古哥得蘭語
 |
| 古哥得蘭語 | |
|---|---|
| 區域 | 哥得蘭島 |
| 語系 | |
| 語言代碼 | |
| ISO 639-3 | 無（mis） |
| Glottolog | gutn1238[1] |
| IETF | non-u-sd-sei |
古哥得蘭語[2]是一種北日耳曼語支語言，分布在波羅的海上的哥得蘭島。它與古西諾斯語、古東諾斯語均有較大差異，被認為自成一支。現代哥得蘭語仍分布在哥得蘭島的某些部分，但比起古哥得蘭語更像現代瑞典語，與法羅島相鄰。
古諾斯語雙元音au（如auga「目」）保留在古哥得蘭語和古西諾斯語中，而古東諾斯語中除外圍次要方言外，單化為ǿ，也即ø的延長。bain「骨」中的ai也在古哥得蘭語中得到保留，而古西諾斯語變為ei，即bein，古東諾斯語變為é，即bén。
| 原始日耳曼語 | 古哥得蘭語 | 古西諾斯語 | 古東諾斯語 |
|---|---|---|---|
| *augô(目) | auga | auga | auga>ǿga |
| bain | bein}} | bæin>bén | |
| *hauzijaną(聽) | hoyra | heyra | høyra>hǿra |
古哥得蘭語絕大多數語料都發現於13世紀的哥得薩迦。
語例
[編輯]原文：
Þissi þieluar hafþi ann sun sum hit hafþi. En hafþa cuna hit huita stierna þaun tu bygþu fyrsti agutlandi fyrstu nat sum þaun saman suafu þa droymdi hennj draumbr. So sum þrir ormar warin slungnir saman j barmj hennar Oc þytti hennj sum þair scriþin yr barmi hennar. þinna draum segþi han firi hasþa bonda sinum hann riaþ dravm þinna so. Alt ir baugum bundit bo land al þitta warþa oc faum þria syni aiga. þaim gaf hann namn allum o fydum. guti al gutland aigha graipr al annar haita Oc gunfiaun þriþi. þair sciptu siþan gutlandi i þria þriþiunga. So at graipr þann elzti laut norþasta þriþiung oc guti miþal þriþiung En gunfiaun þann yngsti laut sunnarsta. siþan af þissum þrim aucaþis fulc j gutlandi so mikit um langan tima at land elptj þaim ai alla fyþa þa lutaþu þair bort af landi huert þriþia þiauþ so at alt sculdu þair aiga oc miþ sir bort hafa sum þair vfan iorþar attu.
標準古哥得蘭語轉寫：
Þissi Þieluar hafþi ann sun sum hit Hafþi. En Hafþa kuna hit Huita Stierna. Þaun tu bygþu fyrsti a Gutlandi. Fyrstu nat sum þaun saman suafu þa droymdi henni draumbr. So sum þrir ormar varin slungnir saman i barmi hennar ok þytti henni sum þair skriþin yr barmi hennar. Þinna draum segþi han firi Hafþa, bonda sinum. Hann riaþ draum þinna so: Alt ir baugum bundit, bo land al þitta varþa ok faum þria syni aiga. Þaim gaf hann namn allum ofydum. Guti al Gutland aiga, Graipr al annar haita ok Gunfiaun þriþi. Þair skiptu siþan Gutlandi i þria þriþiunga so at Graipr þann eldsti laut norþasta þriþiung ok Guti miþal þriþiung en Gunfiaun þann yngsti laut sunnarasta. Siþan af þissum þrim aukaþis fulk i Gutlandi so mikit um langan tima at land elpti þaim ai alla fyþa. Þa lutaþu þair bort af landi huert þriþia þiauþ so at alt skuldu þair aiga ok miþ sir bort hafa sum þair ufan iorþar attu.
