Μετάβαση στο περιεχόμενο

Σαλικυλικό οξύ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η χημική δομή του σαλικυλικού οξέως

Το σαλικυλικό οξύ (από λατινικό salix, ιτιά) είναι λιπόφιλο μονοϋδροξυβενζοϊκό οξύ, ένας τύπος φαινολικού οξέος και ένα β-υδροξυ οξύ (BHA). Έχει τον τύπο C 7 H 6 O 3. Αυτό το άχρωμο κρυσταλλικό οργανικό οξύ χρησιμοποιείται ευρέως στην οργανική σύνθεση και λειτουργεί ως φυτική ορμόνη. Προέρχεται από τον μεταβολισμό της σαλικίνης.

Εκτός από το ότι χρησιμεύει ως ένας σημαντικός ενεργός μεταβολίτης της ασπιρίνης ( ακετυλοσαλικυλικό οξύ ), ο οποίος δρα εν μέρει ως προφάρμακο προς το σαλικυλικό οξύ, είναι πιθανώς πιο γνωστό για τη χρήση του ως βασικό συστατικό σε τοπικά προϊόντα κατά της ακμής. Τα άλατα και οι εστέρες του σαλικυλικού οξέος είναι γνωστοί ως σαλικυλικά.

Συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο βασικών φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, τα ασφαλέστερα και πιο αποτελεσματικά φάρμακα που χρειάζονται σε ένα σύστημα υγείας.[1]

Χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Φάρμακο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σαλικυλικό οξύ ως φάρμακο χρησιμοποιείται πιο συχνά για να βοηθήσει στην απομάκρυνση του εξωτερικού στρώματος του δέρματος. Ως τέτοιο, χρησιμοποιείται για τη θεραπεία κονδυλωμάτων, ψωρίασης, ακμής, δερματόφυτων, πιτυρίδας και ιχθύασης.[2][3]

Παρόμοια με άλλα υδροξυοξέα, το σαλικυλικό οξύ είναι βασικό συστατικό σε πολλά προϊόντα περιποίησης της επιδερμίδας για τη θεραπεία της σμηγματορροϊκής δερματίτιδας, της ακμής, της ψωρίασης, των κάλων, των καλαμποκιού, της θυλακική υπερκεράτωση, της ακάνθωσης νιτρικάνων, της ιχθύωσης και των κονδυλωμάτων.[4]

Χρήσεις στην κατασκευαστική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σαλικυλικό οξύ χρησιμοποιείται στην παραγωγή άλλων φαρμακευτικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένου του 4-αμινοσαλικυλικού οξέος, της σανδουλπιρίδης και της λανετιμίδης (μέσω της σαλεθαμίδης).

Το σαλικυλικό οξύ ήταν ένα από τα αρχικά αρχικά υλικά για την παραγωγή ακετυλοσαλικυλικού οξέος (ασπιρίνη) το 1897.[5]

Το υποαλικυλικό βισμούθιο, ένα άλας βισμούθιου και σαλικυλικού οξέος, είναι το δραστικό συστατικό στα βοηθήματα ανακούφισης του στομάχου όπως το Pepto-Bismol, είναι το κύριο συστατικό του Kaopectate και "εμφανίζει αντιφλεγμονώδη δράση (λόγω του σαλικυλικού οξέος) και επίσης δρα ως αντιόξινο και ήπιο αντιβιοτικό ".[6]

Άλλες χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σαλικυλικό οξύ χρησιμοποιείται ως συντηρητικό τροφίμων, βακτηριοκτόνο και αντισηπτικό.[7]

Το σαλικυλικό νάτριο είναι χρήσιμη πηγή φωτός στο κενό στο φάσμα του υπεριώδους, με σχεδόν επίπεδη κβαντική απόδοση για μήκη κύματος μεταξύ 10 και 100 νμ.[8] Φθορίζει στο μπλε στο 420 νμ. Παρασκευάζεται εύκολα σε καθαρή επιφάνεια ψεκάζοντας ένα κορεσμένο διάλυμα του άλατος σε μεθανόλη και στη συνέχεια με εξάτμιση.

Η ασπιρίνη (ακετυλοσαλικυλικό οξύ ή ASA) μπορεί να παρασκευαστεί με την εστεροποίηση της φαινολικής υδροξυλομάδας του σαλικυλικού οξέος με την ακετυλομάδα από οξικό ανυδρίτη ή ακετυλοχλωρίδιο.

