Tasmaanse tale
| Tasmaanse tale | |
|---|---|
| Geografiese verspreiding: |
Oorspronklik dwarsdeur Tasmanië; ná die Swart Oorlog rondom die Straat van Bass; tans vermoedelik net op Flinders-eiland en ander dele van die noordoostelike Tasmanië |
| Genetiese klassifikasie: |
Tasmaanse tale |
| Onderafdelings: |
Noordoostelik
Oysterbaai-Suidoostelik
Noordelik-Westelik?
|
Historiese verspreiding van etniese stamme op die voorkoloniale Tasmanië | |
Die Tasmaanse tale was die inheemse tale van die eiland Tasmanië wat deur die Aborigines van dié eiland gebesig is. Van die tale is in die 1830's vir die laaste keer in die alledaagse lewe gebruik, alhoewel Fanny Cochrane Smith, die laaste spreker, in 1905 dood is.
Tasmaanse tale word deur drie dosyn woordelyste bevestig, waarvan dié van Joseph Milligan en George Augustus Robinson die mees omvangryke is.[1] Al hierdie woordelyste toon 'n swak begrip van die klanke van Tasmaanse tale, wat in hierdie opsig taamlik tipies vir die Australiese tale was. Plomley (1976) vertoon al die leksikale inligting wat in 1976 aan hom bekend was. Crowley en Dixon (1981) gee 'n opsomming van wat min van Tasmaanse fonologie en grammatika bekend is. Bowern (2012) terg die mengsel van tale in baie van die lyste uit en probeer om hulle in taalfamilies te klassifiseer.
Die inligting oor die Tasmaanse tale is skaars en 'n verwantskap aan ander tale is nie bewysbaar nie. Dit blyk dat verskillende taalfamilies op Tasmanië ontwikkel het, wat ooreenstem met die lang tydperk van menslike bewoning op die eiland. In die 1970's het Joseph Greenberg 'n Indo-Pasifiese superfamilie voorgestel wat Tasmaanse tale met Andamanese en Papoeas (maar nie Australiese tale) gegroepeer het. Hierdie superfamilie-voorstel is egter deur die oorgrote meerderheid historiese taalkundiges verwerp.[2][3]
Fanny Cochrane Smith het 'n reeks fonografiese opnames van inheemse Tasmaanse liedjies gemaak, die enigste bestaande klankopname van 'n Tasmaanse taal, alhoewel hulle van 'n uiters swak gehalte is. In 1972 het haar kleindogters nog enkele woorde en 'n lied onthou. Robert M. W. Dixon, wat saam met Terry Crowley 'n onderhoud met hulle as deel van sy navorsing gedoen het, het tot die gevolgtrekking gekom "dat daar feitlik geen gegewens oor die grammatika en geen vloeiende teks bekend is nie, sodat dit onmoontlik is om iets van 'n taalkundige belang oor die Tasmaanse tale te sê."[4] Uit die skaars bronne wat beskikbaar is probeer Tasmaanse mense egter om hul verlore tale en tradisies te herwin. Die grootste projek vir taalherlewing tot nou toe is die Palawa kani-projek.[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ (en) J. Milligan, 1859. Vocabulary of the Aboriginal Tribes of Tasmania, vol. III of the Papers and Proceedings of the Royal Society of Van Dieman's Land. Hobart.
- ↑ (en) Blench, Roger (2008). The Languages Of The Tasmanians And Their Relation To The Peopling Of Australia: Sensible and Wild Theories.
- ↑ (en) George van Driem: Languages of the Himalayas, vol. 1, bl. 139–141
- ↑ (en) "Tasmanian language". The Canberra Times. 1 September 1976.
- ↑ (en) Bernard Comrie, Stephen Matthews, and Maria Polinsky. The Atlas of Languages. New York: Facts on File. bl. 116.
Verdere leesstof
[wysig | wysig bron]- (de) Schmidt, Wilhelm (1952). Die Tasmanischen Sprachen: Quellen, Gruppierungen, Grammatik, Wörterbücher. Utrecht-Anvers: Spectrum Publishers.
- (en) Crowley, T; Dixon, R. M. W. (1981). "Tasmanian". In Dixon, R. M. W.; Blake, B. J. (reds.). Handbook of Australian languages. Vol 2. Canberra: Australian National University Press. pp. 394–421. ISBN 0-7081-1212-9.
- (en) Plomley, N. J. B. (1976). A Word-list of the Tasmanian Aboriginal Languages. Launceston. ISBN 0-7246-0198-8.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: plek sonder uitgewer (link) - (en) Wurm, Stephen; Mühlhäusler, Peter; Tryon, Darrell T. (10 Desember 1996). Atlas of languages of intercultural communication in the Pacific, Asia and the Americas. De Gruyter Mouton. ISBN 3-11-013417-9.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- (en) "Tasmanian languages". Encyclopædia Britannica. Besoek op 19 Augustus 2020.