Carl von Clausewitz
Carl von Clausewitz | |
---|---|
| |
Geboortedatum | 1 Junie 1780 |
Geboorteplek | Burg bei Magdeburg, Pruise (nou Sakse-Anhalt, Duitsland) |
Sterfdatum | 16 November 1831 (op 51) |
Sterfplek | Breslau, Pruise (nou Wrocław, Pole) |
Lojaliteit | Koninkryk Pruise Rusland (1812–1813) |
Diens/Tak | Pruisiese Kavallerie |
Jare in diens | 1792–1831 |
Rang | Majoor-generaal |
Eenheid | Russies-Duitse Legion (III Korps) |
Poste beklee | Kriegsakademie |
Veldslae/oorloë | Franse Rewolusionêre Oorloë
|
Carl Philipp Gottfried (of Gottlieb) von Clausewitz (1 Junie 1780 – 16 November 1831) was 'n Pruisiese generaal en militêre teoretikus wat die "moraal" (in moderne terme die sielkundige aspek daarvan) en politieke aspekte van oorlog ondersoek. Sy mees noemenswaardige werk, Vom Kriege ("Oor oorlog"), was onvoltooid by sy dood.
Clausewitz se denke word dikwels as Hegelies beskryf as gevolg van sy dialektiese metode; maar hoewel hy waarskynlik persoonlik vertroud was met Hegel, bly daar debat oor of Clausewitz werklik deur hom beïnvloed is. Hy beklemtoon die dialektiese interaksie van diverse faktore, en let op hoe onverwagte ontwikkelinge onder die "mis van die oorlog" (d.w.s. in die gesig van onvolledige, twyfelagtige en dikwels heeltemal foutiewe inligting en hoë vlakke van vrees, twyfel en opwinding) vinnige besluite deur wakker bevelvoerders noodsaak. Hy het die geskiedenis gesien as 'n noodsaaklike oorsig op geletterde abstrasksies wat nie ooreenstem met ondervinding nie. In teenstelling met die vroeë werk van Antoine-Henri Jomini, het hy aangevoer dat oorlog nie gekwantifiseer of verminder kan word na kaartwerk, meetkunde en grafieke nie. Clausewitz het baie aforismes geformuleer, waarvan die bekendste is: "Oorlog is die voortsetting van die politiek op 'n ander manier."
Lewensloop en militêre loopbaan
[wysig | wysig bron]Clausewitz is op 1 Junie 1780 in Burg bei Magdeburg gebore in die Pruisiese Hertogdom Magdeburg as die vierde en jongste seun van 'n middelklas-familie, hoewel hulle aanspraak gemaak het op adelike status. Clausewitz se familie het beweer dat hulle afstam van die Barons van Clausewitz in Opper-Silesië, hoewel kenners dit bevraagteken. Sy oupa, die seun van 'n Lutherse pastoor, was 'n professor in teologie. Clausewitz se pa, een keer 'n luitenant in die Pruisiese leër van Frederik II van Pruise (Frederik die Grote), het 'n laer pos in die Pruisiese interne-inkomstediens gehad. Clausewitz het die Pruisiese militêre diens op die ouderdom van twaalf as 'n onder-korporaal betree, en uiteindelik die rang van generaal majoor bereik.
Clausewitz het in die Rynveldtogte (1793-1794) gedien, insluitende die beleg van Mainz, toe die Pruisiese weermag Frankryk gedurende die Franse Revolusie binnegeval het en het in die Napoleontiese Oorloë van 1806 tot 1815 geveg. Hy het aan die Kriegsakademie (ook genoem die "Duitse Oorlogskool", die "Militêre Akademie in Berlyn" en die "Pruisiese Militêre Akademie") gestudeer in 1801 (toe hy 21 jaar oud was). Hy het waarskynlik die geskrifte van die filosoof Immanuel Kant bestudeer en verwerf die respek van generaal Gerhard von Scharnhorst, die toekomstige eerste hoof van die personeel van die pas hervormde Pruisiese weermag (aangestel 1809). Clausewitz, Hermann von Boyen (1771-1848) en Karl von Grolman (1777-1843) was onder Scharnhorst se primêre bondgenote in sy pogings om die Pruisiese weermag tussen 1807 en 1814 te hervorm.
Clausewitz het tydens die Jena-veldtog gedien as aide-de-camp vir prins August. Tydens die Slag van Jena-Auerstedt op 14 Oktober 1806 - toe Napoleon Bonaparte Pruise binnegeval en die massale Pruisse-Saksiese leër onder bevel van Karl Wilhelm Ferdinand, Hertog van Brunswyk, verslaan het, is hy gevange geneem. Hy was een van die 25 000 soldate wat daardie dag gevang is toe die Pruisiese weermag disintegreer. Hy was toe 26. Clausewitz is vanaf 1807 tot 1808 in Frankryk gevange gehou. Terug in Pruise het hy gehelp met die hervorming van die Pruisiese weermag en staat.
Op 10 Desember 1810 trou hy met die sosiaal prominente Gravin Marie von Brühl, wat hy in 1803 vir die eerste keer ontmoet het. Sy was 'n lid van die adelike Duitse von Brühl-familie van Thüringen. Die egpaar het in die hoogste kringe beweeg en sosialiseer met Berlyn se politieke, literêre en intellektuele elite. Marie was goed opgevoed en polities goed genetwerk. Sy het 'n belangrike rol gespeel in haar man se loopbaan vordering en intellektuele evolusie. Sy het ook later sy versamelde werke gewysig, gepubliseer en bekendgestel.
In opposisie teen Pruise se geforseerde alliansie met Napoleon I, het Clausewitz die Pruisiese weermag verlaat en by die imperiale Russiese leër aangeluit en van 1812 tot 1813 in die Russiese veldtog gedien. Hy het aan die Slag van Borodino (1812) deelgeneem. Soos baie Pruisiese offisiere wat in Rusland dien, het hy in 1813 by die Russies-Duitse Legioen aangesluit. In diens van die Russiese Ryk het Clausewitz gehelp om die Konvensie van Tauroggen (1812) te onderhandel, wat die weg baan vir die koalisie van Pruise , Rusland en die Verenigde Koninkryk wat Napoleon en sy bondgenote uiteindelik verslaan het.
