Taoiseach

Taoiseach han Irlanda ;
	Yanâ nga nalíngkod; Leo Varadkar; tikang han 17 han Disyembre 2022
Lingkoranan	Steward's Lodge, Farmleigh
Nagnonominar	Dáil Éireann
Nagbubutang ha pwesto	Mangulo han Irlanda
Kaiha hin pag-alagad	Samtang ada ha iya an confidence han Dáil Éireann. Waray mga limitasyon ha pag-alagad ha pwesto.
Nagtikang nga nagkapot	Éamon de Valera
Pagkahimo	29 han Disyembre 1937
Deputy	Tánaiste
Sweldo	€200,000
Websayt	taoiseach.ie

An Taoiseach (pagluwas/ˈtiːʃəx/^[3]; Irlandes nga pagluwas: [t̪ˠiːʃəx]), kon damo Taoisigh ([t̪ˠiːʃiː] o [t̪ˠiːʃəɟ]), nga tinatawag gihapon nga An Taoiseach ([ən t̪ˠiːʃəx]),^[4] amo an namumuno han kagamhanan han Irlanda.

An Taoiseach ginpipili han Mangulo ha pag-nominar han Dáil Éireann (an ubos nga balayan han Oireachtas), ngan kinahanglan, samtang napabilin hiya ha iya kamutangan ha kagamhanan, nga magkaada han pag-ugop han kadam-an dida han Dáil. An papel han Taoiseach sugad hin primer ministro.^[5]

An yana nga Taoiseach amo hi Leo Varadkar, TD nga ginbutang ha pwesto han 17 Disyembre 2022.

Talaan han mga naglingkod ha puwesto

Mga prinsipal nga barasahon: Mga Irlandes nga mangulo hin kagamhanan tikang han 1919, Mga talaan han mga Irlandes nga mangulo han kagamhanan tikang han 1922

Ugsa han pagpagawas han 1937 nga Konstitusyon, an nangungulo han kagamhanan tinatawag nga Mangulo han Konseho nga Ehekutibo. Ini nga puwesto ginkaptan anay ni W. T. Cosgrave han Cumann na nGaedhael tikang han 1922–32, ngan ha sunod ni Éamon de Valera tikang han 1932–37. ha kumbensyo an mga Taoisigh gin-iihap nga mailakip hi Cosgrave,^[6]^[7]^[8]^[9] pananglitan hi Enda Kenny ginkikita nga ika-13 nga Taoiseach diri nga ika-12.

