Polinezja
Polinezja (z stgr. πολύς polys „liczny” + νῆσος nesos „wyspa”) – wschodnia część Oceanii, położona w środkowej części Oceanu Spokojnego, po obu stronach równika i po obu stronach linii zmiany daty. Wyspy Polinezji są pochodzenia wulkanicznego lub koralowego. Klimat wysp jest gorący i wilgotny; porasta je bujna roślinność międzyzwrotnikowa.
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Polinezja – pierwszym, który użył tej nazwy był Portugalczyk Joāo de Barros w dziele As Decadas de Asia... 1552 do 1563. Rozumiał jednak przez to tylko wyspy Australazji, które istotnie były dla niego ogromnym obszarem „wielowyspia”. Dopiero w 1810 geograf duńsko-francuski Conrad Malte-Brun wprowadził nazwę Oceania.
Ogólna powierzchnia wysp tej części Oceanii wynosi 25,8 tys. km², a zamieszkuje je blisko 1,7 mln osób (1993), z czego około połowa to rodowici Polinezyjczycy, posługujący się językami polinezyjskimi.
Wyspy Polinezji
[edytuj | edytuj kod]| Grupa wysp | Powierzchnia w km² | Ludność w tys. | Główne miasto[a] |
|---|---|---|---|
| Hawaje | 16760 | 1121,0 | Honolulu |
| Nowa Zelandia | 268680 | 4510,3 | Wellington |
| Wyspy Line | 512 | 2,6 | |
| Wyspy Feniks | 28 | – | |
| Wyspy Tokelau | 10 | 1,6 | Fakaofo |
| Wyspy Tuvalu | 25 | 13 | Vaiaku |
| Wyspy Samoa | 3028 | 208 | Apia / Pago Pago |
| Wyspy Tonga | 780 | 98,0 | Nukuʻalofa |
| Wyspy Cooka | 236 | 17,0 | Avarua |
| Niue | 259 | 2,0 | Alofi |
| Wyspy Tubuai | 164 | 6,3 | |
| Wyspy Towarzystwa | 1600 | 149,3 | Papeete |
| Wyspy Tuamotu | 885 | 11,0 | |
| Wyspy Gambiera | 30 | 0,6 | Rikitea |
| Markizy | 1300 | 8,6 | Taiohae |
| Pitcairn | 5 | 0,048 | Adamstown |
| Wyspa Wielkanocna | 163 | 2,0 | Hanga Roa |
| Polinezja | 294465 | 6188,1 |
Podział polityczny
[edytuj | edytuj kod]Podział polityczny wysp Polinezji jest następujący:
- niezależne państwa: Kiribati (część wschodnia), Samoa, Tonga, Tuvalu
- posiadłości amerykańskie: Samoa Amerykańskie, Hawaje (amerykański stan)
- posiadłości brytyjskie: Pitcairn
- posiadłości francuskie: Polinezja Francuska, Walis i Futuna.
- posiadłości nowozelandzkie: Tokelau, Niue, Wyspy Cooka
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Główne miasto: stolica, ośrodek administracyjny lub największe miasto; jeżeli wyspy podzielone są na dwie jednostki polityczne, podano oba ośrodki administracyjne