Saltu al enhavo

Klio: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8
Neniu resumo de redakto
 
(7 mezaj versioj de 6 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1: Linio 1:
'''Klio''' (en la [[antikva greka lingvo]] Κλειώ [Kleio], eble el κλέω [kleo] «celebri, kanti»), en la [[helena mitologio]] estas unu el [[Muzoj]]. Muzo de [[historio]] kaj plue de [[etiko]] kaj [[Epopeo|epopea poezio]], ŝi kantas la estintecon de homoj kaj iliaj farintoj sub la egido el [[Apolono]]. [[Dosiero:clio.jpg|eta|Κλειώ - Klio, parto de la pentraĵo ''[[:commons:File:Jan_Vermeer_van_Delft_011.jpg|La alegorio de pentrarto]]'' de [[Johannes Vermeer|Vermeer]] (ĉirkaŭ 1666)]]
{{Informkesto rolulo}}'''Klio''' (en la [[antikva greka lingvo]] Κλειώ [Kleio], eble el κλέω [kleo] «celebri, kanti»), en la [[helena mitologio]] estas unu el [[Muzoj]]. Muzo de [[historio]] kaj plue de [[etiko]] kaj [[Epopeo|epopea poezio]], ŝi kantas la estintecon de homoj kaj iliaj farintoj sub la egido el [[Apolono]]. [[Dosiero:clio.jpg|eta|Κλειώ - Klio, parto de la pentraĵo ''[[:commons:File:Jan_Vermeer_van_Delft_011.jpg|La alegorio de pentrarto]]'' de [[Johannes Vermeer|Vermeer]] (ĉirkaŭ 1666)]]


Klio estas ofte prezentata pli aŭ malpli juna virga knabino, pli kutime kiel filino de [[Zeŭso]] kaj la memoreca diino [[Mnemozina]]<ref>Krome por kelkaj poetoj kiel la greka lirika poeto [[Alkmano]] (Ἀλκμάν) vivante en la sepa jarcento a.K : muzoj kaj do, klio ankaŭ, estas filinoj el [[Urano]] (ĉielo) kaj [[Geo]] (tero); [[Diodoro Sicila]] (Διόδωρος Σικελιώτης, Diodoros Sikeliotes), ''Universala Historio'', libro IV, ĉapitro VII. [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4a.htm Interreta franca versio]</ref>. Ŝi estas unu el naŭ muzoj kune kun siaj fratinoj, [[Eŭterpo]], [[Talio (mitologio)|Talio]], [[Melpomeno]], [[Terpsiĥoro]], [[Erato]], [[Polimnio]], [[Uranio (muzo)|Uranio]] kaj [[Kaliopo]] kiu estas la sola pli aĝa ol ŝi <ref>[[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/Livre1/I_3_1-6.htm ''Biblioteko'', 1-3.1]</ref>.
Klio estas ofte prezentata pli aŭ malpli juna virga knabino, pli kutime kiel filino de [[Zeŭso]] kaj la memoreca diino [[Mnemozina]]<ref>Krome por kelkaj poetoj kiel la greka lirika poeto [[Alkmano]] (Ἀλκμάν) vivante en la sepa jarcento a.K : muzoj kaj do, klio ankaŭ, estas filinoj el [[Urano]] (ĉielo) kaj [[Geo]] (tero); [[Diodoro Sicilia]] (Διόδωρος Σικελιώτης, Diodoros Sikeliotes), ''Universala Historio'', libro IV, ĉapitro VII. [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4a.htm Interreta franca versio]</ref>. Ŝi estas unu el naŭ muzoj kune kun siaj fratinoj, [[Eŭterpo]], [[Talio (mitologio)|Talio]], [[Melpomeno]], [[Terpsiĥoro]], [[Erato]], [[Polimnio]], [[Uranio (muzo)|Uranio]] kaj [[Kaliopo]] kiu estas la sola pli aĝa ol ŝi <ref>[[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/Livre1/I_3_1-6.htm ''Biblioteko'', 1-3.1]</ref>.