Ihap	Ritrato	Ngaran (Pagkatawo–Kamatay) Constituency	Panahon hin pag-alagad		Partido	Ehekutibo nga Konseho Pagkahimo		Sugbong Mangulo		Dáil (elected)
Mangulo han Ehekutibo nga Konseho [igliwat \| Igliwat an wikitext]
1		W. T. Cosgrave (1880–1965) TD para han Carlow–Kilkenny kutob 1927 TD para han Cork Borough tikang 1927	6 Disyembre 1922^{[lower-alpha 1]}	9 Marso 1932	Sinn Féin (Pro-Treaty)	syahan	SF (PT) (minority)		Kevin O'Higgins	3 (1922)
					Cumann na nGaedheal	ika-2	CnG (minority)		Kevin O'Higgins	4 (1923)
						ika-3			Ernest Blythe	5 (Jun.1927)
						ika-4				6 (Sep.1927)
						ika-5				6 (Sep.1927)
2		Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare	9 Marso 1932^{[lower-alpha 2]}	29 Disyembre 1937	Fianna Fáil	ika-6	FF (minority)		Seán T. O'Kelly	7 (1932)
						ika-7				8 (1933)
						ika-8				9 (1937)
Taoiseach [igliwat \| Igliwat an wikitext]
Ihap	Ritrato	Ngaran (Pagkatawo–Pagkamatay) Constituency	Panahon hin pag-alagad		Partido	Kagamhanan Pagkahimo		Tánaiste		Dáil (elected)
(2)		Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare	29 Disyembre 1937	18 Pebrero 1948	Fianna Fáil	Syahan	FF (minority)		Seán T. O'Kelly	9 ( ···· )
						ika-2	FF			10 (1938)
						ika-3	FF (minority)			11 (1943)
						ika-4	FF		Seán Lemass	12 (1944)
3		John A. Costello (1891–1976) TD para han Dublin South-East	18 Pebrero 1948	13 Hunyo 1951	Fine Gael	ika-5	FG–Lab–CnP–CnT–NL–Ind		William Norton	13 (1948)
(2)		Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare	13 Hunyo 1951	2 Hunyo 1954	Fianna Fáil	ika-6	FF (minority)		Seán Lemass	14 (1951)
(3)		John A. Costello (1891–1976) TD para han Dublin South-East	2 Hunyo 1954	20 Marso 1957	Fine Gael	ika-7	FG–Lab–CnT		William Norton	15 (1954)
(2)		Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare	20 Marso 1957	23 Hunyo 1959	Fianna Fáil	ika-8	FF		Seán Lemass	16 (1957)
4		Seán Lemass (1899–1971) TD para han Dublin South-Central	23 Hunyo 1959	10 Nobyembre 1966	Fianna Fáil	ika-9	FF		Seán MacEntee	16 (1957)
						ika-10	FF (minority)		Seán MacEntee	17 (1961)
						ika-11	FF		Frank Aiken	18 (1965)
5		Jack Lynch (1917–1999) TD para han Cork Borough tubtub 1969 TD para han Cork City North-West tikang han 1969	10 Nobyembre 1966	14 Marso 1973	Fianna Fáil	ika-12	FF		Frank Aiken	18 (1965)
5			10 Nobyembre 1966	14 Marso 1973	Fianna Fáil	ika-13	FF		Erskine H. Childers	19 (1969)
6		Liam Cosgrave (1920–2017) TD para han Dún Laoghaire ngan Rathdown	14 Marso 1973	5 Hulyo 1977	Fine Gael	ika-14	FG–Lab		Brendan Corish	20 (1973)
(5)		Jack Lynch (1917–1999) TD para han Syudad han Cork	5 Hulyo 1977	11 Disyembre 1979	Fianna Fáil	ika-15	FF		George Colley	21 (1977)
7		Charles Haughey (1925–2006) TD para han Dublin Artane	11 Disyembre 1979	30 Hunyo 1981	Fianna Fáil	ika-16	FF		George Colley	21 (1977)
8		Garret FitzGerald (1926–2011) TD para han Dublin South-East	30 Hunyo 1981	9 Marso 1982	Fine Gael	ika-17	FG–Lab (minority)		Michael O'Leary	22 (1981)
(7)		Charles Haughey (1925–2006) TD para han Dublin North-Central	9 Marso 1982	14 Disyembre 1982	Fianna Fáil	ika-18	FF (minority)		Ray MacSharry	23 (Feb.1982)
(8)		Garret FitzGerald (1926–2011) TD para han Dublin South-East	14 Disyembre 1982	10 Marso 1987	Fine Gael	ika-19	FG–Lab FG (minority) tikang han Enero 1987		Dick Spring	24 (Nov.1982)
(8)			14 Disyembre 1982	10 Marso 1987	Fine Gael	ika-19	FG–Lab FG (minority) tikang han Enero 1987		Peter Barry	24 (Nov.1982)
(7)		Charles Haughey (1925–2006) TD para han Dublin North-Central	10 Marso 1987	11 Pebrero 1992	Fianna Fáil	ika-20	FF (minority)		Brian Lenihan	25 (1987)
						ika-21	FF–PD		Brian Lenihan	26 (1989)
						ika-21	FF–PD		John Wilson
9		Albert Reynolds (1932–2014) TD para han Longford–Roscommon	11 Pebrero 1992	15 Disyembre 1994	Fianna Fáil	ika-22	FF–PD FF (minority) tikang han Nobyembre 1992		John Wilson
						ika-23	FF–Lab FF (minority) tikang han Nobyembre 1994		Dick Spring	27 (1992)
						ika-23	FF–Lab FF (minority) tikang han Nobyembre 1994		Bertie Ahern
10		John Bruton (b. 1947) TD para han Meath	15 Disyembre 1994	26 Hunyo 1997	Fine Gael	ika-24	FG–Lab–DL		Dick Spring
11		Bertie Ahern (b. 1951) TD para han Dublin Central	26 Hunyo 1997	7 Mayo 2008	Fianna Fáil	ika-25	FF–PD (minority)		Mary Harney	28 (1997)
						ika-26	FF–PD		Mary Harney	29 (2002)
						ika-26	FF–PD		Michael McDowell	29 (2002)
						ika-27	FF–Green–PD		Brian Cowen	30 (2007)
12		Brian Cowen (b. 1960) TD para han Laois–Offaly	7 Mayo 2008	9 Marso 2011	Fianna Fáil	ika-28	FF–Green–PD FF–Green–Ind tikang han Nobyembre 2009 FF (minority) tikang han Enero 2011		Mary Coughlan	30 (2007)
13		Enda Kenny (b. 1951) TD para han Mayo	9 Marso 2011	14 Hunyo 2017^[10]	Fine Gael	ika-29	FG–Lab		Eamon Gilmore	31 (2011)
						ika-29	FG–Lab		Joan Burton	31 (2011)
						ika-30	FG–Ind (minority)		Frances Fitzgerald	32 (2016)
14		Leo Varadkar (b. 1979) TD para han Dublin West	14 June 2017^[11]	27 Hunyo 2020	Fine Gael	ika-31	FG–Ind (minority)		Frances Fitzgerald
14		Leo Varadkar (b. 1979) TD para han Dublin West	14 June 2017^[11]	27 Hunyo 2020	Fine Gael	ika-31	FG–Ind (minority)		Simon Coveney
15		Micheál Martin (b. 1960) TD para han Cork South-Central	27 Hunyo 2020	17 December 2022	Fianna Fáil	ika-32	FF–FG–Green		Leo Varadkar	33 (2020)
(14)		Leo Varadkar (b. 1979) TD para han Dublin West	17 Disyembre 2022	Nálíngkod ha puwesto	Fine Gael	ika-33	FG–FF–Green		Micheál Martin	33 (2020)

