Chiến tranh Liên minh thứ nhất

Chiến tranh Liên minh thứ nhất
	Một phần của Chiến tranh Cách mạng Pháp
	War of the first coalition ; Bấm vào hình để tải bài viết thích hợp.; Trái sang phải, từ trên xuống dưới:; Trận đánh Valmy, Toulon, Fleurus, Quiberon, Arcole và Mantua
Thời gian	20 tháng 4 năm 1792 – 18 tháng 10 năm 1797; (Bản mẫu:Tuổi in years, months, weeks and days)
Địa điểm	Pháp, Trung Âu, Ý, Bỉ, Hà Lan, Tây Ban Nha, Tây Ấn
Kết quả	Pháp chiến thắng, Hòa ước Campo Formio
Tham chiến
Quân chủ Habsburg; Đế quốc La Mã Thần thánh[a]; Vương quốc Phổ[b]; Vương quốc Anh; Pháp Bảo hoàng; Tây Ban Nha[c]; Bồ Đào Nha; Vương quốc Sardegna; Napoli và Sicilia; Các quốc gia Ý khác[d]; Đế quốc Ottoman; Cộng hòa Hà Lan[e]	Cộng hòa Pháp; Các quốc gia vệ tinh của Pháp; Lê dương Ba Lan[f]
Chỉ huy và lãnh đạo
Emperor Francis II; King George III; Prime Minister William Pitt; King Charles IV; (until 1795); King Ferdinand IV; King Frederick William II; Duke of Brunswick; King Victor Amadeus III; Prince Regent John; Pope Pius VI; Bản mẫu:Country data Grand Duchy of Tuscany Grand Duke Ferdinand III; Duke Ferdinand I; Bản mẫu:Country data Duchy of Modena and Reggio Duke Hercule III; Bản mẫu:Country data Duchy of Massa Duchess Mary Beatrix; Duke Frederick II; Doge Ludovico Manin; Doge Giacomo Maria Brignole; Margrave Charles Frederick; Landgrave William I; Stadtholder William V; Laurens Pieter van de Spiegel; Bản mẫu:Country data Principality of Monaco Prince Honoré III; Federal Diet;	King Louis XVI ; Jacques Pierre Brissot, Deputy of the National Convention ; President of the National Convention Maximilien Robespierre ; General Napoleon Bonaparte; President of the Directory Paul Barras ; (from 1795);
Lực lượng
	1794: 1,169,000;
Thương vong và tổn thất
94.000 binh sĩ thiệt mạng trong chiến đấu; ~282.000 người chết vì bệnh tật; 220.000 người bị bắt; 100.000 người bị thương	100.000 binh sĩ thiệt mạng; ~300.000 chết vì bệnh tật; 150.000 bị bắt
	Trên danh nghĩa là Đế quốc La Mã thần thánh, trong đó Hà Lan thuộc Áo và Vùng đất công tước của Milano nằm dưới quyền lãnh đạo trực tiếp của Áo. Nó cũng bao gồm nhiều nước ở Ý, cũng như các nước Habsburg như Vùng đất đại công tước của Toscana.; Trung lập sau Hòa ước Basel năm 1795.; Liên minh với Pháp vào năm 1796 sau Hòa ước San Ildefonso thứ hai.; Gần như toàn bộ các quốc gia Ý, bao gồm cả Lãnh địa Giáo hoàng và Cộng hòa Venezia trung lập, bị chinh phục sau chiến dịch Ý của Napoléon năm 1796 và trở thành các nước vệ tinh của Pháp.; Phần lớn lực lượng đều bỏ chạy chứ không giao chiến với quân Pháp xâm lược. Liên minh với Pháp năm 1795 với cái tên Cộng hòa Batavia sau Hòa ước Basel.; Đến Pháp sau khi Liên bang Ba Lan-Litva bị thủ tiêu sau lần chia cắt thứ ba năm 1795.;

Liên minh thứ nhất là một liên minh quân sự từ năm 1793 tới năm 1797, gồm có các vương quốc Anh, Phổ, Áo, Napoli, Sardinia, Bồ Đào Nha và Hà Lan thuộc Áo, Đế quốc La Mã Thần thánh và vương quốc Tây Ban Nha (tới tháng 8 năm 1796 thì Tây Ban Nha quay sang liên minh với Pháp). Các nước trong Liên minh thứ nhất đã tiến hành nhiều cuộc xâm lấn Cộng hòa Pháp bằng đường bộ và đường biển. Liên quân Áo - Phổ tiến hành tấn công từ vùng Hà Lan thuộc Áo và từ sông Rhine. Vương quốc Anh cũng hỗ trợ các cuộc nổi dậy ở Pháp.

