Juda Galilejczyk

Juda Galilejczyk, Juda z Galaunitis albo Juda z Gamali (I wieku p.n.e./I wieku) – współzałożyciel stronnictwa zelotów. Jego rodzinne miasto znajdowało się na Wzgórzach Golan poza Galileą a przydomek Galilejczyk może pochodzić od miejsca, w którym działał^[1].

W 6 n.e. po złożeniu z tronu (a konkretnie odsunięciu) etnarchy Archelaosa, syna Heroda Wielkiego, namiestnik Syrii Kwiryniusz przystąpił do realizacji cesarskiego spisu Żydów, niezbędnego do uregulowania podatków w nowej rzymskiej prowincji Judei. Arcykapłan Joazar syn Boetosa, próbował uspokoić wzburzoną ludność, jednak niezadowolenie utrzymywało się i Juda Galilejczyk nakłonił mieszkańców do buntu, wyrzucając im, że godzą się na płacenie Rzymianom podatków i że chcą podlegać władzy nie tylko samego Boga, lecz i Rzymian^[2]. Rewolta ta, przyczyniła się do powstania skrajnego odłamu nacjonalistów żydowskich, zwanych zelotami. Juda uformował to stronnictwo wespół z faryzeuszem Sadokiem. Zginął on podczas trwania tego powstania.

W czasach gdy Tyberiusz Juliusz Aleksander był prokuratorem Judei (46–48), kazał ukrzyżować dwóch synów Judy Galilejczyka, Jakuba i Szymona. Inny członek jego rodziny, Eleazar syn Jaira^[3], być może jego wnuk, zginął podczas upadku Masady^[4], a Menachem, syn lub jego wnuk, został zabity po długich torturach przez zwolenników arcykapłana Eleazara^[5] na początku powstania w 66 roku.

Juda Galilejczyk jest wspomniany w Dziejach Apostolskich. Gdy po śmierci Jezusa Chrystusa apostołowie Piotr i Jan stanęli przed Sanhedrynem za nauczanie, że zmartwychwstał, w ich obronie stanął Gamaliel Starszy, uczony w Torze. Podał przykład Judy, żeby zilustrować zasadę, że jeżeli ruch nie jest miły Bogu, to skazany jest na klęskę.

Przypisy

↑ Radożycki 1992 ↓, s. 459.
↑ Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. VIII, 1 [118] (...) Za jego urzędowania pewien mąż galilejski imieniem Juda nakłonił mieszkańców do buntu, przyganiając im, że godzą się na płacenie Rzymianom podatków i po Bogu słuchają jeszcze śmiertelnych panów. Człowiek ów był uczonym mężem swojej własnej sekty i zgoła nie był podobny do innych.
↑ Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. XVII, 9, 10 [448] (...) Tylko nielicznej garstce, która schroniła się do Masady potajemnie, udało się uratować. W tej liczbie znalazł się Eleazar, syn Jaira, krewny Manahema, ten który później zawładnął Masadą. (...)
↑ Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. VII, rozdz. IX, 1 [389-401].
↑ Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. XVII, 9, 10 [448-449] (...) Samego Manahema, który zbiegł do miejsca zwanego Oflas i tam się tchórzliwie ukrył, pochwycono żywego i po wywleczeniu na światło dzienne poddano różnym torturom i zgładzono. (...) Tymczasem spiskowcy zabijając Manahema bynajmniej nie pragnęli zakończenia wojny, lecz, przeciwnie, chcieli ją prowadzić z większą swobodą. (...)

Bibliografia

Źródła

Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, ks. XVII, rozdz. X, 5 i ks. XVIII, rozdz. I, 1 i 6
Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. VIII, 1 i rozdz. XVII, 8
Dzieje Apostolskie 5,35-37

Tłumaczenia

Józef Flawiusz: Wojna żydowska. Z języka greckiego przełożył oraz wstępem i komentarzem opatrzył Jan Radożycki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Rytm", 1992. ISBN 83-85249-09-5.

Opracowania

Geza Vermes, Kto był kim w czasach Jezusa, Warszawa 2006, str. 150-151, ISBN 83-241-2481-0
Jewish Encyclopedia: JUDAS THE GALILEAN

[CITEREFRadożycki1992459-1] Radożycki 1992 ↓, s. 459.

[FlawiuszII_VIII_1-2] Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. VIII, 1 [118] (...) Za jego urzędowania pewien mąż galilejski imieniem Juda nakłonił mieszkańców do buntu, przyganiając im, że godzą się na płacenie Rzymianom podatków i po Bogu słuchają jeszcze śmiertelnych panów. Człowiek ów był uczonym mężem swojej własnej sekty i zgoła nie był podobny do innych.

[FlawiuszII_448-3] Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. XVII, 9, 10 [448] (...) Tylko nielicznej garstce, która schroniła się do Masady potajemnie, udało się uratować. W tej liczbie znalazł się Eleazar, syn Jaira, krewny Manahema, ten który później zawładnął Masadą. (...)

[FlawiuszVII_IX_1-4] Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. VII, rozdz. IX, 1 [389-401].

[FlawiuszII_XVII_9-5] Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. XVII, 9, 10 [448-449] (...) Samego Manahema, który zbiegł do miejsca zwanego Oflas i tam się tchórzliwie ukrył, pochwycono żywego i po wywleczeniu na światło dzienne poddano różnym torturom i zgładzono. (...) Tymczasem spiskowcy zabijając Manahema bynajmniej nie pragnęli zakończenia wojny, lecz, przeciwnie, chcieli ją prowadzić z większą swobodą. (...)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]