Ŝi naskiĝis en [[Pierio]] (historia regiono de [[Antikva Makedonio]]) kiam Zeŭso, malproksime de la senmortuloj, naŭfoje vizitis Mnemozina kiu fine akuŝis ĉe la finjaro la naŭ muzojn, inter alie Klio<ref>[[Teogonio]], [[Heziodo]], (de 56): ''Naŭ noktoj dume, Zeŭso vizitis lian patrinon, eliris, diste de la vido el senmortuloj, en ŝia sankta kuŝejo ; kaj, tiam la jaroj finiĝis, la monatoj plenumigite, la tagoj markitaj okazis, ŝi akuŝis naŭ virgulinajn, kiujn sama menso vivigas, la koro libere el maltrankvilaĵoj, nur zorgas kanti.'' (el [http://philoctetes.free.fr/theogonie.htm franca traduko]) </ref>. Ŝi vivis en montoj, en Pieiro, ĉe la monto [[Olimpo]], aŭ ĉe la monto [[Helikono]] (Ἑλικών) en [[Beotio]].
Ŝi naskiĝis en [[Pierio]] (historia regiono de [[Antikva Makedonio]]) kiam Zeŭso, malproksime de la senmortuloj, naŭfoje vizitis Mnemozina kiu fine akuŝis ĉe la finjaro la naŭ muzojn, interalie Klio<ref>[[Teogonio]], [[Heziodo]], (de 56): ''Naŭ noktoj dume, Zeŭso vizitis lian patrinon, eliris, diste de la vido el senmortuloj, en ŝia sankta kuŝejo ; kaj, tiam la jaroj finiĝis, la monatoj plenumigite, la tagoj markitaj okazis, ŝi akuŝis naŭ virgulinajn, kiujn sama menso vivigas, la koro libere el maltrankvilaĵoj, nur zorgas kanti.'' (el [http://philoctetes.free.fr/theogonie.htm franca traduko]) </ref>. Ŝi vivis en montoj, en Pieiro, ĉe la monto [[Olimpo]], aŭ ĉe la monto [[Helikono]] (Ἑλικών) en [[Beotio]].


En la helena mitologio oni atribuas al ŝi esti la inventistino de la [[gitaro]].
En la helena mitologio oni atribuas al ŝi esti la inventistino de la [[gitaro]].


