NG gemeente Oranjeville

Hendrik Vermooten het Oranjeville se NG kerk ontwerp. Die hoeksteen is gelê op 6 April 1949.

Ds. I.D.J. Murray, van 1925 tot 1946 die gemeente se tweede leraar.

Ds. Hennie Winterbach. Oranjeville was van 1951 tot 1959 sy eerste gemeente, waarna hy na Lusaka-Oos vertrek het.

Die NG gemeente Oranjeville is ’n gemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die noorde van die Vrystaat. Met sy stigting was dit die 60ste gemeente in die Vrystaatse Kerk, die 12de van 14 gemeentes wat in die dekade tussen 1911 en 1920 gestig is.

Stigting

Die gemeente Oranjeville is op 15 Februarie 1919 op die plaas Minnaar gestig. Die buitekerkgeboutjie hier is van die moedergemeente, Heilbron, gekry en sou as tydelike kerkgebou op Oranjeville dien. Die eerste leraar van die gemeente was ds. C.S. Bamberger (7 Maart 1890–3 Desember 1924). Hy is op 18 Februarie 1920 beroep en op 9 April daardie jaar bevestig. Intussen is met die bou van 'n pastorie begin. Alhoewel lang afstande van die naaste spoorwegstasie sake baie bemoeilik het, is dit kort daarna in besit geneem.

Nou het dit geblyk dat sake vir die jong gemeente sou begin vlot. Ds. Bamberger het egter ernstig siek geword. Sy toestand het so versleg dat hy reeds op 10 November moes bedank. Hy is net 'n paar weke daarna oorlede en begrawe in die begraafplaas op die perseel van die Strooidakkerk in die Paarl. Hy was van 'n nasaat van 'n ander Bamberger-stamvader as ds. C.A. Bamberger (1822–'92), eerste leraar van die NG gemeente Fraserburg, omdat laasgenoemde drie dogters gehad het, maar nie 'n seun wat die familienaam kon laat voortleef nie.

Tweede leraar

Op 13 April 1925 is 'n beroep op ds. I.D.J. Murray uitgebring en is hy in Junie 1925 hier bevestig. Die depressie van 1930–'33 het die gemeente en gemeenskap besonder swaar getref. Die toestande het weer normaal begin word toe die regering besluit om tot die bou van die Vaaldam oor te gaan. Al die oewereienaars van die Vaal- en Wilgerivier het hul grond aan die regering verkoop. So het ook baie erf-eienaars naby die watervlak ontslae geraak van hul erwe. Hierdie noodlottige sameloop van omstandighede het die gemeente baie noustrop laat trek. Die regering het die plase wat hy gekoop het, heringedeel as hoewes van 300-400 morge groot en aan nedersetters toegesê. 'n Noodgedwonge heraanpassing het plaasgevind. Dit sou skyn asof hierdie jong gemeente tot ondergang gedoem is, maar binne die bestek van 'n paar jaar was sake weer normaal. Toe die bouwerk begin is vroeg in die dertigerjare het die gemeente sowat 950 belydende lidmate gehad; in die middel van die volgende dekade het dit herstel tot 830, maar daarna het die ontvolking van die platteland ingetree.

Kerkbou

Ds. D.F. van der Merwe het die kerkgebou ingewy op 11 Februarie 1950.

Aan die begin van 1946 ontvang ds. Murray demissie en was die gemeente weer vakant. Ná 'n vakature van meer as 'n jaar is ds. D.F. van der Merwe jr., later van Beaufort-Wes, op 31 Mei 1947 hier bevestig. Dit was sy eerste gemeente. Hy is eers in Maart 1948 getroud met mej. I.A. Murray van die Morgenster-sendingstasie, Masjonaland. Hierna breek vir die gemeente 'n bloeitydperk aan. Aangesien die gemeente nog altyd sonder 'n kerkgebou was, spring die jong pastoriepaar ywerig aan die werk om geld vir dié doel in te samel.

Vanweë die vinnige ontwikkeling van Viljoensdrif en omgewing, stig dié deel van die gemeente in 1948 af as die NG gemeente Viljoensdrif met net oor die 400 belydende lidmate. Daar het toe net 470 lidmate in die moedergemeente oorgebly van die 830 voor die afstigting (1946-syfer), maar geld het vinnig begin instroom vir die nuwe kerkgebou. Intussen het ds. Van der Merwe sy been gebreek en hom in die hospitaal op Vereeniging bevind. Die planne vir die kerkgebou is toe reeds deur die argitek Hendrik Vermooten opgestel en tenders het begin inkom. Vergunning is gevra en die kerkraad het 'n kerkraadsvergadering in die privaat siekesaal van ds. Van der Merwe gehou, seker die eerste kerkraadsvergadering wat in 'n hospitaal gehou is. Die tender van die here Fritz-Broers van Heidelberg, Transvaal, is vir die oprigting van die kerkgebou aanvaar.

Hierdie sierlike godshuis is op 11 Februarie 1950 ingewy, vier dae voor die gemeente se 31ste verjaardag. Tereg was ds. Van der Merwe se eerste woord met die inwyding: "Aan Hom, die Here ons God, al die eer." Ds. Van der Merwe ontvang 'n beroep na die Beaufort-Wes en aanvaar dit. Hy lewer sy afskeidspreek op 13 Mei 1951 en die gemeente neem met weemoed van hom afskeid.

Deneysville stig af

Waarskynlik groter as die terugslag weens die afstigting van Viljoensdrif ’n 1948, was die afstigting van Deneysville in 1994. In 1990, toe ds. J.I.F. de Villiers die leraar op Oranjeville en ds. C.H.T. Schiel die leraar op Deneysville was, het die gemeente 192 doop- en 544 belydende lidmate gehad. Ná die afstigting het Oranjeville net 85 doop- en 202 belydende lidmate gehad, maar Deneysville onderskeidelik 96 en 306. In die daaropvolgende 20 jaar tot 2015 het Oranjeville se dooplidmate afgeneem tot 44, maar sy belydende lidmate toegeneem tot 244, terwyl Deneysville se dooplidmate afgeneem het tot 66, maar sy dooplidmate toegeneem het tot 435. Die toename in die belydende lidmate was dus amper 25%, vergeleke met ’n afname in die Vrystaatse Sinode se belydende lidmate in dieselfde 25 jaar van amper 55%.

Intussen is Viljoensdrif, wat in 1995 231 belydende gehad het, in 2000 of 2001 ingelyf by Vaalpark, gestig in 1975. In 2011 het Viljoensdrif egter opnuut afgestig. In 2015 het dié gemeente se belydende lidmate 109 getel.

Enkele leraars

• Cornelius Stephanus Bamberger, 1918 - 3 Desember 1924 (oorlede)
• Izak Daniël Johannes Murray, 1925 - 1946
• David Frederik van der Merwe, 1947 - 1951
• Hendrik Winterbach, 1951 -1959
• Christoffel Johannes Petrus Bornman, 1959 - 1962

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.