Przejdź do zawartości

Howard Carter

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Howard Carter
Ilustracja
Howard Carter podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych (1924)
Data i miejsce urodzenia

9 maja 1874
Brompton, Kensington

Data i miejsce śmierci

2 marca 1939
Brompton, Kensington

Zawód, zajęcie

archeolog, egiptolog

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Howard Carter (ur. 9 maja 1874 w Brompton, Kensington, zm. 2 marca 1939 tamże) – brytyjski archeolog i egiptolog, uczestnik wielu ekspedycji archeologicznych w Egipcie, w latach 1899–1903 główny inspektor zabytków w Górnym Egipcie, od 1908 roku kierował wykopaliskami lorda Carnarvona, a w 1922 roku odkrył nienaruszony grobowiec Tutanchamona z bogatym wyposażeniem.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]
Grobowiec Tutanchamona (KV62)
Złota maska Tutanchamona

Howard Carter urodził się 9 maja 1874 roku w Brompton w londyńskim Kensington[1][a]. Był najmłodszym synem z jedenaściorga dzieci w rodzinie Samuela Johna Cartera (1835–1892), malarza i ilustratora, specjalizującego się w malowaniu wiejskich pejzaży i portretowaniu zwierząt domowych z okolicznych majątków ziemskich, oraz jego żony Marthy Joyce Sands[4]. Będąc dzieckiem o wątłym zdrowiu, dzieciństwo spędził w Swaffham, niewielkiej wiosce w angielskim hrabstwie Norfolk, wychowywany przez dwie siostry ojca Fanny i Kate[4].

Z uwagi na zły stan zdrowia nie posłano go do szkoły publicznej, lecz najprawdopodobniej uzyskał podstawowe wykształcenie w zakresie czytania, pisania i matematyki w jednej z tzw. dame schools, prywatnych placówek prowadzonych przez kobiety[5]. Carter nie odebrał formalnego wykształcenia przygotowującego do zawodu. O jego nikłej znajomości ortografii i interpunkcji świadczyły liczne błędy w późniejszych listach pisanych z wyprawy do Egiptu[5]. Carter wykazywał jednak uzdolnienia plastyczne i zachęcany był do rysowania zwierząt[4].

Pierwsza wyprawa do Egiptu

[edytuj | edytuj kod]

W wieku 17 lat, za wstawiennictwem lady Amherst of Hackney – żony barona Amherst of Hackney Williama Tyssena-Amhersta (1835–1909), został przyjęty do ekipy archeologicznej Percy’ego Edwarda Newberry’ego (1869–1949), który prowadził prace dokumentacyjne m.in. w Beni Hassan[6]. W 1891 roku Carter wyjechał do Egiptu i rozpoczął pracę dla Egypt Exploration Fund[7]. Wówczas pomagał Newberry’emu w sporządzaniu rysunków z Beni Hassan[8]. W 1892 roku dołączył do Williama Flindersa Petriego (1853–1942)[9].

Prace w Górnym Egipcie

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1893–1899 pracował w Deir el-Bahari, gdzie pod kierunkiem Szwajcara Edouarda Naville’a dokumentował dekoracje świątyni Hatszepsut[10], a jego rysunki uznawane są za jedne z najlepszych w swoim rodzaju[8]. Podczas pracy Howardowi pomagał przez jeden sezon brat Vernet[11]. Rysunki braci zostały opublikowane w latach 1895–1908 w sześciotomowym dziele Naville’a The Temple of Deir el Bahari[11].

W 1899 roku Carter został mianowany głównym inspektorem zabytków Górnego Egiptu Egyptian Antiquities Service (EAS) (ang. Antiquities Service Inspector General for Upper Egypt) i przez kolejne cztery lata pracował nad dokumentacją zabytków Górnego Egiptu, szczególnie Teb[8]. Wówczas odkrył cenotaf Mentuhotepa II, grobowce Hatszepsut, Totmesa II i Totmesa IV, a także odgruzował grobowiec Merenptaha[8].

