Patriarchat Konstantynopolitański

Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopolitański
Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως
Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos
Konstantinopolis Ekümenik Patrikhanesi
	; Sobór św. Jerzego w Stambule
Państwo	Turcja; Grecja
Siedziba	Konstantynopol
Data powołania	330
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Cerkiew prawosławna
Sobór	św. Jerzego w Stambule
Patriarcha	Bartłomiej I
	Dane statystyczne
Liczba wiernych	ok. 7 mln
Liczba osób zakonnych	ok. 1800
	Położenie na mapie Stambułu Konstantynopol
	Położenie na mapie Turcji Konstantynopol
	41°01′44,7″N 28°57′06,6″E/41,029083 28,951833
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Ekumeniczny Patriarchat Konstantynopolitański (gr. Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως, Oikoumenikòn Patriarcheîon Konstantinoupóleos, tur. Rum Ortodoks Patrikhanesi, İstanbul Ekümenik Patrikhanesi) – starożytny Kościół, którego początki sięgają czasów apostolskich.

Historia

Zgodnie z Tradycją, Kościół został założony przez apostoła Andrzeja, który głosił Ewangelię w Azji Mniejszej, w okolicach Morza Czarnego, Tracji i Achai. Z tego też powodu Patriarchat Ekumeniczny ustanowił dzień pamięci świętego (30 listopada, 13 grudnia) dniem Tronu Patriarszego. Apostolskość tego Kościoła jest również związana z osobą apostoła i ewangelisty Jana Teologa, który nauczał w Azji Mniejszej. Napisaną przez siebie Apokalipsę zaadresował on do „siedmiu kościołów w Azji”: w Efezie, Smyrnie, Pergamonie, Tiatyrze, Sardes, Filadelfii i Laodycei, które od IV wieku znajdują się w jurysdykcji Konstantynopola. W rzeczywistości początki tego Kościoła zbiegają się z ustanowieniem w Konstantynopolu stolicy cesarstwa rzymskiego w 330. W tym też okresie wyłączono Konstantynopol z jurysdykcji metropolii Heraklei i przyznano jego biskupowi honorowe pierwszeństwo zaraz po Rzymie.

W ciągu stuleci Kościół Bizancjum odgrywał i wciąż odgrywa bardzo znaczącą rolę w prawosławnym świecie. Od czasów wielkiej schizmy w 1054, patriarcha ekumeniczny jest honorowym przywódcą prawosławia, noszącym tytuł „primus inter pares”. Jego rolą jest inicjowanie i koordynowanie działań pomiędzy Kościołami lokalnymi, zwoływanie panprawosławnych soborów i spotkań oraz prowadzenie dialogu z przedstawicielami innych wyznań i religii. Od 1991, na czele Kościoła stoi patriarcha Bartłomiej I noszący tytuł Arcybiskupa Konstantynopola Nowego Rzymu i Patriarchy ekumenicznego. Patriarcha Bartłomiej, 270. patriarcha w 2000-letniej historii Kościoła, jest znany ze swej działalności na rzecz pojednania chrześcijan, dialogu międzyreligijnego i ochrony środowiska naturalnego.

Struktura

W jurysdykcji Patriarchatu znajduje się 5 diecezji w europejskiej części Turcji (ok. 30 tys. wiernych), 35 w północnej Grecji, 10 na greckich wyspach a także wiele w Europie, obu Amerykach (ponad 2 mln wiernych), Azji, Australii i Nowej Zelandii. Połączone są one w większe jednostki administracyjne:^[1]

W Turcji

Arcybiskupstwo Konstantynopola
Metropolia Chalcedonu
Metropolia Derkosu
Metropolia Wysp Książęcych
Metropolia Imbros i Tenedos

W Grecji

Kreta
- Autonomiczny Kościół Krety
  - Arcybiskupstwo Krety i 8 metropolii
Dodekanez

Metropolia wyspy Rodos
Metropolia wysp Kos i Nisiros
Metropolia wyspy Karpatos
Metropolia wysp Leros, Kalimnos i Astipalea
Metropolia wysp Simi i Kasos

„Nowe Ziemie” (36 metropolii)

