ལྷ་ས།

ལྷ་ས

གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་ས་ནི།ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་དུས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡིན་པ་ལ། ད་ལྟའང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡིན་པ་རེད། འདི་ནི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། རིག་གནས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་ཡིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་གྲོང་ཁྱེར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་ཁྱེར་སྐད་གྲགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་། ད་ལྟ་གྲོང་ཁྱེར་འདིའི་སྤྱིའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ནི། སྤྱི་ལེ་ངོས་སྙོམས་50 ལྷག་ཙམ་དང་།མི་འབོར་ཁྲི་ 40 ལྷག་ཙམ།རྒྱ་མཚོའི་ངོས་མས་སྤྱི་ཁྲི 3650 ཙམ་གྱིས་མཐོ་བའི་ས་བབས་ཡིན་སྟབས་འཛམ་གླིང་ཐོག་ས་བབས་ཐོ་ཤོས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ཟེར། མ་ཟད་མིང་གཞན་ལ་ཉི་འོད་གྲོང་ཁྱེར་ཡང་ཟེར་། གནའ་གྲོང་ལྷ་ས་ནི་གཡུ་ལྟར་སྔོ་བའི་ལྷ་སའི་སྐྱིད་ཆུའི་འགྲམ་དུ་མཆིས། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་བ་དང་ས་ཁང་མ་འཇོག་པའི་ཚོང་པ་མང་པོ་ཞིག་སྤྲིན་གྱི་ཚོགས་བཞིན་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་འདུས་ཤིང་། གནའ་གྲོང་ལྷ་ས་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་གསར་བ་རྒྱས་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། སྒོར་མོ་མེ་འཁོར་བབས་ཚུགས་ནས་སྤྱི་ལེ་ 1165 ཙམ།སི་ཁྲོན་ཁྲིན་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་ནས་སྤྱི་ལེ 2415 ཙམ་བཅས་སོ་སོ་ནས་ལམ་ཐག་དེ་ལྟ་བུ་ཕེབས་ན་གནའ་བོའི་གྲོང་ཁྱེར་འདིར་འབྱོར་གྱི་རེད།

ལྷ་ས་ཞེས་པའི་མིང་ཐོབ་ཚུལ་།

དེ་ཡང་སྐྱིད་ཤོད་དང་། ར་ས་དང་། ལྷ་ས། ལྷ་ལྡན། ཉི་འོད་གྲོང་ཁྱེར། ཡུལ་དབུས་ལྷ་ལྡན་སོགས་ནི་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཙམ་ཡིན། ༡ དེ་དག་ལས་སྐྱིད་ཤོད་ནི། སྐྱི་ཞེས་པ་ནི་གནའ་བོའི་བོད་ཀྱི་རུས་མིང་ཞིག་ཡིན་ལ། རུས་རྒྱུད་དེས་དབང་བའི་ས་གནས་ཀྱི་མིང་ལའང་སྐྱི་ཞེས་ཟེར། རྒྱལ་རབས་དེབ་ཐེར་དག་ཏུ་གདུང་རུས་སྐྱི་ཡི་སྐོར་གླེང་སྐབས། སྐྱི་རྒྱལ་པོའི་གཙུག་གཏོར་དང་། སྐྱི་ཆོས་ཀྱི་སེངྒེ་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དབང་པོ་ལྟ་བུ་སྐྱིའམ་ཀྱི་ཡི་མིང་ཅན་དུ་མ་ ཞིག་འབྱུང་བ་དང་། རུས་མིང་སྐྱི་ལས་ཐོགས་པའི་ས་ཆའི་མིང་བརྗོད་སྐབས་སྐྱི་ཤོད་དང་སྐྱི་ཆུ་སོགས་ བྱུང་ཞིང་། དེ་ཉིད་ཡུལ་མིང་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སྤྱིའི་ཆར་དེང་སང་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མངའ་ ཁུལ་ཏེ། ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུའི་སྟོད་སྨད་ཀྱི་ཡུལ་རྣམས་ལ་ཟེར། སྐྱིད་ཤོད་ཅེས་པ་ནི། སྔ་རབས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་མང་པོར་སྐྱི་ཆུ་ཞེས་བྲིས་ཡོད་ལ། འབྲི་གུང་ནས་ཆུ་ཤུར་བར་གྱི་ས་གནས་དེར་ལྷ་ས་ཞེས་མིང་མ་ཐོགས་གོང་དུ་རུས་མིང་ སྐྱི་ཡིན་པའི་ཚོ་པ་རྣམས་གནས་སྡོད་བྱེད་སའི་ས་གནས་ཡིན་པས་སྐྱི་ཤོད་དང་། དེའི་རྒྱུད་དུ་འབབ་པའི་གཙང་པོ་ལ་སྐྱི་ཆུ་ཞེས་འབོད་པར་གྲགས་ཤིང་། གནའ་རབས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་ནང་སྐྱི་ཆུ་ཞེས་འབོད་པ་ཁུངས་བཙན་ཡང་ཡོངས་གྲགས་སུ་ སྐྱིད་ཆུ་ཞེས་འབྲི་སྲོལ་ཡོད། དེས་ན་ལྷ་སའི་གཙང་པོ་ལ་མིང་དངོས་སྐྱིད་ཆུ་དང་དེའི་འབབ་ཡུལ་གྱི་ལུང་པའི་མིང་ ལ་སྐྱིད་ཤོད་ཅེས་མིང་ཐོགས།
༢ ར་ས་ཞེས་པ་ནི་ལྟ་སའི་མིང་རྙིང་ཞིག་དང་གཙུག་ལག་ཁང་གི་མིང་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། དེ་ནི་མི་ལོ་༡༣༥༠ལྷག་ཙམ་གྱི་གོང་བོད་ཀྱི་བཙན་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་དུས་ སུ་གཙུག་ལག་ཁང་ཐོག་མར་བཞེངས་སྐབས། རྒྱ་བཟས་སྤོར་ཐང་གི་རྩིས་ལ་བརྟེན་ནས་ས་དཔྱད་བརྟགས་པ་ལྟར་ས་གནས་འོ་ཐང་གི་ མཚོ་བསུབ་སྐབས་མཚོའི་དཀྱིལ་དུ་རྡོའི་མཆོད་རྟེན་བརྩིགས་པའི་སྟེང་དུ་ཕྱོགས་ བཞི་མཚམས་བརྒྱད་དུ་གདུང་མ་བསྣོལ་མར་བཏང་བའི་ཐོག་ཏུ་ར་དཀར་མོ་ཞིག་ལ་ས་རྡོ་ བཀལ་ཏེ་མཚོ་བསུབས་པར་བརྟེན་མཚོ་བསུབས་ཤུལ་གྱི་སྐམ་ས་དེར་ར་ས་ཞེས་མིང་ཐོག་ མར་ཐོགས་པ་དང་། མཚོ་བསུབས་ཏེ་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་རྗེས་ཐོག་མའི་མཚན་ལའང་ར་ས་སྤྲུལ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཞེས་གསོལ། དེ་རྗེས་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ཉིད་ལྟེ་བར་བྱས་ནས་ཆགས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མིང་ལའང་ར་ ས་ཞེས་རིམ་བཞིན་ཐོགས་པར་མངོན་ལ། ར་དཀར་མོ་དེ་ལྷི་ས་སྐྱིད་ཆུའི་ཕ་རོལ་གྱི་ལྷོ་ནུབ་ངོས་སུ་ཤེལ་དཀར་བྲག་ཁུང་ ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ལས་བྱུང་སྟབས་ཡུལ་མིང་དུ་ར་མ་སྒང་ཞེས་ཐོགས་པ་ལྟར་ད་ལྟའང་ དེ་ལྟར་འབོད་བཞིན་ཡོད། སངས་རྒྱས་དངོས་ཀྱིས་རབ་གནས་མཛད་པའི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་དང་མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེ་རྣམ་གཉིས་གནས་འདིར་བཞུགས་པས་ལྷ་ས་ཞེས་པའི་མིང་ཐོགས་ཞེས་གསུངས་སྲོལ་མི་འདྲ་བ་ཡོད།

ལོ་རྒྱུས།

དེ་ཡང་སྤོར་ཐང་རྩིས་ལ་བོད་ཀྱི་ས་དབྱིབས་དེ་སྲིན་མོ་གན་རྐྱལ་དུ་བསྡད་པ་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་ལས་ལྷ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་སྐབས་བར་ཆད་དང་དཀའ་བ་དུ་མ་ཕྲད། དེ་དག་གནོན་ཆེད་མཐའ་འདུལ་དུ་ལྷ་ཁང་བཅུ་གཉིས་བཞེངས། དེའི་ནང་ནས་མཐའ་འདུལ་ལྷ་ཁང་ཆེ་བ་བཞི་ཡོད་པ་སྟེ། སྲིན་མོའི་དཔུང་པ་གཡས་པ་གནོན་ཆེད་དབུ་རུ་ཀ་ཚལ་མི་འགྱུར་ལྷ་ཁང་དང་། སྲིན་མོའི་དཔུང་བ་གཡོན་མ་གནོན་ཆེད་གཡོན་རུ་ཁྲ་འབྲུག་བཀྲ་ཤིས་བྱམས་སྙོམས་ལྷ་ཁང་བཞེངས། སྲིན་མོའི་དཔྱི་མགོ་གཡས་པ་གནོན་ཆེད་གཡས་རུ་གཙང་འགྲམ་བྱང་ཆུབ་དགེ་གནས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། སྲིན་མོའི་དཔྱི་མགོ་གཡོན་མ་གནོན་ཆེད་རུ་ལག་གྲོམ་པ་རྒྱང་དྲི་མེད་རྣམ་དག་གི་ལྷ་ཁང་བཞེངས། ལྷ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་སྲིན་མོའི་སྙིང་དབུས་སུ་གནས། ལྷ་སའི་ཕྱོགས་བཞིར་མཐའ་འདུལ་དུ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཏེ། སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་། འཇམ་དཔལ་དབྱངས། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་གཙོས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྟེན་མང་པོ་བཞེངས།

ཕྱོགས་བཞིའི་རི་བོ།

ལྷ་སའི་མཐའ་སྐོར་གྱི་རི་བོའི་ངོས་སུ་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཀྱི་རི་མོ་གསལ་བར་ཡོད་པའི་ནང་ཚན་ནུབ་ཏུ་གཉྫིའི་སྟེང་དུ་དུང་ཕོར་བཞག་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་པ་དེ་སྟག་བྲག་རི་ཁྲོད་གནས་ཡུལ་བྲང་ཕུའི་བྱང་ངོས་རི་སྟེང་དུ་ཡོད་པ་དང་།བྲང་ཕུའི་བྲག་ལ་འཁོར་ལོ་ཞེས་གསལ་བ་ཡང་གོང་གསལ་དུང་གི་རི་མོ་ཡོད་པའི་ནུབ་ངོས་ཀྱི་བྲག་ལྡེབས་སུ་ཁ་ཤར་ལ་བལྟས་ནས་ཡོད་པ་དང་།གདོང་དཀར་གྲི་བྲག་ལ་པད་མ་ཞེས་པ་དེ་གདོང་དཀར་གྲོང་ཚོའི་རྒྱབ་ཀྱི་རིའི་ལྡེབས་སུ་ཡོད།ཡུག་པའི་རི་ལ་དཔལ་བེའུ་ཞེས་པ་ནི་ར་མ་སྒང་གི་ལྷོ་ནུབ་ཀྱི་རི་ངོས་སུ་གསལ་བ་བཅས་དང་།གཞན་ཡང་ནུབ་ཤུན་གྱི་བྲག་ལ་བདུད་ནག་པོ་བྱ་ར་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་ཞེས་པ་ནི་གདོང་དཀར་གྱི་བྲག་ཟང་ཟིང་དེ་ཡིན་ཟེར་སྲོལ་ཡོད།ལྷོ་ནུབ་ཏུ་སྡིག་པ་ཟན་ལ་རུབ་པ་འདྲ་བ་ཟེར་བ་དེ་ཡང་ར་མ་སྒང་གི་ནུབ་ངོས་སུ་ཡོད།
གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཡུལ་གྱི་དགེ་མཚན་ནི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ལྷ་སའི་སྐྱིད་ཆུ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་གཙང་ཆུ་གཡས་སུ་འཁོར་ཞིང་རྒྱུགས་པ་དང་། ཤར་ན་ཇོ་མོ་ཟེ་ཟེ། བྱང་ཤར་དུ་སྨིན་དྲུག་རྫ་རི། ཤར་ལྷོར་ཆོས་རྒྱལ་བླ་རིའམ་བུམ་པ་རི། ནུབ་བྱང་དུ་དགེ་འཕེལ་རི་སོགས་ཀྱིས་བསྐོར་ཡོད།

Government and politics

Main article: Administrative divisions of Lhasa

Administratively speaking, Lhasa is a prefecture-level city that consists of one district and seven counties. Chengguan District is the main urban area of Lhasa. The mayor and vice-mayor of Lhasa are Doje Cezhug and Jigme Namgyal, respectively.

