Перайсці да зместу

Вікіпедыя:Праект:Правапіс/Англійска-беларуская практычная транскрыпцыя

Дадаць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Ніжэй прыведзены распрацаваны Удзельнік:Plaga med алгарытм перадачы англійскіх фанем на беларускую мову. Алгарытм засноўваецца на прыкладах сучасных англійскіх запазычанняў у беларускай мове, якія сталі літаратурнымі, а таксама на падставе агульнапрынятых беларускіх перакладаў з англійскай імёнаў, тапонімаў і іншых уласных назваў. Дапаўненні ад іншых удзельнікаў шчыра вітаюцца!

Падставай праекта з’яўляецца Англійска-беларуская практычная транскрыпцыя (Вікторка). Патрэба ў стварэнні ўласнай сістэмы транслітарацыі ўзнікла з-за таго, што транскрыпцыя Вікторкі не адпавядае цалкам агульнай практыкі транслітарацыі ў сучаснай акадэмічнай беларускай мове.

За падставу транслітарацыі слоў выкарыстоўваецца брытанскі стандарт вымаўлення (Received Pronunciation). Усе англійскія транскрыпцыі правяраліся праз сайт Кэмбрыджскага слоўніка, а таксама англійскай і рускай Вікіпедый. Беларускія формы браліся з вядомых акадэмічных слоўнікаў, а таксама артыкулаў у беларускім раздзеле Вікіпедыі. Ёсць некаторыя транскрыпцыі, зробленыя аўтарам, у такім выпадку падаецца спасылка на артыкул у англійскім раздзеле Вікіпедыі.

Увага! Некаторыя прыклады могуць выбівацца з дадзенай сістэмы. У такіх выпадках у зносках падаюцца дадатковыя тлумачэнні. У перспектыве, частка з гэтых нерэгулярных прыкладаў падлягаюць выпраўленню.