==En mitologio==
== En mitologio ==
Kiel la aliaj muzoj, Klio ne tre rekte ŝi mem intervenis en la mitologiaj eventoj kvankam ŝi kuniĝas reĝojn kaj heroojn tra la rakontoj. La verkisto [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]] tamen speciale raportis tion<ref>[[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/Livre1/I_3_1-6.htm ''Biblioteko'', 1-3.3]</ref>.
Kiel la aliaj muzoj, Klio ne tre rekte ŝi mem intervenis en la mitologiaj eventoj kvankam ŝi kuniĝas reĝojn kaj heroojn tra la rakontoj. La verkisto [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]] tamen speciale raportis tion<ref>[[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/Livre1/I_3_1-6.htm ''Biblioteko'', 1-3.3]</ref>.
Unufoje, Klio parolis malrespekte pri la amo el diino [[Afrodito (diino)|Afrodito]] por [[Adoniso]]. Tiam, Afrodito, kiel la ameca diino, venĝis, amigegante Klio-n por [[Pieroo]], filo de Magneteso (eponima heroo el regiono [[Pierio]]). El li, ŝi haviĝis la belegan junan viron [[Hiakinto]], en kiun [[Apolono]] kaj [[Zefiro]] enamiĝis. La eksterordinara beleco de Hiakinto laŭdire vekis ankaŭ la amon de la [[trakio|trakia]] [[Aedo (poeto)|aedo]], [[Tamiriso]]. Tial laŭ [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]] naskiĝis la [[pederastio]]. Hazarde Hiakinto mortiĝis de Apolono kaj transformiĝis en floron.
Unufoje, Klio parolis malrespekte pri la amo el diino [[Afrodito (diino)|Afrodito]] por [[Adoniso]]. Tiam, Afrodito, kiel la ameca diino, venĝis, amigegante Klio-n por [[Pieroo]], filo de Magneteso (eponima heroo el regiono [[Pierio]]). El li, ŝi haviĝis la belegan junan viron [[Hiakinto]], en kiun [[Apolono]] kaj [[Zefiro]] enamiĝis. La eksterordinara beleco de Hiakinto laŭdire vekis ankaŭ la amon de la [[trakio|trakia]] [[Aedo (poeto)|aedo]], [[Tamiriso]]. Tial laŭ [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]] naskiĝis la [[pederastio]]. Hazarde Hiakinto mortiĝis de Apolono kaj transformiĝis en floron.
Linio 14: Linio 14:
Ankaŭ, kelkaj poetoj faras ŝin la patrino de [[Himeneo]] (greke ''Ὑμέναιος'', latine ''Hymenaeus'')<ref>Ekzemple la greka poeto Likumnio el [[Ĥio (insulo)|Ĥio]] (Λικύμνιος ὁ Χῖος, [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/athenee/auteur2.htm#LICYMNIOSA france]) laŭ la verko ''Pri pieco'' (Angle ''On piety'') de la greka Filodemo (Φιλόδημος, angle Philodemus). [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html www.theoi.com].</ref>. Oni trovas ankoraŭ ke ŝi havu filinon, kiu nomiĝas Polyboea kaj kiun oni kelkfoje vidis kiel la patrino de la fama heroo [[Orfeo]].<ref>http://mythologica.fr/grec/muses1.htm</ref>
Ankaŭ, kelkaj poetoj faras ŝin la patrino de [[Himeneo]] (greke ''Ὑμέναιος'', latine ''Hymenaeus'')<ref>Ekzemple la greka poeto Likumnio el [[Ĥio (insulo)|Ĥio]] (Λικύμνιος ὁ Χῖος, [http://remacle.org/bloodwolf/erudits/athenee/auteur2.htm#LICYMNIOSA france]) laŭ la verko ''Pri pieco'' (Angle ''On piety'') de la greka Filodemo (Φιλόδημος, angle Philodemus). [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html www.theoi.com].</ref>. Oni trovas ankoraŭ ke ŝi havu filinon, kiu nomiĝas Polyboea kaj kiun oni kelkfoje vidis kiel la patrino de la fama heroo [[Orfeo]].<ref>http://mythologica.fr/grec/muses1.htm</ref>


==Reprezentado==
== Reprezentado ==
Klio estas kutime knabino, sed ŝia aĝo ne estas tre preciza: iafoje ŝi certe estas juna knabino, alia foje ŝi estas juna virino. Neniam ŝi aperas pli maljuna ol tio.
Klio estas kutime knabino, sed ŝia aĝo ne estas tre preciza: iafoje ŝi certe estas juna knabino, alia foje ŝi estas juna virino. Neniam ŝi aperas pli maljuna ol tio.
Ŝi estas reprezentadita pli aŭ malpli serioza. Ŝi estas rekte aŭ sidigite perceptita en siaj portretoj.
Ŝi estas reprezentadita pli aŭ malpli serioza. Ŝi estas rekte aŭ sidigite perceptita en siaj portretoj.
Ŝi havas ofte helan hararon, eĉ blondan kaj buklan.
Ŝi havas ofte helan hararon, eĉ blondan kaj buklan.
Ŝiaj atributoj evoluiĝis tra la tempo.
Ŝiaj atributoj evoluiĝis tra la tempo.