Map	#	Name	Hanzi	Hanyu Pinyin	Tibetan	Wylie	Population (2010 Census)	Area (km²)	Density (/km²)
	City proper
	1	Chengguan District	城关区	Chéngguān Qū	ཁྲིན་ཀོན་ཆུས་	khrin kon chus	279,074	525	531.56
	Rural
	2	Lhünzhub County	林周县	Línzhōu Xiàn	ལྷུན་གྲུབ་རྫོང་	lhun grub rdzong	50,246	4,100	12.25
	3	Damxung County	当雄县	Dāngxióng Xiàn	འདམ་གཞུང་རྫོང	dam gzhung rdzong	46,463	10,234	4.54
	4	Nyêmo County	尼木县	Nímù Xiàn	སྙེ་མོ་རྫོང་	snye mo rdzong	28,149	3,266	8.61
	5	Qüxü County	曲水县	Qūshuǐ Xiàn	ཆུ་ཤུར་རྫོང་	chu shur rdzong	31,860	1,624	19.61
	6	Doilungdêqên County	堆龙德庆县	Duīlóngdéqìng Xiàn	སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་	stod lung bde chen rdzong	52,249	2,672	19.55
	7	Dagzê County	达孜县	Dázī Xiàn	སྟག་རྩེ་རྫོང་	stag rtse rdzong	26,708	1,361	19.62
	8	Maizhokunggar County	墨竹工卡县	Mòzhúgōngkǎ Xiàn	མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་	mal gro gung dkar rdzong	44,674	5,492	8.13

གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བ།

Lhasa prefecture-level city in Tibet Autonomous Region

དྲ་ཐོག་ནས་བསམ་ཤོག་འཕངས་པ་ལྟར་ན། རྒྱ་ནག་གིས་གྲོང་ཁྱེར་བྲེལ་བ་ཆེ་ཤོས་ ༡༢ དང་སྒྱིད་ལུག་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་རྣམས་ལ་དྲ་རྒྱའི་སྟེང་ནས་བསམ་ཤོག་བསྡུས་པ་ལྟར་ན། ལྷ་ས་ནི་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གྲོང་ཁྱེར་སྒྱིད་ལུག་ཨང་གཉིས་པ་དེ་རེད་ཟེར། ཡིན་ཡང་ལྷ་སར་གནས་སྡོད་བྱེད་མཁན་དང་ཡུལ་སྐོར་བ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྱིག་ལུག་ཅེས་པའི་ཚིག་འདི་ནི་འོས་འཚམ་མིན་པར་འདོད་ལ། ཞིང་ཆེན་གཞན་དང་བསྡུར་ན་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ཏུ་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་མི་འདུག་ཟེར་ལ། དེ་བས་སྒྱིག་ལུག་གི་ཚབ་ཏུ་ལྷོད་གཡེང་དང་སྣང་མེད་ལྟ་བུ་ཞིག་སྤྱད་ན་འོས་པར་ བརྗོད། ལྷ་སའི་བོད་མིའི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་མཁའ་དབུགས་དེས་མི་རྣམས་ལ་ལས་ཀ་ནི་ཕྱི་དངོས་པོའི་དོན་དག་ཅིག་ཡིན་པར་ཚོར་དུ་འཇུག་ལ། མི་མང་པོ་ཞིག་ལྷ་ས་ནས་ཕྱིར་སོ་སོའི་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་རྗེས་ལས་ཀ་དོར་གི་ཡོད། མ་ཟད་གཟའ་མཇུག་ལ་ཇ་ཁང་ཚང་མའི་ནང་ཇ་འཐུང་མཁན་གྱིས་ཁེངས་བསྡད་ཡོད་ལ། སྲང་ལམ་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱང་སེམས་ཁམས་ཞི་འཇམ་ཞིག་གི་ནང་ཡོད།

ཁྲོམ་ལམ་

སྐོར་ལམ་གཡས་གཡོན་གྱི་ཚོང་ཁྲོམ་ནི་བོད་ཁུལ་དུ་ཁྱད་ཆོས་མངོན་པར་གསལ་བའི་ཚོང་དོན་གཉེར་སའི་ལྟེ་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་། དེའི་ནང་གི་ཚོང་པ་མང་དག་ཅིག་ནི་ཁམས་པའི་ཚོང་དཔོན་ཡིན་ཞིང་གཞན་དག་ནི་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ། ཀན་སུའུ་དང་སི་ཁྲོན་སོགས་ཀྱི་ཚོང་པ་ཡིན་པ་རེད། ལྷ་སའི་ཁྲོམ་གཟིགས་ཁང་དུ། ། བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱག་དུས། ། འཛམ་བུ་གླིང་དུ་བསྐོར་བའི། ། སྣང་བ་ཡིད་ལ་ཤར་བྱུང་། ། ཞེས་པའི་གླུ་ཚིག་བཞིན་ལྷ་སའི་བར་སྐོར་ཁྲོམ་ལམ་དུ་རྒྱ་གར་དང་། འབྲུག་པ། རྒྱ་ནག གཞན་ཡང་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཚོང་རྫས་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་།

འགྲིམ་འགྲུལ་ཡོ་བྱད་

བདལ་གཏོང་རླངས་འཁོར་དང་།རྒྱལ་གཉེར་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར།གླ་བྱེད་རླངས་འཁོར།འཁོར་ལོ་གསུམ་ལྡན་རྐང་འཁོར།རྐང་འཁོར་སོགས་ཡོད་ལ་གཞན་ཡང་གནས་སྐོར་ཀུང་སིའི་ཚོང་དོན་རླངས་འཁོར་ཡང་གླས་ཆོག
ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་རྒྱལ་གཉེར་སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་གྱི་བདལ་གླ་སྒོར་མོ1ཡིན་པ་དང་།སྤྱི་སྤྱོད་རླངས་འཁོར་བསྡད་ཚེ་ངེས་པར་དུ་འབབ་ཚུགས་ཡོད་སར་བབ་དགོས། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་གླ་བྱེད་རླངས་འཁོར་གང་དུ་ཡོད་ཀྱང་དེར་བཀག་ཆོག་ཅིང་ལྷ་ས་ས་ཁུལ་གྱི་གླ་བྱེད་རླངས་འཁོར་གྱི་བདལ་གླ་སྤྱིར་སྒོར་མོ་10ཡིན་པ་དང་། དེ་ལས་ཐག་རིང་བའི་སར་བསྐྱོད་དགོས་ཚེ་ཆུ་ཚོད་བཀག་སྟེ་སྒོར་བཅུ་ལྷག་ཙམ་དང་ཉི་ཤུ་ཡས་མས་ཐོབ་ཀྱི་ཡོད།ལྷ་སའི་འཁོར་ལོ་གསུམ་ལྡན་རྐང་འཁོར་གྱི་གླས་གླ་སྒྲིག་ཆོག་ཅིང་སྤྱིར་ཉིན་པར་ལམ་ཐག་རིང་ཐུང་ལ་བརྟེན་ནས་སྒོར་3ནས་8བར་ཡིན་པ་དང་།མཚན་མོ་སྒོར་མོ་1ནས་2བར་མཐོ་བ་ཡོད། མགྲོན་ཁང་དང་འགྲུལ་བཞུད་ཁང་མང་པོ་ཞིག་ལ་རྐང་འཁོར་གླས་ཆོག་པ་དང་། གླས་གླ་ཉིན་རེར་སྒོར་20ནས་30བར་ཡིན།

ས་འོག་རླངས་འཁོར་འཇོག་གནས།

གྲོང་ཁྱེར་གྱི་རླངས་འཁོར་སྤྱི་གྲངས་མགྱོགས་མྱུར་ངང་ཇེ་མང་དུ་སོང་ནས་། རླངས་འཁོར་འཇོག་དཀའ་བའི་གནད་དོན་གྱིས་གྲོང་མི་རྣམས་དཀའ་ཚེགས་ལ་གཏད་ཡོད། ནང་སྒོས་པེ་ཅིང་དཀྱིལ་ལམ་གྲོང་མཁར་རྙིང་པའི་ཁུལ་དུ་འཁོར་འཇོག་དཀའ་བའི་གནད་དོན་ཧ་ཅང་ཚབས་ཆེན་ཡིན། བར་སྐོར་ཚོང་རའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱིས་ས་འོག་འཁོར་འཇོག་གནས༦༠༠ལྷག་བཙུགས་པ་དང་། རྣམ་གྲངས་གྲུབ་རྗེས་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་པེ་ཅིང་དཀྱིལ་ལམ་དང་གྲོང་མཁར་རྙིང་བའི་འཁོར་འཇོག་དཀའ་བའི་གནད་དོན་ཞི་ལྷོད་དུ་གཏོང་ཡོད། ཚེ་སྨོན་གླིང་དུས་རབས་ཐང་ཆེན་ས་འོག་རླངས་འཁོར་འཇོག་གནས་སོགས་འཛུགས་ཡོད།

ནམ་ཟླ།

ནམ་ཟླ་དུས་བཞིར་ཉི་འོད་འཕྲོ་ཤུགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དང་། ལོ་འཁོར་གཅིག་ནང་ཉི་འོད་འཕྲོད་ཚད་ཆུ་ཚོད་༣༠༠༠ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ས་ནང་བབ་ཀྱི་མཐོ་ཚད་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲི་༣༦༥༠ཙམ་ཟིན་ཡོད་པ་དང་མཁའ་རླུང་ཤིན་ཏུ་གཙང་བ་མ་ཟད། དབྱར་དུས་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་སྙོམ་པ། ལོ་རེའི་ཧོར་ཟླ་༧、༨、༩གསུམ་གྱི་ནང་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་ཆ་སྙོམས་ལྟར་ན་ཧའོ་རྨིད་༤༥༠ཙམ་དང་། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད་ནི་དྲོད་ཚད་ཨང་གྲངས་༨ཡས་མས་ཡིན། དབྱར་དཀྱིལ་དྲོད་ཚད་མཐོ་ཤོས་ལ་དྲོད་ཚད་ཨང་གྲངས་༢༩ཙམ་ཡོད།

གྲོང་ཁྱེར་ཁོང་གི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག།

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོང་རིམ་པའི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་ཐོ་འགོད་ཁྲོད་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཨར་གཞས་སོགས་རྣམ་གྲངས་༡༠མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ནང་ཚུད་ཡོད་པ་རེད། ད་ཆ་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་རྣམ་གྲངས་༧༦ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད་པ་དང་དེའི་ཁྲོད་ལྷ་སའི་ཞོ་སྟོན་དང་། སྐྱུ་མོ་ལུང་ལྷ་མོ་ཚོགས་པ། ལྷ་སའི་ནང་མ། བོད་རིགས་ཀྱི་གཏེར་ལས་བཟོས་པའི་རྒྱུ་ཆའི་བཟོ་རྩལ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་རྣམ་གྲངས་ཁག་༢༠དང་། ལྷ་སའི་སྟོད་གཞས་དང་། ཨར་གཞས། འབྲི་གུང་གི་བོད་ལུགས་སྨན་གཞུང་སོགས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིམ་པའི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་༣༡ གྲོང་ཁྱེར་རིམ་པའི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་༢༥སོགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་མིན་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་རྒྱུན་འཛིན་མི་སྣ་༦༦ཡོད་པའི་ནང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་མི་སྣ་༡༢དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་མི་སྣ་༢༡ གྲོང་ཁྱེར་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་མི་སྣ་༣༣བཅས་ཡོད་པ་རེད།

ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན།

འུ་སྡོད་སྦུག་ཞེས་པ་སྔར་འུ་ལག་སྡོད་སའི་སྦུག གསོ་ར་སྦུག་ཞེས་པ་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྐབས་གསོལ་རྫོ་ར་བ། ཀླུ་སྒུག་ཇོ་བོ་རིན་པོ་ཆེ་ཀླུ་ཡུལ་དུ་གདན་ཞུར་སྒུག་བསྡད་ཡོད་པ། གཏུགས་ར་སྦུག་ཞེས་པ་གྱོད་གཞི་ཞུ་གཏུགས་བྱེད་སའི་སྦུག ལྷ་སར་ད་དུང་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པའི་གནའ་ཤུལ་ཞི་ཁྲོ་ལྷ་ཁང་། སྙུང་གནས་ལྷ་ཁང་། ཚེས་བཅུ་ལྷ་ཁང་། མ་ཎི་ལྷ་ཁང་། དར་པོ་གླིང་། བདེ་ཆེན་རབ་བརྟན་འབྲངས་རྒྱས་ཤག རག་ཁ་ཤག སྣེའུ་ཤག་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པའི་ཁང་པ་མང་དག་ཅིག་དང་། སྡེ་དཔོན་མི་དྲག་སེར་སྐྱ་དཔོན་རིགས་ཀྱི་གཟིམ་ཤག་དང་། བླ་བྲང་། གཞུང་ཁང་། གྲོང་མིའི་སྡོད་ཁང་སོགས་མང་པོ་ཡོད། ཡབ་གཞིས་བསམ་གྲུབ་ཕོ་བྲང་། ཡབ་གཞིས་ཕུན་ཁང་། ཡབ་གཞིས་ལྷ་ཀླུ། ཡབ་གཞིས་གླང་མདུན། ཡབ་གཞིས་སྟག་འཚེར་སོགས་ཡོད་པ་རྣམས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རིམ་བྱོན་གྱི་ཡབ་ཡུམ་བཞུགས་ཡུལ་ཡིན་པས་ཡབ་གཞིས་ཞེས་གྲགས། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ན་གོ་བ་ཁང་སེར་བཅས་པའི་ཁང་པར་ཀ་རག་སེར་པོ་གསོ་བ་དམིགས་བསལ་ ཅན་འགའ་ཡོད་པར་དེ་ནི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པ་ཚང་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་ཕྱི་ཚུལ་ཙམ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་མ་སྐྱེས་ཨ་མ་དང་མཉམ་དུ་བཞུགས་ཁང་རེད་ཅེས་བརྗོད་སྲོལ་ འདུག ཡིན་ནའང་དོན་དམ་པར་ཨེ་འདྲ་མིན་པར་གྲགས། ད་ལྟ་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ལོ་རྒྱུས་སུ་བྲིས་མེད་པའི་སྐད་གྲགས་ཡོད་པའི་བླ་བྲང་དང་། གཟིམ་ཤག འབྱོར་པ་ཅན་གྱི་ཁང་ཁྱིམ་ཁག་ཅིག་བསྡད་ཡོད་པ་སྟེ། བར་སྐོར་ནང་དུ་གཟིམ་ཤག་ཐོན་པ་དང་། བར་སྐོར་ལྷ་ངོས་སུ་སྤོམ་མདའ་ཚང་། བསམ་གྲུབ་ཕོ་བྲང་། གླིང་ཚང་བླ་བྲང་། གཟིམ་ཤག་བཤད་སྒྲ། ཁྲི་བྱང་བླ་བྲང་སོགས་དང་། བར་སྐོར་བྱང་ངོས་སུ་ཡབ་གཞིས་ཕུན་ཁང་དང་། ཡབ་གཞིས་སྟག་འཚེར། ལྷ་ཀླུ་དགའ་ཚལ་སོགས་ཀྱི་ཁང་པ་མ་ཚང་བསྡད་ཡོད། ཡབ་གཞིས་མང་ཆེ་བ་ཁང་རུལ་དུ་གྱུར་ནས་གྲོང་མི་སྡོད་ལོས་མི་བཟོད་པར་སྔར་གྱི་ རྨང་གཞིའི་སྟེང་གསར་རྒྱག་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་ཡོད།

གཞུང་ལམ་དང་སྲང་ལམ།

• པེ་ཅིང་གཞུངལམ་
• ཅང་སུའུ་གཞུང་ལམ།
  

དེང་སྐབས། ཅང་སུའུ་གཞུང་ལམ་ཐོག་གི་གྲུབ་ཆ་ནི་ཀྲུང་གོའི་གྲོང་ཁྱེར་གཞན་དག་གི་གྲུབ་ཆ་དག་དང་འདྲ་མཚུངས་ཡོད་སྟེ། སྲིད་གཞུང་གི་ཁང་བརྩེགས། འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སློབ་གྲྭ། སྨན་ཁང་། གསར་འགྱུར་བསྡུ་སྒྲིག་ཁང་། བཟོ་གྲྭ། མགྲོན་ཁང་། ཟ་ཁང་བཅས་འཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་ངང་བསྡད་ཡོད། ད་དུང་དམག་མིའི་སློབ་གླིང་དང་ཏང་ཨུད་གྲོས་ཚོགས་ལས་ཁུངས།སོངས་ཀྱང་ཡོད། གཞུང་ལམ་དེའི་མིང་འདོགས་ལ་ “གློད་ཀླད་སྲང་ལམ”་ཞེས་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད།

• བདེ་སྐྱིད་གཞུང་ལམ།
• བཅིངས་འགྲོལ་གཞུང་ལམ།
• སེ་ར་གཞུང་ལམ།
• གླིང་སྐོར་གཞུང་ལམ།
• འདྭམ་ར་གཞུང་ལམ།
• ཉང་བྲན་གཞུང་ལམ།
• དྭོགས་སྡེ་གཞུང་ལམ།
• ནན་ཅིང་གཞུང་ལམ།
• ཀླུ་ལྡིངས་གཞུང་ལམ།
• བརྒྱད་གཅིག་གཞུང་ལམ།
• དུས་རབས་ལམ་ཆེན།
• རྡོ་སེངྒེ་སྲང་ལམ།
• གཡུ་ཐོག་སྲང་ལམ།
• བར་སྐོར་སྲང་ལམ།
• ཚེ་སྨོན་གླིང་སྲང་ལམ།

གླིང་ཕྲན་ཁག་གཉིས།

ཉི་མའི་གླིང་ཕྲན།
དེའི་སྔོན་ཉི་མའི་གླིང་ཕྲན་ལ་ལྕིང་མའི་གླིང་ག་ཟེར་གྱི་ཡོད་པ་རེད། དེ་རུ་ལྗོན་ཤིང་སྣ་ཚོགས་དང་ཆུ་འགྲམ་གྱི་བྱེ་ཐང་། འཇམ་ཐིང་ཐིང་ངང་བཞུར་བཞིན་པའི་ལྷ་སའི་སྐྱིད་ཆུ་བཅས་ཡོད་རེད། ཟམ་པ་ཆུང་ཆུང་དེའི་མགོ་མཇུག་གཉིས་ཀར་བོད་ཀྱི་རླུང་རྟས་བརྒྱན་ཡོད། ས་གནས་མི་དམངས་ཀྱིས་ཀུ་རེའི་ཚུལ་དུ་ས་ཆ་དེར་རྐུན་མ་གླིང་ག་ཞེས་ཀྱང་བཏགས་ ཡོད། དེ་ནི་རྐུན་མ་དག་སྦས་སྐུང་བྱེད་ས་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་དེ་ལྟར་བརྗོད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༤་ལོར་ལྷ་སར་གནས་སྡོད་རྒྱའི་རི་མོ་བ་ཆེས་གྲགས་ཅན་ཞིག་གི་ངོ་ སྤྲོད་རྒྱབ་གཉེར་འོག་ཨོའོ་མིན་ནས་ཡིན་པའི་རྒྱ་སྐྱེད་པ་ཞིག་དང་ལྷ་སའི་སྲིད་ གཞུང་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་བདག་མེད་ཡུལ་ལྗོངས་དེ་རྒྱན་རྩེད་ཁང་ཞིག་ལ་བསྒྱུར་ པ་རེད། དེ་ནས་རྒྱ་ནག་གི་འབྱོར་ལྡན་མི་སྣ་ཞིག་གིས་དེ་ཚུར་བླངས་ཏེ་དེའི་ཚབ་ལ་ཀྲུང་ ཧེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོང་རྡལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་པ་རེད། ཉི་མའི་གླིང་ཕྲན་ལ་ཡུལ་ལུང་འདྲ་མིན་གྱི་ཟས་རིགས་ཀྱི་བྲོ་བ་ལྡན་པའི་ཟ་ཁང་མང་ པོ་འདུག བོད་ཀྱི་འབྲོག་ཁྱི་བཙོང་སའི་ཚོང་ཁང་ཡང་ཡོད། ལྷ་ས་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དང་ལྷ་སའི་སྲིད་གཞུང་གི་གྲོལ་རྡལ་ལས་ཁུངས་སོགས་ཡོད།
ལྷ་ཞབས་གླིང་ཕྲན།

ཞིང་ལས་ཐོན་འབབ།

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་སྔོ་ཚལ་ལས་རིགས་ཀྱིས་ཚོང་རར་ཁ་ཕྱོགས་ནས་རོང་འབྲོག་པའི་ཡོང་སྒོ་ཇེ་མང་དུ་གཏོང་བ་དེ་དམིགས་ཡུལ་དུ་བཟུང་ནས། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་བཟང་ཆ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ། དུས་ཚིགས་ལས་ལྡོག་པའི་སྔོ་ཚལ་དང་སྟོན་དཔྱིད་བར་གྱི་སྔོ་ཚལ་འདེབས་པར་ཤུགས་བསྣན་པས། ལྷ་སའི་སྔོ་ཚལ་ལས་རིགས་རིམ་བཞིན་ས་ཁུལ་ཅན་དང་། ཐོན་ལས་ཅན། ཁྱབ་ཁོངས་ཅན། དེང་རབས་ཅན་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གོང་འཕེལ་བྱུང་སྟེ། ཞིང་ལས་ལ་ཁེ་ཕན་ཐོབ་པ་དང་། ཞིང་བའི་ཡོང་སྒོ་འཕར་བ་མངོན་འགྱུར་བྱས། འཆར་གཞི་ལྟར་ན། 2015ལོར་བསླེབ་དུས། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྔོ་ཚལ་འདེབས་འཛུགས་གཞི་ཁྱོན་མུའུ་ཁྲི8.52ལ་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་རྒྱུ་ཡིན་ཞིང་ཐོན་ཚད་ཏུན་ཁྲི35ལ་བསླེབ་ངེས།