Фанемы (RP) Англійскія спалучэнні літар Заўвага Беларускія адпаведнікі Прыклады
Галосныя (за выключэнняў спалучэнняў з [j])
[i]/[i:]/[ɪ] Увага! для дыфтонгаў з [ɪ] існуюць асобныя правілы і/ы[заўв. 1] Charles Dickens [ˌtʃɑːlz ˈdɪkɪnz] → Чарлз Дзікенс, Jamie Lee Curtis [ˈd͡ʒeɪmi liː ˈkɜːtɪs] → Джэймі Лі Кёрціс, East River [iːst ˈrɪv.ə(r)] → Іст-Рывер, Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя, America [əˈmer.ɪ.kə] → Амерыка, Chicago [ʃɪˈkɑ.ɡəʊ] → Чыкага
e[заўв. 2] е/э[заўв. 1] cricket [ˈkrɪk.ɪt] → крыкет, Charles Dickens [ˌtʃɑːlz ˈdɪkɪnz] → Чарлз Дзікенс, Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя, Margaret Thatcher [ˈmɑːɡəɹɪt θætʃ.ə(r)] → Маргарэт Тэтчэр
выключэнні Edinburgh [ˈed.ɪn.bər.ə] → Эдынбург, Sydney [ˈsɪd.ni] → Сідней
[i:] ey ей/эй[заўв. 1] Francis Scott Key Fitzgerald [ˈfɹɑːnsɪs skɒt kiː fɪtsˈd͡ʒɛɹəld] → Фрэнсіс Скот Кей Фіцджэральд, Peter Cheyney [ˈpiː.tər ˌtʃiːni] → Пітэр Чэйні
[e]/[ɛ] э Edinburgh [ˈed.ɪn.bər.ə] → Эдынбург, Reading [ˈrɛdɪŋ] → Рэдынг
пасля «к», «г», «л», «м» і «б» е Kentucky [kenˈtʌk.i] → Кентукі, America [əˈmer.ɪ.kə] → Амерыка, lend-lease [lend liːs] → ленд-ліз, Leslie William Nielsen [ˈlɛsli ˌwɪljəm niːlsən] → Леслі Уільям Нільсен, Big Ben [bɪɡ ben] → Біг-Бен, Ben Affleck [ben ˈæflɛk] → Бен Афлек, Benjamin Franklin [ˈbɛnd͡ʒəmɪn ˈfɹæŋklɪn] → Бенджамін Франклін
выключэнні bestseller [ˌbestˈsel.ər] → бестселер[1]
[æ] а/э[заўв. 3] cashback [ˈkæʃ.bæk] → кэшбэк, Hampshire [ˈhæmp.ʃər] → Хэ́мпшыр, Abigail Adams [ˈæbɪɡeɪl ˈæd.əmz] → Эбіге́йл А́дамс, Paul Alan Hunter [pɔːl ˈæl.ən ˈhʌn.tər] → Пол А́лан Хантэр, Frank Sinatra [fræŋk sɪˈnɑːtrə] → Фрэ́нк Сінатра, Franklin Pierce [ˈfɹæŋklɪn pɪəs] → Фра́нклін Пірс
[α:]/[ʌ] а bard [bɑːd] → бард, Paul Alan Hunter [pɔːl ˈæl.ən ˈhʌn.tər] → Пол Алан Хантэр
o націскны о Jack London [ˌdʒæk ˈlʌn.dən] → Джэк Лондан
выключэнні Kentucky [kenˈtʌk.i] → Кентукі, Francis Scott Key Fitzgerald [ˈfɹɑːnsɪs skɒt kiː fɪtsˈd͡ʒɛɹəld] → Фрэнсіс Скот Кей Фіцджэральд[заўв. 4], Rudyard Kipling [ˈrʌdjərd ˈkɪplɪŋ] → Рэдзьярд Кіплінг
[ɒ] націскны о Bob Marley [bɒb mɑ(ɹ)li] → Боб Марлі, Robin Hood [ˌrɒb.ɪn ˈhʊd] → Робін Гуд, Warren Buffett [ˈwɒr.ən ˈbʌf.ɪt] → Уорэн Бафет
ненаціскны а Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] – Шэ́рлак Холмс
ou калі адпавядае амерыканскаму [oʊ] оў Goulburn [ˈɡɒlbərn][заўв. 5] → Гоўлбурн
[ɔː] націскны о football [ˈfʊt.bɔːl] → футбол, Henry Ford [ˈhen'ri fɔːd] → Генры Форд, Forbes Burnham [fɔːrbz bəːnəm] → Форбс Бэрнам[заўв. 6]
ненаціскны а Hogwarts [ˈhɒɡwɔːrts] → Хо́гвартс
[u:]/[ʊ] у Broomfield [brʊmfiːld] → Брумфілд, Stanley Kubrick [ˈstæn.li ˈkuːbrɪk] → Стэнлі Кубрык