Χημεία και παραγωγή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σαλικυλικό οξύ έχει τύπο C 6 H 4 (OH) COOH, όπου η ομάδα ΟΗ είναι όρθο στην καρβοξυλική ομάδα. Είναι επίσης γνωστό ως 2-υδροξυβενζοϊκό οξύ. Είναι ελάχιστα διαλυτό στο νερό (2 g / L στους 20 ° C ° C).[9]

Το σαλικυλικό οξύ βιοσυντίθεται από το αμινοξύ φαινυλαλανίνη. Στο φυτό Arabidopsis thaliana μπορεί να συντεθεί μέσω μονοπατιού ανεξάρτητου από τη φαινυλαλανίνη.

Το σαλικυλικό νάτριο παρασκευάζεται στο εμπόριο με επεξεργασία φαινολικού νατρίου (το άλας νατρίου της φαινόλης ) με διοξείδιο του άνθρακα σε υψηλή πίεση (100 atm) και υψηλή θερμοκρασία (115 ° C) - μια μέθοδο γνωστή ως αντίδραση Κόλμπε-Σμιτ. Η οξίνιση του προϊόντος με θειικό οξύ δίνει σαλικυλικό οξύ:

Μπορεί επίσης να παρασκευαστεί με υδρόλυση ασπιρίνης (ακετυλοσαλικυλικό οξύ)[10] ή μεθυλοσαλικυλικού (έλαιο από Gaultheria) με ισχυρό οξύ ή βάση.

Το σαλικυλικό οξύ αποικοδομείται σε φαινόλη και διοξείδιο του άνθρακα στους 200 - 230 °C:[11]

C 6 H 4 OH (CO 2 H) → C 6 H 5 OH + CO 2

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η λευκή ιτιά ( Salix alba ) είναι μια φυσική πηγή σαλικυλικού οξέος.

O Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος και άλλοι ήξεραν ότι ο φλοιός της ιτιάς θα μπορούσε να ανακουφίσει τον πόνο και να μειώσει τους πυρετούς.[12] Χρησιμοποιήθηκε στην Ευρώπη και την Κίνα για τη θεραπεία αυτών των καταστάσεων.[13] Αυτή η θεραπεία αναφέρεται σε κείμενα από την αρχαία Αίγυπτο, τη Σουμερία και την Ασσυρία.[14] Οι Τσερόκι και άλλοι ιθαγενείς Αμερικανοί χρησιμοποιούν εκχύλισμα του φλοιού για πυρετό και άλλους ιατρικούς σκοπούς.

Το 2014, οι αρχαιολόγοι εντόπισαν ίχνη σαλικυλικού οξέος σε θραύσματα κεραμικής του 7ου αιώνα που βρέθηκαν στο ανατολικό κεντρικό Κολοράντο.[15] Ο Αιδεσιμότατος Έντουαρντ Στόουν, από το Όξφορντσαϊρ της Αγγλίας, σημείωσε το 1763 ότι ο φλοιός της ιτιάς ήταν αποτελεσματικός στη μείωση του πυρετού.[16]

Το ενεργό εκχύλισμα του φλοιού, που ονομάζεται σαλικίνη, μετά το λατινικό όνομα για τη λευκή ιτιά (Salix alba), απομονώθηκε και ονομάστηκε από τον Γερμανό χημικό Γιόχαν Αντρέας Μπούχνερ το 1828.[17] Μια μεγαλύτερη ποσότητα της ουσίας απομονώθηκε το 1829 από τον Ανρί Λερού, Γάλλο φαρμακοποιό.[18] Ο Ραφαέλε Πιρία, ένας Ιταλός χημικός, μπόρεσε να μετατρέψει την ουσία σε σάκχαρο και ένα δεύτερο συστατικό, το οποίο στην οξείδωση γίνεται σαλικυλικό οξύ.[19]

Το σαλικυλικό οξύ απομονώθηκε επίσης από το βότανο Filipendula ulmaria (παλαιότερα ταξινομήθηκε ως Spiraea ulmaria ) από Γερμανούς ερευνητές το 1839.[20] Ενώ το εκχύλισμά τους ήταν κάπως αποτελεσματικό, προκάλεσε επίσης πεπτικά προβλήματα όπως γαστρικό ερεθισμό, αιμορραγία, διάρροια και ακόμη και θάνατο όταν καταναλώθηκε σε υψηλές δόσεις.

