Xem mã nguồn của 1914

{{Chú thích trong bài|date=tháng 7 năm 2024}}{{sự kiện theo tháng|1914}}
[[Tập tin:1914 Events Collage V 1.0.jpg|430x430px|thumb]]
{{year nav|1914}}
{{Năm trong lịch khác}}
{{thanh đầu lịch năm|1914}}

== Sự kiện ==
* [[8 tháng 1]] – [[Tia phóng xạ]] được sử dụng để điều trị [[ung thư]].
* [[8 tháng 2]] – Ký kết thỏa thuận giữa [[đế quốc Nga]] và [[đế quốc Ottoman]] về vấn đề [[Armenia]].<ref>{{chú thích sách|url=https://archive.org/details/armeniaonroadtoi00hova|title=Armenia on the Road to Independence, 1918|last=Hovannisian|first=Richard G.|publisher=University of California Press|year=1967|isbn=0-520-00574-0|location=Berkeley|pages=[https://archive.org/details/armeniaonroadtoi00hova/page/38 38–39]|author-link=Richard G. Hovannisian|url-access=registration}}</ref>
* [[12 tháng 2]] – Tại Washington, D.C., viên đá đầu tiên của [[Nhà tưởng niệm Lincoln]] được đặt vào vị trí.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.loc.gov/resource/sn83045462/1914-02-12/ed-1/?sp=1&st=text|tựa đề=Image 1 of Evening star (Washington, D.C.), February 12, 1914|website=Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA|ngày truy cập=2024-07-19}}</ref>
* [[17 tháng 3]] – Nga tăng cường vũ trang.
* [[21 tháng 4]] đến [[14 tháng 11]] – [[Hoa Kỳ]] chiếm đóng [[Veracruz (thành phố)|Veracruz]], [[México]].<ref>{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/event/United-States-occupation-of-Veracruz|tựa đề=United States Occupation of Veracruz (1914) {{!}} Description & Significance {{!}} Britannica|ngày=2024-07-12|website=www.britannica.com|ngôn ngữ=en|ngày truy cập=2024-07-19}}</ref>
* [[28 tháng 6]] – [[Thái tử]] [[Đế quốc Áo-Hung|Áo–Hung]] [[Franz Ferdinand của Áo|Franz Ferdinand]] 1 sinh viên người [[Serbia]] tên [[Gavrilo Princip]] ám sát tại [[Sarajevo]], [[Bosna và Hercegovina|Bosna]].
* [[28 tháng 7]] – [[Đế quốc Áo-Hung|Đế quốc Áo–Hung]] tuyên chiến với Serbia. '''[[Chiến tranh thế giới thứ nhất]]''' bùng nổ.
* [[1 tháng 8]] – [[Đế quốc Đức]] tuyên bố chiến tranh với [[đế quốc Nga|Nga]].
* [[3 tháng 8]] – Đức tuyên chiến với [[Pháp]].
* [[4 tháng 8]] – [[Anh]] tuyên chiến với Đức.
* [[5 tháng 8]] – Mỹ tuyên bố giữ trung lập trong cuộc chiến ở [[Châu Âu]].
* [[21 tháng 8]] – [[Trận Charleroi]] giữa [[quân đội Pháp|quân đội]] [[Đệ Tam Cộng hòa Pháp|Pháp]] và [[Đế quốc Đức|Đức]]. [[Quân đội Đế quốc Đức|Quân đội Đức]] chiến thắng. 
* [[23 tháng 8]] – [[Nhật Bản]] tuyên chiến với Đức
* 23 tháng 8 – [[Trận Mons]] giữa [[Lực lượng Viễn chinh Anh (Thế chiến thứ nhất)|quân đội Anh]] và [[Đế quốc Đức|Đức]]. Quân Anh triệt thoái.
* [[26 tháng 8]] đến [[30 tháng 8]] – [[Trận Tannenberg]] giữa quân đội Nga và Đức tại mặt trận phía đông. Đức giành [[thắng lợi quyết định]].
* 30 tháng 8 – [[Máy bay]] Đức ném bom [[Paris]] lần đầu tiên.
* [[3 tháng 9]] – [[Giáo hoàng Biển Đức XV|Benedict XV]] (Giacomo della Chiesa) trở thành [[Giáo hoàng]] thứ 258.
* [[5 tháng 9]] đến [[13 tháng 9]] – [[Trận sông Marne lần thứ nhất]] tại [[Mặt trận phía Tây (Chiến tranh thế giới thứ nhất)|mặt trận phía tây]] giữa liên quân Anh–Pháp và quân Đức. Liên quân Anh–Pháp giành [[thắng lợi chiến lược]].
* [[9 tháng 9]] đến [[14 tháng 9]] – [[Trận hồ Masuren lần thứ nhất]] giữa quân đội Nga và Đức. Quân Đức thắng lợi lớn.
* [[9 tháng 10]] – [[Cuộc vây hãm Antwerp]]. Quân Đức chiếm lĩnh được Antwerp từ tay [[Bỉ]].
* [[28 tháng 10]] – [[Trận Penang]] ([[Mã Lai thuộc Anh|Mã Lai]]) giữa Hải quân Đức và Nga–Pháp. Hải quân Đức giành chiến thắng.
* [[29 tháng 10]] – [[Đế quốc Ottoman]] tham gia thế chiến thứ nhất theo phe [[Liên minh Trung tâm]].
* [[1 tháng 11]] – [[Trận Coronel]] giữa Hải quân Đức và Hải quân Anh. Hải quân Đức chiến thắng.
* [[3 tháng 11|3]] – [[5 tháng 11]] – [[Trận Tanga]] giữa quân Anh–[[Ấn Độ thuộc Anh|Ấn]] và quân Đức ở [[Đông Phi]]. Quân Đức giành [[thắng lợi quyết định]].
* [[8 tháng 12]] – [[Trận quần đảo Falkland]] giữa [[hải quân Hoàng gia Anh|hải quân Anh]] và [[hải quân Đức]]. Hải quân Anh đại thắng.
* [[9 tháng 11]] – [[Trận Cocos]] giữa Hải quân [[Úc]] và Hải quân Đức. Hải quân Úc chiến thắng.
* [[13 tháng 11]] – [[Chính phủ]] Đức kêu gọi dân chúng đổi [[vàng]] lấy [[tiền]].