In 1815 word die Russies-Duitse legioen in die Pruisiese weermag geïntegreer en Clausewitz het weer die Pruisiese leër as kolonel betree. Hy is gou as hoof van die personeel van Johann von Thielmann se III Korps aangestel. In daardie hoedanigheid het hy in 1815 by die Slag van Ligny en die Slag van Wavre gedien tydens die Waterloo-veldtog in 1815. 'n Leër wat Napoleon persoonlik gelei het, die Pruise by Ligny (suid van Mont-Saint-Jean en die dorp Waterloo) op 16 Junie 1815 verslaan. Napoleon versuim egter om die Pruisiese magte te vernietig en 'n paar dae later is hy tydens die Slag van Waterloo (18 Junie 1815) verslaan, toe die Pruisiese magte laat in die middag onverwags op sy regterflank aangekom het terwyl die Anglo-Hollandse-Belgiese magte druk op sy voorkant uitgeoefen het. Clausewitz se eenheid het in Wavre (18-19 Junie 1815) geveg, wat verhoed dat versterkings Napoleon by Waterloo bereik.
Na die oorlog het Clausewitz as direkteur by die Kriegsakademie aangesluit, waar hy tot 1830 gedien het. In daardie jaar het hy weer by die weermag aangesluit. Kort daarna het die uitbreek van verskeie revolusies in Europa en 'n krisis in Pole, 'n ander groot Europese oorlog voorgekom. Clausewitz is aangestel as hoof van die personeel van die enigste leër wat Pruise in hierdie noodtoestand kon mobiliseer, en wat na die Poolse grens gestuur is. Sy bevelvoerder, Gneisenau, het aan cholera gesterf (Augustus 1831) en Clausewitz het bevel oorgeneem gefokus op die Pruisiese weermag se pogings om 'n cordon sanitaire te bou om die groot cholera-uitbraak te beperk. (Die eerste keer het cholera in die moderne hartland Europa verskyn, wat 'n kontinentale wye paniek veroorsaak het). Clausewitz self het kort daarna, op 17 November 1831, aan dieselfde siekte gesterf.
Sy weduwee het sy magnum opus oor die oorlogsfilosofie (Vom Kriege) geredigeer en gepubliseer. Dit is in 1832 uitgegee. (Hy het begin werk aan die teks in 1816, maar het dit nie voltooi nie.) Sy het die voorwoord geskryf vir Vom Kriege en teen 1835 het die meeste van sy versamelde werke gepubliseer. Sy het in Januarie 1836 gesterf.
Teorie van oorlog
[wysig | wysig bron]Clausewitz was 'n professionele soldaat met operasionele ondervinding wat betrokke was by talle militêre veldtogte, maar hy is veral bekend as 'n militêre teoretikus wat belangstel in die ondersoek van oorlog. Sy werk het 'n belagrike rol in die ontwikkeling van militêre strategie gespeel. Hy gebruik die veldtogte van Frederik die Grote en Napoleon as verwysingsraamwerk vir sy werk. Hy het 'n noukeurige, sistematiese, filosofiese ondersoek van oorlog in al sy aspekte gedoen. Die gevolg was sy hoofboek, Vom Kriege, 'n belangrike werk op die oorlogsfilosofie. Dit was onvoltooid toe Clausewitz gesterf het en het materiaal bevat wat op verskillende stadiums in sy intellektuele evolusie geskryf is, wat belangrike teenstrydighede tussen verskillende dele van die boek veroorsaak het. Die volgorde en presiese karakter van daardie evolusie is 'n bron van debat, soos die presiese betekenis agter sy oënskynlike teenstrydige opmerkings (besprekings wat betrekking het op die taktiese, operasionele en strategiese vlakke van oorlog is een voorbeeld). Clausewitz het voortdurend probeer om die teks te hersien, veral tussen 1827 en sy vertrek op sy laaste veldopdragte, en poog om meer materiaal oor "volksoorlog" en ander vorme van oorlog as hoë intensieoorlog tussen state in te sluit, maar relatief min van hierdie materiaal was ingesluit in die boek. Soldate voor hierdie tyd het studiestukke oor verskeie militêre onderwerpe geskryf, maar niemand het 'n groot filosofiese ondersoek van oorlog op die skaal van diegene wat geskryf is deur Clausewitz en Leo Tolstoi, wat veral deur die gebeure van die Napoleoniese tydperk geïnspireer was, onderneem nie.
Clausewitz se werk word vandag nog bestudeer, wat die voortgesette relevansie daarvan illustreer. Meer as sestien omvangryke Engelstalige boeke wat spesifiek op sy werk gefokus is, is tussen 2005 en 2014 gepubliseer, terwyl sy 19de-eeuse mededinger Jomini se invloed getaan het. Geskiedkundige Lynn Montross het gestel dat hierdie uitkoms "kan verduidelik word deur die feit dat Jomini 'n stelsel van oorlog, Clausewitz 'n filosofie, geskep het. Die een is verouder deur nuwe wapens, die ander beïnvloed nog die strategie agter daardie wapens. Jomini het nie probeer om oorlog te definieer nie. Clausewitz het 'n aantal definisies verskaf (en dialekties vergelyk). Die eerste is sy dialektiese tesis: "Oorlog is dus 'n daad van geweld om ons vyand te dwing om ons wil te doen." Die tweede, wat dikwels as Clausewitz se minimum vereiste beskou word, is eintlik bloot sy dialektiese antitese: "Oorlog is bloot die voortsetting van die beleid op ander maniere."
Die sintese van sy dialektiese ondersoek na die aard van die oorlog is sy beroemde "drie-eenheid", en sê dat die oorlog 'n fassinerende drie-eenheid is wat bestaan uit oeroude geweld, haat en vyandskap. Dit kan as 'n blinde natuurlike krag beskou word van toeval en waarskynlikheid, waarbinne die kreatiewe gees vry is om rond te beweeg, as 'n element van ondergeskiktheid, 'n beleidsinstrument, wat dit blootstel aan suiwer rede. Christopher Bassford sê die beste opsomming vir Clausewitz se drie-eenheid moet iets wees soos "gewelddadige emosie / kans / rasionele berekening." Dit word egter dikwels aangebied as "mense / weermag / regering", 'n misverstand wat gebaseer is op 'n latere paragraaf in dieselfde hoofstuk. Hierdie wanvoorstelling was gepopulariseer deur die Amerikaanse kolonel Harry Summers se Vietnam-era interpretasie, gefasiliteer deur swakhede in die Howard /Paret vertaling van 1976.