Quân Pháp thua trận Neerwinder (nay thuộc Bỉ) ngày 18.3.1793 và phải đối phó với các cuộc nổi dậy trong nước (Vendée và Chouan). Ủy ban cứu quốc Pháp (Commité de salut public) thành lập vào ngày 6.4 1793, ra lệnh tổng động viên mọi thanh niên từ 18 tới 25 tuổi vào tháng 8 năm 1793. Quân đội Pháp phản công và đuổi các quân nổi dậy ra khỏi biên giới, đồng thời lập nước Cộng hòa Batavia (gồm phần lớn Hà Lan ngày nay) vào tháng 5 năm 1795, một nước "Cộng hòa anh em" của Pháp.

Hòa ước Basel lần thứ nhất giữa Pháp và Phổ ngày 5.4.1795 trao cho Pháp vùng Rheinland (Đức), đổi lại nước Phổ được vùng đất phía đông sông Rhine. Phổ rút khỏi Liên minh. Vương quốc Tây Ban Nha cũng ký với Pháp Hòa ước Basel lần thứ hai ngày 22.7.1795, theo đó Tây Ban Nha được các lãnh thổ vùng Pyrénées, đổi lại phải trao phần phía đông đảo Saint Domingue (nay là Cộng hòa Dominica) cho Pháp.

Quân của tướng Napoléon Bonaparte thắng các trận Lodi (10.5.1796), trận Arcole (15 -17.11.1796) và trận Rivoli (14 - 15.1.1797). Pháp và Áo ký hiệp định sơ bộ Leoben ngày 17.4.1797, rồi tiếp theo là Hiệp ước Campo Formio ngày 17.10.1797.

Liên minh thứ nhất tan rã, chỉ còn Vương quốc Anh vẫn tiếp tục chống Pháp.

Các sự kiện chính

20.4.1792: Nước Pháp tuyên chiến với Đế quốc Áo, và Vương quốc Phổ tuyên chiến với Pháp
01.2.1793: Cộng hòa Pháp tuyên chiến với Vương quốc Anh và Cộng hòa Hà Lan (Dutch Republic)
tháng 3.1793: bắt đầu cuộc nổi dậy ở Vendée (1793-1796)
7.3.1793: CH Pháp tuyên chiến với Vương quốc Tây Ban Nha
2.6.1793: bắt đầu cuộc khởi nghĩa của Phong trào Liên bang Pháp
tháng 12.1793: Phong trào Liên bang Pháp bị tiêu diệt
năm 1794: cuộc nổi dậy của quân Chouan
19.1.1795: CH Hà Lan trở thành Cộng hòa Batavia và liên minh với Pháp
5.4.1795: Hòa ước Basel lần thứ nhất giữa Vương quốc Phổ và CH Pháp
22.7.1795: Hòa ước Basel lần thứ hai giữa Vương quốc Tây Ban Nha và CH Pháp
15.5.1796: Hòa ước Paris giữa Vương quốc Sardinia và CH Pháp
tháng 7.1796: quân nổi dậy Vendée và Chouan đầu hàng
18.8.1796: Tây Ban Nha liên minh với CH Pháp
17.4.1797: Hiệp định sơ bộ Leoben giữa Áo và Pháp
17.10.1797: Hòa ước Campo-Formio giữa Bồ Đào Nha, Áo và CH Pháp. Pháp sáp nhập vùng Hà Lan thuộc Áo vào nước Pháp