དུས་ཆེན།

ཞོ་སྟོན་དུས་ཆེན་
ཧོར་ཟླ་བདུན་པའི་ནང་སྔར་སྲོལ་དུས་སྟོན་འབྲས་སྤུངས་ཞོ་སྟོན་ཡིན་པ་དང། ཉིན་དེའི་ཞོགས་ཕར་འབྲས་སྤུངས་དགོན་དང། སེ་ར་དགོན་གཉིས་སུ་གུ་གེ་ཞལ་ཐང་འགྲེམ་སྤེལ་བྱེད། དེ་རྗེས་ཉིན་བདུན་རིང་ནོར་བུ་གླིང་ག་དང་། རྫོང་རྒྱབ་ཀླུ་ཁང་སོགས་སུ་ལྷ་མོ་འཁྲབ་པ་དང་། གཞན་ཡང་དུས་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ནས་ཕེབས་པའི་ཡུལ་འཁོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་དང་། གནས་མཇལ་བ། འཚོང་གཉེར་བ།རིག་གནས་སློབ་གསོའི་ལས་གཉེར་བ་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོའི་མཐུན་གྲོགས་མཉམ་འཛོམས་ཐོག་དགའ་སྤྲོའི་ངང་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡི་འབྱུང་འགྱུར་བྱ་གཞག་གང་དང་གང་གི་ཐད་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེས་ཀྱིས་ལག་སྦྲེལ་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་མཐུན་ལམ་འཛུགས་པའི་གོ་སྐབས་བཟང་ཤོས་ཤིག་ཡིན།
དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་
ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་དུ། ལྷ་ས་དཔལ་ལྷའི་རི་ཁྲོད།། ཞོལ་པ་དགའ་ལྡན་ལྔ་མཆོད།།ཅེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད། དེའི་དོན་ནི། དཔལ་ལྷའི་རི་ཁྲོད་ཀྱི་ཉིན་དེར། ལྷ་སའི་གཡས་གཡོན་དུ་བཞུགས་མཁན་གྱི་གྲོང་མི་དང་སྤུན་མཆེད་རྣམས། ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མཆོད་མཇལ་ཞུ་བ་དང་དཔལ་ལྷ་མོ་མཇལ་དུ་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང༌། སྐབས་དེར་ལྷ་ས་བ་ཚོས་ཞོལ་བ་རྣམས་སྐུ་མགྲོན་དུ་ཞུ་ནས་གསོལ་ཚིགས་འདེགས་སྲོལ་ཡོད། དབུས་ཁུལ་དང༌། ལྷག་པར་དུ་ལྷ་སའི་གཡས་གཡོན་གྱི་བོད་མི་ཚོར་མཚོན་ན། དཔལ་ལྷ་རི་རབ་ཀྱི་དུས་ཆེན་འདི་ནི་ཆེས་སྤྲོ་སེམས་འཁོལ་བའི་དུས་ཆེན་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན།
དཔལ་ལྷའི་རི་ཁྲོད་ཀྱི་དུས་ཆེན་དངོས་གཞི་དེ་ནི། ལོ་རེའི་བོད་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཉིན་ཡིན་ཞིང༌། ཉིན་དེར། ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གནས་སྲུང་དཔལ་ལྷ་དྲག་མོར་ལྷ་གསོལ་ཞུ་བའི་དུས་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།
ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ།
སྔོན་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་སྟོན་པ་བཀའ་དྲིན་ཅན་གྱིས་ཆོ་འཕྲུལ་དུས་སྟོན་མཛད་པར་དྲན་གསོ་ཞུ་ཕྱིར་བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ཡུལ་དུ་རྒྱལ་བསྟན་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་དཔལ་མགོན་དམ་པ་ྋཤར་རྒྱལ་བ་ཙོང་ཁ་པ་མཆོག་གི་མཛད་ཆེན་བཞིར་གྲགས་པའི་ཡ་གྱལ་ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་འདི་བཞིན་སྤྱི་ལོ་ ༡༤༠༩ ལོར་གསར་འཛུགས་མཛད། དེ་ནས་བཟུང་སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་གྱིས་གཙོས་དགེ་འདུན་སྟོང་ཕྲག་མང་པོས་ལོ་ལྟར་ བོད་ཟླ་དང་པོའི་ཚེས་འགོ་ནས་ཉིན་ཉེར་གཅིག་རིང་སྨོན་ལམ་གསུང་འདོན་གྱིས་མཚོན་ ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཛད་པ་སྣ་མང་སྤེལ་ཏེ་གངས་ཅན་རི་བོའི་ཁྲོད་དུ་ཕན་བདེའི་གཞི་མ་ རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་འཇོག་གནང་མཛད། དེ་ རྗེས་སྤྱི་ལོ་ ༡༤༩༨ ནས་ ༡༥༡༨ བར་མི་ལོ་ཉི་ཤུ་རིང་ལྷ་ལྡན་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོར་བཀའ་བརྒྱུད་པ་དང་ས་སྐྱ་བ་སོགས་ ལས་སེ་འབྲས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཞུགས་མི་ཆོག་པའི་གནས་སྟངས་བྱུང་ཞིང།། སྤྱི་ལོ་ ༡༥༡༨ ལོར་ཕག་གྲུ་སྡེ་སྲིད་ངག་དབང་གྲགས་པས་སྲིད་དབང་བཟུང་པ་ནས་སྔར་ལྟར་ཆོ་འཕྲུལ་ སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་དེ་སེ་འབྲས་དགའ་གསུམ་གྱི་དགེ་འདུན་རྣམས་ཀྱིས་གཙོ་སྐྱོང་གནང་ཡོད།
སྤྱི་ལོ་་ ༡༦༤༢ ལོར་ྋགོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་དབང་བདག་གིར་བཞེས་པ་ནས་ལོ་རེར་ཆོ་འཕྲུལ་སྨོན་ལམ་སྔར་སྲོལ་ཉམས་མེད་ཐོག་དུས་སྟོན་གྱི་ཆེ་བ་འདེགས་ཆེད་ སྲིད་ཕྱོགས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་སྣ་མང་ཞིག་ཀྱང་སྐབས་བསྟུན་གསར་འཛུགས་གནང༌། སྨོན་ལམ་ཆེན་མོར་མང་ཇ་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་དང།། སྨོན་ལམ་གྱི་འདུས་ཚོགས་དངོས་གཞིར་དགའ་ལྡན་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཚོགས་མགོན་དུ་ཕེབས་ ཏེ་སྲས་བཅས་རྒྱལ་བའི་སྤྱན་སྔར་མཆོད་སྤྲིན་སྤྲོ་འབུལ་དང་འབྲེལ། མཆོད་བསྟོད་སྨོན་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་ཁག་མཛད། ཞོགས་པ་གསུང་རར་དགའ་ལྡན་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ནས་སྐྱེས་རབས་སོ་བཞི་པའི་གསུང་ཆོས་ དང།། དེ་རྗེས་ལྷ་རམས་དགེ་བཤེས་དམ་འཇོག་པ་ནས་ཚད་མ་ལས་འཕྲོས་པའི་བརྒལ་བརྟག་གི་ གསུང་ལན་གནང་རྒྱུ་དང༌། གུང་ཚིགས་གྲོལ་བསྟུན་དབུ་ཕར། དགོང་ཇ་གྲོལ་མཚམས་འདུལ་མཛོད་བཅས་ཀྱི་དམ་འཇོག་མཛད་རྒྱུ་དང།། སྐབས་སོ་སོར་གདན་ས་གསུམ་གྱིས་གཙོས་མཁས་མང་ཡོན་ཏན་བྱེ་བས་མངོན་པར་འཕགས་པ་ རྣམས་ཀྱིས་བརྒལ་བརྟག་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་ལམ་ནས་རྩོད་པའི་གྲགས་པས་ཕྱོགས་ཀྱི་འཁོར་ ལོ་འགེངས་པ་མཛད།

པར་རིས་བར་འཁྱམས།

• File:ཟངས་གཡག.JPG
• རླུང་འཕྲིན་གྱི་གནམ་སྐུད།
  རླུང་འཕྲིན་གྱི་གནམ་སྐུད།
• བྲག་ལྷ་ཀླུ་སྦུག
  བྲག་ལྷ་ཀླུ་སྦུག
• ཞོག་ཁོག་མོག་མོག
  ཞོག་ཁོག་མོག་མོག

དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག།

རྒྱ་བོད་ཡིག་རིགས་གཉིས་ཀྱི་ལམ་དུ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚངས་རྣམས་ཀྱི་མཚན་བྱང་དང་མཛད་པ་པོ་སུ་ཡིན་གྱི་སྐོར། ལག་བྲིས་ཀྱི་རིགས་དང་དཔེ་ཆའི་དཔར་བསྐྲུན་གྱི་དུས་ཚོད་སོགས་གསལ་བོར་བཀོད་ ཡོད།