===Kutimaj atributoj===
=== Kutimaj atributoj ===
* '''[[Trumpeto]]''', (tenita ofte en la dekstra mano) kio sonas al ĉiuj la gloron
* '''[[Trumpeto]]''', (tenita ofte en la dekstra mano) kio sonas al ĉiuj la gloron
* '''[[Laŭrokrono]]''', kiel simbolo de venkisto
* '''[[Laŭrokrono]]''', kiel simbolo de venkisto
* '''[[Libro]]''' (aŭ [[Volvolibro]]) en la maldeskstra mano, por la grava koneco kaj sperto (speciale akumulite el estinteco) ; Sur ĝin kelkafoje estas skribite la nomo de la fama greka historiisto [[Tucidido]]
* '''[[Libro]]''' (aŭ [[Volvolibro]]) en la maldekstra mano, por la grava koneco kaj sperto (speciale akumulite el estinteco) ; Sur ĝin kelkafoje estas skribite la nomo de la fama greka historiisto [[Tucidido]]
*'''[[Argiltabuleto]]''' kaj '''grifelo''' por noti okazaĵojn
* '''[[Argiltabuleto]]''' kaj '''grifelo''' por noti okazaĵojn
* '''[[Globuso]]''' aŭ pli simpla globo, (kie iafoje Klio lokas sur ĝin) signifante la historio ĉirkaŭprenas ĉiujn lokojn
* '''[[Globuso]]''' aŭ pli simpla globo, (kie iafoje Klio lokas sur ĝin) signifante la historio ĉirkaŭprenas ĉiujn lokojn
* Iu simbolo pri '''tempo''' kiel '''[[klepsidro]]''' (akvohorloĝo) kio diras la historion ĉirkauprenas ankaŭ ĉiujn epokon
* Iu simbolo pri '''tempo''' kiel '''[[klepsidro]]''' (akvohorloĝo) kio diras la historion ĉirkauprenas ankaŭ ĉiujn epokon
*'''[[Cigno]]''' proksimiĝas ŝin
* '''[[Cigno]]''' proksimiĝas ŝin
* '''[[Gitaro|Gitaraĵo]]''' en unu mano, kaj '''[[plektro]]''' en la alia; ŝi laŭmitologie inventis la gitaron
* '''[[Gitaro|Gitaraĵo]]''' en unu mano, kaj '''[[plektro]]''' en la alia; ŝi laŭmitologie inventis la gitaron


===Artaĵo===
=== Artaĵo ===
Klio bildiĝas ofte en la artoj: en beletro, en skulptarto, pentrarto... sole aŭ kune siaj fratinoj.
Klio bildiĝas ofte en la artoj: en beletro, en skulptarto, pentrarto... sole aŭ kune siaj fratinoj.



<center>
<center>
{{Div col|cols = 3}}
{{Div col|cols = 3}}
{{cquote|Klio je ora trono|30px|30px|[[Pindaro]]| Nemaj 3}}
{{Cquote|Klio je ora trono|30px|30px|[[Pindaro]]| Nemaj 3}}
{{cquote|Kantu, Klio, donantino de mildeco |30px|30px|Bakĥulideso| Fragmento 3}}
{{Cquote|Kantu, Klio, donantino de mildeco |30px|30px|Bakĥulideso| Fragmento 3}}
{{cquote|Ora Klio|30px|30px|Samonideso|Fragmento 577}}
{{Cquote|Ora Klio|30px|30px|Samonideso|Fragmento 577}}
{{Div col end}}
{{Div col end}}