Các trận đánh giữa Pháp và Liên minh thứ nhất

20.8.1792: trận Verdun (1792), quân Phổ thắng quân Pháp
20.9.1792: trận Valmy, quân Pháp thắng quân Phổ
19-21.10.1792: trận Mainz I, Pháp thắng quân tuyển hầu Mainz
6.11.1792: trận Jemappes (Bỉ), Pháp thắng Áo
18.3.1793: trận Neerwinden (Bỉ), Áo thắng Pháp
10.4 - 23.7.1793: trận Mainz II, quân Liên minh Áo, Phổ, Sachsen-Wüttemberg, Sachsen-Weimar thắng quân Pháp
19.5.1793: trận Mas Deu, quân Tây Ban Nha thắng Pháp
23.5.1793: trận Famars (Pháp), liên minh Anh, Áo, Hannover thắng Pháp
19.6.1793: trận Arlon I (Bỉ), Pháp thắng Áo
8.9.1793: trận Hondshoote, Pháp thắng liên quân Anh, Áo, Hannover
13.9.1793: trận Méribel, Pháp thắng quân công tước Savoy
22.9.1793: trận Trouillas (Pháp), quân Tây Ban Nha thắng Pháp
15-16.10.1793: trận Wattignies (Pháp), Pháp thắng Áo
28-30.11.1793: trận Kaiserslautern (Đức), Phổ thắng Pháp
17-18.5.1794: trận Arlon II, Pháp thắng Áo
30.4.1794: trận Boulou (Pháp), Pháp thắng Tây Ban Nha
18.5.1794: trận Tourcoing (Pháp), Pháp thắng liên quân Anh-Áo
22.5.1794: trận Tournay (Bỉ), Liên minh Anh-Áo-Hannover thắng Pháp
1.6.1794: trận hải chiến Ushant, Anh thắng Pháp
26.6.1794: trận Fleurus, Pháp thắng Liên minh Anh-Áo-Hannover
tháng 7 - tháng 10.1794: trận Calvi, Anh thắng Pháp
13.7.1794: trận Vosges, Pháp thắng Liên minh Áo-Phổ, Saxony (trong Đế quốc La Mã thần thánh)
18.9.1794: trận Sprimont, Pháp thắng Áo
21.9.1794: trận Dego I, Pháp thắng Áo
17-20.11.1794: trận Sierra Negra (Tây Ban Nha), Pháp thắng Tây Ban Nha
22.11.1794 - 7.6.1795: trận Luxembourg, Pháp thắng Áo
21.1.1795: trận hải chiến Helder, Pháp thắng CH Hà Lan
14.3.1795: trận Genoa (Ý), liên quân Anh-Napoli-Sicilia thắng Pháp
23.6.1795: trận Croix (Pháp), Anh thắng Pháp
13.7.1795: trận đảo Hyères, hạm đội Anh-Napoli thắng Pháp
29.10.1795: trận Mainz III, liên quân Áo, Sachen-wüttemberg, Sachsen-Weimar thắng Pháp
22.11.1795: trận Loano (Ý), Pháp thắng liên quân Áo-Piedmont
12.4.1796: trận Montenotte (Ý), Pháp thắng Áo-Sardinia
15.4.1796: trận Dego II, Pháp thắng Áo-Sardinia
21.4.1796: trận Mondovi (Ý), Pháp thắng Vương quốc Sardinia
10.5.1796: trận Lodi (Ý), Pháp thắng Áo
5.8.1796: trận Castiglione (Ý), Pháp thắng Áo
11.8.1796: trận Neresheim, Pháp thắng Áo
24.8.1796: trận Amberg (Bayern), Áo thắng Pháp
3.9.1796: trận Würzburg (Đức), Áo thắng Pháp
4.9.1796: trận Rovereto (Ý), Pháp thắng Áo
8.9.1796: trận Bassano (Ý), Pháp thắng Áo
15-17.11.1796: trận Arcole (Ý), Pháp thắng Áo
15-30.12.1796: trận hải chiến vịnh Baltry (Ireland) giữa hải quân Anh và Liên quân Pháp - CH Ireland
13-16.1.1797: trận hải chiến Ireland giữa hạm đội Pháp và Anh, tàu Droits de l'homme của Pháp và tàu Amazon của Anh bị chìm
14-15.1.1797: trận Rivoli (Ý), Pháp thắng Áo
14.2.1797: trận Mũi Saint Vincent (Bồ Đào Nha), hạm đội Anh thắng hạm đội Tây Ban Nha (lúc này là đồng minh của Pháp)
18.4.1797: trận Neuwied (Đức), Pháp thắng Áo
22-25.8.1797: trận Santa Cruz de Tenerife (Tây Ban Nha), hạm đội Tây Ban Nha thắng Anh
11.10.1797: trận Camperdown, hạm đội Anh thắng CH Batavia (phe Pháp)

Xem thêm

Tham khảo

Lucien BÉLY, Les relations internationales en Europe, XVIIe-XVIIIe siècle, Presse universitaire de France, 1992, Paris.
Albert SOBOUL, La Révolution française, Gallimard, 1984, Paris.

Tham khảo

^ The coalition was prepared by Emperor Leopold II: “The French Revolution, 1789–1799”.; “Austria's Leopold II on the French Revolution (1791)”. 30 tháng 3 năm 2015.
^ Lynn, John A. (1994). Recalculating French Army Growth during the Grand Siecle, 1610–1715. French Historical Studies 18, no. 4: 881–906, p. 904. Only counting frontline army troops, not naval personnel, militiamen, or reserves; the National Guard alone was supposed to provide a reserve of 1,200,000 men in 1789.
^ ^a ^b Victimario Histórico Militar Capítulo IV Guerras de la Revolución Francesa (1789 a 1815)
^ Clodfelter, Micheal (2017). Warfare and Armed Conflicts A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015, 4th edition, MacFarland. p. 100.
^ Clodfelter, p. 100.

[1] The coalition was prepared by Emperor Leopold II: “The French Revolution, 1789–1799”.; “Austria's Leopold II on the French Revolution (1791)”. 30 tháng 3 năm 2015.

[2] Lynn, John A. (1994). Recalculating French Army Growth during the Grand Siecle, 1610–1715. French Historical Studies 18, no. 4: 881–906, p. 904. Only counting frontline army troops, not naval personnel, militiamen, or reserves; the National Guard alone was supposed to provide a reserve of 1,200,000 men in 1789.

[auto1-3] Victimario Histórico Militar Capítulo IV Guerras de la Revolución Francesa (1789 a 1815)

[4] Clodfelter, Micheal (2017). Warfare and Armed Conflicts A Statistical Encyclopedia of Casualty and Other Figures, 1492–2015, 4th edition, MacFarland. p. 100.

[5] Clodfelter, p. 100.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]