donmak
Turkish
[edit]Etymology
[edit]From Ottoman Turkish طوڭمق (doñmak, “to freeze, to become ice, to solidify, to become rigid”), from Proto-Turkic *toŋ- (“to freeze”).[1] Related to Turkish don (“frost, rime”)). Possibly related to Proto-Mongolic *daxara- (“to freeze”) (whence Mongolian даарах (daarax, “to freeze up”)) and Proto-Tungusic *doŋota (“cold, frost”) (whence Evenki доӈото (doŋoto, “frost”)), and/or from Middle Chinese 凍 (/tuŋ/, “to freeze”). Distribution in both Chinese and Altaic languages tell that this word is either from a substrate represented in all four languages, or a borrowing from Chinese into Turkic (This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.).
Cognate with Old Turkic [script needed] (toŋ-, “to freeze”), Azerbaijani donmaq (“to freeze”), Bashkir туңыу (tuñıw, “to freeze”), Kazakh тоңу (toñu, “to freeze”), Khakas тоорға (toorğa, “to freeze”), Kyrgyz тоңуу (toŋuu, “to freeze”), Turkmen doňmak (“to freeze”), Tuvan доңар (doñar, “to freeze”), Uyghur توڭماق (tongmaq, “to freeze”), Uzbek toʻngmoq (“to freeze”), Yakut тоҥ (toñ, “to freeze”).
Pronunciation
[edit]Verb
[edit]donmak (third-person singular simple present donar)
- (intransitive) freeze (to become solid due to low temperature), congeal
- (intransitive) to feel very cold, freeze
- (intransitive) to freeze to death
- (intransitive) to set, harden, solidify
- (intransitive) to freeze, remain motionless
Conjugation
[edit]Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary olmak not shown. See also Appendix:Turkish suffixes#Verbs.
Positive declarative | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
infinitive | donmak | |||||||
impersonal participle | imperfective | donan | ||||||
perfective | donmuş | |||||||
prospective | donacak | |||||||
personal participle | non-prospective | donduğum | donduğun | donduğu | donduğumuz | donduğunuz | dondukları | |
prospective | donacağım | donacağın | donacağı | donacağımız | donacağınız | donacakları | ||
verbal noun | donma | |||||||
way of doing | donuş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | donarım | donarsın | donar | donarız | donarsınız | donarlar |
imperfective | donuyorum | donuyorsun | donuyor | donuyoruz | donuyorsunuz | donuyorlar | ||
past | perfective | dondum | dondun | dondu | donduk | dondunuz | dondular | |
imperfective | donuyordum | donuyordun | donuyordu | donuyorduk | donuyordunuz | donuyorlardı (or donuyordular) | ||
future | donacağım | donacaksın | donacak | donacağız | donacaksınız | donacaklar | ||
inferential | perfective | donmışım | donmışsın | donmış | donmışız | donmışsınuz | donmışlar | |
aorist | donarmışım | donarmışsın | donarmış | donarmışız | donarmışsınız | donarlarmış (or donarmışlar) | ||
imperfective | donuyormuşum | donuyormuşsun | donuyormuş | donuyormuşuz | donuyormuşsunuz | donuyorlarmış | ||
conditional | simple | donsam | donsan | donsa | donsak | donsanız | donsalar | |
perfective | donsaydım | donsaydın | donsaydı | donsaydık | donsaydınız | donsaydılar | ||
optative | donayım | donasın | dona | donalım | donasınız | donalar | ||
progressive | donmaktayım | donmaktasın | donmakta | donmaktayız | donmaktasınız | donmaktalar | ||
necessitative | donmalıyım | donmalısın | donmalı | donmalıyız | donmalısınız | donmalılar | ||
imperative | don | donsun | donun | donsunlar | ||||
Positive interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | donar mıyım? | donar mısın? | donar mı? | donar mıyız? | donar mısınız? | donarlar mı? |
imperfective | donuyor muyum? | donuyor musun? | donuyor mu? | donuyor muyuz? | donuyor musunuz? | donuyorlar mı? | ||
past | perfective | dondum mu? | dondun mu? | dondu mu? | donduk mu? | dondunuz mu? | dondular mı? | |
imperfective | donuyor muydum? | donuyor muydun? | donuyor muydu? | donuyor muyduk? | donuyor muydunuz? | donuyorlar mıydı? | ||
future | donacak mıyım? | donacak mısın? | donacak mı? | donacak mıyız? | donacak mısınız? | donacaklar mı? | ||
inferential | perfective | donmuş muyum? | donmuş musun? | donmuş mu? | donmuş muyuz? | donmuş musunuz? | donmuşlar mı? | |
aorist | donar mıymuşım? | donar mıymuşsın? | donar mıymuş? | donar mıymuşız? | donar mıymuşsınız? | donarlar mıymış? | ||
imperfective | donuyor muymuşum? | donuyor muymuşsun? | donuyor muymuş? | donuyor muymuşuz? | donuyor muymuşsunuz? | donuyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | donsam mı? | donsan mı? | donsa mı? | donsak mı? | donsanız mı? | donsalar mı? | |