1. [1]《斯大林全集》第十一卷 作者： 斯大林 出版社：北京人民出版社 1985年
2. [2]《དེབ་ཐེར་མེས་པོའི་ཞལ་ལུང》མཛད་པ་པོ། ཤིང་བཟའ་སྐལ་བཟང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན། རྨ་ལྷོ་སོག་རྫོང་གི་དཔེ་རྙིང་ལག་བྲིས་མ། （ཟུར་ལྟའི་མ་ཡིག་དེབ་རྙིང་ཞིག་ཡོད་པར་འདོད་པས་དཔྱད་དགོས་རྒྱུ་འདུག）
3. [3]《中国历史》编者：人民教育出版社历史室 出版社：人民教育出版社 2007年
4. [4]《原始文化》神话，哲学，宗教，语言，艺术和习俗发展之研究 作者：爱德华•泰勒（1832-1917）英国人类学家 译者：连树声 出版社：广西师范大学出版社 2006年。
5. [5]《古代社会》作者：路易斯•亨利•摩尔根（1818-1891）美国著名人类学家 历史学家 出版社：江苏教育出版社
6. [6]《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང》ཆོས་འབྱུང་ཆེན་མོ་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་ལྡེའུ་ཇོ་སྲས་ ཀྱིས་མཛད་པ་བཞུགས་སོ། མཛད་པ་པོ། ལྡེའུ་ཇོ་སྲས། པར་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1987ལོ།
7. [7]《མ་ནྀ་བཀའ་འབུམ》མཛད་པ་པོ། ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ།　གཏེར་སྟོན་པ། གྲུབ་ཐོབ་དངོས་གྲུབ་སོགས། པར་སྐྲུན་ཁང་། སེར་གཙུག་ནང་བསྟན་དཔེ་རྙིང་འཚོལ་བསྡུ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཁང་ནས་བསྐྲུན།
8. [8]《བཻ་རོའི་རྣམ་ཐར་འདྲ་འབག་ཆེན་མོ》རྗེ་བཙུན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་བཻ་རོ་ཙ་ནའི་ རྣམ་ཐར་འདྲ་འབག་ཆེན་མོ། གཏེར་སྟོན་པ་གཡུ་སྒྲ་སྙིང་པོ། པར་སྐྲུན་ཁང་། ཟི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1995ལོ།
9. [9]《སྲིད་པ་སྤྱི་སྐོང་སྣང་སྲིད་སྤྱི་མདོས》མཛད་པ་པོ། ར་སངས་ཁྲི་ནེ་ཁོད།（དུས་རབས་བརྒྱད་པ）བོན་གྱི་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས 《ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོའི་གསུང་སྙན》ཁྲོད་བསྡུས་ཡོད། སྒྲིག་པ་པོ། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཉི་ཧོང་གི་མི་རིགས་རིག་པའི་དངོས་མང་བཤམས་མཛོད་ཁང་། 2002ལོ།
10. [10]《སྲིད་པའི་མཛོད་ཕུག》སྲིད་པའི་མཛོད་ཕུགས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་སྒོ་མོའང་ཟེར། གསུངས་པ་པོ། སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེ།　གཏེར་སྟོན་པ། གྱེར་མི་ཉི་འོད་དང་རྨ་སྟོན་སྲིད་འཛིན། གཏེར་ཐོན་ལོ། 1108ལོ། ལག་བྲིས་མ།
11. [11]《ཤ་རིའི་སྒྲ་མདོ》མཛད་པ་པོ་སོགས་མི་གསལ། རྒྱལ་རོང་ཁོག་གི་དཔེ་རྙིང་ལག་བྲིས་མ།
12. [12]《གསུང་འབུམ་དཀར་ཆག》ཞྭ་སེར་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ་རྗེ་ཙོང་ཁ་བ་ཆེན་པོས་གཙོས་ སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་རིམ་བྱུང་གི་གསུང་འབུམ་དཀར་ཆག་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིགས་པའི་ དྲི་མེད་ཟླ་ཤེལ་གཙང་མའི་མེ་ལོང་ཞེས་བྱ་བ། སྒྲིག་པ་པོ། བོད་ལྗོངས་པོ་ཏ་ལ་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སོའོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990ལོ།
13. [13]《现代印度哲学•人的精神》作者：拉达克里希南 电子版
14. [14]《贝多芬语录》作者：贝多芬 电子版
15. [15]《འདུལ་བའི་ལེགས་བཤད་སྐལ་བཟང་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ》མཛད་པ་པོ། པ࿄་ཆེན་བདེ་ལེགས་ཉི་མ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2007ལོ།
16. [16]《འདུལ་བའི་ལྒིང་འབུམ་ཆེན་མོ》ལེགས་པར་གསུངས་བའི་དམ་པའི་ཆོས་འདུལ་བའི་ ལྒིང་གཞི་དང་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ལུང་སྡེ་བཞི་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་མཛོད་ ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། མཛད་པ་པོ། རྗེ་དགེ་འདུན་གྲུབ། པར་སྐྲུན་ཁང་།　མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990 ལོ།
17. [17]《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་རྣམས་ ཀྱི་བྱུང་བ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་ཞེས་བྱ་བ། མཛད་པ་པོ། དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986ལོ།
18. [18]《མུ་ཡེ་པྲ་ཕུད་ཕྱའི་མཐར་ཐུག》བོན་གྱི་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས《ཁུ་བྱུག་ སྔོན་མོའི་གསུང་སྙན》ཁྲོད་བསྡུས་ཡོད། སྒྲིག་པ་པོ། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཉི་ཧོང་གི་མི་རིགས་རིག་པའི་དངོས་མང་བཤམས་མཛོད་ཁང་།2002ལོ།
19. [19]《དབུ་ནག་མིའུ་འདྲ་ཆགས》བོན་གྱི་དཔེ་རྙིང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས《ཁུ་བྱུག་སྔོན་ མོའི་གསུང་སྙན》ཁྲོད་བསྡུས་ཡོད། སྒྲིག་པ་པོ། མཁར་རྨེའུ་བསམ་གཏན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཉི་ཧོང་གི་མི་རིགས་རིག་པའི་དངོས་མང་བཤམས་མཛོད་ཁང་།2002ལོ།
20. [21]《བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལྔའི་རྣམ་གཞག》མཛད་པ་པོ། བཙུན་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་རིན་ཆེན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981ལོ།
21. [22]《རིག་གནས་ཀུན་ཤེས་ནས་བདག་མེད་གྲུབ་པ་ཞེས་བྱ་བའི་བསྟན་བཅོས་དང་དེའི་དོན་ རྣམ་པར་བཤད་པ་ཉུང་གསལ་ཀུན་དགའ》སྟག་ཚང་ལོ་ཙཱ་བ་ཤེས་རབ་རིན་ཆེན་གྱི་གསུང་ རྩོམ་པོད་དང་པོའི་ནང་དུ་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། སྟག་ཚང་ལོ་ཙཱ་བ་ཤེས་རབ་རིན་ཆེན། སྒྲིག་པ་པོ། དཔལ་བརྩེགས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་ཞིབ་འཇུག་ཁང་། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2007ལོ།
22. [23]《ཐ་སྙད་རིག་གནས་ལྔའི་བྱུང་ཚུལ་བློ་གསལ་མགྲིན་རྒྱན》མཛད་པ་པོ། འདར་སྟོད་དགྲ་འདུལ་དབང་པོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1988ལོ།
23. [24]《རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང》མཛད་པ་པོ། ས་སྐྱ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981ལོ།
24. [25]《བཀའ་བརྒྱུད་པའི་བརྒལ་ལན་དང་དྲིས་ལན་ཕྱོགས་བསྒྲིགས》མཛད་པ་པོ། ཀུན་མཁྱེན་རྣམ་གཉིས་སོགས། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009ལོ།
25. [26]《བྱམས་མ》བྱམས་མ་སྐྱོན་གྱི་འཇིགས་སྐྱོབ་ཅེས་ཀྱང་བྱ། གཏེར་སྟོན་པ། ཁྲོ་ཚང་འབྲུག་ལྷ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་མི་རིགས་ཞིབ་འཇུག་སོའུ་ཡི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་གི་ གློག་དཔར་སྣ་རིང་མ།
26. [27]《བོད་ཡུལ་ལ་མགྲོན་དུ་ཕེབས་པའི་གོ་ལ་གཞན་གྱི་མྱི》རྩོམ་པ་པོ། ལྡོང་ཕྲུག པར་སྐྲུན་ཁང་། གངས་ཅན་པ་ཚོང་འཕྲིན་ཇུས་འགོད་ཞབས་ཞུ་ལྟེ་གནས་ནས་དཔར།
27. [28]《གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་ནི་བོད་རང་གི་མི་ཞིག་རེད》ཆབ་སྤེལ་ཚེ་བརྟན་ཕུན་ཚོགས་ ཀྱི་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་སུ་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་དང་བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྒྲིག་ ཁང་གི་མཉམ་འབྲེལ་དཔར་མ། 2009ལོ།
28. [29]《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང》རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ་ཡང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། ལྡེའུ་ཇོ་སྲས། པར་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1987ལོ།
29. [30]《འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད》འཛམ་གླིང་ཆེན་པོའི་རྒྱས་བཤད་སྣོད་བཅུད་ཀུན་གསལ་མེ་ ལོང་ཞེས་ཀྱང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། བཙན་པོ་སྐུ་ཕྲེང་བཞི་པ་བསྟན་འཛིན་འཕྲིན་ལས། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009ལོ།
30. [31]《图腾崇拜》作者：海通 苏联著名的人类学专家 译者：何星亮 出版社：广西师范大学出版社 2006年。
31. [32]《金枝》作者： J•G弗雷泽（1854-1941）英国著名人类学家 民俗学家 译者：张泽石等 出版社：新世纪出版社 2006年
32. [33]《ལྟ་བའི་ཕྱོགས་སོ》ལས་ཁྱུང་གི་རུ་སྐོལ་སྐོལ་མདོའི་ལེའུ། མཛད་པ་པོ། ཞང་ཞུང་ཁྲོ་འཕན། ལག་བྲིས་མ།
33. [34]《སྲིད་པ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁ་བྱང་རྣམ་ཐར་ཆེན་མོ》གཏེར་སྟོན་པ། ཁོད་པོ་བློ་གྲོས་ཐོགས་མེད། གཏེར་ཐོན་ལོ། 1301ལོ། དཔེ་ཁུངས། ལག་བྲིས་མ།
34. [35]《བཀའ་ཐང་སྡེ་ལྔ》གཏེར་སྟོན་པ། གུ་རུ་ཨུ་རྒྱན་གླིང་བ། གཏེར་ཐོན་ལོ། རབ་བྱུང་ལྔ་བ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986ལོ།
35. [36]《རྒྱལ་གཤེན་ཡ་ངལ་གྱི་གདུང་རབས་ཨུན་ཆེན་ཚངས་པའི་སྒྲ་དབྱངས》མཛད་པ་པོ། ཡང་སྒོམ་མི་འགྱུར་རྒྱལ་མཚན། མཛད་པའི་ལོ་ཚིགས། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པ། དཔེ་ཁུངས། དབུ་མེད་ཕྱག་བྲིས་མ།