Clausewitz het stelselmatige filosofiese oorweeging in Westerse militêre denke geloods, met omvangreike implikasies nie net vir historiese en analitiese studies nie, maar ook vir praktiese beleid, militêre instruksie en operasionele beplanning. Hy het staatgemaak op sy eie ervarings, kontemporêre geskrifte oor Napoleon, en op diep historiese navorsing. Sy historiografiese benadering is duidelik in sy eerste uitgebreide studie, geskryf toe hy 25 was, van die Dertigjarige Oorlog. Hy verwerp die Verligting se siening van die oorlog as 'n chaotiese verwarring en verklaar eerder sy uitgerekte aard van operasies deur die ekonomie en tegnologie van die tyd, die sosiale eienskappe van die troepe, en die bevelvoerders se politieke en sielkundige agtergrond. In Vom Kriege beskou Clausewitz alle oorloë as die som van besluite, aksies en reaksies in 'n onsekere en gevaarlike konteks, en ook as 'n sosio-politieke verskynsel. Hy het ook die komplekse aard van die oorlog beklemtoon, wat beide die sosio-politieke en operasionele aspekte insluit en toon die belangrikheid van staatsbeleid.
Die woord "strategie" het toe eers onlangs in gebruik geraak in Europa, en Clausewitz se definisie is taamlik eng: "die gebruik van gevegte vir die doel van oorlog." Clausewitz het oorlog beskou as 'n politieke, sosiale en militêre verskynsel wat, afhangende van omstandighede, die hele bevolking van 'n nasie in oorlog kan betrek. In elk geval het Clausewitz militêre mag gesien as 'n instrument wat deur state en ander politieke akteurs gebruik om die doelwitte van hul beleid na te streef, in 'n dialektiek tussen teenstrydige wille, elk met die doel om sy beleid en wil op sy vyand te af te forseer.
Clausewitz se klem op die inherente superioriteit van verdediging dui daarop dat gereelde aggressors waarskynlik as mislukkings sal eindig. Die inherente superioriteit van die verdediging beteken natuurlik nie dat die verdediger altyd sal wen nie; daar is ander asimmetrieë wat oorweeg moet word. Hy was geïnteresseerd in samewerking tussen die formele weermag en militia of partisan magte, of burger soldate, as een moontlike - soms die enigste - metode van verdediging. In die omstandighede van die oorloë van die Franse Rewolusie en met Napoleon, wat deur 'n stygende gees van nasionalisme aangewakker is, het hy die behoefte van state beklemtoon om hul hele bevolkings in die voer van oorlog te betrek. Hierdie punt is veral belangrik, aangesien hierdie oorloë gedemonstreer het dat sulke energieë van deurslaggewende belang kan wees en vir 'n tyd gelei het tot die demokratisering van die gewapende magte, algemene verkiesings en dus gedemokratiseerde politiek.
Terwyl Clausewitz intens bewus was van die waarde van intelligensie op alle vlakke, was hy ook baie skepties oor die akkuraatheid van baie militêre intelligensie: "Baie intelligensieverslae in die oorlog is teenstrydig, selfs meer is vals en die meeste is onseker. Kort, die meeste intelligensie is vals. " Hierdie omstandighede word algemeen beskryf as deel van die "mis van die oorlog". Sulke skeptiese opmerkings is slegs van toepassing op intelligensie op taktiese en operasionele vlakke; Op strategiese en politieke vlak het hy voortdurend die vereiste vir die beste moontlike begrip van wat vandag strategiese en politieke intelligensie genoem word, beklemtoon. Sy gevolgtrekkings is beïnvloed deur sy ervarings in die Pruisiese weermag, wat dikwels in 'n "intelligensie mis" was wat deels te danke was aan die superieure vermoëns van Napoleon se stelsel, maar selfs meer aan die aard van die oorlog. Clausewitz erken dat wrywing groot probleme skep vir die verwesenliking van enige plan, en die mis van die oorlog verhinder bevelvoerders om te weet wat gebeur. Dit is juis in die konteks van hierdie uitdaging dat hy die konsep van “militêre genie” ontwikkel, waarvan die vermoëns veral in die uitvoering van operasies gesien word. Militêre genie is nie bloot 'n kwessie van intellek nie, maar 'n kombinasie van eienskappe van intellek, ervaring, persoonlikheid en temperament (en daar is baie moontlike sulke kombinasies) wat 'n baie hoogs ontwikkelde geestelike bekwaamheid skep vir die oorlogvoering.
Hoofidees
[wysig | wysig bron]Sleutelidees wat in Vom Kriege bespreek word, sluit in:
- die dialektiese benadering tot militêre analise
- die metodes van "kritiese analise"
- die ekonomiese winsgewende logika van kommersiële onderneming is ewe toepaslik op die oorlogvoering en onderhandeling vir vrede
- die aard van die balans-van-mag meganisme
- die verhouding tussen politieke doelwitte en militêre doelwitte in die oorlog
- die asimmetriese verhouding tussen aanval en verdediging
- die aard van "militêre genie" (met betrekking tot sake van persoonlikheid en karakter, verby intellek)
- die "fassinerende drie-eenheid" (wunderliche Dreifaltigkeit) van oorlog
- filosofiese onderskeid tussen "absolute oorlog", "ideale oorlog" en "regte oorlog"
- in "regte oorlog", die kenmerkende pole van a) oorlog met beperkte doelwitte en b) oorlog om "die vyand hulpeloos te maak"
- "oorlog" wat fundamenteel tot die sosiale veld behoort, eerder as die velde van kuns of wetenskap
- "Strategie" behoort hoofsaaklik tot die kunsgebied, maar word beperk deur kwantitatiewe ontledings van politieke voordele teenoor militêre koste en verliese.