Διατροφικές πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σαλικυλικό οξύ εμφανίζεται σε φυτά ως ελεύθερο σαλικυλικό οξύ και καρβοξυλιωμένους εστέρες και φαινολικούς γλυκοζίτες του. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι μεταβολίζουν το σαλικυλικό οξύ σε μετρήσιμες ποσότητες από αυτά τα φυτά.[21] Ποτά και τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε σαλικυλικό περιλαμβάνουν μπύρα, καφέ, τσάι, πολλά φρούτα και λαχανικά, γλυκοπατάτα, ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο, μεταξύ άλλων.[22] Το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, η ζάχαρη και τα ψωμιά και τα δημητριακά έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε σαλικυλικό.[23]

Μερικά άτομα με ευαισθησία στα διαιτητικά σαλικυλικά μπορεί να έχουν συμπτώματα αλλεργικής αντίδρασης, όπως βρογχικό άσθμα, ρινίτιδα, γαστρεντερικές διαταραχές ή διάρροια, και έτσι μπορεί να χρειαστεί να υιοθετήσουν δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε σαλικυλικά.[22]

Φυτική ορμόνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σαλικυλικό οξύ είναι μια φαινολική φυτοορμόνη και βρίσκεται σε φυτά με ρόλο στην ανάπτυξη των φυτών, τη φωτοσύνθεση, τη διαπνοή, την πρόσληψη ιόντων και τη μεταφορά.[24] Το σαλικυλικό οξύ εμπλέκεται στην ενδογενή σηματοδότηση, μεσολαβώντας στην άμυνα των φυτών έναντι παθογόνων.[25] Παίζει ρόλο στην αντίσταση στα παθογόνα προκαλώντας την παραγωγή πρωτεϊνών που σχετίζονται με την παθογένεση.[26]