== Sinh ==
* [[1 tháng 1]] – [[Nguyễn Chí Thanh]], [[Đại tướng Quân đội nhân dân Việt Nam]] (m. [[1967]])
* [[10 tháng 1]] – [[Lê Trọng Tấn]], [[Đại tướng Quân đội nhân dân Việt Nam]] (m. [[1986]])
* [[6 tháng 3]] – [[Vjekoslav Luburić]], [[Nhà nước Độc lập Croatia|phát xít Croatia]], quản lý hệ thống [[trại tập trung]] của [[Nhà nước Độc lập Croatia]] (m. [[1969]])
* [[4 tháng 4]] – [[Marguerite Duras]], nhà văn [[Pháp]], tác giả tiểu thuyết ''[[Người tình (tiểu thuyết)|Người tình]]'' (m. [[1996]])
* [[30 tháng 4]] – [[Trần Hiệu]], Cục trưởng Tình báo đầu tiên của [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] (m. [[1997]])
* [[2 tháng 5]] – [[Đinh Núp]] (người Ba Na), nhân vật lịch sử Việt Nam (m. [[1999]])
* [[1 tháng 8]] – [[Nguyễn Chánh (Quảng Ngãi)|Nguyễn Chánh]], tướng [[Quân đội Nhân dân Việt Nam]] (m. [[1957]])
* [[25 tháng 11]] - [[Ivan Jaŭciejevič Paliakoŭ]], [[nguyên thủ quốc gia]] [[Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Byelorussia|Byelorussia Xô viết]] (m. [[2004]]).<ref>{{Chú thích web|url=http://www.knowbysight.info/PPP/14684.asp|tựa đề=Поляков Иван Евтеевич|website=Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991|ngôn ngữ=ru|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20230928153032/http://www.knowbysight.info/PPP/14684.asp|ngày lưu trữ=2023-09-28|ngày truy cập=2024-05-19|url-status=live}}</ref>
* [[4 tháng 12]] – [[Nam Phương Hoàng hậu|Nam Phương Hoàng Hậu]], Hoàng hậu cuối cùng của [[nhà Nguyễn]] (m. [[1963]])

== Mất ==
* [[24 tháng 2]] – [[Joshua Chamberlain]], tướng trong [[Nội chiến Hoa Kỳ|Nội chiến Mỹ]] (s. [[1828]])
* [[25 tháng 3]] – [[Frédéric Mistral]], nhà thơ [[Pháp]] đoạt [[giải Nobel Văn học]] 1904 (s. [[1830]])
* [[21 tháng 6]] – [[Carl Benjamin Klunzinger]], bác sĩ, nhà [[động vật học]] [[người Đức]] (s. [[1834]])
* [[28 tháng 6]] – [[Franz Ferdinand của Áo|Franz Ferdinand]], [[thái tử]] [[đế quốc Áo-Hung]] và Sophie, vợ ông.
* [[2 tháng 7]] – [[Joseph Chamberlain]], chính trị gia người [[Anh]].
* [[31 tháng 7]] – [[Jean Jaures]], đảng viên đảng Xã hội, [[chính trị gia|nhà chính trị]] lớn của Pháp.
* [[30 tháng 8]] – [[Aleksandr Vasilyevich Samsonov]], [[thượng tướng]] [[Nga]].
* [[25 tháng 9]] – [[Theodore Nicholas Gill]], nhà [[động vật học]] [[người Mỹ]] (s. [[1837]]).
* [[10 tháng 10]] – [[Hoàng đế]] [[Carol I của România]].

== Giải Nobel ==
* [[Giải Nobel Vật lý|Vật lý]] – [[Max von Laue]]
* [[Danh sách người đoạt giải Nobel Hóa học|Hóa học]]– [[Theodore William Richards]]
* [[Danh sách người đoạt giải Nobel Sinh lý học và Y khoa|Y học]] – không có giải
* [[Giải Nobel Văn học|Văn học]] – không có giải
* [[Giải Nobel Hòa bình|Hòa bình]] – không có giải

== Xem thêm ==
{{thể loại Commons|1914}}
==Tham khảo==
{{tham khảo}}

{{sơ khai năm}}

[[Thể loại:Năm 1914| ]]
[[Thể loại:Thập niên 1910|*14]]