Kirj

Kirj om üks' painmižprodukcijan toižendoišpäi.

Kirjad

Kirj om perioditoi pästand, kudamb kogoneb ombletud vai klejatud bumaglehtpolišpäi, paindud vai kirjutadud kädel tekstanke da/vai kuvidenke. Hal'g (no ei kaikušti) om 48 vai enamb lehtpol't i kova kirjankor'. Ombeltud kirj om vahvemba i kogoneb 16- vai 32-lehtpol'žiš lehtikoišpäi.

Om eriližed-ki, elektrokirjad (elektronižed kirjad); nened kirjad ahtištadas hilläšti bumaganalogoid i vl 2013 ottiba kirjoiden torgusen koumandest lugumäran mödhe. Audiokirjad oma niiden toižendaks. Eriline elektronine ladim om tarbhaine kävutamha kaikid niid.

Vl 2010 kaik oli läz 130 millionad kirjoiden nimitusid mail'mas.

Mail'man kirjoiden i avtoroiktusen päiv (angl.: World Book and Copyright Day) oigendase joga voden 23. sulakud UNESCO:n egidan al vspäi 1996.

Kirjan istorii

Grekalaižed tedotihe kirjantorgovanoiš («bibliopol:ad») 5. voz'sadaspäi EME (oz., Ksenofont). Torguind kirjoil oli järgeline Amuižes Rimas, kirjutihe i möihe kirjoid eriližiš radhonusiš. Lühüdoiden kirjoiden sädandan mahtuz oli štampuind.

Ksilografii mainitase Päivnouzmman maiš (Korei) 8. voz'sadaspäi, Evropas — 14. voz'sadaspäi. Iohann Gutenberg tegi melel painmižpuid 15. voz'sadal, i siš aigaspäi kirjad kändihe odvemba, no todesižikš bumagfabrikoiden sauvondan jäl'ghe. Sihe kacmata, kirjad küzudas tarkoiktust kävutamižes, kuti kaiken-ki oli.

Tehmine

Poligrafine tegimišt pästab kirjoid nügüd'aigan. Ottas kävutamižhe specialižen bumugan sortuid, miše kirj linniži kaičenus hätkemba. Tehtas standartižiden suruziden mödhe.

Sätas original-maketad. Kirjan painmižen tehnologii om ofsetine vai litografii paksumba kaiked, sen aigan muju sirdase painuzformaspäi bumagale ližacilindran abul. Paindas lehtpolid bumagal turuikš, sid' čaptas eriližikš lehtesikš, vai paindas lehtesil kerdalaz. Kogotas lehtesid oiktal järgendusel, ombletas vai kleidas agjoid ühtheze, ližatas kirjankor't.

Kaičend

Kirjad kaičesoiš kirjištos. Kaičendan arvoimižed oma päipaštan ul'traruskedsinižen sädegoičendan olmatomuz, viluhk pol'pimed honuz, ven nepsuz. Tarbiž sortiruida kirjoid suruden mödhe, kirjad pid'oiteldas toine tošt paličal i muga kaitas ičeze eziaugušt formad.

Kirjoiden sur' kogoduz kaičese kirjžiruižil vai škapoiš. Ku om vähä kirjoid, ka voib kävutada arhivpidimid.