ew/ue ью/’ю[заўв. 7] Meriwether Lewis [ˈmeriweð.ər ˈluː.ɪs] → Мерывэдэр Льюіс, Sue Bird [suː bɜːd] → Сью Бёрд, Tupelo [ˈtuː.pə.ləʊ] → Цьюпела[заўв. 8]
[з:] э sir [sɜː(r)] → сэр, Jersey [ˈdʒɜːrzi] → Джэрсі, Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] – Шэрлак Холмс
пасля «г», «к» і «б» ё/е Jamie Lee Curtis [ˈd͡ʒeɪmi liː ˈkɜːtɪs] → Джэймі Лі Кёрціс, William Burnet [ˌwɪljəm ˈbɜː(ɹ)nɪt] → Уільям Бёрніт, але Herbert Wells [ˈhɜːbət wɛlz] Герберт Уэлс
e пасля [s] е server [ˈsɜː.vər] → сервер
[ə] e э/е[заўв. 9] internet [ˈɪn.tə.net] → інтэрнэт, Greig Fraser [ɡreɪɡ ˈfɹeɪzə(ɹ)] → Грэг Фрэ́йзер, server [ˈsɜː.vər] → се́рвер, Leslie William Nielsen [ˈlɛsli ˌwɪljəm niːlsən] → Леслі Уільям Ні́льсен, Tower of London [taʊə(r) əv ˈlʌn.dən] → Лонданскі Та́ўэр; але computer [kəmˈpjuːtər] → камп’ю́тар
a/o а Johnson [ˈdʒɒnsən] → Джонсан, computer [kəmˈpjuː.tər] → камп’ютар, Frank Sinatra [fræŋk sɪˈnɑːtrə] → Фрэнк Сінатра, Wilmar [ˈwɪlmə(r)] → Уілмар
i i/ы[заўв. 1] Basil → Бэзіл, Cyril → Сірыл, Hampshire [ˈhæmp.ʃər] → Хэмпшыр
u у Angus Deaton [ˈæŋ.ɡəs ˈdiː.tən] → Энгус Дзітан
gh г Edinburgh [ˈed.ɪn.bər.ə] → Эдынбург
выключэнні Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў[заўв. 10][заўв. 11], Salisbury [ˌsɔːlz.b(ə)r.i] → Солсберы
[ə:] э Forbes Burnham [fɔːrbz bəːnəm] → Форбс Бэрнам[заўв. 6]
[eɪ] е/э, эй/ей[заўв. 1][заўв. 12] Cambridge [ˈkeɪm.brɪdʒ] → Кембрыдж, William Shakespeare [ˌwɪljəm ˈʃeɪkspɪə(r)] → Уільям Шэкспір, Greig Fraser [ɡreɪɡ ˈfɹeɪzə(ɹ)] → Грэг Фрэйзер, George Mason [dʒɔː(ɹ)dʒ ˈmeɪ.s(ə)n] → Джордж Мейсан
[eə] ai эй Fairhaven [ˈfeə.heɪ.vən] → Фэйрхэвэн
a э Maryland [ˈmeə.ri.lænd] → Мэрылэнд[заўв. 6]
[aɪ] ай byte [baɪt] → байт, Brighton [ˈbraɪtən] → Бра́йтан, Dinah → Дайна, George Byron [dʒɔː(ɹ)dʒ ˈbaɪɹən] → Джордж Байран, Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў[заўв. 11]
[aɪ] + [ə] калі [ə] перадаецца праз «a» ая Brian/Bryan [ˈbraɪ.ən] → Браян
ire/yer калі [ə] перадаецца праз спалучэнне з «e» аер fireshow [ˈfaɪə.ʃəʊ] → фаер-шоу[2], Andrew Zachary Fire [ˈæn.dɹuː ˈzækəɹi faɪə(r)] → Эндру Зэкары Фаер[заўв. 6], Kieron Dyer [ˈkɪərən ˈdaɪ.ə(r)] → Кіран Даер
[aʊ] аў croudfunding [ˈkraʊd.fʌn.dɪŋ] → краўдфандзінг
выключэнні know-how [ˈnəʊ.haʊ] → ноу-хау
[əʊ][заўв. 13] націскны, не на канцы слова оў Rose [rəʊz] → Ро́ўз, Coatbridge [ˌkəʊtˈbrɪdʒ] → Ко́ўтбрыдж
націскны, на канцы слова о holding [ˈhəʊl.dɪŋ] → хо́лдынг, Marilyn Monroe [ˈmærəlɪn mənˈrəʊ] → Мэрылін Манро́, Edgar Allan Poe [ˈedɡ.ə(r) ˈæl.ən pəʊ] → Эдгар Алан По́
ненаціскны а Franklin Delano Roosevelt [ˈfɹæŋklɪn ˈdɛlənəʊ ˌrəʊ.zə.velt] → Франклін Дэла́на Рузвельт[заўв. 14], Tupelo [ˈtuː.pə.ləʊ] → Цью́пела
