بەور

لەگەڵ پڵنگ لێت تێک نەچێت.

بەور
لقی	big cat
ناوی پۆلێنکردن	Panthera tigris
پلەی پۆلێنکردن	جۆر
پۆلێنکردنی باوان	Panthera
Original combination	Felis tigris
Temporal range start	Pleistocene
IUCN conservation status	Endangered
ڕەنگ	orange، ڕەش، سپی
Depicted by	Tiger with stone intarsia
Habitat	دارستان
Main food source	ungulate، مەیموون، Phasianidae، Leporidae، ماسی
دەنگی بەرھەمھێنراو	roar
Has pattern	ھێڵکاری
Wildlife Protection Act 1972 (India) schedule	Schedule I (Part I) of Wildlife Protection Act, 1972
CITES Appendix	Appendix I of CITES
Diel cycle	nocturnal
Sequenced genome URL	https://www.dnazoo.org/assemblies/Panthera_tigris
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

بەور (بە ئینگلیزی: Tiger) بەشێکە لە خێزانی پشیلە و لە ھەموو جۆرەکانی تری خێزانی پشیلە گەورەترە. یەکێکە لە ئاژەڵە گۆشتخۆر و ترسناکەکانی جیھان کە شێوەی پشیلەی گەورەی ھەیە. درێژیی بەور بە ڕێژەی ٣٫٣ مەترە کە دەکاتە ١١ پێ. بەپێی ڕێژەی تەمەنی پێگەیشتووەکانی بەور، کێشی بەور دەگاتە زۆرتر لە ٣٠٠ کیلۆگرام، ئەم ئاژەڵە بەھۆی زۆریی ڕاوکردنەوە ئەگەری نەمانی ھەیە بەتایبەتی لە وڵاتانی تورکیا و ڕووسیا و چین و ھیندستان. بەور یەکێک لە خێراترین گیانەوەرانی سەر زەوییە و خێراییەکەی دەگاتە ١١٥.٢ لە سەعاتێکدا. بەور دەتوانێت خێراییی خۆی بگەیەنەتە ٦٠ میل واتە ٩٦ کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا، بەڵام ئەم خێراییە تەنها بۆ مەودایەکی کورتە.

ناو

لە ھەندێک لە زارەکان و شێوەزارەکانی زمانی کوردیدا بە بەوریش ھەر دەڵێن پڵنگ و لێکیان ناکەنەوە. لە ڕاستیدا بەور و پڵنگ جیاوازن؛ بەور لەشی ھێڵ‌هێڵە بەڵام پڵنگ پەڵەپەڵەیە. ھەژار لە وەرگێڕانی مەم و زیندا دەڵێ:

گەر بەور و پڵنگ و نێرەشێر بوو

ھەر ڕۆژی بەرێ بە ناڵە فێر بوو

ھەر ئەو لە بۆ کوردستان و شیعری «سەلام ئازادبوون»دا دەڵێ:

سەلام لە لاوی شیمالی دلێر

ھەڵپە و نەعرەتەی وەکوو بەور و شێر

جۆرەکانی بەور

بەور بە کۆمەڵێ خاسیەت دەناسرێتەوە لەوانە ترسناکی و فێڵبازی بەڵام ئەمانە پێوەر نین بۆ دەستنیشانکردن یان جیاکردنەوەی بەورەکان بەڵکوو زۆرتر زیندەزانان شێوە یان ڕەنگ بۆ جیاکردنەوەی جۆری بەور دیاری دەکەن لەوانە:

• بەوری هێڵدار کە حەوت جۆری هەیە.

1. بەوری سیبیری. ٤٠٠ بۆ ٥٠٠ دانەی لێ ماون.
2. بەوری بەنگالی. ٢٥٠٠ دانەی لێ ماون.
3. بەوری سپی بریتیە لە بەوری سپی بەنگالی، بە جۆرێکی دیاریکراو داناندرێ.
4. بەوری هیندۆچینی. ١٥٠٠ دانەلی لێ ماون.
5. بەوری سوماتران. ٥٠٠ دانەی لێ ماون.
6. بەوری مالایان. ٢٥٠ دانەی لێ ماون.
7. بەوری باشوری چین. ٦ بۆ ٢٠ دانەی لێ ماون.
8. بەوری ئاڵتوونی. کەلە باخچەی ئاژەڵان پەیدابووە و تانها ٣٠ دانەی هەیە.

• پڵنگی پەڵە پەڵە کە چوار جۆری هەیە.

1. پڵنگی بەلەکی ئەمریکی، کە پڵنگی ڕەشیش دەگرێتەوە
2. پڵنگی خاڵاوی، کە پڵنگی خاڵاوی بەفرینیش دەگرێتەوە.
3. پڵنگی خاڵ خاڵ، کە خێراکرین گیانلەبەرە لە سەر زەوی.
4. پڵنگی پەڵە هەوری، کە بچوکترین جۆری پڵنگی .

ڕێژە

ڕێژەی بەور بەپێی وڵاتانی جیھانی

وڵات	ڕێژەی چاوەڕێکراو
بەنگلادیش	٤٤٠
بووتان	٧٥
کەمبۆدیا	٢٠
چین	٤٥
ھیندستان	١،٧٠٦
ئەندەنووسیا	٣٢٥
لاوس	١٧
مالیزیا	٥٠٠
میانمار	٨٥
نیپال	١٥٥
کۆریای باکوور	n/a
ڕووسیا	٣٦٠
تایلەند	٢٠٠
ڤیەتنام	٢٠
کۆی گشتی	٣،٩٤٨