- "taktiek" behoort hoofsaaklik tot die wêreld van die wetenskap (mees voor die hand liggend in die ontwikkeling van beleg-oorlogvoering)
- die belangrikheid van "morale kragte" (meer as net "moraal") in teenstelling met kwantifiseerbare fisiese elemente
- die "militêre deugde" van professionele leërs (wat nie noodwendig die duidelike deugde van ander soorte vegsmagte troef nie)
- omgekeerd, die baie werklike effekte van 'n superioriteit in getalle en "massa"
- die noodsaaklike onvoorspelbaarheid van oorlog
- die "mis" van die oorlog"
- "wrywing" - die verskil tussen die ideale prestasie van eenhede, organisasie of stelsels en hul werklike prestasie in werklike wêreld senario's (Boek I, Hoofstuk VII)
- strategiese en operasionele "swaartepunte"
- die "hoogtepunt van die offensief"
- die "hoogtepunt van oorwinning"
Interpretasie en misinterpretasie
[wysig | wysig bron]Clausewitz het 'n dialektiese metode gebruik om sy argumente te konstrueer, wat lei tot 'n gereelde misinterpretasie van sy idees. Britse militêre teoretikus BH Liddell Hart beweer dat die entoesiastiese aanvaarding deur die Pruisiese militêre diens - veral Moltke die Ouer, 'n voormalige student van hom - van wat hulle glo Clausewitz se idees te wees en die daaropvolgende wydverspreide aanvaarding van die Pruisiese militêre stelsel wêreldwyd, het 'n nadelige uitwerking op militêre teorie en praktyk gehad as gevolg van hul wesenlike verkeerde interpretasie van sy idees. Liddell Hart stel dit as volg:
“Soos so dikwels gebeur, het Clausewitz se dissipels sy onderrig tot 'n uiterste uitgevoer wat hulle meester nie bedoel het nie. [Clausewitz se] teorie van oorlog is op 'n manier te abstrak uiteengesit en vir gewone soldate se verwysingsraamwerk, wat in wese konkreet is, om die verloop van sy argument - wat dikwels teruggekeer het van die rigting waarin dit blykbaar beweeg het. Beindruk maar verward, het hulle van sy leidende frases begryp, maar sien net hul oppervlakkige betekenis, en mis die dieper stroom van sy gedagtes.”
Soos beskryf deur Christopher Bassford, toe professor van strategie by die Nasionale Oorlogskollege van die Verenigde State (National War College of the United States):
"Een van die hoofbronne van verwarring oor Clausewitz se benadering lê in sy dialektiese metode van aanbieding. Byvoorbeeld, Clausewitz se beroemde stelling dat 'Oorlog 'n blote voortsetting van die politiek is, op 'n ander manier' ("Der Krieg ist eine bloße Fortsetzung der Politik mit anderen Mitteln")', terwyl dit akkuraat is so ver dit gaan, was dit nie bedoel as as 'n feitelike verklaring nie. Dit is die antitese in 'n dialektiese argument wie se tesis vroeër in die analise aangewys is - dat 'oorlog' op 'n groter skaal niks anders as 'n tweestryd (of stoeiwedstryd, 'n beter vertaling van die Duitse Zweikampf) is nie. Sy sintese, wat die tekortkominge van hierdie twee stellings oplos, sê dat oorlog nie 'n "brute krag" of "bloot" 'n rasionele daad van politiek of beleid is nie. Hierdie sintese lê in sy "fassinerende drie-eenheid" (wunderliche Dreifaltigkeit): 'n dinamiese, inherent onstabiele interaksie van die kragte van gewelddadige emosie, toeval en rasionele berekening."
Nog 'n voorbeeld van hierdie verwarring is die idee dat Clausewitz 'n voorstander van die totale oorlog was wat in die Derde Ryk se propaganda in die 1940's gebruik word. Trouens, hy het nooit die term "totale oorlog" gebruik nie: eerder het hy "absolute oorlog" of "ideale oorlog" as die suiwer logiese gevolg van die magte onderliggend aan 'n "suiwer" platoniese "ideaal" van oorlog bespreek. In wat hy 'n "logiese fantasie" genoem het, kan oorlog nie op 'n beperkte manier bestuur word nie; die kompetisie reëls sal die deelnemers dwing om alle middele te gebruik om die oorwinning te behaal. Maar in die regte wêreld, het hy gesê, is so 'n rigiede logika onrealisties en gevaarlik. As 'n praktiese saak val die militêre doelwitte in die regte oorlog wat politieke doelwitte ondersteun, in die algemeen in twee breë tipes: "oorlog om beperkte doelwitte te bereik"; en oorlog om die vyand te ontwapen, "om hom polities hulpeloos of militêr magteloos te maak." Die volledige nederlaag van die vyand kan dus nie nodig, wenslik of selfs moontlik wees nie.
In die moderne tyd was die rekonstruksie van die Clausewitzianse-teorie 'n saak van groot geskille. Een ontleding was dié van Panagiotis Kondylis, 'n Grieks-Duitse skrywer en filosoof, wat in die interpretasies van Raymond Aron in Penser la Guerre, Clausewitz en ander liberale skrywers gekant was. Volgens Aron was Clausewitz een van die eerste skrywers om die militarisme van die Pruisiese algemene generale staf en sy oorlogsbewustheid te veroordeel, gebaseer op Clausewitz se argument dat "oorlog 'n voortsetting van die politiek op ander maniere is. In Theory of War beweer Kondylis at dit teenstrydig is met die Clausewitz se denke. Hy beweer dat Clausewitz moreel onverskillig was teenoor die oorlog (hoewel dit waarskynlik 'n gebrek aan vertroudheid met persoonlike briewe van Clausewitz weerspieël, wat 'n skerp bewustheid van die tragiese aspekte van die oorlog toon) en dat sy advies oor die oorheersing van politiek oor die optrede van die oorlog niks met pasifistiese idees te make het nie. Vir Clausewitz is oorlog net een unieke middel wat soms toegepas word op die ewige soeke na mag, van raison d'État in 'n anargistiese en onveilige wêreld.
Ander bekende skrywers wat Clausewitz se tekste bestudeer het en dit in Engels vertaal het, is geskiedkundiges Peter Paret en Michael Howard van die Instituut vir Gevorderde Studie (Institute for Advanced Study) en die filosoof, musikant en spelteoretikus Anatol Rapoport. Howard en Paret het die mees bekende uitgawe van On War (Princeton University Press, 1976/1984) geredigeer en vergelykende studies van Clausewitz en ander teoretici, soos Tolstoy, geproduseer. Bernard Brodie se gids tot die lees van "On War", in die 1976 Princeton-vertaling, het sy interpretasies van die Pruisiese teorieë uitgespreek en aan studente 'n invloedryke opsomming gegee van hierdie belangrike werk.
Die Britse militêre historikus John Keegan het Clausewitz se teorie in sy boek A History of Warfare gekritiseer. Keegan het geargumenteer dat Clausewitz die bestaan van state aanvaar het as sentraal ten opsigte van oorlogvoering, maar 'oorlog het die staat, diplomasie en strategie deur baie millennia voorafgegaan.'