ol ол Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] – Шэрлак Холмс
oo у Franklin Delano Roosevelt [ˈfɹæŋklɪn ˈdɛlənəʊ ˌrəʊ.zə.velt] → Франклін Дэлана Рузвельт[заўв. 14]
ow ненаціскны аў Halloween [ˌhæl.əʊˈiːn] → Хэлаўі́н
выключэнні know-how [ˈnəʊ.haʊ] → ноу-хау
[əɪ] ой Droitwich [ˈdrɔɪt.wɪtʃ] → Дройтвіч, Croydon [kɹɔɪdən] → Кройдан
[ɪə] ie ые Meriel → Мэрыел[заўв. 15]
іа/ea/eo/io[заўв. 16] ыя Gloria Steinem [ˈɡlɔːɹ.ɪ.ə ˈstaɪnəm] → Глорыя Стайнэм, Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя
усё астатняе, часцей за ўсё з беларускай «р» пасля спалучэння і Frank Beard [fræŋk bɪəd] → Фрэнк Бірд, William Speirs Bruce [ˌwɪljəm spɪə(r)z bɹuːs] → Уільям Спірс Брус
[εə] э Cary Grant [kɛəɹi ɡɹɑːnt] → Кэры Грант, Claire Catherine Danes [klɛə(ɹ) ˈkæθ.rɪn deɪnz] → Клэр Кэтрын Дэйнс
[ʊə] у Dru Drury [dɹuː dɹʊər.i] → Дру Друры, Bobby Moore [ˈbɒb.i mʊə(ɹ)] → Бобі Мур, Gourley → Гурлі
Зычныя
[b] б Bob Marley [bɒb mɑ(ɹ)li] → Боб Марлі, Charles Babbage [ˌtʃɑːlz ˈbæb.ɪdʒ] → Чарлз Бэбідж
[p] п ping-pong [ˈpɪŋˌpɒŋ] → пінг-понг, Peter Charles Doherty [ˈpiː.tər ˌtʃɑːlz ˈdo.ərti] → Пітэр Чарлз Доэрці
[m] м The Isle of Man [ðə ˌaɪl əv ˈmæn] → Востраў Мэн, Marilyn Monroe [ˈmærəlɪn mənˈrəʊ] → Мэрылін Манро
[n] н Nancy Patricia Pelosi [ˈnæn.si pəˈtɹɪʃə pəˈləʊsi] → Нэнсі Патрыцыя Пэлосі
[t] т Georgetown [ˈdʒɔːdʒ.taʊn] → Джорджтаўн, computer [kəmˈpjuː.tər] → камп’ютар
перад беларускай літарай «і» або перад [j] ц Peter Charles Doherty [ˈpiː.tər ˌtʃɑːlz ˈdo.ərti] → Пітэр Чарлз Доэрці, Tupelo [ˈtuː.pə.ləʊ] → Цьюпела
[d] д Robert Downey [ˈrɒb.ət ˈdaʊ.ni] → Роберт Даўні, Reading [ˈrɛdɪŋ] → Рэдынг, Robin Hood [ˌrɒb.ɪn ˈhʊd] → Робін Гуд
перад беларускай літарай «і» або перад [j] дз Philip Kindred Dick [ˈfɪlɪp ˈkɪn.drəd dɪk] → Філіп Кіндрэд Дзік, Woody Allen [ˈwʊd.i ˈæl.ən] → Вудзі Ален, Angus Deaton [ˈæŋ.ɡəs ˈdiː.tən] → Энгус Дзітан, , Rudyard Kipling [ˈrʌdjərd ˈkɪplɪŋ] → Рэдзьярд Кіплінг
[k] к cricket [ˈkrɪk.ɪt] → крыкет
[g] г Gloucestershire [ˈɡlɒs.tə.ʃər] → Глостэршыр, Edgar Allan Poe [ˈedɡ.ə(r) ˈæl.ən pəʊ] → Эдгар Алан По
[f] ф Philip Kindred Dick [ˈfɪlɪp ˈkɪn.drəd dɪk] → Філіп Кіндрэд Дзік, Greig Fraser [ɡreɪɡ ˈfɹeɪzə(ɹ)] → Грэг Фрэйзер
[v] в Virginia Woolf [vəˈdʒɪn.jə wʊlf] → Вірджынія Вулф
пасля галоснай ў Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў
[θ] т South River [ˌsaʊθ ˈrɪv.ə(r)] → Саўт-Рывер
[ð] д Heather [ˈhɛðər] → Хедэр, Meriwether Lewis [ˈmeriweð.ər ˈluː.ɪs] → Мерывэдэр Льюіс
[s] с Samuel Barclay Beckett [ˈsæmjuəl ˈbɑː.kli ˈbɛkɪt] → Сэмюэл Барклі Бекет, Stanley Kubrick [ˈstæn.li ˈkuːbrɪk] → Стэнлі Кубрык