應用古諾斯正字法：
Þissi Þjelvar hafði ann sun sum hít Hafði. En Hafða kuna hít Hvítastjerna. Þaun tú byggðu fyrsti á Gutlandi. Fyrstu nátt sum þaun saman sváfu þá droymdi henni draumr; só sum þrír ormar varin slungnir saman í barmi hennar, ok þýtti henni sum þair skriðin ýr barmi hennar. Þinna draum segði han firi Hafða bónda sínum. Hann raið draum þinna só: "Alt ir baugum bundit, bóland al þitta varða uk fáum þría syni aiga." Þaim gaf hann namn, allum ófýddum; Guti, al Gutland aiga; Graipr, al annar haita; ok Gunnfjaun þriði. Þair skiptu síðan Gutlandi í þría þriðjunga, só at Graipr þann eldsti laut norðasta þriðjung, ok Guti miðal þriðjung, en Gunnfjaun þann yngsti laut sunnarsta. Síðan, af þissum þrim aukaðis fulk í Gutlandi sum mikit um langan tíma at land elpti þaim ai alla fýða. Þá lutaðu þair bort af landi hvert þriðja þjauð só at alt skuldu þair aiga ok mið sír bort hafa sum þair ufan jorðar áttu.
譯為冰島語：
Son hann Þjálfi átti sem hét Hafði. Og kona Hafða hét Hvítastjarna. þau tvö byggðu fyrst manna á Gotlandi. Fyrstu nótt sem þau þar saman sváfu þá dreymdi hana draum; sá hún þrjá orma vafðir saman í barmi hennar, og þótti henni sem þeir skriða niður barm hennar. Þennan draum sagði hún Hafða bónda sínum. Hann réð draum þann svo: "Allt er baugum bundið og verður allt land þitt búið og munum við þrjá syni eiga." Þeim gaf hann nöfn ófæddum, Goti sem Gotland á að eiga; Greipur sem annar hét; og Gunnfjón sá þriðji. Þeir skiptu síðan Gotlandi í þrjá þriðjunga, þá fékk Greipur sá elsti norður þriðjunginn, og Goti miðju þriðjunginn, en Gunnfjón sá yngsti fékk suður þriðjunginn. Seinna, af þessum þremur jókst eftir langan tíma svo fólk í Gotlandi það mikið að landið gat ekki öllum veitt fæði. Þá létu þeir fara burt af landi þriðja hvern þegn, og allt máttu þau eiga og með sér burt hafa sem ofanjarðar áttu.
譯為英語：
This Thielvar had a son called Hafthi. And Hafthi's wife was called Hvitstjarna ("White star"). Those two were the first to settle on Gotland. When they slept on the island for the first night, she dreamed that three snakes lay in her lap, and she thought they were sliding off her lap. She told this to Hafthi. He interpreted her dream and said: "Everything is bound with bangles, this island will be inhabited, and you will bear three sons." Although, they were not yet born, he named them Guti, who would own the island, Graip and Gunfiaun. The sons divided the island into three regions, and Graip, who was the eldest, took the north, Guti the middle, and Gunfjaun, who was the youngest, took the southern third. After a long time, their descendants became so numerous that the island could not support all of them. They drew lots and every third islander had to leave. They could keep everything they owned but the land.
譯為漢語：
這個Thielvar有一個兒子叫Hafthi。Hafthi的妻子被稱為Hvitstjarna（「白星」）。他們兩個是首先在哥特蘭定居的人。他們睡在一起的第一晚，她夢見三條蛇躺在她的腿上，她以為它們正從她腿上滑下來。她把這件事告訴了Hafthi。他解讀道：「一切都被束縛住了，這個島將有人居住，我們將有三個兒子。」他將尚未出生的他們命名為Guti，將擁有該島；還有Graip和Gunfiaun。兒子們三分哥得蘭，最年長的Graip占據北部，Guti居中，最小的Gunfiaun占據南部。久而久之，他們的子孫繁多，整座島都養活不了他們。他們抽籤，每三個島民都必須有一個離開。他們可以保留他們擁有的一切，但土地除外。
參考
[編輯]- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian (編). Archaic Gutnish. Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History. 2016.
- ^ Swedish於《民族語》的鏈接（第18版，2015年）