Zagwe-dinastie
Die Zagwe-dinastie of Zague-dinastie (Ge'ez: ዛጔ ሥርወ መንግሥት) was ’n monargale dinastie wat min of meer in die vroeë Middeleeue verskyn en in die huidige Noord-Ethiopië regeer het.[1] Die hoofstad was Lalibela. Die dinastie het oor groot dele van die gebied regeer, van omstreeks 900 tot 1270, toe die laaste Zagwe-koning, Za-Ilmaknoen, dood is in ’n veldslag teen die magte van die Abessiniese koning Jekoeno Amlak. Die naam van die dinastie kom vermoedelik van die antieke Ge'ez-frase Ze-Agau, "teenstander", met verwysing na Mara Takla Haimanot, die stigter van die dinastie.[2] Zagwe se bekendste koning was Gebre Mesqel Lalibela, wat die erkenning kry vir die bou van die monolitiese kerke van Lalibela.
Volgens David Buxton het die gebied onder die direkte heerskappy van die Zagwe-konings "moontlik die hooglande van die moderne Eritrea en die hele Tigray ingesluit en suidwaarts gestrek tot by Waag, Lasta en die Wollo-provinsie en van daar weswaarts tot by die Tanameer".[3] Anders as onder die latere heersers van Ethiopië, meen die Ethiopiese historikus Taddesse Tamrat, is broers deur broers opgevolg onder die Zagwe-dinastie, geskoei op die Agau-wette van erfenis.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]
Omstreeks 960 het koningin Goedit die oorblyfsels van die Koninkryk Aksoem vernietig en ’n suidwaartse verskuiwing in sy magsentrum veroorsaak. Sy het 40 jaar regeer oor wat van die koninkryk oor was en die troon aan haar afstammelinge nagelaat. Volgens ander Ethiopiese tradisionele weergawes is die laaste lid van haar dinastie in 1137 deur Mara Takla Haimanot omvergewerp. Hy het met ’n dogter van die laaste koning van Aksoem, Dil Na'od, getrou. Sy was lid van die Salomoniese Dinastie en dus was die Zagwes tegnies deel van die Salomoniese lyn. Keiser Mara Takla Haimanot was die enigste keiser van dié dinastie sonder regstreekse bande met die Bybelse koning Salomo en Makeda, die koningin van Skeba.
Die Zagwe-tydperk is steeds in geheimenis gehul. Selfs die getal konings in die dinastie word betwis. Sommige bronne gee die naam van 11 konings wat 354 jaar lank regeer het; ander noem net 5 konings wat 143 jaar lank regeer het.[4] Paul B. Henze noem die bestaan van minstens een lys wat 16 name bevat.[5]
Volgens Carlo Conti Rossini is die korter duur van die dinastie se bewind die waarskynlikste. Hy glo ’n brief wat die patriarg van Alexandrië, Johannes V, kort voor 1150 van ’n ongenoemde Ethiopiese monarg ontvang het waarin die patriarg om ’n nuwe biskop (aboena) gevra word omdat die destydse biskop te oud was, was van Mara Takla Haimanot wat wou gehad het die biskop moet vervang word omdat hy nie die nuwe dinastie wou bekragtig nie.[6]
Die geskiedenis van die Zagwe-dinastie is seker die geheimsinnigste omtrent die tyd toe die Salomoniese Dinastie onder Jekoeno Amlak dit vervang het. Die naam van die laaste Zagwe-koning is onbekend – sy naam word in die kronieke en mondelinge tradisies wat bewaar gebly het as "Za-Ilmaknoen" aangegee, maar dit was duidelik ’n vals naam. Taddesse vertaal dit as "die onbekende, verborge een". Dit is kort ná sy bewind deur die seëvierende Salomoniese heersers gebruik om sy nalatenskap te besoedel. Taddesse glo die laaste heerser was eintlik Jetbarak. Die einde van die Zagwe-dinastie het aangebreek toe Jekoeno Amlak die laaste koning van die dinastie in die Slag van Ansata doodmaak.[7]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Marie-Laure Derat (2010): "The Zagwe dynasty (11-13th centuries) and King Yemrehanna Krestos" in "Annales d'Ethiopie 25". bl. 172
- ↑ Roland Oliver, The Cambridge history of Africa: From c. 1600 to c. 1790, Volume 1 (Cambridge University Press: 1982), bl. 112.
- ↑ David Buxon, The Abyssinians (New York: Praeger, 1970), bl. 44
- ↑ G.W.B. Huntingford, "'The Wealth of Kings' and the End of the Zāguē Dynasty", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 28 (1965), bl. 8
- ↑ Henze, Layers of Time (New York: Palgave, 2000), bl. 50 n.19
- ↑ Taddesse Tamrat, Church and State in Ethiopia (Oxford: Clarendon Press, 1972), ble. 56ff
- ↑ G.W.B. Huntingford, "'The Wealth of Kings'", bl. 2
Skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.