W innych krajach

Estoński Apostolski Kościół Prawosławny
Fiński Kościół Prawosławny
Ukraiński Kościół Prawosławny Kanady
Ukraiński Kościół Prawosławny Stanów Zjednoczonych^[2]
Zachodnioeuropejski Egzarchat Parafii Rosyjskich (zlikwidowany 27 listopada 2018 r.)^[3]
Arcybiskupstwo Australii
Arcybiskupstwo Szwajcarii
Arcybiskupstwo Tiatyry i Wielkiej Brytanii
Metropolia Austrii i egzarchat Węgier
Metropolia Belgii i egzarchat Niderlandów i Luksemburga
Metropolia Buenos Aires
Metropolia Francji^[4]
Metropolia Hiszpanii i Portugalii
Metropolia Hongkongu i południowo-wschodniej Azji
Metropolia Korei
Metropolia Meksyku
Metropolia Niemiec
Metropolia Nowej Zelandii
Metropolia Panamy, Ameryki Środkowej i Karaibów^[5]
Metropolia Singapuru i południowej Azji
Metropolia Szwecji i całej Skandynawii
Metropolia Toronto
Metropolia Włoch i Malty
Grecka Prawosławna Archidiecezja Ameryki^[6] (8 metropolii)
Albańska Prawosławna Diecezja Ameryki^[7]
Amerykańska Karpato-Rusińska Diecezja^[8]
Prawosławny Wikariat Palestyńsko-Jordański w Stanach Zjednoczonych^[9]
Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny w Diasporze^[10]

Patriarcha ekumeniczny sprawuje również pieczę nad takimi ośrodkami monastycznymi jak Atos i Patmos. Natomiast w Chambésy w Szwajcarii, Patriarchat posiada Centrum Prawosławne, ważny ośrodek akademicki, miejsce spotkań prawosławnych z całego świata. Kościół posiada także własne szkoły teologiczne i wydawnictwa m.in. Holy Cross Greek Orthodox School of Theology, czy też słynną Szkołę Teologiczną na Chalki, zamkniętą przez Turków w 1971. Liczbę wiernych Patriarchatu Ekumenicznego szacuje się na 7 mln. Siedziba patriarchy znajduje się na Fanarze w Turcji, jednak jej przyszłość jest wciąż bardzo niepewna w związku z ogromną presją rządu tureckiego na patriarchę, by opuścił kraj.

Patriarchowie Konstantynopola

Osobny artykuł: Patriarcha Konstantynopola.

Zaangażowanie ekumeniczne

Kościół włączył się w działalność Globalnego Forum Chrześcijańskiego^[11].

Przypisy

↑ Administrative Structure of The Ecumenical Patriarchate
↑ Strona Kościoła ang.
↑ ks. Paweł Cecha: Komunikat Patriarchatu Ekumenicznego Konstantynopola. cerkiew.pl, 28 listopada 2018. [dostęp 2018-11-29].
↑ Strona Greckiej Metropolii Francji fr.
↑ Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – 5. rocznica powołania Metropolii Panamy [dostęp: 19.04.2002.]
↑ Strona archidiecezji ang.
↑ Informacje o diecezji na stronie Greckiej Prawosławnej Archidiecezji Ameryki ang.
↑ Strona diecezji ang.
↑ Informacje o wikariacie na stronie Greckiej Prawosławnej Archidiecezji Ameryki ang.
↑ Strona Kościoła ukr.
↑ A presentation to the 48th International Ecumenical Seminar Non-denominational and Trans-confessional Movements July 2-9, 2014 Strasbourg, France. www.strasbourginstitute.org. [dostęp 2016-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-28)].

Linki zewnętrzne

[1] Administrative Structure of The Ecumenical Patriarchate

[2] Strona Kościoła ang.

[3] s. Paweł Cecha: Komunikat Patriarchatu Ekumenicznego Konstantynopola. cerkiew.pl, 28 listopada 2018. [dostęp 2018-11-29].

[4] Strona Greckiej Metropolii Francji fr.

[5] Serwis Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego – 5. rocznica powołania Metropolii Panamy [dostęp: 19.04.2002.]

[6] Strona archidiecezji ang.

[7] Informacje o diecezji na stronie Greckiej Prawosławnej Archidiecezji Ameryki ang.

[8] Strona diecezji ang.

[9] Informacje o wikariacie na stronie Greckiej Prawosławnej Archidiecezji Ameryki ang.

[10] Strona Kościoła ukr.

[11] A presentation to the 48th International Ecumenical Seminar Non-denominational and Trans-confessional Movements July 2-9, 2014 Strasbourg, France. www.strasbourginstitute.org. [dostęp 2016-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-28)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]