36. [37]《ཡུམ་བུ་བླ་སྒང་གི་དཀར་ཆག་འབྲིང་པོ》མཛད་པ་པོ། ལྕང་གླང་རོལ་བའི་རྡོ་རྗེ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2010 ལོ།
37. [38]《ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་གནའ་བོའི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ》སྒྲིག་པ་པོ། དབང་རྒྱལ་དང་བསོད་ནམས་སྐྱིད་། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1992ལོ།
38. [39]《ཞང་བོད་བསྟན་འབྱུང་ལོ་རྒྱུས་ལྷ་རྒྱུད་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་མ་བཅོས་གསེར་གྱི་ ཡང་ཞུན་ཞེས་བྱ་བ》མཛད་པ་པོ། ཀུན་བཟང་བློ་གྲོས། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2003ལོ།
39. [40]《བོན་གྱི་མོ་ཡིག་རྙིང་བ་ཁག་གསུམ》ནི《敦煌吐蕃文书论文》རུ་བསྡུས་ཡོད། 编者：王尧和陈践 出版社：四川人民出版社 1988年
40. [41]《དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་རྩོམ》པོད་གསུམ་པ། མཛད་པ་པོ། དོན་གྲུབ་རྒྱལ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1997ལོ།
41. [42]《བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ》བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་རྣམ་ཐར་བཀའ་ཆེམས་ གསེར་གྱི་འཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ། གཏེར་སྟོན་པ། ཇོ་བོ་ཨ་ཏི་ཤ། གཏེར་ཐོན་ལོ། 1049ལོ། པར་སྐྲུན་ཁང་།　ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1995ལོ།
42. [44][46]《ཉང་རལ་ཆོས་འབྱུང》ཆོས་འབྱུང་མེ་ཏོག་སྙིང་པོ་སྦྲང་རྩིའི་བཅུད་ཅེས་ ཀྱང་བྱ། མཛད་པ་པོ། ཉང་རལ་ཉི་མ་འོད་ཟེར། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1988ལོ།
43. [45]《གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་རྒྱུད་འབུམ་གྱི་མ་དཔེ་རྙིང་བ་མི་འདྲ་བ་ཁག་ལྔ》བསྡུ་ སྒྲིག་པ། བན་ཤུལ་དཔལ་མཁར་རྒྱལ། དབུ་ཅན་དང་དབུ་མེད་ལག་བྲིས་མ།
44. [47]《ཏུན་ཧོང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཡིག་ཆ་བདམ་བསྒྲིགས》སྒྲིག་པ་པོ། ལུའོ་པིང་ཧྥུན་དང་ཧོང་པུའུ་ཧྥན། པར་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1983ལོ།
45. [48]《གསོ་རིག་སྨན་གྱི་ཁོག་འབུགས》དཔལ་ལྡན་གསོ་བ་རིག་པའི་ཁོག་འབུགས་ལེགས་བཤད་ བཻདཱུཪྻའི་མེ་ལོང་དྲང་སྲོང་དགྱེས་པའི་དགའ་སྟོན་ཡང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ། པར་སྐྲུན་ཁང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1982ལོ།
46. [49]《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང》རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ་ཡང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། ལྡེའུ་ཇོ་སྲས། པར་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1987ལོ།
47. [50] 《སྔ་རབས་བོད་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་འབེལ་གཏམ་ལུང་གི་སྙིང་བོ》མཛད་པ་པོ། བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བལ་ཡུལ་སྨན་རིའི་ཁྲི་བསྟན་ནོར་བུའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། 2005ལོ།
48. [51] 《མི་དམར་མགོ་གསུམ་བཞུགས་པའི་དབུ་ལེགས་སོ》བོན་གྱི་དཔེ་རྙིང་ལག་བྲིས་མ།
49. [52]《བདེན་པ་བོན་གྱི་མཛོད་སྒོ་སྒྲ་འགྲེལ་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག》 མཛད་པ་པོ། དྲན་པ་ནམ་མཁའ། གཏེར་སྟོན་པ། གྱེར་མི་ཉི་འོད་དང་རྨ་སྟོན་སྲིད་འཛིན། དཔེ་ཁུངས། སྨན་རིའི་ལྕགས་དཔར་སྣ་རིང་མ།
50. [53]《རྒྱལ་ཁམས་རིགས་པས་བསྐོར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་གསེར་གྱི་ཐང་མ》མཁས་དབང་དགེ་ འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་པོད་དང་པོར་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1990ལོ།
51. [54]《རྦ་བཞེད་ཕྱོགས་བསྒྲིགས》སྒྲིག་པ་པོ། བདེ་སྐྱིད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009ལོ།
52. [55]《རྒྱལ་རབས་མང་བོའི་ལེགས་བཤད་རྣམ་གྲངས་ཡིད་འཛིན་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ》མཛད་པ་ པོ། སྟག་ཚང་དཔལ་འབྱོར་བཟང་བོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་དཔར། 2007ལོ།
53. [56]《ལྡེའུ་ཆོས་འབྱུང》རྒྱ་བོད་ཆོས་འབྱུང་རྒྱས་པ་ཡང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། ལྡེའུ་ཇོ་སྲས། པར་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1987ལོ།
54. [57]《རྒྱ་བོད་ཀྱི་ནོར་རྫས་ཀྱི་རིས་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་པའི་དཔྱད་དོན་ཡིད་ཀྱི་ འདོད་འཇོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ》བཟོ་རིག་ཉེར་མཁོ་བདམས་བསྒྲིགས་ཞེས་པར་བསྡུས་ ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1990ལོ།
55. [58]《རྒྱལ་རབས་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ》བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་གསེར་གྱི་ཕྲེང་བར་གྲགས་པ་ ལས་མངའ་རིས་སྟོད་མར་ཡུལ་བདག་པོའི་དེབ་ཐེར་ཞེས་ཀྱང་བྱ། ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ནོར་བུའི་གསུང་འབུམ་པོད་གསུམ་པར་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2006ལོ།
56. [59]《ལ་དྭགས་རྒྱལ་རབས》མཛད་པ་པོ་མི་གསལ། པར་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1987ལོ།
57. [60]《བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་དང་མཁན་པོ་སློབ་དཔོན་པདྨའི་དུས་མདོ་སྔགས་སོ་ སོར་མཛད་པའི་སྦ་བཞེད་ཞབས་བཏགས་མ》མཛད་པ་པོ། སྦ་གསལ་སྣང་། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཟི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990ལོ།
58. [61]《གུ་རུའི་བཀའ་ཐང་རྒྱས་པ》མཛད་པ་པོ། རིག་འཛིན་རྒོད་ལྡེམ།　དཔེ་ཆའི་ཐོན་ཁུངས། དམངས་ཁྲོད་ལག་བྲིས་མ།《གུ་རུའི་བཀའ་ཐང་དུམ་ཆུང》མཛད་པ་པོ། ཨ་ཡ་བོན་པོ་ལྷ་འབུམ། དཔེ་ཆའི་ཐོན་ཁུངས།དམངས་ཁྲོད་ལག་བྲིས་མ།《སློབ་དཔོན་པདྨ་ཚེ་དབང་རིག་འཛིན་གྱི་ རྣམ་ཐར་བོན་ལུགས་མ》བསྡོམས་པས་པོད་བརྒྱད་ཡོད། དཔེ་ཆའི་ཐོན་ཁུངས། དབུ་མེད་ཕྱག་བྲིས་མ། 《གུ་རུའི་བཀའ་ཐང་ས་གཏེར་མ》གཏེར་སྟོན་པ། དུམ་རྒྱ་ཞང་ཁྲོམ། དཔེ་ཆའི་ཐོན་ཁུངས། དམངས་ཁྲོད་ལག་བྲིས་མ་སོགས་སྣ་མི་འདྲ་བ་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད།
59. [62] 《རྦ་བཞེད་ཕྱོགས་བསྒྲིགས》སྒྲིག་པ་པོ། བདེ་སྐྱིད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009ལོ།
60. [63] [90]《བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང》གངས་ལྗོངས་རྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་སྔ་ འགྱུར་ཐེག་པའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་ཚུལ་དག་ཅིང་གསལ་བར་བརྗོད་ པ་ལྷ་དབང་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བའི་རྔ་བོ་ཆེའི་སྒྲ་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བའང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། བདུད་འཇོམས་འཇིགས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 1996ལོ།
61. [64]《དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱུང་ཚུལ་བསྟན་པའི་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་པའི་གྲུ་ཆེན》ས་སྐྱའི་ ཆོས་འབྱུང་གཅེས་བསྡུས་དེབ་བཞི་བར་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། ངོར་ཆེན་དཀོན་མཆོག་ལྷུན་གྲུབ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་དཔར། 2009ལོ།
62. [65]《རྒྱ་ནག་ཆོས་འབྱུང》མཛད་པ་པོ། སོག་པོ་ལོ་ཙཱ་བ་མགོན་པོ་སྐྱབས། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཟི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།1983ལོ།
63. [66]《རྒྱའི་བཙུན་པ་ཧྥ་ཤན་གྱི་རྒྱ་གར་ལམ་ཡིག》བོད་འགྱུར་མ། མཛད་པ་པོ། ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ（334-420）དཔེ་ཁུངས། གློག་རྡུལ་ཡིག་ཚགས།
64. [67] 《ཆེན་པོ་ཐང་གུར་དུས་ཀྱི་རྒྱ་གར་ཞིང་གི་བཀོད་པའི་དཀར་ཆགས》མཛད་པ་པོ། ཞོན་ཙང་། བསྒྱུར་པ་པོ། ཆ་གན་བླ་མ་ཞབས་དྲུང་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཉི་ཧོང་ཨོ་ཐ་ནི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་གློག་དཔར་སྤུས་ལེགས་མ། 2005ལོ།
65. [68] 《大唐西域求法僧传校注》 作者：义净等 出版社：中华书局 1988年