Invloed
[wysig | wysig bron]Clausewitz het gesterf sonder om Vom Kriege te voltooi, maar sy idees was hoogs invloedryk in die militêre teorie en het 'n sterk invloed spesifiek op die Duitse militêre denke gehad. Later Pruisiese en Duitse generaals, soos Helmuth Graf von Moltke, was duidelik beïnvloed deur Clausewitz. Moltke se wyd aangehaalde verklaring dat "Geen veldtogplan die eerste kontak met die vyand oorleef nie" is 'n klassieke weerspieëling van Clausewitz se aandrang op die rol van toeval, wrywing, "mis", onsekerheid en interaktiwiteit in oorlog.
Clausewitz se invloed het ook tot Britse denke versprei, alhoewel hy aanvanklik meer as 'n historikus en ontleder as 'n teoretikus beskou was. Sien byvoorbeeld Wellington se uitgebreide skripsie oor Clausewitz se studie van die veldtog van 1815. Dit was Wellington se enigste ernstige geskrewe bespreking van die gevegte wat in die 19de eeuse Brittanje wyd bespreek is. Clausewitz se breër denke het na vore gekom na aanleiding van Brittanje se militêre verleentheid in die Boereoorlog (1899-1902).
Een voorbeeld van Clausewitz se besonderse invloed in daardie era is Spenser Wilkinson, joernalis, die eerste Chichele Professor in Militêre Geskiedenis aan die Universiteit van Oxford en miskien die mees prominente militêre ontleder in Brittanje van ongeveer 1885 tot in die tussenoorlogse tydperk. 'n Ander is die vloot-historikus Julian Corbett (1854-1922), wie se werk 'n diep maar wel eienaardige aanhang van Clausewitz se konsepte weerspieël het en dikwels klem lê op Clausewitz se idees oor 'beperkte oorlog' en die inherente sterkte van die verdedigingsvorm van oorlog. Corbett se praktiese strategiese sienings was dikwels in 'n prominente openbare konflik met Wilkinson se sieninge - sien byvoorbeeld Wilkinson se artikel "Strategy at Sea", The Morning Post, 12 Februarie 1912. Na die Eerste Wêreldoorlog het die invloedryke Britse militêre kommentator, B. H. Liddell Hart, in die 1920's verkeerdelik aan hom die leerstuk van die "totale oorlog" toegeskryf wat tydens die Eerste Wêreldoorlog deur baie Europese generale staf personeel aangewend is en deur die Britte geïmplementeer is. Meer onlangse geleerdes sien tipies daardie oorlog as so verward in terme van politieke rasionaal dat dit eintlik baie van wat in Vom Kriege is weerspreek. Een van die mees invloedryke Britse ondersteuners van Clausewitz vandag is Colin S. Gray; historikus Hew Strachan (soos Wilkinson, ook die Chichele Professor in Militêre Geskiedenis aan die Universiteit van Oxford sedert 2001) was 'n energieke voorstander van die studie van Clausewitz, maar sy eie standpunte oor Clausewitz se idees is ietwat ambivalent.
Met enkele interessante uitsonderings (bv. John McAuley Palmer, Robert M. Johnston, Hoffman Nickerson), het Clausewitz weinig invloed op Amerikaanse militêre denke voor 1945 gehad, behalwe deur Britse skrywers. Generaals Dwight D. Eisenhower en George S. Patton was egter ywerige lesers. Clausewitz het wel Karl Marx, Friedrich Engels, Vladimir Lenin, Leon Trotsky en Mao Zedong beïnvloed, en dus die Kommunistiese Sowjet en Chinese tradisies. Lenin het die onvermydelikheid van oorloë onder kapitalistiese state in die era van imperialisme beklemtoon en die gewapende stryd van die werkkersklas aangebied, as die enigste pad na die uiteindelike uitskakeling van die oorlog. Omdat Lenin 'n bewonderaar van Clausewitz was en hom "een van die groot militêre skrywers" genoem het, was sy invloed op die Rooi Leër groot. Die Russiese historikus A.N. Mertsalov het gesê: "Dit was 'n ironie van die lot dat die siening in die USSR was dat dit Lenin was wat die houding teenoor Clausewitz gevorm het, en dat Lenin se uitspraak dat die oorlog 'n voortsetting van die politiek is, is geneem uit die werk van hierdie [na bewering] anti-humanistiese anti-revolusionêre. " Die Amerikaanse wiskundige Anatol Rapoport het in 1968 geskryf dat Clausewitz, soos deur Lenin geïnterpreteer, die grondslag van alle Sowjet-militêre denke sedert 1917 gevorm het en die opmerkings van Marshal V.D. Sokolovsky aangehaal:
"By die beskrywing van die kern van die oorlog neem Marxisme-Leninisme die uitgangspunt dat oorlog nie 'n doel op sigself is nie, maar eerder 'n instrument van die politiek. In sy opmerkings oor Clausewitz se Vom Kriege het Lenin beklemtoon dat Politiek die rede is, en oorlog is net die instrument, nie andersom nie. Daarom bly dit net om die militêre standpunt ondergeskik te stel aan die politiek."
Henry Kissinger het egter Lenin se benadering beskryf as die feit dat die politiek 'n voortsetting van die oorlog op ander maniere is en sodoende Clausewitz se argument "op sy kop" gekeer.
Rapoport argumenteer dat:
"Wat Lenin se goedkeuring van Clausewitz betref, kom dit waarskynlik uit sy obsessie met die stryd om mag. Die hele Marxistiese konsep van geskiedenis is die opeenvolgende stryd om mag, hoofsaaklik tussen sosiale klasse. Dit is deur Lenin in 'n verskeidenheid kontekste aangewend. Dus verskyn die hele geskiedenis van die filosofie in Lenin se geskrifte as 'n groot stryd tussen ‘idealisme’ en ‘materialisme’. Die lot van die sosialistiese beweging sou bepaal word deur 'n stryd tussen die revolusionêre en die hervormers. Clausewitz se aanvaarding van die stryd vir mag as die kern van die internasionale politiek moes Lenin beïndruk as sterk realisties."
