NG gemeente Pietermaritzburg-Wes
Die NG gemeente Pietermaritzburg-Wes was die oudste dogtergemeente van die NG gemeente Pietermaritzburg in die gelyknamige stad tot dit ingelyf is by die NG gemeente Pietermaritzburg-Noord, 'n dogter van die Wes-gemeente.
Stigting
[wysig | wysig bron]
Die ontstaan van die gemeente was ten nouste saamgeweef met die aanstelling van 'n Spoorwegarbeider wat in hierdie geweste gewoon het, waar hy die Spoorwegmense bearbei het. Op 22 Januarie 1920 is eerw. A. R. Smit vir hierdie diens bevestig. Op 17 Januarie 1920 is 'n verdiepinggebou, Mayors' Walk, teen 'n bedrag van £1 500 aangekoop, ten einde 'n doelmatige saal vir die spoorweglui in te rig, terwyl die res as woning vir die arbeider sou dien.
In 1920 reeds het daar aansoeke gekom vir die stigting van 'n nuwe "spoorweggemeente". Op 9 Augustus 1920 het die kerkraad van Pietermaritzburg besluit dat hy geen beswaar het nie, mits nóg kerklike eiendom nóg kerklike kapitaalgeld deur sodanige stigting beswaar word nie. Reeds op hierdie vergadering was daar tekens van wrywing en moeilikheid as gevolg van die aanstelling van die Spoorwegarbeider. In hierdie verband het sake steeds 'n slegter wending geneem, en 'n skeuring het gedreig. Die deurslag daarvoor was 'n besluit van die Sinodale Kommissie, op aandrang van die kerkraad van Pietermaritzburg, op 22 September 1921, naamlik "alle terrein binnen de Municipale grenzen van Pietermaritzburg vanaf 10 Oktober 1921 wordt onttrekken aan de bearbeiding van die Spoorwegarbeider". Hy is aangesê om 'n ander woonplek te soek.
Op 12 Oktober 1921 het die predikant van Pietermaritzburg dan ook berig: Na aanleiding van dié besluit het "plus-minus 40 leden reeds hun attestaten gevraagd met het doel om over te gaan naar 'n ander Kerk, de Hervormde zoals men zegt; drie Kerkraadsleden hebben reeds bedankt; alles te Prestbury is tot stilstand gekomen". Die skeuring was 'n voldonge feit. Op 9 November 1921 het eerw. Smit sy bedanking as Spoorwegarbeider ingedien en is op dieselfde datum as sendeling van die NG Kerk geskors. Twee dae later het Pietermaritzburg se kerkraad besluit om 'n hulpprediker "te beroep vir drie maande", en op aanbeveling van ds. J.E. van Heerden (1921-1945) is besluit om prop. H. de Wet te vra.
Uiteindelik, op 14 September 1922, het die stigting van die gemeente Pietermaritzburg-Wes in die Mayors' Walk-kerksaal plaasgevind, maar dit was swaar belas met 'n skuld van £1 250 op die genoemde kerksaal en pastorie. Die eerste leraar van die nuwe gemeente was ds. H.A. de Wet, wat die gemeente vanaf sy stigting tot 1926 bedien het. Hierna was die gemeente byna twee jaar vakant, toe ds. J.S. Erlank in 1928 as jong predikant hier bevestig is. Agttien jaar lank het hy hier met vrug gearbei en 'n uitgebreide gebied van 160 by 190 km onder moeilike omstandighede bereis om die gemeente te bedien. Tydens sy bediening is die sierlike Eeufeeskerk — die eerste sooisteek het tydens die Ossewatrek se besoek in 1938 plaasgevind — hier opgerig en in 1940 in gebruik geneem. Die argitekte was Leendert en Geurt Geers.
Ds. Snyders se bediening
[wysig | wysig bron]Sedert November 1946 het ds. H.J.C. Snyders aan die hoof van die gemeente gestaan. Binne die eerste drie jaar van sy bediening het die getalle so toegeneem dat die kerkraad onder sy leiding verplig was om in November 1949 twee dogtergemeentes af te stig, naamlik Pietermaritzburg-Noord en Pietermaritzburg-Suid. Ná die afstigtings, wat die gemeente se oppervlak geweldig laat krimp en dit 'n suiwer stadsgemeente gemaak het, het die lidmate weer gou tot 1 200 toegeneem sodat die gemeente weer aan afstigting moes begin dink, en so kom Napierville in 1957 aan die beurt, die derde afstigting in ds. Snijders se dienstyd.
In 1950 het die gemeente daartoe oorgegaan om die eertydse CNO-skoolgeboue aan te koop en dit te omskep in 'n CNO-losiesplek vir skoolgaande kinders.
Ds. Snijders het tot 1962 in Pietermaritzburg gebly, toe hy na die groot en belangrike NG gemeente Johannesburg-Oos vertrek, waar vier van sy klasmaats van 1931 toe reeds as predikant gedien het. Die Natalse Sinode het ds. Snijders in 1948 as actuarius gekies en weer in 1951. In 1954 het hy moderator van die Natalse Kerk geword, 'n amp waartoe hy ook in 1957 en 1961 verkies is, hoewel hy ná slegs 'n jaar moes bedank toe hy na Johannesburg vertrek.
In latere jare het die getalle weer so afgeneem dat die Wes-gemeente, waarby Napierville op 5 September 1993 ingelyf is, by die Noord-gemeente ingeskakel het, en die Suid-gemeente met Hayfields saamgesmelt het.
Enkele leraars
[wysig | wysig bron]- Hendrik Adrian de Wet, 1922 - 1926
- Jan Stephanus Erlank, 1928 - 1946
- H.J.C. Snyders, 1946 - 1962
- Henry Oswald Bekker, 18 Februarie 1967 - 1972 (waarna NG gemeente Vryheid tot 1976)
- Johannes Lodewikus Marais, 31 Januarie 1970 - ?
- Johannes Jurie Petrus, 1985 - ?
Pietermaritzburg se NG gemeentes
[wysig | wysig bron]Die hele NG Kerk se belydende lidmate het van 1985 tot 2015 van sowat 953 000 tot 766 000 afgeneem, 'n verlies van amper 12%, maar in dieselfde tyd het Pietermaritzburg en omgewing se belydende lidmate van 4 491 tot 1 858 gekrimp, 'n verlies van amper 59%.
| Gemeente | Gestig | Bel. lidm. 1985 | Bel. lidm. 2000 | Bel. lidm. 2015 | Bel. lidm. 2016 | Bel. lidmate 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Pietermaritzburg | 1839 | 794 | 752 | 256 | 144 | 160 |
| Pietermaritzburg-Wes | 1922 | 442 | 500 | Ingelyf by Noord | – | – |
| Pietermaritzburg-Noord | 1949 | 430 | 490 | 690 | 612 | 517 |
| Pietermaritzburg-Suid | 1949 | 1026 | 979 | Ingelyf by Hayfields | – | – |
| Napierville | 1957 | 425 | Ingelyf by Wes | – | – | – |
| Merrivale | 1974 | 361 | 234 | Ingelyf by moedergemeente | – | – |
| Hayfields | 1975 | 621 | 593 | 912 | 904 | 717 |
| Duisend Heuwels | 1980 | 354 | Ingelyf by Suid | – | – | – |
| Pietermaritzburg Reformed | 1982 | 38 | Ingelyf by Durban Reformed | – | – | – |
| Totaal | 4 491 | 3 548 | 1 858 | 1 660 | 1 394 |