Konitrut

Konitrut
	; Konitrut błotny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	konitrut
	Nazwa systematyczna
	Gratiola Linnaeus; Sp. Pl. 17. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	G. officinalis L.
Synonimy
	Amphianthus Torr.; Sophronanthe Benth.; Tragiola Small & Pennell;
	Amphianthus Torr.; Sophronanthe Benth.; Tragiola Small & Pennell;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Konitrut (Gratiola) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych. Obejmuje 26^[5]–28^[6] gatunków. Najbardziej zróżnicowane są w Ameryce Północnej, gdzie rośnie ich 17 gatunków, w Eurazji są 4 gatunki (w tym konitrut błotny G. officinalis – jedyny przedstawiciel rodzaju we florze Polski^[7]), w Australazji 3–5, a w górach Ameryki Południowej – 2–3^[5]. Rośliny te rosną na brzegach wód, nad rzekami, rowami i na mokradłach^[8]. Konitrut błotny wykorzystywany był w przeszłości jako roślina lecznicza^[5].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne (jednoroczne i trwałe)^[9] osiągające do 80 cm wysokości^[8], o pędach prosto wznoszących się lub płożących, nagich lub owłosionych gruczołowato i o łodygach często nieco mięsistych^[10].
Liście: Naprzeciwległe, siedzące^[10], o blaszce równowąskiej do lancetowatej^[8], całobrzegie lub piłkowane^[10].
Kwiaty: Pojedyncze w kątach liści, na nitkowato cienkich szypułkach krótszych lub dłuższych u różnych gatunków^[10]. Na szypułkach, pod kwiatem obecne są dwa podkwiatki podobne do działek^[9]^[10]. Działki kielicha w liczbie 5, zrośnięte tylko u nasady, wąskie, nierówne lub prawie równe^[8]^[10]. Korona zrośnięta w szeroką rurkę^[8], z dwiema otwartymi wargami – dolną trójłatkową i górną całobrzegą lub dwułatkową^[10]. Pręciki dwa płodne, a dwa inne wykształcone jako nitkowate prątniczki lub całkiem zredukowane^[10]^[9]. Pylniki leżą poziomo na rozszerzonym i spłaszczonym łączniku^[9]. Zalążnia górna, czterokomorowa, z licznymi zalążkami^[8]. Szyjka słupka nitkowata^[10], rozwidlona na końcu i tu z dwoma spłaszczonymi znamionami^[9].
Owoce: Torebki otwierające się czterema klapami. Nasiona drobne i liczne^[9]^[8].

Systematyka

Jeden z rodzajów plemienia Gratioleae z rodziny babkowatych (Plantaginaceae)^[5]. Plemię to wraz z rodzajem bywa wyodrębniane w rodzinę Gratiolaceae^[4].

Wykaz gatunków^[6]

Gratiola amphiantha D.Estes & R.L.Small
Gratiola aurea Pursh
Gratiola bogotensis Cortés ex Pennell
Gratiola brevifolia Raf.
Gratiola ebracteata Benth. ex A.DC.
Gratiola flava Leavenw. ex Pennell
Gratiola floridana Nutt.
Gratiola graniticola D.Estes
Gratiola griffithii Hook.f.
Gratiola heterosepala H.Mason & Bacigal.
Gratiola hispida (Benth. ex Lindl.) Pollard
Gratiola japonica Miq.
Gratiola linifolia Vahl
Gratiola mauretanica (Emb. & Maire) I.Soriano & T.Romero
Gratiola nana Benth.
Gratiola neglecta Torr.
Gratiola officinalis L. – konitrut błotny
Gratiola oresbia B.L.Rob.
Gratiola pedunculata R.Br.
Gratiola peruviana L.
Gratiola pilosa Michx.
Gratiola pubescens R.Br.
Gratiola pumilo F.Muell.
Gratiola quartermaniae D.Estes
Gratiola ramosa Walter
Gratiola sexdendata A.Cunn.
Gratiola virginiana L.
Gratiola viscidula Pennell

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-02-05] (ang.).
↑ ^a ^b Gratiola. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-02-05].
↑ ^a ^b Genus: Gratiola L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-02-05].
↑ ^a ^b ^c ^d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 405, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Gratiola. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-02-05].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 90, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 260. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. X. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 274-275.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Gratiola Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-02-05].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2019-02-05] (ang.).

[ing-3] Gratiola. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-02-05].

[grin-4] Genus: Gratiola L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-02-05].

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 405, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[TPL-6] Gratiola. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-02-05].

[checklist-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 90, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[philips-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 260. ISBN 0-333-74890-5.

[pawlowski-9] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. X. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 274-275.

[china-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Gratiola Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2019-02-05].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]