J.L. Döhne

Eerw. Jacob Ludwig Döhne was 'n sendeling van die Berlynse Sendinggenootskap in die Oos-Kaap en Natal. Hy het veral bekendheid verwerf deur sy kennis van die tale van die Xhosa- en Zulu-volkere en sy vertaling van die Nuwe Testament in Xhosa en Zulu.

Döhne is op 9 November 1811 in Zierenberg in die deelstaat Hesse-Kassel (Duitsland) gebore en op 1 Augustus 1835 in Berlyn tot sendeling georden. In 1836 arriveer hy in die Oos-Kaap en begin om die taal van die Xhosa te leer. Op 15 Februarie 1837 stig hy die Bethel-sendingstasie in Brits-Kaffrarië by die huidige Stutterheim en begin hier om die Bybel in Xhosa te vertaal.

Weens die Oorlog van die Byl (1846–1847) vlug Döhne, sy mede-sendelinge en sy gemeente na die Vrystaat. Die onrus op die Oosgrens het voortgeduur en Döhne en sy geselskap kon nie na hul sendingstasie terugkeer nie en het na Natal verder getrek. In 1847 word Döhne predikant by die Voortrekkers se gemeente in Pietermaritzburg. Deur hierdie stap word hy uit die Berlynse Sendinggenootskap geskors, maar word 'n bekende godsdiensleier van die Trekkergemeenskap. Op versoek van die owerheid publiseer hy in 1858 sy Zulu-Engelse woordeboek. Later haal die Berlynse Sendinggenootskap hom oor om hom weer by hulle te skaar. Daarna begin hy ook om die Bybel in Zulu te vertaal.

Döhne sterf op 2 Junie 1879 op Fort Pine by Dundee. Ter ere van en herdenking aan Döhne dra die dorpie Döhne, 'n spoorweghalte, 'n bergspits, 'n navorsingsinstituut en die Döhne-merino sy naam.

Bibliografie

• A tribute to Jacob Ludwig Döhne - pioneer of written Xhosa. In: Lantern.Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 23, nr. 1, September 1973