[69]《ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཅིག་ཅར་རིགས་པ་ཡང་དག་ངེས་པ》(顿悟大乘正理决叙) ཧྥ་རན་སིའི་བསྡུ་ཉར་གནང་བའི་ཏུན་ཧོང་ཡིག་རྙིང་ཁྲོད་བཞུགས་ཡོད། མ་དཔེ་རྒྱ་ཡིག གློག་རྡུལ་དཔེ་ཆ།

1. [70]《ས་སྐྱའི་གདུང་རབས་ངོ་མཚར་བང་མཛོད》མཛད་པ་པོ། ས་སྐྱ་ཨ་མྱེས་ཞབས། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986ལོ།
2. [71]《ཀྲིན་ཡོན་དགག་སྒྲུབ་ཀྱི་ཐོ་ཡིག》གློག་རྡུལ་དཔེ་ཆ།
3. [72]《ས་སྐྱའི་གསུང་འབུམ》པོད་བཅོ་ལྔ་བར་བསྡུས་ཡོད། སྡེ་དགེ་ཤིང་དཔར།
4. [73]《ལོ་ཙིས་ཧུའུ་མར་བདམས་པ》གློག་རྡུལ་དཔེ་ཆ།
5. [74]《ཡོན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས》པོད་བརྒྱ་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་བར་གསལ། དེའི་ཁྲོད་དུ་བསྡུས་པའི་ཐེ་གེའི་རྣམ་ཐར་ཁྲོད་དུ་ཡོད། གློག་རྡུལ་དཔེ་ཆ།
6. [75]《བྱང་ཆུབ་ལམ་རིམ་ཆེན་མོ》མཛད་པ་པོ། རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་གྲགས་པ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2000ལོ།
7. [76]《དབུ་མའི་སྒོམ་རིམ》ཅེས་པ་《རྒྱ་གར་གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཀ་མ་ལ་ཤི་ལས་ མཛད་པའི་བསྒོམ་རིམ་གསུམ་དང་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམ་པ་ལ་འཇུག་པ་དང་བཅས་ཕྱོགས་སྡེབས་ བཞུགས་སོ》རུ་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། ཀ་མ་ལ་ཤི་ལ། པར་སྐྲུན་ཁང་། སེར་གཙུག་ནང་བསྟན་དཔེ་རྙིང་འཚོལ་བསྡུ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཁང་ནས་བསྐྲུན།
8. [77]《སྡོམ་གསུམ་རབ་དབྱེ》སྡོམ་པ་གསུམ་རབ་ཏུ་དབྱེ་བའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་ཟེར། ས་སྐྱའི་དཔེ་ཚོགས་ཀྱི་གྲས་སྡོམ་གསུམ་ཞེས་པར་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། ས་པ࿄་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2004ལོ།
9. [78]《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་རྣམས་ ཀྱི་བྱུང་བ་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་ཞེས་བྱ་བ། མཛད་པ་པོ། དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986ལོ།
10. [79]《ཆག་ལོའི་ལམ་ཡིག》ཆག་ལོ་ཙཱ་བ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་གྱི་རྣམ་ཐར་ཀྱང་ཟེར། ཁོང་གི་ཡིག་འབྲི་བ་ཆོས་དཔལ་དར་བྱང་གིས་མཛད། ལག་བྲིས་མ། 1981ལོ།
11. [80]《藏传佛教中观哲学》作者：伊丽莎白•纳珀 出版社：中国人民大学出版社 2006年
12. [81]《རྒྱ་ནག་ཧྭ་ཤང་གི་བྱུང་ཚུལ་གྲུབ་མཐའི་ཕྱོགས་སྔ་དང་བཅས་པའི་ས་བོན་ཙམ་ སྨོས་པ་ཡིད་ཀྱི་དྲི་མ་དྭངས་བྱེད་དགེ་བའི་ཆུ་རྒྱུན》ཀ་ཐོག་རིག་འཛིན་ཚེ་དབང་ ནོར་བུའི་གསུང་འབུམ་པོད་གཉིས་པར་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2006ལོ།
13. [82] 《ཆོས་འབྱུང་དཔག་བསམ་ལྗོན་བཟང》མཛད་པ་པོ། སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར། དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 1992ལོ།
14. [83]《སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོ》སྨན་དཔྱད་སོ་མ་ར་ཛའང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ། བསྒྱུར་པ་པོ། ཧྭ་ཤང་མ་ཧྭ་ཡ་ན་དང་བཻ་རོ་ཙ་ན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1985ལོ།
15. [84][85][86]《དེབ་ཐེར་དམར་པོ་གསར་མ》རུ་བསྟན་བཅོས་དེ་གསུམ་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། པ࿄་ཆེན་བསོད་ནམས་གྲགས་པ། པར་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1982ལོ།
16. [87] 《ས་སྐྱ་པ࿄་ཊི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་གསུང་རྩོམ་ལྒིགས་བམ་པོད་གསུམ་པ》ལས་ སྐྱེས་སུ་དམ་པ་རྣམས་ལ་སྤྲིང་བའི་ཡི་གེ་རུ་འཁོད་ཡོད། མཛད་པ་པོ། ས་སྐྱ་པ࿄་ཊི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། པར་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1992ལོ།
17. [88]《ཀ་དཔེ་རྩ་བའི་སྡོམ》སྣ་རིང་ལག་བྲིས་མ།
18. [89] 《བོད་ཀྱི་སེར་མོ་བའི་ཆོས་རྩོད་ལོ་རྒྱུས》རྩོམ་པ་པོ། སྒྲེ་མེ་བེད། ཧྥ་རན་སི་ནས་དཔར་སྐྲུན་བྱས། 1952ལོ།
19. [91]《བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྐོར་བཤད་པ》དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་ ཀྱི་གསུང་རྩོམ་དུ་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།　ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1997ལོ།
20. [92]《ཧྥེ་ཨར་པ་ཧི་ཡི་ཆོས་སྲིད་ལྟ་ཚུལ》འགའ་ཤས་བདག་གི་ཟིན་བྲིས་ལས་བཤུས་ཤིང་ དེབ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐོར་བཏུས་ཡིན་པས་དཔེ་སྐྲུན་གནས་ཚུལ་སོགས་ཞིབ་པ་ འགོད་མ་ཐུབ།
21. [93]《བོད་རིགས་གཞོན་ནུ་རྣམས་ལ་གྲོས་སུ་འདེབས་པ་གཟི་ཡི་ཕྲེང་བ》མཛད་པ་པོ། ནམ་མཁའ་ནོར་བུ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཟི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1989ལོ།
22. [94] [116]《ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་དང་བོད་རིག་པའི་འཕེལ་ཕྱོགས་སྐོར་ལ་དཔྱད་པ》རྩོམ་པ་ པོ། རྨེ་སྤྲུལ་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ། དཔེ་ཆའི་ཐོན་ཁུངས། ལྕགས་དཔར་དེབ་གཟུགས། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་སོགས་མི་གསལ།
23. [95]《吐蕃政教关系史》作者：石硕 出版社：四川出版集团和四川人民出版社 2004年
24. [96]《མཁས་དབང་བོན་བརྒྱ་རིན་པོ་ཆེའི་བསྟན་རྩིས་དང་དཔྱད་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས》 མཛད་པ་པོ། བོན་བརྒྱ་དགེ་ལེགས་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2009ལོ།
25. [97]《ང་ཚོ་སད་རན》རྩོམ་པ་པོ། སྒོ་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2007ལོ།
26. [98]《ཆོས་འབྱུང་འབེལ་གཏམ་ཉུང་ངུ》མཛད་པ་པོ། རྫ་དཔལ་སྤྲུལ་ཨོ་རྒྱན་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབང་པོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1988ལོ།
27. [99]《青藏高原的历史与文明》作者：石硕 出版社：中国藏学出版社 2007年
28. [100]《ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་རིང་ཆོས་མི་སྣུབ་པའི་ཕྱིར་རྗེ་བློན་མནས་བསྒག་པའི་ བཀའ་གཙིགས་ཡི་གེ་གཉིས་པ》བོད་ཀྱི་བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆ་བདམས་བསྒྲིགས་ཞེས་པར་བསྡུས་ ཡོད། སྒྲིག་པ་པོ། གཉའ་གོང་དཀོན་མཆོག་ཚེ་བརྟན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1995ལོ།
29. [101]《军事学是什么》作者：任向群等著 出版社：北京大学出版社 2009年
30. [102]《战争论》出版社：商务印书馆 1964年
31. [103]《毛泽东选集》作者：毛泽东 出版社：人民出版社 1991年
32. [104]《文明的毁灭与孕育梷深刻影响人类社会的60次重大战争》作者：李庆山 出版社：中国青年出版社 2008年
33. [105]《中国西藏地方货币》作者：曹刚 出版社 四川民族出版社 1999年
34. [106]《ས་ཡི་སྙིང་བོ་འཁོར་ལོ་བཅུ་བའི་མདོ》སྡེ་དགེ་བཀའ་འགྱུར་ཁྲོད་བཞུགས་ཡོད།
35. [107]《འཕགས་པ་གསེར་འོད་དམ་པའི་མདོ》འཕགས་པ་གསེར་འོད་དམ་པ་མདོ་སྡེའི་དབང་ བོའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་བཞུགས་སོ། དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1989ལོ།
36. [108]《མདོ་སྡེ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག》འགྱུར་བྱང་མེད། སྡེ་དགེ་བཀའ་འགྱུར་གྱི་མདོ་མང་ཟ་འ་ཡ་ར་བཅས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་བཞུགས་ཡོད།
37. [109]《བྱང་སེམས་སྤྱོད་ཡུལ་ཐབས་ཀྱི་ཡུལ་ལས་རྣམ་པར་འཕྲུལ་བ་བསྟན་པའི་མདོ》པ࿄་ ཊི་ཏ་པྲཱཛྙྲཝརྨ་དང་ལོ་ཙཱ་བ་བན་དེ་ཡེ་ཤེས་སྡེ་སོགས་པས་བསྒྱུར། སྡེ་དགེ་བཀའ་འགྱུར་ཁྲོད་བཞུགས་ཡོད།
38. [110]《ཀླུ་ཡི་རྒྱལ་པོ་རྔ་སྒྲའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་ཤོ་ལོ་ཀ་བརྒྱ་བ》འགྱུར་བྱང་མེད། སྡེ་དགེ་བཀའ་འགྱུར་མདོ་མང་ལ་ཁྲོད་བཞུགས་ཡོད།
39. [111]《ལེགས་པར་བཤད་པ་རིན་པོ་ཆེ་གཏེར་དང་འགྲེལ་བ་བཞུགས་སོ》བོད་ཀྱི་ཕལ་སྐད་ལ་ ས་སྐྱ་ལེགས་བཤད་ཅེས་གྲགས་ཆེ། རྩ་བ་མཛད་པ་པོ། ས་སྐྱ་པ࿄་ཊི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1982ལོ།
40. [112] 《བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང》གངས་ལྗོངས་རྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་སྔ་ འགྱུར་ཐེག་པའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་ཚུལ་དག་ཅིང་གསལ་བར་བརྗོད་ པ་ལྷ་དབང་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བའི་རྔ་བོ་ཆེའི་སྒྲ་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བའང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། བདུད་འཇོམས་འཇིགས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 1996ལོ།
41. [113]《ལྷ་བླ་མ་ཡེ་ཤེས་འོད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་རྒྱས་པ་བཞུགས་སོ》མཛད་པ་པོ། གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན། ལག་བྲིས་མ།
42. [114]《人类的生存哲学》主编：英炜 出版社；中华工商联合出版社 2007年
43. [115]《གྲུབ་མཐའི་སྐོར་གྱི་རྣམ་བཤད》མཁས་དབང་དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་འབུམ་ དུ་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། སྒྲིག་པ་པོ། རྣམ་རྒྱལ་ར་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2004ལོ།
44. [117]《历史哲学》作者：黑格尔 出版社：商务印书馆2007年
45. [118]《རྒྱལ་སྡེ་སྐར་ཆུང་ལྷ་ཁང་གི་རྡོ་རིང་ཡི་གེ》བོད་ཀྱི་བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆ་ བདམས་བསྒྲིགས་ཞེས་པར་བསྡུས་ཡོད། སྒྲིག་པ་པོ། གཉའ་གོང་དཀོན་མཆོག་ཚེ་བརྟན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1995ལོ།
46. [119]《房龙讲述历史的故事》作者：亨德里克•威蒹•房龙 译者：黄拥 出版社：中国广播电视出版社 2005年
47. [120]《བསྐལ་བའི་གཏམ་ལྒིང་དམར་ལྡང་མ》རྩོམ་པ་པོ། འབྲོང་བུ་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2002ལོ།
48. [121]《འཛམ་གླིང་མཐའ་དབུས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ཉེར་མཁོའི་སྣང་བ》མཛད་པ་པོ། དབྲ་སྟོན་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་ཁུངས། ཤིང་དཔར་ལྒིགས་བམ།
49. [122]《སྔ་རབས་བོད་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་འབེལ་གཏམ་ལུང་གི་སྙིང་བོ》མཛད་པ་པོ། བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བལ་ཡུལ་སྨན་རིའི་ཁྲི་བསྟན་ནོར་བུའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། 2005ལོ།
50. [123][124]《འཛམ་གླིང་གངས་རྒྱལ་ཏི་སེའི་དཀར་ཆག་ཚངས་དབྱངས་ཡིད་འཕྲོག》མཛད་པ་ པོ། གྲུབ་དབང་བསྟན་འཛིན་རིན་རྒྱན། དཔེ་ཁུངས། དབུ་མེད་ཕྱག་བྲིས་མར་གསལ།
51. [125]《གནའ་བོའི་ཞང་ཞུང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་ཀྱི་འཇུག་ཡུལ་ལ་དཔྱད་པ》དཔྱད་རྩོམ་ཆ་ ཚང་བཀོད་ཐུབ་མེད། རྩོམ་པ་པོ། བན་ཤུལ་དཔལ་མཁར་རྒྱལ། རྩོམ་ཁུངས། བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུག་དེབ་གསུམ་པ། དཔར་བསྐྲུན་ལོ། 2009ལོ།
52. [126]《རྒྱལ་རབས་བོན་གྱི་འབྱུང་གནས》མཛད་པ་པོ། ཁྱུང་པོ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་ཁུངས། དབུ་ཅན་ལག་བྲིས་སྣ་རིང་མ།

[127]《སྒྲུང་ལྡེའུ་བོན་གསུམ་གྱི་གཏམ》མཛད་པ་པོ། ནམ་མཁའ་ནོར་བུ། མཁས་དབང་ནམ་མཁའ་ནོར་བུའི་གསུང་དུ་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གོ་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1994ལོ།