perfective | donsa mıydım? | donsa mıydın? | donsa mıydı? | donsa mıydık? | donsa mıydınız? | donsalar mıydı? | ||
progressive | donmakta mıyım? | donmakta mısın? | donmakta mı? | donmakta mıyız? | donmakta mısınız? | donmaktalar mı? | ||
necessitative | donmalı mıyım? | donmalı mısın? | donmalı mı? | donmalı mıyız? | donmalı mısınız? | donmalılar mı? | ||
Negative declarative | ||||||||
infinitive | donmamak | |||||||
impersonal participle | imperfective | donmayan | ||||||
perfective | donmamış | |||||||
prospective | donmayacak | |||||||
personal participle | non-prospective | donmadığım | donmadığın | donmadığı | donmadığımız | donmadığınız | donmadıkları | |
prospective | donmayacağım | donmayacağın | donmayacağı | donmayacağımız | donmayacağınız | donmayacakları | ||
verbal noun | donmama | |||||||
way of doing | donmayuş | |||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | donmam | donmazsın | donmaz | donmayız | donmazsınız | donmazlar |
imperfective | donmuyorum | donmuyorsun | donmuyor | donmuyoruz | donmuyorsunuz | donmuyorlar | ||
past | perfective | donmadım | donmadın | donmadı | donmadık | donmadınız | donmadılar | |
imperfective | donmuyordum | donmuyordun | donmuyordu | donmuyorduk | donmuyordunuz | donmuyorlardı | ||
future | donmayacağım | donmayacaksın | donmayacak | donmayacağız | donmayacaksınız | donmayacaklar | ||
inferential | perfective | donmamışım | donmamışsın | donmamış | donmamışız | donmamışsınız | donmamışlar | |
aorist | donmazmışım | donmazmışsın | donmazmış | donmazmışız | donmazmışsınız | donmazlarmış | ||
imperfective | donmuyormuşum | donmuyormuşsun | donmuyormuş | donmuyormuşuz | donmuyormuşsunuz | donmuyorlarmış | ||
conditional | simple | donmasam | donmasan | donmasa | donmasak | donmasanız | donmasalar | |
perfective | donmasaydım | donmasaydın | donmasaydı | donmasaydık | donmasaydınız | donmasaydılar | ||
optative | donmayayım | donmayasın | donmaya | donmayalım | donmayasınız | donmayalar | ||
progressive | donmamaktayım | donmamaktasın | donmamakta | donmamaktayız | donmamaktasınız | donmamaktalar | ||
necessitative | donmamalıyım | donmamalısın | donmamalı | donmamalıyız | donmamalısınız | donmamalılar | ||
imperative | donma | donmasın | donmayın | donmasınlar | ||||
Negative interrogative | ||||||||
singular | plural | |||||||
1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
ben | sen | o | biz | siz | onlar | |||
indicative | present | aorist | donmaz mıyım? | donmaz mısın? | donmaz mı? | donmaz mıyız? | donmaz mısınız? | donmazlar mı? |
imperfective | donmuyor muyum? | donmuyor musun? | donmuyor mu? | donmuyor muyuz? | donmuyor musunuz? | donmuyorlar mı? | ||
past | perfective | donmadım mı? | donmadın mı? | donmadı mı? | donmadık mı? | donmadınız mı? | donmadılar mı? | |
imperfective | donmuyor muydum? | donmuyor muydun? | donmuyor muydu? | donmuyor muyduk? | donmuyor muydunuz? | donmuyorlar mıydı? | ||
future | donmayacak mıyım? | donmayacak mısın? | donmayacak mı? | donmayacak mıyız? | donmayacak mısınız? | donmayacaklar mı? | ||
inferential | perfective | donmamış mıyım? | donmamış mısın? | donmamış mı? | donmamış mıyız? | donmamış mısınız? | donmamışlar mı? | |
aorist | donmaz mıymışım? | donmaz mıymışsın? | donmaz mıymış? | donmaz mıymışız? | donmaz mıymışsınız? | donmazlar mıymış? | ||
imperfective | donmuyor muymuşum? | donmuyor muymuşsun? | donmuyor muymuş? | donmuyor muymuşuz? | donmuyor muymuşsunuz? | donmuyorlar mıymış? | ||
conditional | simple | donmasam mı? | donmasan mı? | donmasa mı? | donmasak mı? | donmasanız mı? | donmasalar mı? | |
perfective | donmasa mıydım? | donmasa mıydın? | donmasa mıydı? | donmasa mıydık? | donmasa mıydınız? | donmasalar mıydı? | ||
progressive | donmamakta mıyım? | donmamakta mısın? | donmamakta mı? | donmamakta mıyız? | donmamakta mısınız? | donmamaktalar mı? | ||
necessitative | donmamalı mıyım? | donmamalı mısın? | donmamalı mı? | donmamalı mıyız? | donmamalı mısınız? | donmamalılar mı? |
Derived terms
[edit]- donma
- donuş
- donmuş
- donuk (“frozen, cold; dim, dull”)
- dondurmak
- donulmak
- donmamak
- donamamak
- donabilmek
Related terms
[edit]See also
[edit]References
[edit]- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*doŋ”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill