Gieorgij Danelija

Gieorgij Danelija

Prawdziwe imię i nazwisko	Gieorgij Nikołajewicz Danelija
Data i miejsce urodzenia	25 sierpnia 1930 Tyflis
Data i miejsce śmierci	4 kwietnia 2019 Moskwa
Zawód	reżyser, scenarzysta
Odznaczenia

Gieorgij Nikołajewicz Danelija (ros. Гео́ргий Никола́евич Дане́лия; gruz. გიორგი დანელია, Giorgi Danelia; ur. 25 sierpnia 1930 w Tyflisie, zm. 4 kwietnia 2019 w Moskwie) – radziecki i rosyjski reżyser filmowy oraz scenarzysta pochodzenia gruzińskiego. Ludowy Artysta ZSRR (1989). Laureat Nagrody Państwowej ZSRR (1978) oraz Nagrody Państwowej Federacji Rosyjskiej (1996).

Życiorys

W 1955 roku ukończył studia architektoniczne w Moskwie. Następnie przez rok pracował w Instytucie Projektowania Miast. Odbył dwuletni kurs reżyserski zorganizowany przez wytwórnię filmową Mosfilm. W trakcie studiów zrealizował razem z Igorem Tałankinem etiudę szkolną pt. „Też ludzie” (ros. Тоже люди), która była oparta na fragmentach „Wojny i pokoju” Tołstoja. Film pt. Sierioża będący adaptacją utworu Wiery Panowej przyniósł obu reżyserom popularność i zdobył nagrody na międzynarodowych festiwalach filmowych.

Innym znanym także w Polsce był film Danelii z lat 60. „Chodząc po Moskwie” („Я шагаю по Москве”), w którym główny bohater Kola, grany przez młodego Nikitę Michałkowa, spacerując w moskiewskim metrze śpiewa tytułową piosenkę „A ja idę, chodzę po Moskwie” („А я иду, шагаю по Москве”), popularną w latach sześćdziesiątych w Rosji i w krajach socjalistycznych. Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie.

Wybrana filmografia

• 1959: Też ludzie (ros. Тоже люди);
• 1960: Sierioża (ros. Серёжа);
• 1962: Droga do przystani (ros. Путь к причалу);
• 1963: Chodząc po Moskwie (ros. Я шагаю по Москве);
• 1965: Trzydzieści trzy (ros. Тридцать три);
• 1969: Nie smuć się! (ros. Не горюй!);
• 1973: Przygody Hucka Finna (ros. Совсем пропащий);
• 1975: Afonia (ros. Афоня);
• 1977: Mimino (ros. Мимино);
• 1979: Jesienny maraton (ros. Осенний марафон);
• 1982: Łzy płynęły... (ros. Слёзы капали);
• 1987: Kin-dza-dza! (ros. Кин-дза-дза!);
• 1990: Paszport (ros. Паспорт);
• 1993: Nastya (ros. Настя);
• 1995: Orzeł i ogony (ros. Орёл и решка);
• 2000: Fortuna (ros. Фортуна);
• 2013: Ku! Kin-dza-dza (ros. Ку! Кин-дза-дза).

Nagrody i odznaczenia

Nagrody i odznaczenia:

• Zasłużony Działacz Sztuk RFSRR (1965)
• Ludowy Artysta RFSRR (1974)
• Ludowy Artysta ZSRR (1989)
• Nagroda Państwowa ZSRR (1978) – za film Mimino
• Order Znak Honoru
• Order Czerwonego Sztandaru Pracy (1980)
• Państwowa Nagroda Federacji Rosyjskiej (1996) w dziedzinie kinematografii – za filmy fabularne: Paszport («Паспорт»), Nastia («Настя»), Orzeł i reszka («Орёл и решка»)

Bibliografia

• Galina Dołmatowska, Irina Szyłowa, Sylwetki radzieckiego ekranu, przeł. z ros. Marek Dzierwajłło, Wydawnictwo Progress, Moskwa 1980, s. 86–96.
• Danielija Gieorgij w bazie portalwiedzy.onet.pl
• Danelija Georgij, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-10-21] .
• Georgiy Daneliya w bazie IMDb (ang.)