1. [128]《世界文明史年表》主编：沈坚 出版社：上海古籍出版社 2000年
2. [129] 《难以置信》 苏三 著 2006年出版社：花成出版社出版2006年 196-207页
3. [130]《མདོ་དྲི་མེད་གཟི་བརྗིད》པོད་བཅུ་གཉིས། སྙན་རྒྱུད་འགོད་པ་པོ། ཁྱུང་པོ་བློ་ལྡན་སྙིང་པོ།（དུས་རབས་བཅུ་བ）དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 2000ལོ།
4. [131]《མདོ་གཟེར་མིག》གཏེར་སྟོན་པ། དྲང་རྗེ་བཙུན་པ་གསེར་མིག དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1996ལོ།
5. [132]《མདོ་འདུས》ལྷ་ཡི་བོན་མདོ་འདུས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱུད་ཅེས་བྱ་བ། གཏེར་སྟོན་པ། ཨ་ཙ་ར་མི་གཉིས་ཞེས་པ་ལས་མིང་མ་གསལ། དཔེ་ཁུངས། ལག་བྲིས་མ།
6. [133]《ཐུའུ་བཀྭན་གྲུབ་མཐའ》གྲུབ་མཐའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁུངས་དང་འདོད་ཚུལ་སྟོན་པ་ ལེགས་བཤད་ཤེལ་དཀར་མེ་ལོང་ཞེས་བྱ་བ། མཛད་པ་པོ། ཐུའུ་བཀྭན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཀན་སུའུ་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1984ལོ།
7. [134]《ཐེག་པ་ཆེན་པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་ཊྭཱྃཀྐ་བཞུགས་སོ》དྲང་བ་དང་ངེས་པའི་དོན་ རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ཐེག་པ་མཆོག་གི་དམ་པའི་ཆོས་རིན་ཆེན་དྲི་མ་མེད་པ་ཐེག་མ་ཆེན་ པོ་རྒྱུད་བླ་མའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། རྒྱལ་ཚབ་དར་མ་རིན་ཆེན། རྒྱལ་ཚབ་རྗེ་ཡི་གསུང་འབུམ་ག་པར་བསྡུས་ཡོད། ཤིང་དཔར་མ།
8. [135]《རྗེ་བཙུན་རེད་མདའ་བ་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས་ཞབས་ཀྱི་གསུང་འབུམ་པོད་གསུམ་པ》 རུ་རྒྱུད་བླའི་དོན་བསྡུས་བསྡུས་ཡོད། སྒྲིག་པ་པོ། ས་སྐྱའི་དཔེ་རྙིང་བསྡུ་སྒྲིག་ཁང་། པར་ཁང་སོགས་མི་གསལ།
9. [136]《ཡུམ་གསུམ་གནོད་འཇོམས》མཛད་པ་པོ། དབྱིག་གཉེན། དོགས་པ་ཡོད། དཔལ་ལྡན་ཇོ་ནང་བའི་དཔེ་ཚོགས་སུ་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 2009ལོ།
10. [137]《དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྙིང་བོའི་མདོ》རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཤཱཀྱ་པྲ་བྷ་དང་། ལོ་ཙཱ་བ་བན་དེ་ཡེ་ཤེས་སྡེས་བསྒྱུར་ཅིང་སྐད་གསར་བཅད་ཀྱིས་བཅོས་པ། སྡེ་དགེའི་བཀའ་འགྱུར་མདོ་མང་ཞའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཡོད།
11. [138]《ལེགས་བཤད་གསེར་ཕྲེང》ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པའི་མན་ངག་གི་བསྟན་ བཅོས་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་རྒྱན་འགྲེལ་བ་དང་བཅས་པའི་རྒྱ་ཆེར་བཤད་པ་ལེགས་བཤད་ གསེར་གྱི་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ། མཛད་པ་པོ། རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་གྲགས་པ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1986ལོ།
12. [139]《དྲང་ངེས་ལེགས་བཤད་སྙིང་བོ》དྲང་བ་དང་ངེས་པའི་དོན་རྣམ་པར་འབྱེད་པའི་ བསྟན་བཅོས་ལེགས་བཤད་སྙིང་བོ་ཞེས་བྱ་བ། མཛད་པ་པོ། རྗེ་བཙུན་བློ་བཟང་གྲགས་པ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སེར་གཙུག་ནང་བསྟན་དཔེ་རྙིང་འཚོལ་བསྡུ་ཕྱོགས་སྒྲིག་ཁང་ནས་བསྐྲུན།
13. [140]《གྲུབ་མཐའི་སྐོར་གྱི་རྣམ་བཤད》མཁས་དབང་དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་འབུམ་ དུ་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། སྒྲིག་པ་པོ། རྣམ་རྒྱལ་ར་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2004ལོ།
14. [141][142]《དཔལ་ལྡན་ཇོ་ནང་བའི་དཔེ་ཚོགས》དུ་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 2009ལོ།
15. [143]《རྒྱུ་འབྲས་ཐེག་པ་མཆོག་གི་གནས་ལུགས་ཟབ་མོའི་དོན་རྣམ་པར་ངེས་པ་ཇོ་ནང་པ་ ཆེན་པོའི་རིང་ལུགས་འཇིགས་མེད་གདོང་ལྔའི་ང་རོ》ཇོ་ནང་ཆོས་འབྱུང་དང་རྗེ་ཇོ་ནང་ པ་ཆེན་པོའི་རིང་ལུགས་བཞུགས་སོ་ཞེས་པར་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། ངག་དབང་ཡོན་ཏན་བཟང་པོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2000ལོ།
16. [144]《ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་པོའི་རྣམ་ཐར》ལོ་ཙཱ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་པོའི་རྣམ་ཐར་ འབྲིང་པོ་དཀའ་སྤྱད་སྒྲོན་མ་ཤེལ་ཕྲེང་ལུ་གུ་རྒྱུད་ཅེས་ཀྱང་བྱ། མཛད་པ་པོ། གུ་གེ་ཁྱི་ཐང་བ། ལག་བྲིས་མ།
17. [145] [156]《ཆེན་པོ་ཐང་གུར་དུས་ཀྱི་རྒྱ་གར་ཞིང་གི་བཀོད་པའི་དཀར་ཆགས》 མཛད་པ་པོ། ཞོན་ཙང་། བསྒྱུར་པ་པོ། ཆ་གན་བླ་མ་ཞབས་དྲུང་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཉི་ཧོང་ཨོ་ཐ་ནི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་གློག་དཔར་སྤུས་ལེགས་མ། 2005ལོ།
18. [146]《唐 •吐蕃•大食政治关系史》 作者：王小捕 出版社：中国人民大学出版社 2009年
19. [147]《法苑珠林》 作者：释道世（唐） 120卷 出版社：扬州，江苏广陵古籍刻印社（影印） 1990年
20. [148]《རྗེ་མར་ལུང་བ་བྱང་ཆུབ་སེང་གེའི་རྣམ་ཐར》ཐོན་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་དང་བྱང་ཆུབ་འབུམ་གཉིས་ཀྱིས་བརྩམས། སྣ་ཐུང་ལག་བྲིས་མ།
21. [149]《གྲུབ་ཆེན་ཨུ་རྒྱན་པའི་རྣམ་ཐར》གྲུབ་ཆེན་ཨུ་རྒྱན་པའི་རྒྱ་གར་ལམ་ཡིག་ ཀྱང་ཟེར། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1997ལོ།
22. [150]《ཤམ་བྷ་ལའི་རྣམ་བཤད》 གྲུབ་པའི་གནས་མཆོག་ཤམ་བྷ་ལའི་རྣམ་བཤད་འཕགས་ཡུལ་གྱི་རྟོགས་པ་བརྗོད་པ་ངོ་མཚར་ བྱེ་བའི་འབྱུང་གནས་ཞེས་བྱ་བ། བཙན་པོ་ནོ་མོ་ཧན་གྱི་དོགས་ལན་ཀྱང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། པ࿄་ཆེན་དཔལ་ལྡན་བསྟན་པའི་ཉི་མ། པཎ་ཆེན་དྲུག་པ་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་གསུང་འབུམ（ཉ）བའི་ནང་དུ་ཡོད།
23. [151][154]《ཁྱུང་ཕོའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ཤེལ་དཀར་མེ་ལོང་ཞེས་བྱ་བའི་དབུ་ཕྱོགས་ བཞུགས》ཉར་ཚགས་གནང་མཁན། ཚེ་དབང་རྒྱལ་མཚན། དཔར་སྒྲིག་པ། ལི་ཤུ་སྤྲུལ་སྐུ་གཤེན་རྒྱལ་བསྟན་འཛིན། དཔེ་ཁུངས། ཁྲོ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་ཡིག་ཚངས།
24. [152]《གྲུབ་མཐའ་རྒྱན་གྱི་མེ་ཏོག》བཅོམ་ལྡན་རིག་པའི་རལ་གྲི（1127-1250）ཡིས་བརྩམས། ལག་བྲིས་མ།
25. [153]《ཡི་གེ་ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན》སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་རྣམ་པར་ ཐར་བ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཡི་གེ་ཡིད་ཆེས་གསུམ་ལྡན་ཞེས་བྱ་བ། རྣམ་ཐར་རྒྱ་ལུགས་མའང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ། ཉང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་གྱིས་གཏེར་ནས་བཏོན་པའི་སློབ་དཔོན་པདྨའི་རྣམ་ཐར་ཟངས་གླིང་ མར་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1989ལོ།
26. [155]《དེབ་ཐེར་དཀར་པོ》མཛད་པ་པོ། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་པོད་གསུམ་པར་བསྡུས་ཡོད། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1990ལོ།
27. [157]《大唐西域记》注释：姚世珠 出版社：中央民族学院科研处 1984年
28. [158][160]《བསྟན་རྩིས་ཀུན་ལས་བཏུས་པ》མཉམ་མེད་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་བོ་འདས་འཁྲུངས་ ཀྱི་ལོ་ཚིགས་གཙོར་གྱུར་པའི་བསྟན་རྩིས་སུམ་སྟོང་ཙམ་གྱི་རེའུ་མིག་གི་རྣམ་གཞག་ མཐོང་ཚད་ཀུན་ལས་བཏུས་པ་ཡང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1982ལོ།
29. [159]《ལི་ཡུལ་ནས་རྙེད་པའི་བོད་ཀྱི་ཁྲམ་ཤིང་གི་ཡི་གེ》སྒྲིག་པ་པོ། དབང་རྒྱལ་དང་བསོས་ནམས་སྐྱིད་གཉིས་ཡིན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། རིག་རྫས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་ནས་དཔར་བསྐྲུན་བྱས། 1986ལོ།
30. [161]《འཇམ་དཔལ་རྩ་རྒྱུད》དཔལ་ལྷ་བཙན་པོ་ལྷ་བཙུན་པ་བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱི་བཀས་རྒྱ་ གར་གྱི་མཁན་པོ་དགེ་བསྙེན་ཆེན་པོ་ཀུ་渡་ལ་ར་ཤ་དང་སྒྲ་བསྒྱུར་ལོ་ཙཱ་བ་དགེ་ སློང་ཤཱཀྱ་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ནས་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ལགས། ཞོལ་བཀའ་འགྱུར། རྒྱུད་ཀྱི་སྡེ་ཚན་（པོད་ཐ）པར་བསྡུས་ཡོད།
31. [162] MAHAYANA SUTRA SAMGRAHA PART II EDITED BY DR SITANSUSEKHAAR BAGCHI PUBISHED BY MITHILA INSITUTE ，DARBHANGA 1964
32. [163]《སྔ་རབས་བོད་ཀྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ་འབེལ་གཏམ་ལུང་གི་སྙིང་བོ》མཛད་པ་པོ། བསྟན་འཛིན་རྣམ་དག དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བལ་ཡུལ་སྨན་རིའི་ཁྲི་བསྟན་ནོར་བུའི་དཔེ་མཛོད་ཁང་། 2005ལོ།
33. [164]《རྒྱལ་རོང་ལོ་རྒྱུས་རབ་གསལ་མེ་ལོང》མཛད་པ་པོ། རྒྱལ་རོང་བྲག་བར་དཔལ་ལྡན། སྒྲིག་པ་པོ། སྲིད་གྲོས་འབར་ཁམས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང། དཔར་སྐྲུན་ལོ། 2002ལོ།
34. [165]《ཞང་བོད་གནའ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནོར་བུའི་མེ་ལོང》མཛད་པ་པོ། ནམ་མཁའ་ནོར་བུ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཟི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1990ལོ།
35. [166]《བོད་ཀྱི་བརྡ་རྙིང་ཡིག་ཆ་བདམས་བསྒྲིགས》སྒྲིག་པ་པོ། གཉའ་གོང་དཀོན་མཆོག་ཚེ་བརྟན། དཔར་བསྐྲུན་ཁང་། ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 1995ལོ།
36. [167]《ལེགས་བཤད་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་མཛོད》མཛད་པ་པོ། ཤར་རྫ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་མཚན། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་ནས་བསྐྲུན། 1985ལོ།
37. [168]《སྐད་ཡིག་དང་སློབ་གསོ》མཁས་དབང་དུང་དཀར་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་འབུམ་དུ་ བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས། སྒྲིག་པ་པོ། རྣམ་རྒྱལ་ར་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ། དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2004ལོ།
38. [169]《བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་ས་དབྱིབས་བྲིས་ཚུལ་གཉིས》རྩོམ་པ་པོ། ཀུ་མེ་ལེ་ཀུ་ཙེ་ནེ་སོབ། རྩོམ་ཁུངས། སུའུ་ལེན་རིག་གཞུང་དེབ་ཕྲེང་། འདོན་ཐེངས་གཉིས་པའི་ཨང་བདུན་པ། 1970ལོ།
39. [170]《བོད་ཆགས་ཚུལ་གྱི་ས་དགྲ་སྲིན་མོ་གན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་བ་ལྟ་བུའི་ཁ་གནོན་བྱས་ པའི་དཔེ་རིས་གསལ་བའི་ཞལ་ཐང་ལ་རྟོག་ཞིབ་ལམ་ཙམ་བྱས་པ》དཔྱད་རྩོམ། རྩོམ་པ་པོ། ཨའོ་གྲའོ་ཀུས། བོད་ལྗོངས་སྒྱུ་རྩལ་ཞིབ་འཇུག་ཅེས་པར་བསྡུས་ཡོད། 1993ལོ།
40. [171]《མངའ་རིས་རྒྱལ་རབས》མཛད་པ་པོ། གུ་གེ་མཁན་ཆེན་ངག་དབང་གྲགས་པ། དཔེ་ཁུངས། ཐོ་ལིང་དཔལ་དཔེ་མེད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ལོ། ༡༠༠༠འཁོར་བའི་རྗེས་དྲན་མཛད་སྒོའི་གོ་སྒྲིག་ཚོགས་ཆུང་གིས་དཔར་བསྐྲུན་ཞུས་ པའོ། །
41. [172]《དེབ་ཐེར་དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས》གངས་ཅན་ཡུལ་གྱི་ས་ལ་སྤྱོད་ པའི་མཐོ་རིས་རྒྱལ་བློན་གཙོ་བོར་བརྗོད་པའི་དེབ་ཐེར་རྫོགས་ལྡན་གཞོན་ནུའི་དགའ་ སྟོན་དཔྱིད་ཀྱི་རྒྱལ་མོའི་གླུ་དབྱངས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ་ཞེས་ཀྱང་ཟེར། མཛད་པ་པོ། རྒྱལ་དབང་ལྔ་བ་ངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ། དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 1988ལོ།
42. [173] 《藏学文史故事十五讲》 作者：马丽华 出版社：中国藏学出版社 2009年
43. [174]《སྔོན་གྱི་གཏམ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ》བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དེབ་ ཐེར་ཁག་ལྔ་ཞེས་པར་བསྡུས་ཡོད། མཛད་པ་པོ། ནེལ་བ་པ࿄་ཊི་ཏ་གྲགས་པ་སྨོན་ལམ་བློ་གྲོས། དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། བོད་ལྗོངས་བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། 1990ལོ།
44. [175]《རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང》མཛད་པ་པོ། ས་སྐྱ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན།དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། མི་རིགས་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། 1990ལོ།