Clausewitz het direk invloed gehad op Mao Zedong, wat in 1938 Vom Kriege gelees het en 'n seminaar oor Clausewitz vir die leierskap van die Party in Yan'an georganiseer het. So die "Clausewitzianse"-inhoud in baie van Mao se geskrifte is nie net 'n herhaling van Lenin nie, maar weerspieël Mao se eie in-diepte studie.
Die idee dat oorlog inherente "wrywing" behels wat in 'n mindere mate alle voorafgaande reëlings verdraai, het 'n gemeenskaplike mening geword in velde soos sakestrategie en sport. Die uitdrukking die "mis van oorlog" is afkomstig van Clausewitz se beklemtooning oor hoe verwar oorlogvoering kan lyk terwyl dit afspeel. Die term “kern van swaartekrag” wat in militêre konteks gebruik word, kom uit Clausewitz se gebruik, wat hy van die Newtonse Meganika geneem het. In die Amerikaanse militêre doktrine verwys "kern van swaartekrag" na die basis van 'n teenstander se mag op operasionele, strategiese of politieke vlak, alhoewel dit slegs een aspek van Clausewitz se gebruik van die term is.
Laat 20ste en vroeë 21ste eeu
[wysig | wysig bron]Die afskrikkingstrategie van die Verenigde State in die 1950's was geïnspireer deur president Dwight Eisenhower se lees van Clausewitz as 'n jong beampte in die 1920's. Eisenhower was baie beïndruk met Clausewitz se voorbeeld van 'n teoretiese, geïdealiseerde "absolute oorlog" in Vom Krieg as 'n manier om te wys hoe absurd dit sou wees om so 'n strategie in die praktyk te probeer. Vir Eisenhower het die tydvak van kernwapens wat in die vroeë 19de eeu vir Clausewitz net 'n teoretiese visie verskaf het, 'n al te werklike moontlikheid in die middel van die 20ste eeu geword. Vanuit Eisenhower se oogpunt was die beste afskrikmiddel vir oorlog om aan die wêreld te wys hoe skrikwekkend en gruwelik 'n kern "absolute oorlog" sou wees as dit ooit sou plaasvind. Die VSA voer dus 'n reeks baie publieke kerntoetse uit in die Stille Oseaan, verseker dat die eerste prioriteit in die verdedigingsbegroting kernwapens en afleweringstelsels oor konvensionele wapens is, en maak herhaalde uitsprake in die openbaar dat die Verenigde State ten alle tye gewillig was om kernwapens te gebruik. Op hierdie manier deur die massiewe vergelding strategie en die nou verwante buitelandse beleid konsep van “op die rand van 'n oorlog bring” (brinkmanship), hoop Eisenhower om 'n geloofwaardige visie van Clausewitzianse kern "absolute oorlog" te bou om die Sowjetunie en / of China te keer om ooit 'n oorlog te waag of selfs omstandighede wat kan lei tot 'n oorlog met die Verenigde State te bevorder.
Na 1970 het sommige teoretici beweer dat kernverspreiding Clausewitzian-konsepte verouder het na die 20ste eeu waarin hulle die wêreld oorheers het. John E. Sheppard, Jr., beweer dat deur die ontwikkeling van kernwapens, konvensionele leërs op staatsgrondslag gelyktydig hul oorspronklike doel perfek gevolg het om 'n spieëlbeeld van hulself te vernietig en hulself verouder. Geen twee magte het kernwapens teen mekaar gebruik nie, in plaas daarvan om konvensionele middele of surrogaat oorloë te gebruik om geskille te besleg. As so 'n konflik plaasgevind het, sou albei strydvoerders vermoedelik vernietig word. Die Amerikaanse bioloog, musikant en spelteoretikus Anatol Rapoport het in 1968 sterk beïnvloed deur die Viëtnamoorlog en die teenpool tot die Amerikaanse strateeg, Henry Kissinger,het aangevoer dat 'n Clausewitziese siening van oorlog nie net verouderd was in die era van kernwapens nie, maar ook hoogs gevaarlik omdat dit 'n "nul-som paradigma" bevorder het vir internasionale verhoudinge en 'n "ontbinding van rasionaliteit" onder besluitnemers.
Die einde van die 20ste eeu en die begin van die 21ste eeu het talle gevalle van staatsmagte gesien wat poog om insurgensies, terrorisme en ander vorme van asimmetriese oorlogvoering te onderdruk. Clausewitz het nie net gefokus op oorloë tussen lande met goed gedefinieerde leërs nie. Die era van die Franse Revolusie en Napoleon was vol revolusies, rebellies en geweld deur "nie-staatsakteurs", soos die oorloë in die Franse Vendée en in Spanje. Clausewitz het 'n reeks "Lesings oor Klein Oorlog" geskryf en die rebellie in die Vendée (1793-1796) en die Tiroolse opstand van 1809 bestudeer. In sy bekende Bekenntnisdenkschrift van 1812 het hy vir 'n Spaanse oorlog in Duitsland gevra en 'n omvattende guerilla-strategie uiteengesit om teen Napoleon gevoer te word. In Vom Kriege het hy 'n beroemde hoofstuk oor "The People in Arms" ingesluit.
Een prominente kritikus van Clausewitz is die Israeliese militêre historikus Martin van Creveld. Creveld het in sy boek The Transformation of War aangevoer dat Clausewitz se beroemde " Drie-eenheid " van mense, weermag en die regering 'n verouderde sosio-politieke konstruksie was wat gebaseer is op die staat, wat vinnig besig is om van die toneel af as die sleutelrolspeler in die oorlog te beweeg. Creveld het 'n nuwe "nie- drie-eenheid " model vir moderne oorlogvoering daargestel het. Creveld se werk het groot invloed gehad. Daniel Moran het geantwoord: 'Die mees egte wanvoorstelling van Clausewitz se beroemde metafoor moet wees van Martin van Creveld, wat Clausewitz verklaar het as 'n apostel van die Drie-eenheid Oorlog, waardeur hy onbegryplik meen in staatskonflik teen staat en weermag beteken weermag ', waarvan die invloed van die volk heeltemal uitgesluit is. "Christopher Bassford het verder gegaan en het daarop gewys dat 'n mens slegs die paragraaf moet lees waarin Clausewitz sy Drie-eenheid gedefinieer het om te sien dat die woorde 'mense', 'leër' en 'regering' nêrens in die lys van die Drie-eenheid se komponente verskyn nie, ... Creveld en Keegan se aanval op Clausewitz se Drie-eenheid is nie net 'n klassieke 'hap na die wind' nie, dit wil sê 'n aanval op 'n posisie wat Clausewitz nie gehou het nie. Dit is ook 'n nuttelose aanval op 'n konsep wat in sy eie reg redelik nuttig is. In elk geval, is dit moeilik om te erken dat hul versuim om die werklike bewoording van die teorie te lees wat hulle so vlugtig aanval, en om hul diep relevansie vir die verskynsels wat hulle beskryf, te begryp."
