Πογκρόμ κατά των αναπήρων (1943)
Το Πογκρόμ κατά των αναπήρων ήταν πογκρόμ που έλαβε χώρα τη νύχτα της 30ής Νοεμβρίου 1943, στην Αθήνα από τα Τάγματα Ασφαλείας. Ανάπηροι του πολέμου που νοσηλεύονταν σε νοσοκομεία της Αθήνας συνελήφθησαν από τα τάγματα ασφαλείας που ακολούθως τους παρέδωσαν στους Γερμανούς στις φυλακές Χαϊδαρίου και Χατζηκώστα. Εκτελέστηκαν 283 Έλληνες ανάπηροι πολέμου.[1][2]
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Την περίοδο της κατοχής οι ανάπηροι του Ελληνοιταλικού πολέμου πρωτοστατούσαν στο εαμικό αντιστασιακό κίνημα.[3] Οι ανάπηροι αντιστασιακοί πρωτοστατούσαν στην αντικατοχικές ενέργειες, γεγονός το οποίο ενοχλούσε ορισμένους στρατιωτικούς.[4] Στις 4 Ιανουαρίου 1942 ιδρύθηκε ο Εθνικός Σύνδεσμος Αναπήρων Πολέμου 1940-1941 που αποτελούσε το κέντρο της οργάνωσης των αναπήρων στα νοσοκομεία της Αθήνας.[5] Εξέλεγαν επιτροπές οι οποίες ρύθμιζαν την αντιστασιακή δράση των αναπήρων και διεκδικούσαν καλύτερη περίθαλψη και συνθήκες νοσηλείας.[6] Οι επιτροπές λειτουργούσαν πολλές φορές με την ανοχή ή και τη στήριξη των νοσοκομειακών διοικήσεων, γεγονός που επέτρεπε στους οργανωμένους στο ΕΑΜ να απολαμβάνουν σχετική ελευθερία κινήσεων.[6]
Σε αντίθεση με τους κοινούς στρατιώτες, μεγαλη μερίδα της ηγεσίας του ελληνικού στρατού ανέλαβε κρατικές θέσεις και επέλεξε τη συνεργασία με τις δυνάμεις κατοχής.[7] Η παρουσία των ανάπηρων αντιστασιακών υποδήλωνε τη συνέχεια του αγώνα που ξεκίνησε στην Αλβανία και μείωνε το κύρος των δοσιλογικών κυβερνήσεων στη κοινή γνώμη.[7] Η κυβέρνηση Ράλλη θέλωντας να ανατρέψει τη συγκεκριμένη κατάσταση, ξεκίνησε να καταγγείλει την δράση των αναπήρων ως αντεθνική.[8]
Οι ανάπηροι πολέμου μάλιστα ήταν δραστήριοι, συμμετέχοντας επίσης στις επετείους της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου μαζί με φοιτητές και εργαζόμενους, καθώς επίσης και στις διαδηλώσεις κατά της τριπλής στρατιωτικής κατοχής και του λιμού. Επίσης έλαβαν μέρος στη Γενική απεργία και διαδήλωση της 22ας Ιουλίου 1943 ενάντια στην προοπτική επέκτασης της βουλγαρικής κατοχής στο μεγαλύτερο τμήμα της Κεντρικής Μακεδονίας. Μπροστάρηδες πάλι οι ανάπηροι με τα καροτσάκια τους και οι όρθιοι με τις πατερίτσες τους.
Τη νύχτα της 30ής Νοεμβρίου κλιμακώθηκε η επίθεση κατά των ανάπηρων από τα Τάγματα Ασφαλείας, υπό την επίβλεψη των Ες-Ες[9][10], όταν περικύκλωσαν με καμιόνια καθένα από τα δεκαεννιά νοσοκομεία της Αθήνας και ξέσπασαν πάνω στους ανάπηρους του πολέμου της Αλβανίας και τους συνέλαβαν βίαια. Πολλοί από τους ανάπηρους πέθαναν ή κατά τη μεταφορά τους ή μέσα στις φυλακές γιατί τα μη επουλωμένα τραύματά τους αιμορραγούσαν. Οι ανάπηροι στοιβάχτηκαν χωρίς τις πατερίτσες τους ή τα ξύλινα προσθετικά μέλη, στα καμιόνια και οδηγήθηκαν στα στρατόπεδα Χατζηκώστα και Χαϊδαρίου. Συνολικά έγιναν 283 εκτελέσεις. Το πογκρόμ απεικονίστηκε σε χαρακτικό από τον Τάσσο, ενώ στο Νοσοκομείο Σωτηρία ανεγέρθηκε μνημείο για τους εκτελεσθέντες αναπήρους.[11][12][13][14][15]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Το ηρωικό τέλος 283 αναπήρων τη νύχτα της 30ης Νοεμβρίου 1943, amea-care.gr
- ↑ Ναζιστικές θηριωδίες: Το Πογκρόμ κατά των αναπήρων από τα Τάγματα Ασφαλείας (1943), olympia, 29 Νοεμβρίου 2019.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Χαραλαμπίδης 2023, σελ. 341.
- ↑ Χαραλαμπίδης 2023, σελ. 342-43.
- ↑ Χαραλαμπίδης 2023, σελ. 341-42.
- ↑ 6,0 6,1 Χαραλαμπίδης 2023, σελ. 342.
- ↑ 7,0 7,1 Χαραλαμπίδης 2023, σελ. 343.
- ↑ Χαραλαμπίδης 2023, σελ. 344.
- ↑ 30/11/1943: Το πογκρόμ των ταγματασφαλιτών ενάντια στους ανάπηρους πολέμου της Αλβανίας, alfavita.gr, 30.11.2015
- ↑ Το πογκρόμ ενάντια στους ανάπηρους πολέμου της Αλβανίας, 19/10/2008, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
- ↑ ΤΟ ΠΟΓΚΡΟΜ ΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΩΝ 17.12.2006 εφημερίδα Ριζοσπάστης
- ↑ 1943: Έλληνες ταγματασφαλίτες, ξεκινάνε πογκρόμ ενάντια σε ανάπηρους του ελληνοαλβανικού μετώπου[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία: Ίσες ευκαιρίες, βελτίωση ποιότητας ζωής 03 Δεκεμβρίου 2018
- ↑ Ο Σύλλογος Κινητικά Αναπήρων Ν. Σερρών τιμά τους αναπήρους που δολοφόνησαν οι κατοχικές δυνάμεις - Εφημερίδα Ανεξάρτητος, 28 Νοεμβρίου 2014
- ↑ 75 χρόνια από το πογκρόμ ενάντια στους ανάπηρους πολέμου της Αλβανίας από τα μαύρα, ναζιστικά τάγματα ασφαλείας - ToPeriodiko, 30/11/2018
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Χαραλαμπίδης, Μενέλαος (2023). Οι δωσίλογοι:Ένοπλη, πολιτική και οικονομική συνεργασία στα χρόνια της κατοχής (Β' έκδοση). Αθήνα: Αλεξάνδρεια. ISBN 978-618-223-034-3.
