گوانتانمو قید خانہ
اک امریکی سینہ اے جو کیوبا دے مشرقی ساحل اُتے واقع امریکا دے زیر انتظام علاقے وچ موجود اے۔ ایتھے اُتے 2001ء وچ امریکا دی طرف توں افغانستان اُتے کیتے جانے والے حملہ دے بعد بوہت سارے مسلماناں نوں بند رکھیا گیا اے۔
کیوبا دی سرزمین صوبہ گوانتانمو دی خلیج گوانتانمو وچ واقعہ امریکی بحری اڈے اُتے واقعہ ایہ قید خانہ دہشت اُتے جنگ دے آغاز وچ قائم کيتا گیا جتھے دنیا بھر توں مسلماناں نوں لیا کے قید کيتا گیا۔
ایتھے مقید کئی عرب نژاد افراد نوں 2001ء دے افغانستان اُتے امریکی حملہ دے دورانشمالی اتحاد نے اغوا کر کے امریکا دے حوالے کيتا جنہاں نوں پہلے افغانستان وچ تشدد دا نشانہ بنایا گیا تے فیر گوانتانامو وچ قید کر دتا گیا۔[۱] امریکی سرکار نے 2013ء وچ دسیا کہ ایتھے قید افراد وچوں 46 نوں ہمیشہ دے لئی قید رکھیا جاوے گا بغیر کسی الزام ثابت ہونے دے ۔[۲]
ذرائع ابلاغ وچ اک لطیفہ شائع ہويا جو خبر دی شکل وچ سی ۔’گوانتانامو بے وچ قیدیاں تے محافظاں وچ جھڑپیں‘ دے عنوان توں دسیا گیا کہ ’امریکی جیل گوانتانامو بے وچ بعض قیدیاں نوں مشترکہ کمرےآں توں کڈ کے دوسرے کمرےآں وچ منتقل کرنے دے مسئلے اُتے قیدیاں تے محافظاں دے درمیان جھڑپاں ہوئی ہیں‘ ابکہ معمولی عقل فہم رکھنے والا شخص وی اسنوں بخوبی سمجھ سکدا اے کہ نائن الیون دے ذریعہ چھیڑی گئی اسلام مخالف جنگ وچ دے شکار قیدی بھکھ ہڑتال اُتے سن جدوں کہ ’جھڑپ‘ دا تصور برابر دے مقابلہ وچ ہُندا اے ‘ قیدی تے مقید کرنے ولاں دے درمیان ننيں۔ امریکی فوج دے اک ترجمان نے ہور شگوفہ چھڈیا کہیہ قدم اس وقت اٹھایا گیا سی جدوں قیدیاں نے نگرانی دے کیمرے تے کھڑکیوں نوں ڈھانپ دتا سی۔ انھاں نے کہیا کہ بعض قیدیاں نے جیل وچ ملنے والی چیزاں توں ہتھیار بنا رکھے سن تے ایہ کہ محافظاں دی طرف توں اس دے جواب وچ انہاں اُتے 4 ’غیر مہلک‘ گولیاں چلائی گئياں۔ پینٹاگان دا کہنا سی کہ 43 قیدی بھکھ ہڑتال اُتے سن اُتے قیدیاں دے وکیلاں دا کہنا اے کہ ہڑتالی قیدیاں دی تعداد اس توں زیادہ اے۔ فوجی حکام دے مطابق اک درجن قیدیاں نوں زبردستی کھانا کھلایا جا رہیا اے۔ امریکی فوج دے کیپٹن رابرٹ ڈیورنڈ نے کہیا کہ ہفتہ نوں ہونے والی جھڑپاں وچ ’محافظاں یا قیدیاں نوں سنگین چوٹاں نئيں آئیاں۔‘اک ہور ترجمان کرنل گریگ جولین نے خبررساں ادارے ایسوسی ایٹڈ پریس نوں دسیا، ’ماں ایہ بتا سکدا ہاں کہ اک قیدی نوں گولی لگی اے لیکن اس دے زخم معمولی نيں، صرف چند خراشاں۔‘قیدیاں دے بعض وکیلاں نے جیل دے حکام دے اقدامات دی مذمت کيتی اے۔ انہاں وچوں اک وکیل کارلوس وارنر نے اے پی نوں دسیا، ’فوج جھگڑے نوں ہويا دے رہی اے ۔‘اس جیل وچ بھکھ ہڑتال معمول دی گل اے، لیکن ایہ ہڑتال جو فروری وچ شروع ہوئی سی، سب توں لمبی اے۔ اُتے گوانتانامو دے حکام نے اس گل کيتی تردید دی کہ ہڑتال بعض قیدیاں دے کمرےآں وچ تلاشی دے دوران قرآن دی بے حرمتی کيتی وجہ توں شروع ہوئی سی۔ قیدیاں دی نمائندگی کرنے والی انسانی حقوق دی تنظیماں دا کہنا اے کہ اس دی کشیدگی دی وجہ ایہ اے کہ امریکی فوج ایتھے موجود قیدیاں دے مستقبل دا فیصلہ نئيں کر سکدی۔ اطلاعات دے مطابق تقریباً اک سو قیدیاں نوں آزاد کیتے جانے دے لئی منظوری دتی جا چکی اے لیکن اوہ کانگریس دی طرف توں عائد کيتی جانے والی پابندیاں تے انہاں دے اپنے ملکاں وچ برے سلوک دے خدشے دے پیشِ نظر ہن وی اوتھے قید نيں۔ عراق وچ امریکی فوج اپنے قبضے دے دوران کيتا گل کھلاندی رہی سی تے اس نے عراقیاں اُتے کیہ کيتا مظالم ڈھائے سن ،اس دی ہوشربا تفصیل ماضی وچ منظرعام اُتے آندی رہی اے لیکن امریکی فوج دے مظالم دی داستان اِنّی طویل اے کہ اس دی مختصر مگر نويں نَئی کہانیاں وقفے وقفے توں سامنے آ رہیاں نيں۔ ایہ کہانیاں بیان کرنے والے کوئی تے نئيں خود امریکی تے برطانوی فوجی نيں۔ ہن کہ عراق دے راجگڑھ بغداد دے بین الاقوامی ہوائی اڈے دی عمارت وچ واقع امریکا دے زیر انتظام حراستی مرکز وچ عراقی قیدیاں دے نال انسانیت سوز سلوک دی ہوشربا کہانی منظرعام اُتے آئی اے۔ برطانوی فوج کے ٹو آر اے ایف اسکوارڈرن تے آرمی ائیرکور اسکوارڈرن نال تعلق رکھنے والے فوجی جنگِ عراق دے دوران اس کیمپ نما نامی حراستی مرکز وچ محافظ تے ٹرانسپورٹ دی ذمے داریاں انجام دیندے رہے سن ۔ برطانوی اخبار گارجین نے منگل کوانہاں وچوں اک فوجی دے بیان دے حوالے توں اک رپورٹ شائع دی اے تے اس نے کیمپ نما وچ امریکی فوجیاں دے ہتھوں انسانی حقوق دی سنگین پامالی دی تفصیل بیان کيتی اے۔ اس برطانوی فوجی نے اخبار نوں دسیا کہ اس نے اک شخص نوں دیکھیا جس نوں ٹانگ توں پھڑ کر کھِچیا گیا تے فیر اسنوں سر وچ ماردے ہوئے لے جا کے اک ٹرک وچ بے دردی توں سُٹ دتا گیا۔ اس رپورٹ وچ دسیا گیا اے کہ امریکا تے برطانیہ دے اک مشترکہ خصوصی فورسز یونٹ نوں عراق دے سابق صدر صدام حسین دے وسیع پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دے بارے وچ جانکاری رکھنے والے افراد دا سراغ لگانے اوران دی گرفتاری دی ذمے داری سونپی گئی سی۔ اس یونٹ دا کوڈ ناں ٹاسک فورس 121 سی۔ جدوں اس یونٹ نوں وسیع پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دے بارے وچ کوئی معلومات نہ مل سکن تاں اسنوں تب روپوش صدام حسین تے انہاں دے وفادارےآں دا اندا پتا معلوم کرنے تے انہاں دے بارے وچ معلومات رکھنے والے افراد نوں پھڑنے دی ڈیوٹی دتی گئی۔ اس دے بعد اس یونٹ نوں عراق وچ القاعدہ دے جنگجواں نوں پھڑنے دا وی ٹاسک دتا گیا سی۔
برطانوی اخبار نے لکھیا اے کہ گذشتہ ماہ عراق جنگ کيتی دسويں برسی دے موقع اُتے مذکورہ ٹاسک فورس نال تعلق رکھنے والے متعدد سابق فوجیاں نے کیمپ نما وچ عراقی قیدیاں اُتے بہیمانہ تشدد تے انہاں دے انسانی حقوق دی سنگین خلاف ورزیاں دے قصے بیان کیتے نيں۔ کیمپ نما وچ عراقی قیدیاں توں تفتیش دے دوران ظالمانہ طریقے آزمائے جاندے سن ۔ انھاں اوتھے بجلی دے جھٹکے دتے جاندے، انہاں دے سر کوکپڑے توں ڈھانپ دتا جاندا تے اس حالت وچ انھاں کئی کئی گھینٹے تک تنگ کوٹھڑیاں وچ رکھیا جاندا سی۔ رپورٹ وچ دسیا گیا اے کہ ’عراقی قیدیاں اُتے تشدد دے اس قدر ظالمانہ حربے آزمائے جاندے سن کہ اس اُتے پینٹاگان نوں رپورٹ کرنے والا اک خصوصی تفتیش کار وی چیخ اٹھا سی تے امریکا دے انسانی حقوق دے اک ادارے نے وی انہاں مظالم دی شدید مذمت کيتی سی۔‘اس وقت سابق برطانوی وزیر دفاع جیف ہون دا بالاصرار کہنا سی کہ انھاں نے اس خفیہ جیل دے بارے وچ کدی کچھ نئيں سنیا سی جدوں کہ برطانوی وزارت دفاع وی کیمپ نما وچ برطانوی فوج دی کارروائیاں دی منظوری توں متعلق سوالےآں دے جواب دینے وچ ناکام رہی سی۔
مارچ وچ سابق برطانوی وزیر اعظم ٹونی بلئیر نے عراق جنگ وچ اپنے ملک تے حکومت دے کردار دا دفاع کيتا سی۔ انھاں نے بی بی سی دے پروگرام نیوزنائٹ وچ گفتگو کردے ہوئے کہیا کہ’ذرا تصور کرن،جے اساں صدام حسین نوں اقتدار توں نہ ہٹایا ہُندا تے جس طرح ایہ عرب انقلابات رونما ہوئے رہے نيں تاں صدام حسین کيتا کر رہے ہُندے۔ اوہ شامی صدر بشارالاسد توں 20گنا زیادہ برے ثابت ہُندے۔ اوہ عراق وچ لوکاں دی بغاوت نوں جبروتشدد دے ذریعہ دبا رہے ہُندے۔ ذرا سوچاں جے اس رجیم نوں بر سر اقتدار ہی رہنے دتا جاندا تاں اس دے کیہ مضمرات ہوسکدے سن ۔ انہاں دے اسيں نوا سابق امریکی صدر جارج ڈبلیو بش وی ايسے طرح مفروضاں اُتے مبنی بھاشن دیندے رہے نيں۔ انھاں نے تے ٹونی بلئیر نے دنیا نوں عراق دے وڈے پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دا ڈراوا دے کے عراق اُتے جنگ مسلط کيتی سی لیکن صدام حسین دی حکومت تے جنگ دے خاتمے تے کئی برس بعد غیر ملکی فوجاں دے انخلاکے بعد وی عراق توں ایہ ہتھیار نئيں ملے سن ۔ جنگ دے دوران امریکا تے برطانیہ دے جنگی طیارےآں دی وحشیانہ بمباری توں عراق دے ہنستے کھیلدے شہر تباہ و برباد ہوئے گئے۔ برطانیہ وچ قائم اک غیر سرکاری تنظیم’عراق باڈی کاونٹ‘کے فراہم کردہ اعداد وشمار دے مطابق اس جنگ وچ اک لکھ62 ہزار عراقی شہریاں نے جاناں گنواواں جدوں کہ انہاں وچ 80 فی صد عام شہری سن ۔‘یہ ہلاکتاں دسمبر 2011 وچ عراق توں امریکی فوج دے مکمل انخلا تک ہوئیاں سن لیکن اس جنگ دے دوران امریکی فوج نے جو ممنوعہ ہتھیار استعمال کیتے سن، انہاں دے نتیجے وچ عراقیاں دی ہلاکتاں تے انہاں دے ہاں معذور بچےآں دی پیدائش دا سلسلہ کئی دہائیاں تک جاری رہے گا۔
گوانتاناموبے تے ابو غریب دے عقوبت خاناں وچ مسلمان قیدیاں توں جو بہیمانہ سلوک کيتا گیا اوہ غیر متوقع نئيں سی، امریکا جس دی تریخ خون چکاں واقعات توں بھری ہوئی اے تے جس نے کدی انسانیت دی دہلیز اُتے قدم ہی نئيں رکھیا، اس توں کسی انسانی سلوک دی توقع رکھنا امریکا دی تریخ توں عدم واقفیت دی بنا اُتے ہی ممکن اے، البتہ حیرت انگیز گل ایہ اے کہ عقوبات خاناں وچ روا رکھے جانے والے غیر انسانی سلوک دی بعض خبراں دا منظر عام اُتے آنا امریکا دی مرضی دے بغیر ہوئے گیا ہوئے۔ گوانتاناموبے دے عقوبت خاناں دی تصویراں ہاں یا قرآن مجید دی بے حرمتی دے واقعات، انہاں دا ابلاغ عامہ وچ اک موضوع بن جانا، امریکا دی پالیسی دا اک حصہ اے، ايسے طرح گزشتہ دناں صدام حسین دی اہانت آمیز تصویر دا شائع ہونا جس وچ اسنوں اندرونی لباس پہنے بے بسی دی حالت وچ دکھلایا گیا اے، اس توں وی امریکا دی اک خاص غرض نوں پورا کرنا مقصود اے۔ واضح رہے کہ امریکی ملٹری دا کہنا اے کہ نیڑے دو ماہ پہلے شروع دی جانے والی اس بھکھ ہڑتال وچ 43 قیدی شریک نيں جدوں کہ قیدیاں دے وکلااس تعداد نوں اک سو دے نیڑے بیان کردے نيں۔ وائٹ ہاوس دے ترجمان جے کارنی نے بھکھ ہڑتال دے معاملے اُتے کوئی بیان دینے توں انکار کر دتا۔ اُتے واشنگٹن وچ رپورٹراں توں گل کردے ہوئے انہاں دا کہنا سی کہ اوباما انتظامیہ قومی سلامتی دے مفاد وچ گوانتانامو بے دی بندش دے سلسلے وچ اُتے عزم اے۔ انٹرنیشنل ریڈ کراس دے سربراہ پیٹر ماورر نے گوانتانامو بے دے حراستی کیمپ وچ بھکھ ہڑتال کرنے والے قیدیاں نوں زبردستی کھانا کھلانے دی مخالفت کردے ہوئے امریکی صدر اُتے زور دتا اے کہ اوہ قیدیاں دے لئی اضافی اقدامات اٹھاواں۔ خبر رساں ادارے روئٹرز دی امریکی راجگڑھ واشنگٹن توں موصولہ اک رپورٹ دے مطابق پیٹر ماورر Peter Maurer نے امریکی صدر اُتے زور دتا اے کہ اوہ گوانتانامو وچ زیر حراست قیدیاں دی حالت زار دے مسئلے نوں حل کرنے دے لئی اضافی اقدامات اٹھاواں۔ انہاں نے ایہ گل رواں ہفتے ہی واشنگٹن وچ صدر اوباما تے ہور اعلیٰ امریکی اہلکاراں توں گل گل دے دوران کہی۔ ايسے دوران جنیوا وچ قائم آئی سی آر سی ICRC دی اک ٹیم نے کیوبا دے اس امریکی بحری اڈے اُتے قیدخانے وچ بھکھ ہڑتال کرنے والے درجناں قیدیاں نوں مانیٹر کيتا۔ اس معاملے اُتے ودھدی ہوئی بین الاقوامی تشویش دی جانب اشارہ کردے ہوئے انٹرنیشنل ریڈ کراس دے سربراہ دا کہنا سی کہ نیڑے دو ماہ پہلے شروع دی جانے والی ایہ بھکھ ہڑتال قیدیاں دی حالت زار دی ‘علامت’ اے۔ بھکھ ہڑتالی قیدیاں نوں زور زبردستی توں کھانا کھلانے دے بارے وچ گل کردے ہوئے پیٹر ماورر نے محتاط انداز اختیار کردے ہوئے کہیا کہ اس معاملے اُتے آئی سی آر سی دے ڈاکٹرز بین الاقوامی میڈیکل گروپس دے معالجین دے موقف دی تائید کردے نيں، جنہاں نے اس عمل دی مذمت کيتی اے۔
دراں اثنا گزشتہ روز امریکا وچ کئی وکھ وکھ سینواں اُتے انسانی حقوق دے سرگرم کارکنان نے مظاہرے کردے ہوئے گوانتانامو بے دی بندش دا مطالبہ کيتا۔ قیدیاں دی حالت زار اُتے توجہ مرکوز کرانے دے لئی منائے جانے والے اس دن مظاہرین نے نارنجی رنگ دے لباس پہنے ہوئے سن، بالکل اوداں ہی جداں کہ گوانتانامو بے دے قیدی پہندے نيں۔ ایہ مظاہرین صدر اوباما توں قیدخانے نوں بند کرنے دا مطالبہ کر رہے سن ۔ امریکا وچ ایہ مظاہرے اک ایداں دے وقت کیتے گئے جدوں گوانتانامو بے دے قیدیاں دی جانب توں جاری بھکھ ہڑتال دے معاملے اُتے انسانی حقوق دی 25 سرگرم تنظیماں نے امریکی صدر دے ناں اک خط لکھیا۔ اس خط اُتے دستخط کرنے والی تنظیماں وچ ایمنسٹی انٹرنیشنل، ہیومن رائٹس واچ تے امریکن سول لبرٹیز یونین شامل نيں۔ اس خط دے مطابق قیدخانے دے 166 قیدیاں دی اکثریت ہن بھکھ ہڑتال دا حصہ بن چکی اے۔ خط وچ ہور درج اے کہ’یہ صورت حال قیدیاں کو11سال توں ودھ عرصے توں فرد جرم عائد کیتے بغیر زیر حراست رکھے جانے دا نتیجہ اے ۔‘9 مظاہرین راجگڑھ واشنگٹن وچ وائٹ ہاوس دے سامنے جمع ہوئے جدوں کہ30کے نیڑے مظاہرین نے نیو یارک وچ مظاہرہ کيتا۔ ايسے طرح سان فرانسِسکو، لاس اینجلس تے شکاگو وچ وی مظاہرے کیتے ۔
گوانتانامو وچ قائم امریکی حِراستی مرکز دے اکثر قیدی صرف معمولی توں شبہ دی بنیاد اُتے ایتھے قید نيں تے اکثر ایہ ہلکا جہا شبہ وی بہت بے سروپا اے۔ خفیہ معلومات منکشف کرنے والی انٹرنیٹ ویب سائٹ وکی لیکس دے تازہ ترین انکشافات وچ امریکی قید خانے گوانتانامو دے بارے وچ رونگٹے کھڑے کردینے والے انکشافات کیتے گئے نيں۔گوانتانمو جیل دے بارے وچ وکی لیکس دے تازہ ترین انکشافات توں اس مسئلے توں واقفیت رکھنے والےآں دے انہاں شبہات دی تصدیق ہُندی اے جو اوہ گوانتانامو دے بارے وچ ہمیشہ ہی ظاہر کردے رہے نيں۔ یعنی ایہ کہ انہاں وچوں اکثر قیدیاں نوں دہشت گردی دی تفتیش کرنے والے امریکی حکام نے محض معمولی شبہ دی وجہ توں ایتھے قید وچ رکھیا ہويا اے جو انصاف تے اک قانونی ریاست دے معیارات دے قطعی خلاف اے۔ 11 ستمبر سن 2001 دے دہشت گردانہ حملےآں دے بعد دے کچھ برساں دے دوران کسی مشتبہ فرد نوں گوانتانامو دا مستقل قیدی بنا دینے دے لئی صرف اِنّا ہی کافی سی کہ اس نے افغانستان سفر دا اک مخصوص راستہ اختیار کيتا ہوئے۔ کچھ قیدی ایداں دے وی نيں جنہاں نوں کسی خاص مشتبہ مسجد وچ جانے یا اک مخصوص قسم دی کلائی دی گھڑی پہننے دی وجہ توں اس جیل وچ بند کر دتا گیا۔ کساناں، شادی دے لئی لڑکی تلاش کرنے والےآں، حتیٰ کہ کسی دھماکے دی جگہ دے نیڑے موجود بچےآں تک نوں گواندا نامو دی جیل وچ مستقل قید دی صعوبتاں برداشت کرنا پڑ رہیاں نيں۔گواندا نامو وچ مجموعی طور اُتے 800 افراد قید نيں۔ انہاں وچوں صرف 200 دے بارے وچ حقیقتاً ایہ ثبوت مل سکیا اے کہ انہاں دے دہشت گرد تنظیم القاعدہ دے نال روابط سن ۔ وکی لیکس نے امریکی خفیہ ادارےآں دے ذرائع توں جو دستاویزات حاصل کيتیاں نيں انہاں توں اس گل کيتی تصدیق ہُندی اے کہ ایہ خفیہ امریکی ادارے، دہشت گردی دا سراغ لگانے دے ناں اُتے ہن وی ہسٹیریائی انداز وچ تے اَنھّا دھند طور اُتے دنیا بھر وچ بے قصور لوکاں دی آزادی سلب کر رہے نيں۔ گوانتانامو، قانونی بنیاد توں محروم من منے طور طریقےآں توں قائم اک ایسی جیل اے جسنوں ختم کرنے دا وعدہ امریکی صدر بارک اوباما نے حالے تک پورا نئيں کيتا۔