Sommige het verder gegaan en het voorgestel dat Clausewitz se bekendste aforisme, dat oorlog 'n voortsetting van die beleid op ander maniere is, nie net irrelevant vandag nie, maar ook histories onuitvoerbaar is. Vir 'n opponerende siening, sien Clausewitz in the Twenty-First Century geredigeer deur Hew Strachan en Andreas Herberg-Rothe.
In militêre akademies, skole en universiteite wêreldwyd is Clausewitz se literatuur dikwels verpligte leeswerk vir sy belangrike geskiedkundige krygskunde insigte.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Akademiese studies
- Sien massiewe Clausewitz bibliografieë in Engels, Frans, Duits, ens., by The Clausewitz Homepage bibliography section.
- Aron, Raymond. Clausewitz: Philosopher of War. (1985). 418 pp. ISBN 0671628267 OCLC 13702496
- Bassford, Christopher. Clausewitz in English: The Reception of Clausewitz in Britain and America, 1815–1945. New York: Oxford University Press, 1994. ISBN 0195083830 OCLC 27811623
- Christopher Bassford, "Tiptoe Through the Trinity: The Strange Persistence of Trinitarian Warfare." Working paper.
- Christopher Bassford, "Clausewitz's Categories of War and the Supersession of 'Absolute War'" (Clausewitz.com). This is a 'working paper' first posted in 2016."
- "Clausewitz, Karl von". Encyclopædia Britannica (11de) 06. (1911). Cambridge University Press.
- Cormier, Youri. "Fighting Doctrines and Revolutionary Ethics" Journal of Military and Security Studies, Vol 15, No 1 (2013) https://web.archive.org/web/20140729225332/http://jmss.synergiesprairies.ca/jmss/index.php/jmss/article/view/519
- Cormier, Youri (2014). "Hegel and Clausewitz: Convergence on Method, Divergence on Ethics". The International History Review. 36 (3): 419–442. doi:10.1080/07075332.2013.859166. S2CID 143665195.
- Cormier, Youri. War As Paradox: Clausewitz & Hegel on Fighting Doctrines and Ethics, (Montreal & Kingston: McGill Queen's University Press, 2016) pp. 183–232
- Dimitriu, George (2018). "Clausewitz and the politics of war: A contemporary theory". Journal of Strategic Studies. 43 (5): 1–41. doi:10.1080/01402390.2018.1529567.
- Donker, Paul. "The Evolution of Clausewitz's Vom Kriege: a reconstruction on the basis of the earlier versions of his masterpiece." Trans. Paul Donker and Christopher Bassford, ClausewitzStudies.org, August 2019. Originally "Die Entwicklung von Clausewitz’ Vom Kriege: Eine Rekonstruktion auf der Grundlage der früheren Fassungen seines Meisterwerks," in the Clausewitz-Gesellschaft’s Jahrbuch2017, pp.14–39.
- Echevarria, Antulio J., II. After Clausewitz: German Military Thinkers before the Great War. (2001). 346 pp. ISBN 0700610715 OCLC 44516530
- Echevarria Ii, Antulio J. (2007). "Clausewitz and Contemporary War". doi:10.1093/acprof:oso/9780199231911.001.0001. ISBN 9780199231911.
{{cite journal}}
: Cite journal requires|journal=
(hulp) - Gat, Azar. The Origins of Military Thought from the Enlightenment to Clausewitz (1989) ISBN 0198229488 OCLC 18779344
- Handel, Michael I., ed. Clausewitz and Modern Strategy. 1986. 324 pp. ISBN 0714632945 OCLC 13214672
- Handel, Michael I. Masters of War: Classical Strategic Thought. (2001) 482 pages. Based on comparison of Clausewitz's On War with Sun Tzu's The Art of War ISBN 0714681326 OCLC 318033033
- Heuser, Beatrice. Reading Clausewitz. (2002). 238 pages, ISBN 0-7126-6484-X
- Heuser, Beatrice (2010). "Small Wars in the Age of Clausewitz: The Watershed Between Partisan War and People's War". Journal of Strategic Studies. 33: 139–162. doi:10.1080/01402391003603623. S2CID 154880399.
- Holmes, Terence M. (2007). "Planning versus Chaos in Clausewitz's On War". Journal of Strategic Studies. 30: 129–151. doi:10.1080/01402390701210855. S2CID 44042550.
- Sir Michael Howard, Clausewitz, 1983 [originally a volume in the Oxford University Press "Past Masters" series, reissued in 2000 as Clausewitz: A Very Short Introduction]. ISBN 0-192-87608-2 OCLC 8709266
- Bassford, Christopher (1994). "John Keegan and the Grand Tradition of Trashing Clausewitz: A Polemic". War in History. 1 (3): 319–336. doi:10.1177/096834459400100305. S2CID 162660742.
- See critique of Keegan's arguments by Christopher Bassford, "John Keegan and the Grand Tradition of Trashing Clausewitz: A Polemic," War in History, November 1994, pp. 319–336.
- Kinross, Stuart (2009). Clausewitz and America. doi:10.4324/9780203089125. ISBN 9780203089125.
- Mieszkowski, Jan (2009). "How to do Things with Clausewitz". The Global South. 3: 18–29. doi:10.2979/GSO.2009.3.1.18. S2CID 143627760.
- Mertsalov, A.N. “Jomini versus Clausewitz” pages 11–19 from Russia War, Peace and Diplomacy edited by Mark and Ljubica Erickson, London: Weidenfeld & Nicolson, 2004, ISBN 0-297-84913-1.
- Paret, Peter. Clausewitz in His Time: Essays in the Cultural and Intellectual History of Thinking about War. New York and Oxford: Berghahn Books, 2015.
- Peter Paret (2010). "Two Historians on Defeat in War and Its Causes". Historically Speaking. 11 (3): 2–8. doi:10.1353/hsp.0.0118. S2CID 162357305.
- Paret, Peter. Clausewitz and the State: The Man, His Theories, and His Times. Princeton: Princeton University Press, 1976.