W 1904 roku został mianowany inspektorem Dolnego Egiptu[8]. Jego kariera na tym stanowisku zakończyła się nagle w wyniku incydentu z udziałem francuskich turystów zwiedzających Sakkarę w 1905 roku[8]. Następnie pracował jako rysownik i handlarz antykami[8].

Praca dla lorda Carnarvona

[edytuj | edytuj kod]

W 1908 roku Carter został zaangażowany przez lorda Carnarvona, by prowadzić wykopaliska w zachodnich Tebach[8]. Wówczas odkryto m.in. grób z okresu wczesnej XVIII dynastii oraz pozostałości świątyni Hatszepsut[8]. W latach 1912–1913 prowadził prace na terenach starożytnego Ksois i Balamun[8]. W 1914 roku Carter odkrył kolejny grób z okresu wczesnej XVIII dynastii, najprawdopodobniej królowej Ahmes-Nefertari[8].

Odkrycie grobowca Tutanchamona

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Grobowiec Tutanchamona.

Okres I wojny światowej Carter spędził w Egipcie[8]. W 1916 roku odkrył grobowiec przeznaczony dla Hatszepsut a w 1917 roku rozpoczął wykopaliska w Dolinie Królów, które przez pięć lat nie przyniosły znaczących odkryć[8]. Po zakończeniu sezonu 1921–1922 wykopaliska miały zostać zakończone z uwagi na brak sukcesu[8].

Na początku listopada 1922 roku postanowiono usunąć pozostałości baraków dla robotników zatrudnionych przy wznoszeniu starożytnych grobowców i rozpocząć prace wykopaliskowe[12]. 4 listopada Carter odkrył stopień, a dzień później odkopano całe schody prowadzące w głąb ziemi i odsłonięto część drzwi[13]. Carnarvona nie było w tym czasie w Egipcie i Carter wstrzymał się z dalszymi pracami do przyjazdu partnera[14]. Wspólnie wznowili prace 24 listopada – przez kilka pierwszych dni udrażniali korytarz, który był za pierwszymi drzwiami, by dotrzeć do kolejnych zapieczętowanych drzwi[15]. Drugie drzwi otwarto w dniu 26 listopada[16] – za nimi znajdowały się dwie komory z bogatym wyposażeniem, lecz nie znaleziono sarkofagu. Zauważono jednak trzecie zamurowane drzwi, których postanowiono nie otwierać ze względu na konieczność przygotowania się do zabezpieczenia dotychczasowych i przyszłych znalezisk (urządzenia laboratorium i magazynów)[17]. Prace wznowiono 16 grudnia 1922 roku – zbadano wyposażenie obu komór, znaleziska zewidencjonowano i przeniesiono do magazynów na powierzchni[18].

Dom Howarda Cartera w Luksorze w 2010 roku

16 lutego 1923 roku[19] otwarto komorę grobową ze skrzynią grobową zbudowaną ze złotej blachy oraz kolejną komorę wypełnioną artefaktami[20]. Badania komory grobowej zostały spowolnione z powodu śmierci Carnarvona (6 kwietnia 1923[21]) i związanych z tym problemów prawnych z koncesją na dalsze badania[22]. Otwarcia sarkofagu dokonano dopiero 13 października 1925 roku[23], a 28 października po otwarciu trzeciej trumny znaleziono mumię faraona Tutanchamona[23]. Grobowiec okazał się być w stanie nienaruszonym[3]. Znaleziska z grobowca znajdują się w Muzeum Egipskim w Kairze[3].

Swoje odkrycie i prace w grobowcu Tutanchamona Carter opisał w trzytomowym dziele The Tomb of Tut-ank-Amen[24].