[z] з Keez → Кіз, Isaac Asimov [ˌaɪzək ˈæzɪmɒv] → Айзек Азімаў
s часцей у слабай пазіцыі пры аглушэнні с Miles Dewey Davis [maɪlz dʒuː.i ˈdeɪvɪs] → Майлс Дзьюі Дэйвіс, Sherlock Holmes [ˈʃɜː(r)lɒk ˈhəʊmz] – Шэрлак Холмс[3], Jersey [ˈdʒɜːrzi] → Джэрсі
[ʒ] ж[заўв. 17]
[ʃ] ш sheriff [ˈʃer.ɪf] → шэрыф, cache [kæʃ] → кэш
ch[заўв. 18] ч Chicago [ʃɪˈkɑ.ɡəʊ] → Чыкага
[h] х/г[заўв. 19] Paul Alan Hunter [pɔːl ˈæl.ən ˈhʌn.tər] → Пол Алан Хантэр, Halloween [ˌhæl.əʊˈiːn] → Хэлаўі́н, Herman [ˈhɜːmən] → Херман[заўв. 20], але Harry Potter [ˈhær.i ˈpɒt.ə(r)] → Гары Потэр, handball [ˈhænd.bɔːl] → гандбол, Lewis Henry Morgan [ˈluː.ɪs ˈhen'ri ˈmɔː.ɡən] → Льюіс Генры Морган
[ŋ] n н Franklin Delano Roosevelt [ˈfɹæŋklɪn ˈdɛlənəʊ ˌrəʊ.zə.velt] → Франклін Дэлана Рузвельт[заўв. 14]
ng нг ping-pong [ˈpɪŋˌpɒŋ] → пінг-понг, Reading [ˈrɛdɪŋ] → Рэдынг
[w] у[4] Walter [ˌwɒl.tə] → Уолтэр, William Shakespeare [ˌwɪljəm ˈʃeɪkspɪə(r)] → Уільям Шэкспір[заўв. 21]
перад [ʊ], часамі перад [ɪ] в Woody Allen [ˈwʊd.i ˈæl.ən] → Вудзі Ален, Woodrow Wilson [ˈwʊdrəʊ ˈwɪlsən] → Вудра Вільсан[заўв. 22], Winnie-the-Pooh [ˈwɪniː ðə puː] → Ві́ні-Пух[5], Wikipedia [ˌwɪkɪˈpiːdɪə] → Вікіпедыя
[l] л Cordell Hull [ˈkɔː.del hʌl] → Кордэл Хал
перад [j] у беларускім варыянце або перад [d] ль Lewis Henry Morgan [ˈluː.ɪs ˈhen'ri ˈmɔː.ɡən] → Льюіс Генры Морган, Ronald Reagan [ˈɹɒnəld ˈɹeɪɡən] → Рональд Рэйган, Oscar Wilde [ˈɒs.kə(r) ˈwaɪld] → Оскар Уайльд
[r]/[ɹ] р cross-country [ˌkrɒsˈkʌn.tri] → крос-кантры, Vera Rich [ˈvɪə.rə rɪtʃ] → Вера Рыч
[j] + [α:]/[ə] я Yard [jɑːd] → Ярд, William Shakespeare [ˌwɪljəm ˈʃeɪkspɪə(r)] → Уільям Шэкспір
[j] + [u:]/[ʊ] ю Utah [ˈjuː.tɑː] → Юта
пасля зычнага ью/’ю[заўв. 7] New York [njuː jɔːk] → Нью-Ёрк, Houston [ˈhjuː.stən] → Х’юстан, computer [kəmˈpjuː.tər] → камп’ютар
[j] + [u][заўв. 23] ю Samuel Barclay Beckett [ˈsæmjuəl ˈbɑː.kli ˈbɛkɪt] → Сэмюэл Барклі Бекет
пасля зацвярдзелых у casual [ˈkæʒ.ju.əl] → кэжуал (стыль адзення)
[d͡ʒ] дж Jersey [ˈdʒɜːrzi] → Джэрсі, Johnson [ˈdʒɒnsən] → Джонсан, Georgetown [ˈdʒɔːdʒ.taʊn] → Джорджтаўн
перад «ь» або [j] дз Miles Dewey Davis [maɪlz dʒuː.i ˈdeɪvɪs] → Майлс Дзьюі Дэйвіс
[tʃ] ч Vera Rich [ˈvɪə.rə rɪtʃ] → Вера Рыч
tch тч Margaret Thatcher [ˈmɑːɡəɹɪt θætʃ.ə(r)] → Маргарэт Тэтчэр
[ts] даволі рэдка, калі этымалагічна гэта адзіная афрыката ў марфеме ц Francis Scott Key Fitzgerald [ˈfɹɑːnsɪs skɒt kiː fɪtsˈd͡ʒɛɹəld] → Фрэнсіс Скот Кей Фіцджэральд
там, дзе ідзе стык марфем, маюцца на ўвазе два асобныя гукі тс Watson Brake [ˈwɒtsən breɪk] → Уотсан-Брэйк
Нямыя літары[6]
r р New York [njuː jɔːk] → Нью-Ёрк
l ль Malcolm [ˈmæl.kəm] → Малкальм, Hulme [hjuːm] → Х’юльм