Συμμετέχει στη συστηματική επίκτητη αντίσταση στην οποία μια παθογόνος προσβολή σε ένα μέρος του φυτού προκαλεί αντίσταση σε άλλα μέρη. Το σήμα μπορεί επίσης να μετακινηθεί σε γειτονικά φυτά με το σαλικυλικό οξύ να μετατραπεί σε πτητικό εστέρα μεθυλοσαλικυλικό. Ο σαλικυλικός μεθυλεστέρας προσλαμβάνεται από τα στομάτα του γειτονικού φυτού, και μόλις βαθιά στο φύλλο, μετατρέπεται πίσω σε σαλικυλικό οξύ για να προκαλέσει την ανοσοαπόκριση.[27]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. 2019. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. 
  2. ↑ «Salicylic acid». Drugs.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 2017. 
  3. ↑ WHO Model Formulary 2008. World Health Organization. 2009. σελ. 310. ISBN 9789241547659. 
  4. ↑ Madan RK; Levitt J (April 2014). «A review of toxicity from topical salicylic acid preparations». J Am Acad Dermatol 70 (4): 788–92. doi:10.1016/j.jaad.2013.12.005. PMID 24472429. 
  5. ↑ Schrör, Karsten (2016). Acetylsalicylic Acid (στα Αγγλικά) (2 έκδοση). John Wiley & Sons. σελίδες 9–10. ISBN 9783527685028. 
  6. ↑ «Bismuth subsalicylate». PubChem. United States National Institutes of Health. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Ιανουαρίου 2014. 
  7. ↑ «Definition of Salicylic acid». MedicineNet.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2010. 
  8. ↑ Samson, James (1976). Techniques of Vacuum Ultraviolet Spectroscopy. Wiley,.
  9. ↑ «Salicylic acid». inchem.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2008. 
  10. ↑ «Hydrolysis of ASA to SA». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  11. ↑ Kaeding, Warren W. (1 September 1964). «Oxidation of Aromatic Acids. IV. Decarboxylation of Salicylic Acids». The Journal of Organic Chemistry 29 (9): 2556–2559. doi:10.1021/jo01032a016. 
  12. ↑ Norn, S.; Permin, H.; Kruse, P. R.; Kruse, E. (2009). «[From willow bark to acetylsalicylic acid]» (στα Danish). Dansk Medicinhistorisk Årbog 37: 79–98. PMID 20509453. 
  13. ↑ «Willow bark». University of Maryland Medical Center. University of Maryland. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2011. 
  14. ↑ Goldberg, Daniel R. (Summer 2009). «Aspirin: Turn of the Century Miracle Drug». Chemical Heritage Magazine 27 (2): 26–30. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 March 2018. https://web.archive.org/web/20180320230715/https://www.sciencehistory.org/distillations/magazine/aspirin-turn-of-the-century-miracle-drug. Ανακτήθηκε στις 24 March 2018. 
  15. ↑ «1,300-Year-Old Pottery Found in Colorado Contains Ancient 'Natural Aspirin'». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2014. 
  16. ↑ Stone, Edmund (1763). «An Account of the Success of the Bark of the Willow in the Cure of Agues». Philosophical Transactions of the Royal Society of London 53: 195–200. doi:10.1098/rstl.1763.0033. //books.google.com/books?id=j0JFAAAAcAAJ&pg=PA195. 
  17. ↑ Buchner, A. (1828). «Ueber das Rigatellische Fiebermittel und über eine in der Weidenrinde entdeckte alcaloidische Substanz (On Rigatelli's antipyretic [i.e., anti-fever drug] and on an alkaloid substance discovered in willow bark)». Repertorium für die pharmacie…. Bei J. L. Schrag. σελίδες 405–. Noch ist es mir aber nicht geglückt, den bittern Bestandtheil der Weide, den ich Salicin nennen will, ganz frei von allem Färbestoff darzustellen." (I have still not succeeded in preparing the bitter component of willow, which I will name salicin, completely free from colored matter 
  18. ↑ See:
  19. ↑ Jeffreys, Diarmuid (2005). Aspirin: the remarkable story of a wonder drug. New York: Bloomsbury. σελίδες 38–40. ISBN 978-1-58234-600-7. 
  20. ↑ Löwig, C.; Weidmann, S. (1839). «III. Untersuchungen mit dem destillierten Wasser der Blüthen von Spiraea Ulmaria (III. Investigations of the water distilled from the blossoms of Spiraea ulmaria). Löwig and Weidman called salicylic acid Spiräasaure (spiraea acid)». Annalen der Physik und Chemie; Beiträge zur Organischen Chemie (Contributions to Organic Chemistry) (46): 57–83. //books.google.com/books?id=iBcAAAAAMAAJ&pg=PA57. 
  21. ↑ Malakar, Sreepurna; Gibson, Peter R.; Barrett, Jacqueline S.; Muir, Jane G. (1 April 2017). «Naturally occurring dietary salicylates: A closer look at common Australian foods». Journal of Food Composition and Analysis 57: 31–39. doi:10.1016/j.jfca.2016.12.008. 
  22. ↑ 22,0 22,1 «Low salicylate diet». Drugs.com. 19 Φεβρουαρίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2019. 
  23. ↑ Swain, AR; Dutton, SP; Truswell, AS (1985). «Salicylates in foods.». Journal of the American Dietetic Association 85 (8): 950–60. ISSN 0002-8223. PMID 4019987. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-04-05. https://web.archive.org/web/20190405002521/https://www.slhd.nsw.gov.au/rpa/allergy/research/salicylatesinfoods.pdf. Ανακτήθηκε στις 2019-12-16. 
  24. ↑ Vlot, A. C; Dempsey, D. A; Klessig, D. F (2009). «Salicylic Acid, a multifaceted hormone to combat disease». Annual Review of Phytopathology 47: 177–206. doi:10.1146/annurev.phyto.050908.135202. PMID 19400653. https://archive.org/details/sim_annual-review-of-phytopathology_2009_47/page/177. 
  25. ↑ Hayat, S.· Ahmad, A. (2007). Salicylic Acid – A Plant Hormone. Springer. ISBN 978-1-4020-5183-8. 
  26. ↑ Van Huijsduijnen, R. A. M. H.; Alblas, S. W.; De Rijk, R. H.; Bol, J. F. (1986). «Induction by Salicylic Acid of Pathogenesis-related Proteins or Resistance to Alfalfa Mosaic Virus Infection in Various Plant Species». Journal of General Virology 67 (10): 2135–2143. doi:10.1099/0022-1317-67-10-2135. 
  27. ↑ Chamowitz, D. (2017). What a plant knows: a field guide to the senses. Brunswick, Vic.: Scribe Publications.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σαλικυλικό_οξύ&oldid=10357451"