سوال ایہ پیدا ہُندا اے کہ امت مسلمہ اُتے غیراں نوں وار کرنے دا موقع کِداں مل گیا؟ اس سلسلہ وچ خود برطانوی ذرائع ابلاغ بی بی سی عربی‘ گارجین تے انڈیپنڈنٹ جداں اشاعت و نشریاتی ادارےآں نے انکشاف کرچکے نيں کہ عراق اُتے امریکی قبضے دے دوران مین امریکی فوج نے شیعہ سنی فسادات بھڑکانے دے لئی ’ڈیتھ اسکواڈ‘ نوں اسلحہ تے تربیت فراہم کيتی۔ ڈیتھ اسکواڈ نے خفیہ تعذیب خانے وی قائم کر رکھے سن ۔ ڈیتھ اسکواڈ دی نگرانی ایل سلواڈور تے نکاراگواماں پراکسی وار لڑنے والے امریکی فوجی کرنل جیمز اسٹیل کر رہے سن جو براہ راست امریکی فوج دے سربراہ جنرل ڈیوڈ پٹریاسنوں رپورٹ دیندے سن ‘ برطانوی ذرائع ابلاغ دے سامنے انہاں حقائق دا انکشاف عراق وچ تعینات اقوام متحدہ دے انسانی حقوق دے شعبے دے سربراہ جان پیس نے وی کيتا اے۔ یعنی امریکی فوج نے عراق وچ اپنی جو پٹھو تے آلہ کار حکومت قائم کيتی سی اس حکومت دے وزارت داخلہ دا کم ایہ سی کہ اوہ ملک وچ خودکش حملہ آوراں تے قاتلاں نوں تربیت داں تاکہ عراق وچ شیعہ سنی فسادات دے ذریعہ قابض امریکی فوجاں دے خلاف مزاحمت ختم دی جاسکے۔ عراق وچ ہونے والے ظلم تے تعذیب و تشدد دے ایہ انکشافات مغربی ذرائع ابلا غ دے ذریعے سامنے آئے نيں لیکن اس دی تفصیلات پاکستانی ذرائع ابلاغ نے نشر نئيں کيتیاں نيں۔ اس رپورٹ توں امریکی ’وار آن ٹیرز ‘کی حقیقت وی واضح ہوجاندی اے تے ایہ وی معلوم ہوجاندا اے کہ دنیا وچ امن قائم کرنے تے دہشت گردی دا خاتمہ کرنے دی دعویدار سیکولر قوتاں نے انسانیت دے خلاف کِداں سنگین جرائم کیتے نيں۔ ایہ گل تاں واضح ہوچکی اے کہ عراق اُتے حملہ کرنے دے لئی وسیع پیمانے اُتے تباہی پھیلانے والے ہتھیاراں دی رپورٹ جھوٹھ اُتے مبنی سی۔ صرف اک جھوٹھ دی بنا اُتے لکھاں عراقیاں نوں قتل کر دتا گیا۔ عراق توں موصولہ اس رپورٹ توں اندازہ کيتا جاسکدا اے کہ پاکستان وچ بم دھماکوں‘ خودکش حملےآں تے شیعہ تے سنی علما تے عمایدین دی ٹارگٹ کلنگ دے پس پردہ کیہڑی طاقتاں کار فرما نيں۔ ڈیتھ اسکواڈ تے قاتلاں دی امریکی فوجی کردے نيں تے اس دی براہ راست نگرانی امریکی فوج دے سربراہ کردے نيں۔
برطانوی اخبار گارجین تے بی بی سی عربی دی مشترکہ تحقیق BBC Arabic/Guardian investigation نے عالم اسلام وچ پرتشدد مسلکی منافرت دے فروغ وچ اسلام دشمن سازش توں نقاب کشائی دی اے۔ جیمس اسٹین لی نے 1980ماں ایل سلوا اڈور دی خانہ جنگی وچ ’گندی جنگ‘ دے تحت پنٹاگن دے لئی کم کيتا تاکہ آپسی رنجشاں دے ذریعہ آپس وچ لڑایا جائے۔ کرنل جیمس دی ايسے مہارت نوں امریکی وزیر دفاع نے 2003-06کے دوران عراق وچ شیعہ-سنی تفرقہ نوں ہويا دے کرامریکی مخالف رویہ نوں کمزور کرنے وچ استعمال کيتاسی۔ کرنل کاف مین Caffmanنے اس دا نال دتا۔ ایہ دونے امریکی وزیر دفاع زونالڈ رمس فیلڈ نوں براہ راست جوابدہ سن ۔ انہاں دا کم سنی مزاحمت کاراں دے خلاف شیعہ مزاحمت کاراں دی حمایت کردے ہوئے پکڑے گئے سنی مزاحمت کاراں توں معلومات حاصل کرنا سی۔ انہاں نے عراق شیعہ ملیشیا،لیڈر بریگیڈ دے لوکاں نوں اپنے نال ملیا کے انہاں دی مدد توں متعدد عقوبت خانے تے تفتیشی مراکز قائم کیتے۔ سی آئی اے دا ڈائریکٹر جنرل پیٹریاس وی اک مشیر دے طور اُتے اس وچ شامل سی۔ ایہ وکھ گل اے کہ اسنوں حال ہی وچ اک جنسی اسکینڈل وچ ملوث ہونے دے سبب سی آئی اے چھوڑنی پئی جدوں کہ اوہ وی انہاں ٹارچرسیل وچ ہونے والی براہ راست زیادتیاں مہم وچ شامل سی۔ عراقی جنرل منتظرالاسماری دا کہنا اے کہ ميں نے انہاں ٹارچر مراکز وچ انہاں دوناں نوں وکھ وکھ نئيں دیکھاجدوں کہ اوہ کاف مین تے اٹیلی دونے دے نال کم کرچکيا اے۔ ہر مرکز وچ 8افگراد اُتے مشتمل ٹیم ہُندی سی جس وچ اک انٹیلی جنس آفیسر تے باقی تفتیش کار ہُندے سن ۔ ایہ کمیٹی معلومات حاصل کرنے دے لئی قیدیاں نوں تشد دا نشانہ دسدی تھی‘انہاں نوں کرنٹ لگاندے سن ‘ الٹا لٹکادیندے سن ‘ انہاں دے ناخن اکھاڑ تے سن تے انہاں دے نازک تھاںواں اُتے ضرباں لگاندے سن ۔گارجین تے بی بی نال کیندی تفتیش رپورٹ دی وکی لیکس دے انکشافات نوں امریکی سفارتی یالاکھو ں دی تعداد وچ دداشتاں دے ذخیرہ کوافشاءکرکے امریکی بے رحم ‘خود غرض سیاست کاپردہ چاک کيتا سی۔ انہاں معلومات نوں افشا کرنے وچ وکی لیکس دا نال 25امریکی فوجی بریڈلی میٹنگ نے دتا جس اُتے عدالت وچ مقدمہ چل رہیا اے۔ اس جرم وچ اسنوں 25سال دی سزا ہوسکدی اے۔ اسماری دے بقول انہاں کمانڈوکنٹرول حامل اڈاں وچ قیدیاں دے نال تشدد تے ٹارچر روزانہ دا معمول سی۔ مینوں یاد اے کہ کس طرح اک 14سالہ قیدی نوں کھمبے وچ بنھ کر اس دے پیراس دے سر توں اُتے باندھے گئے سن اس دا سارا جسم خون دا دوران ہونے توں خراب اورمیلا ہوئے گیا سی۔ اوہ تکلیف دے باوجود اللہ اکبر کاوردکر رہیا سی۔