Dalsze życie i śmierć

[edytuj | edytuj kod]
Grób Howarda Cartera

Po zakończeniu oczyszczania grobowca Tutanchamona w 1932 roku Howard Carter wycofał się z prac wykopaliskowych[25][26]. Aż do śmierci dzielił swoją egzystencję między dom w Luksorze (w okresie zimowym) a mieszkanie w Londynie[25][26]. Gdy zainteresowanie Tutanchamonem spadło, wiódł dość odizolowane życie z kilkoma bliskimi przyjaciółmi[26].

Carter zmarł 2 marca 1939 roku w londyńskim Kensington w wieku 64 lat z powodu chłoniaka Hodgkina[27][8]. Został pochowany na cmentarzu Putney Vale Cemetery w wielkolondyńskiej gminie Wandsworth[28][27].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W akcie urodzenia Cartera jako miejsce jego narodzin podany jest adres: 10 Rich Teracce, Brompton, Kensington[1]. Źródła czasem podają, że Carter urodził się w Swaffham w angielskim hrabstwie Norfolk[2][3]. James (2012) tłumaczy to wpisem o Swaffham w publikacji Who’s Who, do której Carter podał, że urodził się w latach 70. w domu ojca w Earl's Court, uznając zapis o miejscu urodzenia w Swaffham za pomyłkę[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c James 2012 ↓, s. 3.
  2. ↑ Howard Carter, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-11-04] (ang.).
  3. ↑ a b c Carter Howard, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-11-04].
  4. ↑ a b c James 2012 ↓, s. 7.
  5. ↑ a b James 2012 ↓, s. 8.
  6. ↑ James 2012 ↓, s. 17.
  7. ↑ James 2012 ↓, s. 17 i 22.
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Bard 2005 ↓, s. 190–191.
  9. ↑ James 2012 ↓, s. 37.
  10. ↑ James 2012 ↓, s. 58.
  11. ↑ a b James 2012 ↓, s. 66.
  12. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 186–7.
  13. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 187-8.
  14. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 188.
  15. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 189.
  16. ↑ Howard Carter: The first excavation season in the tomb of Tutankhamun. Part 1: October 28 to December 31, 1922. [w:] Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries and journals [on-line]. Griffith Institute, 2010-10-06. [dostęp 2017-11-04]. (ang.).
  17. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 191–2.
  18. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 195–6.
  19. ↑ Howard Carter: The first excavation season in the tomb of Tutankhamun. Part 2: January 1 to May 31, 1923. [w:] Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries and journals [on-line]. Griffith Institute, 2010-10-06. [dostęp 2017-11-04]. (ang.).
  20. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 196–8.
  21. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 207.
  22. ↑ Ceram 1974 ↓, s. 196 i 199.
  23. ↑ a b Howard Carter: Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries. The fourth excavation season in the tomb of Tutankhamun. September 23, 1925 to May 21, 1926. [w:] Tutankhamun: Anatomy of an Excavation. Howard Carter's diaries and journals [on-line]. Griffith Institute, 2010-10-06. [dostęp 2017-11-04]. (ang.).
  24. ↑ Howard Carter: The Tomb of Tutankhamun Vol. I: The Discovery. BIG BYTE BOOKS, 2014. ISBN 978-1-939331-00-7. [dostęp 2017-11-04].
  25. ↑ a b Orrin Grey: Howard Carter and the Discovery of Pharaoh Tutankhamun’s Tomb. [w:] History [on-line]. explorethearchive.com, 2022-12-15. [dostęp 2024-05-09]. (ang.).
  26. ↑ a b c Unveiling History: Howard Carter and the Discovery of Tutankhamun’s Tomb. observervoice.com, 2024-05-09. [dostęp 2024-05-09]. (ang.).
  27. ↑ a b Howard Carter. findagrave.com. [dostęp 2024-05-09]. (ang.).
  28. ↑ A. Peter Dore: Grave of Howard Carter and tombs of ancient Egypt. [w:] Arts [on-line]. dailysabah.com, 2024-03-01. [dostęp 2024-05-09]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Howard_Carter&oldid=74223052”