Прыклады слоў, якія замацаваліся ў літаратуры, але абсалютна выбіваюцца з логікі транскрыпцыі:

Гл. таксама

[правіць зыходнік]

Заўвагі

[правіць зыходнік]
  1. ↑ а б в г д Залежыць ад таго, ці ідзе перад гукам беларускі зацвярдзелы: р, ч, дж, ж, ш.
  2. ↑ Не блытаць са спалучэннямі тыпу «ee», «ea» або «ie».
  3. ↑ Дадзены гук з’яўляецца найбольш цяжкім для перадачы ва ўсходнеславянскіх мовах. Таксама важна заўважыць, што варта звяртаць увагу на этымалогію слова, як у Frank і Franklin, якія падобныя, але маюць розную этымалогію. М. У. КОЗЫЛЕВА ПРАБЛЕМА ПЕРАДАЧЫ АНГЛІЙСКІХ АНТРАПОНІМАЎ НА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ // Веснік БДУ. Сер. 4. — 2012. — № 2. — С. 35 — 39.
  4. ↑ Звычайна вымаўляецца як [ˈfɹænsɪs], але ў RP — [ˈfɹɑːnsɪs], таму імя павінна мець форму «Франсіс». Паводле З. Саўкі так склалася традыцыя перадачы дадзенага імя.
  5. ↑ Амерыканскі варыянт: [ˈɡoʊlbərn].
  6. ↑ а б в г На дадзены момант мусіць быць памылковая трансітарацыя пад уплывам рускай Вікіпедыі.
  7. ↑ а б Мяккі знак часцей пішацца пасля «н», «м» і «л».
  8. ↑ пытанне напісання апострафа або мяккага знака пасля «с» і «ц» у такіх выпадках патрабуе дадатковага даследавання.
  9. ↑ Захаванне ненаціскнога «э» мусіць адпавядаць правілам беларускай арфаграфіі, у іншых выпадках мусіць пераходзіць у «е». Літара «е» не выкарыстоўваецца ва ўстойлівых марфемах (напр. прыстаўка «інтэр-») а таксама там, дзе «е» будзе чытацца як Error using {{IPA symbol}}: "je" not found in list, тады мусіць быць замена на «э». У выпадках, калі «э» пад націскам, яго варта захаваць. У добра засвоеных словах ненаціскны «э» можа пераходзіць у «а» пад рэдукцыяй, але ва ўласных назвах такога не знойдзена (патрэбна больш прыкладаў).
  10. ↑ У дадзеным выпадку было бы лагічна пазбавіцца ад лішняй мяккасці і зрабіць больш рэгулярную форму «Айзак». Падвойнае «aa» тады бы перадавалі заўсёды як «а». Форма «Айзек» прыйшла праз рускую мову. Патрэбна разглядзець, наколькі такая форма сустракаецца ў беларускай літаратуры і разглядзець магчымасць прывядзення імя ў больш рэгулярную форму.
  11. ↑ а б Але Isaac Newton [ˌaɪzək ˈnjuːtən] → Ісаак Ньютан (традыцыйная форма)
  12. ↑ Рэкамендуецца звычайна абіраць пару «е»/«э» у выпадках, калі іншага не кажуць нейкія АК. Але важна адзначыць, што тут можа граць ролю таксама мілагучнасць слова, для падоўжання гуку, што патрабуе дадатковага аналізу. Таму пішам «Ме́йсан», а не «Ме́сан».
  13. ↑ Адпавядае амерыканскаму [oʊ].
  14. ↑ а б в Згодна з дадзенай сістэмай, прозвішча павінна перадавацца як «Рузэвелт».
  15. ↑ Скапіявана ў Вікторкі, але прыклад нелітаратурны. Іншых прыкладаў пакуль не зайшлося.
  16. ↑ Было ў Вікторкі, але патрэбны прыклады каб праверыць, ці патрэбны апошнія тры формы.
  17. ↑ Часцей за ўсё, не з’яўляючыся часткай афракаты [d͡ʒ], дадзены гук сустракаецца ў словах французскага паходжання, дзе варта таксама арыентавацца на правілы перадачы з французскай мовы. Там гэты гук традыцыйна перадаецца праз «ж».
  18. ↑ Не блытаць са спалучэннем «che».
  19. ↑ Няма кансэнсусу. Рэкамендуецца выкарыстоўваць «х» для паслядоўнасці, але варыянты з «г» дапушчальныя, асабліва ва ўстойлівых найменнях.
  20. ↑ Не блытаць з імем «German», якое трэба траслітараваць як «Герман». М. В. Козылева Асаблівасці перадачы англійскіх асабовых імёнаў на беларускай мове // libr.msu.by.
  21. ↑ Часамі ў літаратуры можна сустрэць варыянт «Вільям». Будзем лічыць яго дапушчальным, але рэкамендуемая форма «Уільям».
  22. ↑ Прозвішча павінна пісацца як «Уілсан».
  23. ↑ Звычайна ў арыгінале дадзенае спалучэнне вымаўляецца даволі плыўна, таму часта прынята адкідваць [j] і транслітараваць далей без яго.