Mga buhì pa nga Taoisigh

Mga tigamnan

↑ Hi Cosgrave an Mangulo han Probisyonal nga Kagamhanan han Irlandes nga Gawasnon nga Estado tikang han 22 Agosto 1922, dida han pagbalhin nga panahon ugsa magin opisyal nga naglugaring an estado dida han 6 Disyembre 1922 (Kitaa Irlandes nga mga nanguna han kagamhanan tikang 1919).
↑ Hi De Valera an Mangulo han Dáil Éireann han Irlandes nga rebolusyonaryo nga kagamhanan ugsa han paglugaring tikang han 1 Abril 1919 kutob 9 Enero 1922 (Kitaa Irlandes nga mga nanguna han kagamhanan tikang 1919).

Mga kasarigan

↑ ^1.0 ^1.1 Ugsa han pagpagawas han 1937 Konstitusyon han Irlanda, an namumuno han kagamhanan tinatawag nga Mangulo han Konseho nga Ehekutibo. Ini nga pwesto ginkaptan anay ni W. T. Cosgrave tikang 1922–32, ngan sunod ni Éamon de Valera tikang 1932–37.
↑ Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named RTE_10032011
↑ Oxford English Dictionary
↑ Ginpapabilin an artikulo nga definido ha Irlandes nga an /ən/.
↑ Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ConstitIrl
↑ "Coughlan new Tánaiste in Cowen Cabinet". The Irish Times. 17 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.
↑ "Taoiseach reveals new front bench". RTÉ News. 7 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.
↑ "Cowen confirmed as Taoiseach". BreakingNews.ie. 7 Mayo 2008. Ginhipos tikang han orihinal han 10 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.
↑ "Former Taoisigh". Department of the Taoiseach. Ginhipos tikang han orihinal han 17 Hulyo 2011. Ginkuhà 23 Hunyo 2010.
↑ "Kenny's farewell: 'This has never been about me'". RTÉ News. 13 Hunyo 2017. Ginhipos tikang han orihinal han 13 Hunyo 2017. Ginkuhà 14 Hunyo 2017.
↑ Lord, Miriam (8 Hunyo 2017). "Taoiseach-in-waiting meets man waiting to be taoiseach". The Irish Times. Ginhipos tikang han orihinal han 8 Hunyo 2017. Ginkuhà 10 Hunyo 2017.

An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Prime ministers of Ireland

[CosgravePreIndependence-10] Hi Cosgrave an Mangulo han Probisyonal nga Kagamhanan han Irlandes nga Gawasnon nga Estado tikang han 22 Agosto 1922, dida han pagbalhin nga panahon ugsa magin opisyal nga naglugaring an estado dida han 6 Disyembre 1922 (Kitaa Irlandes nga mga nanguna han kagamhanan tikang 1919).

[DeValeraPreIndependence-11] Hi De Valera an Mangulo han Dáil Éireann han Irlandes nga rebolusyonaryo nga kagamhanan ugsa han paglugaring tikang han 1 Abril 1919 kutob 9 Enero 1922 (Kitaa Irlandes nga mga nanguna han kagamhanan tikang 1919).

[Cosgrave-1] 1.0 ^1.1 Ugsa han pagpagawas han 1937 Konstitusyon han Irlanda, an namumuno han kagamhanan tinatawag nga Mangulo han Konseho nga Ehekutibo. Ini nga pwesto ginkaptan anay ni W. T. Cosgrave tikang 1922–32, ngan sunod ni Éamon de Valera tikang 1932–37.

[RTE_10032011-2] Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named RTE_10032011

[3] Oxford English Dictionary

[4] Ginpapabilin an artikulo nga definido ha Irlandes nga an /ən/.

[ConstitIrl-5] Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named ConstitIrl

[6] "Coughlan new Tánaiste in Cowen Cabinet". The Irish Times. 17 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.

[7] "Taoiseach reveals new front bench". RTÉ News. 7 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.

[8] "Cowen confirmed as Taoiseach". BreakingNews.ie. 7 Mayo 2008. Ginhipos tikang han orihinal han 10 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.

[9] "Former Taoisigh". Department of the Taoiseach. Ginhipos tikang han orihinal han 17 Hulyo 2011. Ginkuhà 23 Hunyo 2010.

[12] "Kenny's farewell: 'This has never been about me'". RTÉ News. 13 Hunyo 2017. Ginhipos tikang han orihinal han 13 Hunyo 2017. Ginkuhà 14 Hunyo 2017.

[IrishTimes2017-06-08a-13] Lord, Miriam (8 Hunyo 2017). "Taoiseach-in-waiting meets man waiting to be taoiseach". The Irish Times. Ginhipos tikang han orihinal han 8 Hunyo 2017. Ginkuhà 10 Hunyo 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[lower-alpha 1]

[lower-alpha 2]

[10]

[11]

Talaan han mga naglingkod ha puwesto

Mangulo han Ehekutibo nga Konseho

Taoiseach

Mga buhì pa nga Taoisigh

Mga tigamnan

Mga kasarigan