Geraint H. Jenkins

Geraint H. Jenkins
Ganwyd	Geraint Huw Jenkins  24 Ionawr 1946
Bu farw	7 Ionawr 2025
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Prifysgol Aberystwyth Prifysgol Abertawe
Galwedigaeth	academydd, hanesydd
Cyflogwr	Prifysgol Aberystwyth
Gwobr/au	Cymrawd Cymdeithas Ddysgedig Cymru, Cymrawd yr Academi Brydeinig

Hanesydd o Gymru oedd yr Athro Geraint Huw Jenkins (24 Ionawr 1946 – 7 Ionawr 2025). Roedd e'n "un o haneswyr mwyaf nodedig Cymru dros yr hanner canrif diwethaf".

Cafodd ei fagu ym Mhenparcau a bu'n byw ym Mlaenplwyf, Ceredigion am flynyddoedd. Bu'n Athro a phennaeth Adran Hanes Cymru Prifysgol Aberystwyth cyn ei benodi'n gyfarwyddwr Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru yn 1993. O 1993 hyd 2007 bu’n Gadeirydd a Chyfarwyddwr Ymchwil Bwrdd Gwybodau Celtaidd Prifysgol Cymru. Ymddeolodd ym mis Medi 2008 ac fe'i gwnaed yn Athro Emeritws Hanes Cymru ym Mhrifysgol Cymru.

Roedd ef hefyd yn Gymrawd Cychwynnol o Gymdeithas Ddysgedig Cymru ac yn Aelod o’r Cyngor cychwynnol.

Cyhoeddiadau

• Cewri'r Bêl-droed yng Nghymru (Gwasg Gomer, 1977)
• Literature, Religion and Society in Wales, 1660-1730 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1978)
• Thomas Jones yr Almanaciwr, 1648-1713 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1980)
• Hanes Cymru yn y Cyfnod Modern Cynnar, 1530-1760 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1983)
• Pêl-droed (Y Lolfa, 1983)
• The Foundation of Modern Wales, 1642-1780 (Rhydychen: Clarendon Press, 1987)
• (gol. gyda J. Beverley Smith) Politics and Society in Wales, 1840-1922 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1988)
• Llunio Cymru Fodern (Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1989)
• Cadw Tŷ mewn Cwmwl Tystion (Gwasg Gomer, 1990)
• Cymru, Ddoe a Heddiw (Gwasg Prifysgol Rhydychen, 1990)
• Protestant Dissenters in Wales 1639-1689 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1992)
• Thomas Wynne (1627-1692) (Trefor: Pwyllgor Cymreig Cymdeithas y Cyfeillion, 1992)
• Prifysgol Cymru: Hanes Darluniadol / The University of Wales: An Illustrated History (Gwasg Prifysgol Cymru, 1993)
• Theophilus Evans (1693-1767) (Aberystwyth: Adran Gwasanaethau Diwylliannnol Dyfed, 1993)
• Dr Thomas Richards: Hanesydd Piwritaniaeth ac Anghydffurfiaeth Gymreig (Abertawe: Prifysgol Cymru, 1995)
• (gol.) Y Gymraeg yn ei Disgleirdeb: Yr Iaith Gymraeg Cyn y Chwyldro Diwydiannol (Gwasg Prifysgol Cymru, 1997)
• (gol.) Iaith Carreg fy Aelwyd: Iaith a Chymuned yn y Bedwaredd Ganrif ar Bymtheg (Gwasg Prifysgol Cymru, 1998)
• (gol. gyda Ieuan Gwynedd Jones) Cardiganshire County History, 3: Cardiganshire in Modern Times (Gwasg Prifysgol Cymru, 1998)
• 'Doc Tom': Thomas Richards (Gwasg Prifysgol Cymru, 1999)
• (gol.) Gwnewch Bopeth yn Gymraeg: Yr Iaith Gymraeg a'i Pheuoedd 1801-1911 (Gwasg Prifysgol Cymru, 1999)
• (gol. gyda Mari A. Williams) 'Eu Hiaith a Gadwant'?: Y Gymraeg yn yr Ugeinfed Ganrif (Gwasg Prifysgol Cymru, 2000)
• (gol.) Cymru a'r Cymry 2000 (Aberystwyth: Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru, 2001)
• (gol.) A Rattleskull Genius: The Many Faces of Iolo Morganwg (Gwasg Prifysgol Cymru, 2005)
• A Concise History of Wales (Cambridge University Press, 2007)
• (gol. ac eraill) The Correspondence of Iolo Morganwg (Gwasg Prifysgol Cymru, 2007)
• (gol. gyda Gareth Elwyn Jones) Degrees of Influence: A Memorial Volume for Glanmor Williams (Gwasg Prifysgol Cymru, 2008)
• Iolo Morganwg y Gweriniaethwr (Aberystwyth: Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru, 2009)
• Bard of Liberty: The Political Radicalism of Iolo Morganwg (Gwasg Prifysgol Cymru, 2012)
• Yr Elyrch: Dathlu'r 100 (Y Lolfa, 2012)
• (gol. gyda Richard Suggett ac Eryn M. White) Cardiganshire County History, 2: Medieval and Early Modern Cardiganshire (Gwasg Prifysgol Cymru, 2019)

Golygydd cyfres

• Diwylliant Gweledol Cymru (Gwasg Prifysgol Cymru, 6 cyfrol, 1997–2003)
• Hanes Cymdeithasol yr Iaith Gymraeg (Gwasg Prifysgol Cymru, 11 cyfrol, 1997–2000)
• Cof Cenedl (Gwasg Gomer, 24 cyfrol, 1986–2009)