Tkivna tekućina
Međuprostorna tečnost ili tekućina – poznatija kao intersticijska tečnost ili tkivna tečnost – je rastvor koji oplakuje i okružuje ćelije u tkivima višećelijskih životinja. To je glavna komponenta unutarćelijske tečnosti, koja uključuje i plazmu i transćelijsku tekućinu. Međuprostorna tečnost se nalazi u međuprostorima između ćelija (poznat im kao tkivni prostor). U prosjeku, osoba ima oko 10 litara (~ 2,9 US gal) intersticijske tekućine (one čine 16% ukupne tjelesne mase), pružajući tijelesnim ćelijama hranljive tvari i uklanjanje otpada.[1] [2][3]
Proizvodnja i uklanjanje
[uredi | uredi izvor]Plazma i intersticijska tečnost su vrlo slične. Ova sličnost postoji, jer se voda, ioni, i male rastvorene supstanca, preko zidova kapilara, stalno razmjenjuju između plazme i međuprostorne tečnosti. Plazma, glavna komponenta u krvi, slobodno komunicira sa intersticijskom tekućinom kroz [[pora|pore] i međućelijske pukotine u kapilarnom endotelu.
Formiranje
[uredi | uredi izvor]Hidrostatskii pritisak generira sistolnu snagu srca. On potiskuje vodu iz kapilara.
Vodni potencijal j se stvara zbog nemogućnosti pojedinih krvnih proteina (uglavnom serumski albumin) da prođe kroz zidove kapilara. Nagomilavanje tih proteina unutar kapilara izaziva osmozu. Voda prolazi iz visoke koncentracije (vode) izvan, na nisku koncentraciju unutar krvnih sudova, u pokušaju da se postigne hemijska ravnoteža. Osmotski pritisak povlači vodu natrag u sudove. Budući da krv u kapilarama stalno teče, ravnoteža se nikada ne postigne.
Ravnoteža između dvije sile razlikuje se u različitim fazama kapilara. U arterijskim krajevima krvnih sudova, hidrostatski pritisak je veći od osmotskog, tako da neto kretanje pogoduje void i drugim rastvorenim materijamna da se prenose u tkivnu tečnost. U venskim završecima, osmotskipritisak je veći, tako da neto kretanja pogoduje supstancama koje se donose nazad u kapilare. Ova razlika nastaje zbog pravca protoka krvi, a neravnoteža u rastvorenim supstancama stvara neto kretanje vode koje favorizira tkivnu tečnost.
Uklanjanje
[uredi | uredi izvor]Kako bi se spriječilo nakupljanje tkivne tečnosti koja okružuje ćelije u datom u tkivu, dopunjujući venski sistem je limfni sistem, koji ima važnu ulogu u transportu tečnih tkiva, a tkivna tečnost može proći u okolne limfne sudove i na kraju završava ponovnim spajanjem sxa krvlju..
Ponekad uklanjanje tkivne tečnostine funkcionira ispravno, a postoji i nagomilavanje. To može uzrokovati oticanje, često oko stopala i gležnjeva, koje je uglavnom poznato kao edem. Položaj otok je takav zbog efekata gravitacije.
Sastav
[uredi | uredi izvor]Intersticijska tekućina se sastoji od otapala vode koja sadrži šećere, soli, masne kiseline, aminokiseline, koenzime, hormonee, neurotransmittere, kao i otpadne proizvode ćelije, bijela krvna zrnca.
Sastav tkivne tečnosti zavisi i od razmjene između ćelija u biološkom tkivu i krvi. To znači da tkivna tečnost ima drugačiji sastav u različitim tkivima i u različitim područjima tijela.
Svi sadržaja krvi ne ulaze u tkiva, što znači da tkivna tečnost i krv nisu isti. Crvena krvna zrnca, trombociti i protein krvne plazme ne mogu proći kroz zidove kapilara. Dobijenom smjesom koja se prolazi kroz, u suštini, krvna plazma ostaje bez proteina plazme. Tkivna tečnost sadrži neke vrste bijelih krvnih zrnaca, koji pomažu u borbi protiv infekcija.
Limfa se smatra vanćelijskom tekućinom., sve dok se ne ulazi u limfnim sudovima, gdje se onda smatra limfom. Proteini limfnog sistema se vraćaju, a višak intersticijske tekućine u cirkulaciju.
Ionski sastav intersticijske tekućine i krvne plazme se razlikuje s obzirom na Gibbs-Donnanov efekt. To uzrokuje mala razlika u koncentraciji kationa i aniona između dvije komponente tečnosti.
Fiziološka funkcija
[uredi | uredi izvor]Međuprostorna tekućine oplakuje ćelije [ tkivo| bi9oloških tkiva]]. To daje mogućnost za isporuku materijala za ćelije, međućelijsku komunikaciju, kao i uklanjanje metaboličkih otpada.
Struktura limfnog sistema
[uredi | uredi izvor]LimfnI sistem je kolektorski sistem koji počinje u istom tkivnom prostoru, kao početni limfne sakupljač sa otvorima, kako bi se omogućio ulazak tekućine i čestica. Ovi početni limfni kolektori su sudovi bez zalistaka, izuzev formiranja na prokotekltorskim sudovima koji imaju rudimentne ventile koji se ne smatraju potpuno funkcionalnim. Ove strukture onda čine sve veće limfne sudove, koji čine jedan od bočnih. U životinja nižih od sisara, ovi sudovi imaju limfna srca, koji posjeduju produžene receptore i u zidovima ugrađeno glatko mišićno tkivo. Limfni sudovi na svom put u imaju limfne čvorove, a iz limfnih čvorova sudovi formiraju stable koja se povezuju na unutrašnju jugularnu grupu vena u vratu. Za limfni sistem, nekada se mislilo da je pasivni, dok je sada je poznato da je aktivan u sistemu pumpanja, sa segmentima koji ispoljavaju funkciju sličnu onoj od peristaltike.
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Međedović S., Maslić E., Hadžiselimović R. Biologija 2. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-222-6.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Sofradžija A., Šoljan D., Hadžiselimović R. (2004). Biologija 1. Svjetlost, Sarajevo. ISBN 9958-10-686-8.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ Hadžiselimović R., Maslić E. Biologija 1. Sarajevo: Federacija Bosne i Hercegovine –Ministarstvo obrazovanja, nauke, kulture i sporta.CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link)
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]