Зноскі

  1. ↑ Слоўнік беларускай мовы / Нац. акад. навук Беларусі, Ін-т мовы і літ. імя Я. Коласа і Я. Купалы; ўклад. Н. П. Еўсіевіч [і інш]; навук. рэд. А. А. Лукашанец, В. П. Русак.. — Мінск: Беларус. навука, 2012. — 916 с. — ISBN 978-985-08-1365-7.
  2. ↑ Г. У. Арашонкава, В. П. Русак, Н. А. Чабатар, А. М. Астапчук, В. І. Уласевіч. Граматычны слоўнік назоўніка / В. П. Русак. — Мінск: Беларуская навука, 2013. — ISBN 978-985-08-1559-0.
  3. ↑ Беларуская мова адносіцца да кансанантнага тыпу моў, і для яе характэрна аглушэнне парнага звонкага зычнага на канцы слова: James – Джеймс, Cummings – Камінс, Holmes – Холмс. М. У. КОЗЫЛЕВА [http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/49244/1/pages%2036-40%20Kozuleva.pdf ПРАБЛЕМА ПЕРАДАЧЫ АНГЛІЙСКІХ АНТРАПОНІМАЎ НА БЕЛАРУСКУЮ МОВУ // Веснік БДУ. Сер. 4. — 2012. — № 2. — С. 35 — 39.] паводле Таболіч А. У., Вікторка Л. В. Матэрыялы да слоўніка // Роднае слова. 2001. № 4., 85
  4. ↑ Нескладовае ў пішацца згодна з беларускім літаратурным вымаўленнем толькі пасля галосных. Гук [у] на пачатку ўласных імён і назваў заўсёды перадаецца вялікай літарай У складовае без надрадковага значка. Паводле Правілы беларускай арфаграфіі і пунктуацыі. § 15. Нескладовае ў і у складовае
  5. ↑ Перадача дедзенага гука з’яўляецца варыятыўнай і кансенсусу тут няма. Рэкамендуецца для паслядоўнасці ў назвах, якіх няма ў энцыклапедыях, выкарыстоўваць больш сучасную «у» ў дадзеных пазіцыях: Уілсан, Уіні. М. В. Козылева Асаблівасці перадачы англійскіх асабовых імёнаў на беларускай мове // libr.msu.by.
  6. ↑ Тыя літары, якія перадаюцца на пісьме, але не адпавядаюць нейкаму канкрэтнаму гуку наўпростава. Не блытаць з падвоенымі літарамі. М. В. Козылева Асаблівасці перадачы англійскіх асабовых імёнаў на беларускай мове // libr.msu.by.

Літаратура

[правіць зыходнік]


Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Вікіпедыя:Праект:Правапіс/Англійска-беларуская_практычная_транскрыпцыя&oldid=4913493"