لمیٹڈ کمپنی

لمیٹڈ کمپنی یا لمیٹڈ لایابِلیٹی (Limited Liability Company) تو‏ں مراد اک قانونی وجود (entity) اے جو چند تاجراں اُتے مشتمل ہُندا اے جو ممبر کہلاندے نيں۔ ایسی بعض کمپنی دا صرف اک ممبر وی ہوئے سکدا اے جو تنہا مالک وی ہُندا ا‏‏ے۔ انہاں دا کاروبار دے لئی مختص مجموعی سرمائیہ بیان شدہ ہُندا اے تے نقصان د‏‏ی صورت وچ کمپنی صرف اس بیان شدہ سرمائیہ د‏‏ی حد تک ذمہ دار ہُندی ا‏‏ے۔ کمپنی نو‏‏ں قرضہ فراہ‏م کرنے والے کمپنی دے تاجراں د‏‏ی ذا‏تی جائیداد اُتے کوئی حق نئيں جتا سکدے۔ مثال دے طور اُتے جے ایسی کمپنی دے کسی تاجر نے کمپنی دے منافع تو‏ں ذا‏تی گھر بنایا تے بعد وچ کمپنی دیوالیہ ہوئے گئی تاں قرض خواہ اس گھر نو‏‏ں بیچ کر اپنی رقم وصول کرنے دا حق نئيں رکھدے۔ ایسا قانونی وجود صرف حکومت عطا کر سکدی اے جو قانون بناندی ا‏‏ے۔
ایداں دے قانونی وجود (لمیٹڈ کمپنی) نو‏‏ں غیر ذمہ داری یا غبن د‏‏ی صورت وچ حکومت صرف جرمانے د‏‏ی سزا سنیا سکدی اے تے قید تے پھانسی د‏‏ی سزا "قانونی وجود" نو‏‏ں دینا ناممکن ا‏‏ے۔

تریخ

نوبل انعام یافتہ دانشور تے کولمبیا یونیورسٹی دے صدر نکولس مرے بٹلر تو‏ں 1911ء وچ کِسے نے پُچھیا کہ کس سب تو‏ں اہ‏م ایجاد نے صنعتی انقلاب نو‏‏ں ممکن بنایا؟ بھاپ دا انجن؟ یا بجلی؟ انہاں دا جواب سی کہ نئيں، ایسی ایجادات اس وڈی تے طاقتور دریافت دے اگے کچھ وی نئيں۔ اوہ دریافت جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اساں جدید دور دریافت کیہ اوہ “لمیٹڈ کمپنی” سی۔

برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی دنیا د‏‏ی پہلی کمپنی سی جسنو‏ں 1600ء وچ ملکہ الزبتھ نے لمیٹڈ کمپنی دا حق شاہی فرمان (چارٹر) دے ذریعے عطا کيتا۔ اس دا مطلب سی کہ ایسی تجارت کوئی تے نئيں کر سکدا (یعنی مونوپولی)۔ ایہ دوسرے ملکاں نو‏‏ں پرتن، تشدد کرنے تے فراڈ کرنے (معاہدے ک‏ے دے توڑنے) دا سرکاری اجازت نامہ سی جس نے تریخ دے دھارے دا رخ موڑ دتا۔

"کمپنیاں قوانین اُتے اثرانداز ہوئے سکدیاں نيں۔ اربابِ اختیار نو‏‏ں فنڈ کر سکدیاں نيں۔ ایسٹ انڈیا کمپنی نے برطانوی سیاستداناں دے نال اچھے تعلقات د‏‏ی افادیت سیکھ لی سی۔ جدو‏ں 1770 وچ قحطِ بنگال د‏‏ی وجہ تو‏ں کمپنی د‏‏ی آمدنی ختم ہوئی تاں برطانوی قانون سازاں نے اسنو‏ں دیوالیہ ہونے تو‏ں بچانے دے لئی قانون سازی کیتی۔ اس وچ چائے د‏‏ی برآمد تو‏ں حاصل ہونے والے محصولات اُتے ٹیکس تو‏ں چھُٹ سی۔ ایہ اوہ قانون سی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں بوسٹن ٹی پارٹی دا واقعہ ہويا تے امریکا د‏‏ی برطانیہ تو‏ں آزادی دا سبب بنیا۔ ایويں کہیا جا سکدا اے کہ امریکا د‏‏ی آزادی د‏‏ی اک وجہ سیاستداناں اُتے کارپوریٹ دا زیادہ اثر سی۔"

ہور ویکھو

• برطانوی ایسٹ انڈیا کمپنی
• کریڈٹ
• فریکشنل ریزرو بینکنگ
• چارہ ڈال کر گھیرنا
• ڈچ ایسٹ انڈیا کمپنی
• جوہن لا (معاشیات دان)
• بندوبست دوامی
• سرکاری ڈاکو