z Rotterdamu, Thomas Hobbes, John Locke, Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant, Johann Gottlieb Fichte, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Karol Marks, Michaił Bakunin^[1], Piotr Kropotkin^[1], Pierre-Joseph Proudhon^[1], Max Stirner^[1] a spośród filozofów współczesnych Leo Strauss, Ayn Rand, Antonio Gramsci, Jürgen Habermas, Giovanni Gentile, Hannah Arendt, Carl Schmitt, Robert Nozick, John Rawls, Murray Bookchin^[1] Noam Chomsky^[1].

Zobacz też

Historia myśli politycznej

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f AndrewA. Fiala AndrewA., Anarchism, Edward N.E.N. Zalta (red.), wyd. Winter 2021, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2021 [dostęp 2024-07-07] .

Linki zewnętrzne

Political philosophy (ang.), Routledge Encyclopedia of Philosophy, rep.routledge.com [dostęp 2023-05-12].

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f AndrewA. Fiala AndrewA., Anarchism, Edward N.E.N. Zalta (red.), wyd. Winter 2021, Metaphysics Research Lab, Stanford University, 2021 [dostęp 2024-07-07] .

[1]