- Paret, Peter (2004). "From Ideal to Ambiguity: Johannes von Muller, Clausewitz, and the People in Arms". Journal of the History of Ideas. 65: 101–111. doi:10.1353/jhi.2004.0021. S2CID 143173095.
- Rogers, Clifford J. (2002). "Clausewitz, Genius, and the Rules". The Journal of Military History. 66 (4): 1167–1176. doi:10.2307/3093268. JSTOR 3093268.
- Paul Roques, Le général de Clausewitz. Sa vie et sa théorie de la guerre, Paris, Editions Astrée, 2013. ISBN 979-10-91815-01-7 http://www.editions-astree.fr/BC/Bon_de_commande_Roques.pdf
- Rothfels, Hans "Clausewitz" pages 93–113 from The Makers of Modern Strategy edited by Edward Mead Earle, Gordon A. Craig & Felix Gilbert, Princeton, N.J.: Princeton University Press, 1943.
- Sharma, Vivek Swaroop (2015). "A social theory of war: Clausewitz and war reconsidered". Cambridge Review of International Affairs. 28 (3): 327–347. doi:10.1080/09557571.2013.872600. S2CID 144039698.
- Smith, Hugh. On Clausewitz: A Study of Military and Political Ideas. (2005). 303 pp.
- Stoker, Donald J. Clausewitz: His Life and Work (Oxford UP, 2014) 376 pp. online review; also excerpt
- Strachan, Hew; Herberg-Rothe, Andreas, reds. (2007). "Clausewitz in the Twenty-First Century". doi:10.1093/acprof:oso/9780199232024.001.0001. ISBN 9780199232024.
{{cite journal}}
: Cite journal requires|journal=
(hulp) - Strachan, Hew, and Andreas Herberg-Rothe, eds. Clausewitz in the Twenty-First Century (2007) excerpt and text search
- Sumida, Jon Tetsuro (2001). "The Relationship of History and Theory in on War: The Clausewitzian Ideal and Its Implications". The Journal of Military History. 65 (2): 333–354. doi:10.2307/2677163. JSTOR 2677163.
- Sumida, Jon Tetsuro. Decoding Clausewitz: A New Approach to On War Lawrence, Kansas: University Press of Kansas, 2008. ISBN 9780700616169 OCLC 213765799
- Villacres, Edward J. and Bassford, Christopher. "Reclaiming the Clausewitzian Trinity". Parameters, Autumn 95, pp. 9–19,
- Wallach, Jehuda L. The Dogma of the Battle of Annihilation: The Theories of Clausewitz and Schlieffen and Their Impact on the German Conduct of Two World Wars. (1986).
- Waldman, Thomas (2012). "Clausewitz and the Study of War". Defence Studies. 13 (3): 345–374. doi:10.1080/14702436.2012.703843. ISSN 1470-2436. S2CID 153486360.
- Primêre bronne
- Clausewitz, Carl von. Historical and Political Writings, ed. Peter Paret and Daniel Moran (1992).
- Clausewitz, Carl von. Vom Kriege. Berlin: Dümmlers Verlag, 1832.
- Clausewitz, Carl von (1984) [1976]. Howard, Michael; Paret, Peter (reds.). On War (trans. uitg.). Princeton: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-05657-9.
- Clausewitz, Carl von. On War, abridged version translated by Michael Howard and Peter Paret, edited with an introduction by Beatrice Heuser Oxford World's Classics (Oxford University Press, 2007) ISBN 978-0-19-954002-0
- Clausewitz, Carl von. Principles of War. Translated by Hans Gatske. The Military Service Publishing Company, 1942. Originally "Die wichtigsten Grundsätze des Kriegführens zur Ergänzung meines Unterrichts bei Sr. Königlichen Hoheit dem Kronprinzen" (written 1812).
- Clausewitz, Carl von. Col. J. J. Graham, translator. Vom Kriege. On War — Volume 1 Geargiveer 5 Oktober 2020 op Wayback Machine, Project Gutenberg eBook. The full text of the 1873 English translation can be seen in parallel with the original German text at http://www.clausewitz.com/CompareFrameSource1.htm. [1]
- Clausewitz, Karl von. On War. Trans. O.J. Matthijs Jolles. New York: Random House, 1943. Though not currently the standard translation, this is increasingly viewed by many Clausewitz scholars as the most precise and accurate English translation.
- Clausewitz, Carl von. Napoleon's 1796 Italian Campaign. Trans and ed. Nicholas Murray and Christopher Pringle. This also includes the notes from J. Colin's French translation as well as extensive commentary on Clausewitz's history and theory. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas (2018). ISBN 978-0-7006-2676-2
- Clausewitz, Carl von. Napoleon Absent, Coalition Ascendant: The 1799 Campaign in Italy and Switzerland, Volume 1. Trans and ed. Nicholas Murray and Christopher Pringle. Lawrence, Kansas: University Press of Kansas (2020). ISBN 978-0-7006-3025-7
- Clausewitz, Carl von. The Campaign of 1812 in Russia Geargiveer 13 Januarie 2020 op Wayback Machine. Trans. anonymous [Wellington's friend Francis Egerton, later Lord Ellesmere], London: John Murray Publishers, 1843. Originally Carl von Clausewitz, Hinterlassene Werke des Generals Carl von Clausewitz über Krieg und Krieg führung, 10 vols., Berlin, 1832–37, "Der Feldzug von 1812 in Russland" in Vol. 7, Berlin, 1835.
- Clausewitz, Carl von, and Wellesley, Arthur (First Duke of Wellington), ed./trans. Christopher Bassford, Gregory W. Pedlow, and Daniel Moran, On Waterloo: Clausewitz, Wellington, and the Campaign of 1815. (Clausewitz.com, 2010). This collection of documents includes, in a modern English translation, the whole of Clausewitz's study, The Campaign of 1815: Strategic Overview (Berlin: 1835). ISBN 1-4537-0150-8. It also includes Wellington's reply to Clausewitz's discussion of the campaign, as well as two letters by Clausewitz to his wife after the major battles of 1815 and other supporting documents and essays.
- Clausewitz, Carl von. Two Letters on Strategy. Ed./trans. Peter Paret and Daniel Moran. Carlisle: Army War College Foundation, 1984.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Carl von Clausewitz.
- Hierdie artikel is vertaal vanuit die Engelse Wikipedia