گلبس پیر یز جو بہ لائبریری اٹیلی توں انٹرویو دے رہیا سیجدوں کہ اوہ جونیویارک ٹائمس دے لئی کم کردا سی۔ پٹریاس نے1986 جدوں ایل سلواڈور وچ اٹیلی تے کاف مین دے کماں نوں دیکھیا تاں اوہ وی مزاحمت کاری دے خلاف انہاں طریقےآں دا معترف ہوئے گیالیکن اٹیلی نے دونے تھاںواں اُتے اپنے کسی وی رول توں انکار کيتا۔ پٹریاس دے سرکاری ترجمان دے مطابق سانوں وی اس طرح دے تشدد دی شکایات ملیاں تاں اساں عراقی سرکار توں تبادلہ خیال کيتا۔ اساں نہ صرف اپنے ایتھے کنٹرول کمانڈ نوں آگاہ کيتابلکہ عراقی حکومت نوں وی آگاہ کيتا۔ مطلب ایہ کہ حکومتاں دے علم دے علم وچ ہونے دے باوجود حقوق انسانی دی پامال ہوئے رہی سی۔ اس تشدد نوں عراق دی شیعہ عوام وچ مقبولیت حاصل ہوئی جس دی تشہیر دے لئی اوہ انہاں تشدد دے شکار قیدیاں کوٹی وی اُتے پیش کردے سن تے اوہ اپنے اُتے ہوئے تشدد دی نتیجہ گرداندے سن ۔ بعد وچ جدوں اس دے نتائج برعکس نکلنے لگے تاں انہاں نوں ٹی وی پرپیش کرنا بندکر دتا گیا۔ عجیب گل ایہ اے کہ اس پروگرام نوں ’دہشت گردی انصاف دے ہتھوں وچ ‘ دے عنوان توں دکھایا جاندا سی۔ انہاں عقوبت خاناں دے نگراں جنرل عدنان ثابت دا کہنا اے کہ جو کچھ وی عقوبت خاناں وچ ہوئے رہیا سی‘اس دے بارے وچ امریکی جنرل سب کچھ جاندے سن ۔ اوہ قیدیاں دے بارے وچ سب کچھ جاندے سن ۔ بلکہ بوہت سارے قیدیاں نوں اساں اسرائیلاں دی طلاعات اُتے ہی گرفتار کيتا سی۔2005ماں جدوں پٹریاس تے اٹیلی نے عراق چھڈیا تاں جابر السلاج نوں وزیر داخلہ بنایاجو شیعہ ملیشیا تے بریگیڈ توں نیڑےی ربط رکھدا سی۔ جابر دے لیڈران عقوبت خاناں وچ تشدد تے بھیانک ہوئے گیا سی۔ اس گل دے وی شواہد نيں کہ ایہ تفیشی کمانڈویونٹ اگے چل کرموت دے دستےآںDeath Squadماں بدل گئے سن ۔ ایہ وی پتہ چلا کہ خود عراقی المکی حکمراناں نے وی پٹریاسنوں جابر نوں وزیر داخلہ بنانے توں روکیا سیلیکن پٹریاس نے انہاں دے مشوراں نوں ٹال دیاسی۔ امریکا نے اس نیم فوجی یونٹ نوں معاشی تے تکنیکی مدد اس لئی بہم پہنچائی سی کہ اوہ اس دے ذریعہ عراق وچ اک خطرناک فرقہ وارانہ جنگ دے بیچ بونا چاہندا سیجدوں کہ اس دی وجہ توں ہن تک لکھاں لوک مارے جاچکے نيں۔ فرقہ وارانہ تشدد دے عروج دے دناں وچ عراق دی سڑکاں اُتے اوسطا100لاشاں روزانہ یعنی3ہزار لاشاں ماہانہ ملدیاں سن۔ کسی نوں شک ہوتو اوہ 8 مارچ2013کا’دی ہندو‘دہلی دیکھ سکدا اے جس نے گارجین دے حوالے توں حقائق پیش کیتے نيں۔’تشدد تے تعذیب دا عامل محور یا تشدد تے تعدیب کاگلوبلائزیشن‘ دے عنوان توں تحریر اے کہ جدید شیطانی جاہلی رہتل اپنے جرائم اورمکروہ عزائم اُتے پردہ ڈالنے دے لئی جمہوریت وصنفی مساوات Justice Genderحقوق نسواں زارداری دی گرداڑاندا اے او راس گردوغبار نوں عالمی پروپگنڈہ مشینری دے ذریعہ دنیابھر وچ پھیلیا کے اپنے حقوق انسانی دے خلاف وحشیانہ ریکارڈ وسائل دی پرت سرمایا دار نہ پرت مار بے حیائی تے عصمت فروشی دے کاروبار کوپوشیدہ کرنا چاہندا اے ۔گزشتہ مہینہ وزیر اعظم منموہن سنگھ دی بیٹی امرت سنگھ نے اک امریکی ادارہ دے تعاون توں امریکی جنگی جرائم اُتے رپورٹ خصوصا عراق تے افغانستان دے قیدیاں پرڈھائے گئے سفاکانہ تشدداور ایذا رسانی دی عالمگیریت دے عنوان توں شائع دی اے جس وچ دسیا گیا اے کہ امریکا نے 9/11کے بعد دنیا بھر توں مشکوک لوکاں نوں غیر قانونی طریقہ توں گرفتار کرکے انہاں نوں غیر قانونی طریقہ توں غیر قانونی تے خفیہ پروازاں دے ذریعہ دنیا دے لگ بھگ54ملکاں وچ قائم’ ٹارچر مراکز‘ وچ لیجا کے غیر انسانی وغیر قانونی تے بے رحمانہ طریقہ توں تشدد تے پوچھ تاچھ دا نشانہ بنایا۔
امریکی تنظیم اوپن سوسائٹی فاونڈیشن دا کہنا اے کہ دنیا دے 54 ملکاں نے امریکی خفیہ ادارے سی آئی اے دی مختلف طریقےآں توں گرفتار شدگان اُتے دوران حراست تشدد تے غیر قانونی حوالگی وچ مدد کيتی اے۔ نیو یارک وچ قائم امریکی تنظیم اوپن سوسائٹی Open Society فاونڈیشن نے ایہ دعویٰ اپنی رپورٹ وچ کیہ اے جس دا عنوان اے ’گلوبلائزنگ ٹارچر: سی آئی اے سیکرٹ دیٹنشن اینڈ ایکسٹرا اورڈنری رینڈیشن‘ یعنی زیر حراست تشدد نوں عالمی سطح اُتے لے کے جانا جس وچ سی آئی اے دی جانب توں خفیہ طور اُتے حراستاں تے غیر معمولی حوالگی دے معاملات نيں۔ غور طلب اے کہ ایتھے غیر قانونی حوالگی توں مراد مختلف مشتبہ افراد نوں بغیر قانونی کارروائی کیتے اک ملک توں دوسرے ملک یا اس صورت وچ امریکا دے حوالے کيتا جانا اے۔ بعض صورتاں وچ اس توں مراد امریکا دا مختلف مشتبہ افراد نوں دنیا وچ مختلف ملکاں دے حوالے کرنا وی اے جنہاں وچ امریکا دے خفیہ حراست خانے سن ۔ اوپن سوسائٹی فاونڈیشن نے مطالبہ کيتا اے کہ اس معاملے وچ ہور احتساب دی ضرورت اے جس وچ الزام اے کہ بش حکومت دے اہلکار انہاں معاملات وچ ملوث سن جو اوپن سوسائٹی دے مطابق انسانی حقوق دی خلاف ورزیاں نيں۔ اس رپورٹ دے مطابق ’حراست دے دوران تشدد تے دوسری خلاف ورزیاں جو اس پورے عمل دے نال منسلک نيں وچ شامل ہونے توں امریکی حکومت نے ملکی تے بین الاقوامی قانون دی خلاف ورزی دی اے تے اپنی اخلاقی اقدار تے اصولاں دے منافی کم کيتا اے جس دے نیتجے وچ بین الاقوامی سطح اُتے موجود دہشت گردی دے خلاف حمایت ختم ہوئی۔‘ اوپن سوسائٹی دی ایہ رپورٹ ہن تک بنائی گئی سب توں موثر تے مکمل رپورٹ اے جس وچ اس مسئلے اُتے تفصیل توں روشنی پائی گئی اے تے انہاں ملکاں دی اک لسٹ تیار کيتی گئی اے جو سی آئی دے نال انہاں غیر قانونی حرستےآں میس شامل رہے تے جنہاں نے مختلف افراد نوں مختلف طریقےآں توں سی آئی اے دے حوالے کيتا۔ سابق امریکی صدر جارج ڈبلیو بش نے غیر معمولی حالات وچ حوالگی دی پالیسی دا اعلان کيتا سی جس دے تحت مختلف ملکاں بغیر قانونی تقاضاں نوں پورا کیتے مختلف مطلوب افراد نوں امریکا یا مختلف ملکاں دی خفیہ ایجنسیاں دے حوالے کر سکدے سن جو انہاں افراد توں بعد وچ تفتیش کر سکدیاں سن۔ اس وچ اہم گل ایہ اے کہ انہاں افراد تے ایجنساں اُتے امریکی سرزمین اُتے موجود قوانین دا اطلاق نئيں ہُندا سی۔ اوپن سوسائٹی دا کہنا اے کہ انہاں نوں اس گل دے ثبوت ملے نيں کہ دنیا دے 54ملکاں نے مختلف طریقےآں توں انہاں اقدامات دی حمایت کيتی سی جنہاں وچ سی آئی اے نے جیلاں بناواں جنہاں وچ مشتبہ افراد توں پوچھ گچھ کيتی جاندی سی یا ایسی خفیہ پروازاں دی اجازت دتی جاندی سی جنہاں وچ خفیہ طور اُتے مشتبہ افراد نوں اک جگہ توں دوسری جگہ پہنچایا جاندا سی یا سی آئی اے نوں خفیہ معلومات دتی جادیاں سن۔
رپورٹ وچ امریکا دے نیڑےی حلیف ملکاں دے ناں وی شامل نيں جداں کہ آسٹریلیا، برطانیہ، کینیڈا، ڈنمارک، جرمنی، آئرلینڈ، اٹلی، پولینڈ، سپین، ترکی تے تھائی لینڈ شامل نيں۔ سابق امریکی صدر جارج ایچ ڈبلیو بش نے غیر معمولی حالات وچ حوالگی دی پالیسی دا اعلان کيتا سی جس دے تحت مختلف ملکاں بغیر قانونی تقاضاں نوں پورا کیتے مختلف مطلوب افراد نوں امریکا یا مختلف ملکاں دی خفیہ ایجنسیاں دے حوالے کر سکدے سن جو انہاں افراد توں بعد وچ تفیش کر سکدیاں سن۔ اس وچ اہم گل ایہ اے کہ انہاں افراد تے ایجنسیاں اُتے امریکی سرزمین اُتے موجود قوانین دا اطلاق نئيں ہُندا سی۔ اس لسٹ وچ جنوبی افریقہ نوں وی شامل کيتا گیا اے جس دی وجہ جنوبی افریقہ دی حکومت کیتی جانب توں امریکی خفیہ ادارے نوں پاکستانی شہری سعود میمن نوں اغوا کرنے دی اجازت دینا اے جنہاں نوں 2003ماں وال اسٹریٹ جرنل دے صحافی ڈینئیل پرل نوں ہلاک کرنے دا الزام سی جدوں کہ سعود میمن پاکستان وچ 2007 وچ رہیا ہونے دے کچھ ہی عرصے بعد فوت ہوئے گئے سن ۔ عجیب گل ایہ اے کہ اس رپورٹ وچ ایران دا ذکر اے جس دے نال امریکا دے تعلقات بہت خراب نيں۔ تہران نے گھٹ توں گھٹ 10 مشتبہ افراد نوں پھڑ کر کابل دی حکومت دے ذریعے امریکا دے حوالے کيتا جنہاں وچوں اکثریت عرب لوکاں اُتے مشتمل سی۔ اس رپورٹ دا کہنا اے کہ صرف امریکا ہی نئيں بلکہ دوسرے ملکاں وی اس وچ ذمہ دار نيں جنہاں وچوں صرف کینیڈا نے اپنے کردار اُتے معافی منگی اے۔ تن ہور ملکاں آسٹریلیا، برطانیہ تے سویڈن نے متاثرین نوں ہرجانہ دینے دی پیشکش کیتی اے۔ صدر براک اوباما نے 2009 وچ اقتدار وچ آنے دے بعد انہاں تشدد آمیز تفتیش دے طریقےآں دے استعمال نوں بند کر دتا سی۔ اہم گل ایہ اے کہ اوپن سوسائٹی صدر اوباما اُتے وی اس رپورٹ وچ تنقید کردی اے جنہاں نے حوالگی دے قانون نوں برقرار رکھیا اے اس شرط اُتے کہ انہاں افراد توں حوالے کیتے جانا والا ملک انسانی سلوک کريں گا۔ اس رپورٹ وچ تنظیم نے اک سو 36 افراد دے ناں لئی نيں جنہاں نوں غیر معمولی حالات وچ حوالگی دی پالیسی دے تحت حراست وچ رکھیا گیا یا حوالے کيتا گیا۔ اس رپورٹ وچ صرف سی آئی اے دی کارروائیاں دی گل کيتی گئی اے تے امریکی محکمہ دفاع پینٹاگون دے معاملات نوں زیر غور نئيں لیایا گیا اے جس دے تحت گوتنامو بے دا متنازع قید خانہ کم کردا رہیا اے۔ رپورٹ دے مطابق سی آئی اے نے مختلف افراد نوں گوانتانامو بے وچ حراست وچ رکھیا جدوں کہ اس دے علاوہ افغانستان، لتھوینیا، مراکش، پولینڈ، رومانیہ تے سیئی لینڈ وچ وی ایسی حراست گاہاں سن جتھے مختلف افراد نوں رکھیا جاندا رہیا اے۔ اس رپورٹ دے مطابق دورانِ حراست کچھ قیدیاں نوں مصنوعی دیواراں وچ دے ماریا گیا، انہاں نوں مختلف تکلیف دینے والے جسمانی کماں وچ لگایا گیا، انہاں نوں انہاں دی رضامندی دے بغیر برہنہ کيتا گیا تے انہاں نوں تھپڑ مارے گئے۔ سی آئی اے دے سابق سربراہ مائیکل ہیڈن نے ماضی وچ اس گل کيتی تصدیق دی اے کہ امریکی تفتیش کاراں نے تن افراد نوں واٹر بورڈنگ دا نشانہ بنایا سی جس وچ انسان نوں احساس ہُندا اے کہ اوہ ڈُب رہیا جدوں اس اُتے پانی اک مخصوص طریقے توں پھینکا جاندا اے۔ انسانی حقوق دے لئی کم کرنے والے کارکن لواٹر بورڈنگ نوں تشدد ہی دی اک قسم کہندے نيں۔ اس لسٹ وچ جنوبی افریقہ نوں وی شامل کيتا گیا اے جس دی وجہ جنوبی افریقہ دی حکومت کیتی جانب توں امریکی خفیہ ادارے نوں پاکستانی شہری سعود میمن نوں اغوا کرنے دی اجازت دینا اے جنہاں نوں 2003ماں وال سٹریٹ جرنل دے صحافی ڈینئیل پرل نوں ہلاک کرنے دا الزام سی۔ سعود میمن پاکستان وچ 2007ماں رہیا ہونے دے کچھ ہی عرصے بعد فوت ہوئے گئے سن ۔ امریکی سینیٹ دی انٹیلیجنس کمیٹی نے گزشتہ دسمبر وچ سی آئی دے طریقہ کار اُتے 6 ہزار صفحات اُتے مشتمل اک رپورٹ شائع دی سی۔ اس رپورٹ دے مندرجات حالے تک خفیہ رکھے گئے نيں۔ ايسے کمیٹی دی سربراہ سینیٹر ڈائین فیسٹن نے کہیا کہ خفیہ حراست خانے تے تشدد آمیز تفتیش ’بہت خطرناک غلطیاں‘ سن جدوں کہ سی آئی اے نے اس رپورٹ اُتے تبصرہ کرنے توں انکار کيتا اے۔ واضح رہے کہ بوہت سارے امریکی اراکین کانگریس تے سینیٹ نے ماضی وچ شدت توں تفتیش دے لئی استعمال ہونے والی بعض طریقےآں دی حمایت دی اے جس دے بارے وچ انہاں دا کہنا اے کہ اک ظالم دشمن دے مقابلے دے لئی ایہ سب ضروری اے۔ اوپن سوسائٹی فاونڈیشن دی بنیادطالبان یا القاعدہ نے نئيں بلکہ اک ارب پتی تے مخیر امریکی شہری جارج سوروس نے رکھی سی۔
یوروپ توں 25ملکاں وایشیا توں 14ملکاں وافریقہ توں 13ملکاں دے علاوہ کنیڈا تے آسٹریلیا نے وی اس مذموم انسانیت سوز مہم وچ خبیث دا نال دتا۔ ہندوستان انہاں وچ شامل نئيں اے لیکن سب توں چونکانے وچ والا ناں اسلامی جمہوریہ ایران دا اے۔ اس دے علاوہ افغانستان مملکت خداد اد پاکستان ،مصر،لیبیا،شام جداں مسلماناں دے ’ہمدرد ممالک‘ دے علاوہ سویڈن،فن لینڈ،اٹلی ،جرمن،برطانیہ،ڈنمارک آئس لینڈ سب توں آزادی تے جمہوریت تے حقوق انسان نوں ’محفوظ‘ کرکے اس ’ مقدس فریضہ‘ وچ پوری دلجمعی توں نال دتا۔ اک اک قیدی نوں ہوائی جہازاں وچ خصوصی فلائٹ توں ہزاراں کلومیٹردور لیجا کے پرتشدد وظالمانہ ٹارچر دا نشانہ بنایاگیا اے۔ اس توں پہلے وی امرت سنگھ دی کوششاں توں 2009ماں ابو غریب جیل وچ تشدد ٹارچر اُتے مشتمل ہزاراں صفحات پوسٹ مارٹ رپورٹم اُتے تشدد معلومات دی تفاصیل منظر عام اُتے آچکيتیاں نيں۔ دسمبر 2012ماں مقدونیہ وچ ٹارچر کیتے گئے تے امریکی مقدونیائی اہلکاراں دے ذریعہ اغوا کرکے مارپیٹ اوراغلام بازی دا نشانہ بناکر تے ہتھکڑیاں پہنانے دے الزام وچ یوروپی کورٹ نے خالد المصری توں 60000یورو دا جرمانہ وصول کيتا۔ بعد وچ سی آئی اے نے کہیا کہ اساں جرمن وزیر داخلہ نوں اطلاع دے کے کارروائی کيتی سی لیکن انہاں اپنی کابینہ تک نوں اس دی اطلاع نئيں دی۔ سی آئی اے نے قبول کيتاکہ اساں دھوکھا توں غلط آدمی نوں پکڑلیا سی۔ امریکی سپریم کورٹ خالد المصری دے مقدمہ دی سماعت توں انکار کر دتا تے کہیا کہ قومی تحفظ دا مسئلہ متاثر نوں پہنچے نقصان توں زیادہ اہم اے لیکن اٹلی دی عدالت نے 23امریکیوں نوں ملزم گردانا لہذا انہاں دے خلاف قانونی کارروائی جاری اے۔ اٹلی دی حکومت 9ہور حکومتاں دے شہریاں دے خلاف وی قانونی کارروائی کيتی تیاری کر رہی اے۔ شرم تے افسوس دی گل اے کہ اپنے قومی تحفظ دے ناں اُتے دنیا بھر وچ بے گناہاں نوں پھڑ پھڑ کر تشدد تے ٹارچر دی ایسی مثالاں پیش کيتی گئياں جداں تشدد انتہائی ظالم بادشاہ تے مافیا ڈان وی ہی نہ ہوئے کے اس بے ضررسے لفظ دی آڑ وچ جدید رہتل دے فرعوناں نے اوہ مظالم ڈھائے نيں جس توں جس توں شیطان وی شرماجائے۔ مثلاقیدیاں نوں دوسرے ملکاں وچ لیجا کے غیر قانونی طریقہ توں تشدد دے نال تفتیش دا ناں دتا گیا Rendition Quesیا تفتیش دی ترقی یافتہ تکنیک Enhanced Interogation techniques استعمال کیتی گئی۔ بعض ایداں دے دستاویزی شواہد دے نال حال ہی وچ کچھ تے خبراں تے شواہد عالمی پیمانہ اُتے آ رہیاں نيں جنہاں توں ثابت ہُندا اے کہ ملت اسلامیہ وچ اُتے تشدد مسلکی تے گراوہی منافرت نوں مغرب تے تمام اسلام دشمن طاقتاں دے ذریعہ انتہائی ترجیحی تے وسیع بنیاداں اُتے پورے وسائل جھونک کرایمان فروشاں دے ذریعہ ہی بھرکایاجا رہیا اے کدرے صوفی اسلام نوں اگے کيتا جا رہااے۔ ہندوستان،بنگلہ دیش،مغرب ،مالی،مالدیپ وغیرہ کدرے لبنان،ایران،پاکستان،بحرین وغیرہ شیعہ-سنی کدرے مصر ،تیونس ،پاکستان،ایران ،الجزائر وغیرہ لبرل بمقابلہ انتہا پسند‘کدرے ساری تقسیماں نوں بیک وقت منظم کيتا جا رہااے۔ اس کم دے لئی مذہبی طبقہ غیر سرکاری تنظیماں این جی او فنون لطیفہ توں وابستہ لوکاں نوں خرید کر انہاں نوں میڈیا نوں ریج دے کے مسلماناں دی مددکے عنوان اُتے مسلماناں وچ اختلاف وانتشار نوں پروان چڑھایا جا رہیا اے جدوں کہ اسلام دشمن طاقتاں عراق وچ شیعہ،سنی تفریق نوں پرتشدد خونریزی وچ امریکی خصوصی افواج نے تبدیل کيتا۔ ایہی کھیل مختلف ناواں توں Remoteکنٹرول دے ذریعہ کئی کئی واسطےآں توں خفیہ ایجنسیاں دے معرفت کھیل رہیاں نيں۔ بصورت دیگرمصر وچ اک مسیحی این جی اوکے دفتر وچ مصری افواج دی تنصیبات دے نقشہ ملنے دا کیہ جواز؟اس این جی او تک نوں اعلیٰ امریکی عہدیداراں دا نیڑےی رشتہ دار چلا رہیا سی۔ اس طرح انڈونیشیا ،بنگلہ ،دیش،پاکستان وچ یوروپی ملکاں دے این جی اوکا جال اندر ہی اندر مقامی غریب ضرورت مند باشندےآں دا کِداں استعمال کردے ہیں‘ اوہ ملالہ دے معاملہ توں ظاہر اے۔ سوال ایہ پیدا ہُندا اے کہ اک چھوٹے توں اسکول دے مالک‘ اس دی بیٹی ملالہ تے ماں دا امریکا دے ا علی ترین خفیہ ادارےآں دے سربراہاں نال ملن دے کیہ معنی نيں؟
پوری دنیا دی عالمی سیاست بالخصوص عالم اسلام دے ہر ملک دے سیاسی مستقبل نوں ’دہشت گردی‘ توں جوڑ دتا گیااے۔ ایہی وجہ اے کہ باخبر ذرائع ابلاغ تسلسل توں ایہ کہندے رہے نيں کہ انسداد دہشت گردی دے ناں اُتے جاری جنگ دا اصل ہدف ایہ اے کہ کسی وی مسلم ملک وچ نظام حکومت اسلام دی بنیاد اُتے تشکیل نہ دتا جاسکے۔ عالم اسلام وچ بنیاد پرستی توں لے کے دہشت گردی تک تمام اصطلاحات اسلام دے نظام اجتماعی توں وحشت پیدا کرنے دے لئی بنائی گئی نيں۔ دنیا دے ہر ملک وچ اسلامی بیداری اُتے انتہا پسندی تے دہشت گردی دا لیبل چسپاں کر دتا گیا اے۔ ہر مسلم ملک وچ اسلامی تحریکاں دے لئی پرامن جدوجہد دے راستے بند کرنے دی کوشش کيتی جا رہی اے۔ دنیا بھر وچ پاکستان اسلامی بیداری دا سب توں وڈا مرکز اے۔ پاکستان وچ اسلام دی بنیاد اُتے سیاسی انقلاب نوں روکنے دے لئی جو پس پردہ سازشاں دی گئیاں نيں انہاں وچ اولیت پاکستان دے امن و امان کوتباہ کرنے اُتے دتی گئی اے۔ پاکستان وچ ٹارگٹ کلنگ تے بم دھماکےآں دے واقعات دا اک ہدف پاکستان وچ فرقہ وارانہ تقسیم نوں بڑھانا اے۔ پاکستان وچ ہونے والے بم دھماکوں‘ ٹارگٹ کلنگ‘ خودکش حملےآں دی وارداتاں وچ اضافہ اورمحکمہ داخلہ دی خاموشی‘ بے حسی تے انہاں وارداتاں نوں روکنے وچ ناکامی اس گل کيتی غمازی کر رہی اے کہ ایہ ادارے وی اس سازش وچ ملوث ہوسکدے نيں۔ انہاں واقعات دا پس منظر ایہ اے کہ پاکستان دے عوام نے دہشت گردی دے خاتمے دے ناں پرجاری امریکی جنگ کيتی حمایت توں انکار کر دیااے۔ امریکی عہدیدار تے پاکستان دے ناں نہاد سیکولر طبقات بار بار اس گل دا دعویٰ کر رہے نيں کہ دہشت گردی پاکستان دا اصل مسئلہ اے۔ حالانکہ پاکستان دا اصل مسئلہ افغانستان اُتے امریکی قبضہ تے سی آئی اے‘ بلیک واٹر تے ریمنڈ ڈیوس جداں نیٹ ورک دی موجودگی ہور اوہ ضمیر فروش طبقہ اے جس نے ڈالراں تے مفادات دے عوض اپنے ضمیر دے سودے کرلئی نيں تے ضمیر فروشی دی اس تجارت نے پاکستان نوں وحشت و درندگی دے سوا کچھ نئيں دتا اے۔ عراق توں آنے والی خبر توں ظاہر ہُندا اے کہ پاکستان وچ وی دہشت گردی دے اصل منصوبہ ساز کون نيں۔ عراق وچ امریکی فوجاں دے ذریعہ ڈیتھ اسکواڈ دے قیام دی رپورٹ گھر دی گواہی اے۔ گویا امریکا تے مغرب دے اعضا وجوارح خود اپنے جرائم بیان کر رہے نيں۔ انہاں رپورٹاں دی اشاعت دے بعدپاکستان وچ وی قائم دہشت گرداں دی اصل پناہ گاہاں تے انہاں دے سرپرستاں دا علم ہوجاندا اے۔ محض انہاں رپورٹاں توں ہی اندازہ کيتا جاسکدا اے کہ عالمی امور دے فیصلے کرنے والے کِنے سفاک نيں۔ جو لوک ایداں دے درنداں دے آلہ کار بنیاں گے‘ اوہ وحشت و درندگی وچ اپنے آقاﺅں نوں وی پِچھے چھڈ داں گے‘ اس دی وجہ ایہ اے کہ’ سیکولر عقیدہ‘ اللہ دی قوت و طاقت تے آخرت دے حساب کتاب اُتے یقین نئيں رکھتا‘ دولت تے طاقت دے حصول دے علاوہ انسانی زندگی دا کوئی نصب العین نئيں اے۔ ساری علمی ترقی دا مقصد صرف دولت تے طاقت حاصل کرنا اے ‘ جس دی وجہ توں روئے ارض فساد تے ظلم دا مرکز بن گئی اے۔ بقول شخصے ایداں دے وچ مذہبی افراد گروہ مسیحیاں تے یہودیاں دی طرح احبارورھبان نئيں ہوئے گئے نيں تاں انہاں نوں ملت وچ ہر طرح دے انتشار توں انتہائی صبر تے ضبط توں نپٹنا ہوئے گا ۔
قیدی
سودھوحوالے
سودھو- ↑ جان گرشہام (12 اگست 2013ء). "Guantánamo Bay: the US was dead wrong, but no one can admit it". https://web.archive.org/web/20190107052950/https://www.theguardian.com/commentisfree/2013/aug/12/john-grisham-guantanamo-bay-us-wrong+. Retrieved on گارجین.
- ↑ "US government identifies men on Guantánamo 'indefinite detainee' list". گارجین. 17 جون 2013ء. https://web.archive.org/web/20190107052949/https://www.theguardian.com/world/2013/jun/17/us-identifies-guantanamo-bay-detainees+.
- گارجین 25 1پریل 2011ء Guantánamo leaks lift lid on world's most controversial prison
- بی بی سی، 2 ستمبر 2011ء، ’امریکی تشدد بھلا نئيں سکتا‘
- (ایس اے سجے)(http://sagarurdutahzeeb.blogspot.in/2013/04/is-it-ndeclared-war-against-muslims_4618.html)
- بی بی سی موقع: ’میری قبر پہلے ہی تیار کيتی جاچکی اے ‘