{{Mesaĝo galerio}}
{{Mesaĝo galerio}}
<gallery heights=200 widths=200>
<gallery heights="200" widths="200">
Dosiero:Château de Versailles, salon de la guerre, Clio écrivant l'histoire du Roi, Antoine Coysevox.jpg|Kastelo de [[Versailles]], militeca ĉambro, ''Clio écrivant l'histoire du Roi'' (Klio skribante la historion el Reĝo), Antoine Coysevox
Dosiero:Château de Versailles, salon de la guerre, Clio écrivant l'histoire du Roi, Antoine Coysevox.jpg|Kastelo de [[Versailles]], militeca ĉambro, ''Clio écrivant l'histoire du Roi'' (Klio skribante la historion el Reĝo), Antoine Coysevox
Dosiero:Kaendler Apoll und die Musen makffm 06.jpg|[[Apolono]] kaj la [[Muzo]] sur la [[Parnaso]], porcelano, ĉirkaŭ 1775, Muzeo de Aplikitaj Artoj de Frankfurto
Dosiero:Kaendler Apoll und die Musen makffm 06.jpg|[[Apolono]] kaj la [[Muzo]] sur la [[Parnaso]], porcelano, ĉirkaŭ 1775, Muzeo de Aplikitaj Artoj de Frankfurto
Linio 55: Linio 51:
</center>
</center>


==Sugestigo==
== Sugestigo ==
*[[Asteroido]], [[84 Klio]], trovita en la 25-a de aŭgusto 1865 ricevis ŝian nomon.
* [[Asteroido]], [[84 Klio]], trovita en la 25-a de aŭgusto 1865 ricevis ŝian nomon.
* La franca aŭtomovilproduktisto [[Renault]] kreis aŭtomarkon de nomo [[Renault Clio|Clio]].
* La franca aŭtomovilproduktisto [[Renault]] kreis aŭtomarkon de nomo [[Renault Clio|Clio]].
*La unuo libro de ''Historio'' de [[Herodoto]] kutime oni nomiĝas ''Klio''.
* La unuo libro de ''Historio'' de [[Herodoto]] kutime oni nomiĝas ''Klio''.


==Fontoj==
== Fontoj ==
=== Klasike ===
* [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], ''Biblioteko'' (Speciale I, 3, 1 ; I, 3, 3) [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/DetailsLivres.htm franca traduko de Ugo Bratelli]
* [[Diodoro Sicilia]], ''Historia biblioteko'', IV, 7 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/index.htm interreta franca versio]
* [[Heziodo]], ''[[Teogonio]]'', 75 [http://philoctetes.free.fr/theogonie.htm france kaj klasikgreke]
* ''La Orfeaj himnoj'', 75-Por Muzoj [http://www.theoi.com/Text/OrphicHymns2.html#75 angle]


==== speciale poeziaj referencoj ====
===Klasike===
* [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], ''Biblioteko'' (Speciale I, 3, 1 ; I, 3, 3) [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/DetailsLivres.htm franca traduko de Ugo Bratelli]
* [[Diodoro Sicila]], ''Historia biblioteko'', IV, 7 [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/index.htm interreta franca versio]
* [[Heziodo]], ''[[Teogonio]]'', 75 [http://philoctetes.free.fr/theogonie.htm france kaj klasikgreke]
*''La Orfeaj himnoj'', 75-Por Muzoj [http://www.theoi.com/Text/OrphicHymns2.html#75 angle]
====speciale poeziaj referencoj====
* [[Pindaro]], ''Odoj'' (''Nemeaj 3'') [http://remacle.org/bloodwolf/poetes/pindare/nemeenes.htm#35 france kaj klasikgreke]
* [[Pindaro]], ''Odoj'' (''Nemeaj 3'') [http://remacle.org/bloodwolf/poetes/pindare/nemeenes.htm#35 france kaj klasikgreke]
* Bakĥulideso<ref>Helene Βακχυλίδης (angle Bacchylides), greka lirika poeto el malfino el kvin jarcento [[a.K.]]</ref>, fragmentoj 3, 12 & 13 [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html anglaj ekstraktoj] ; greke/angle : [http://www.archive.org/stream/bacchylidespoem00jebbgoog#page/n280/mode/2up 3], [http://www.archive.org/stream/bacchylidespoem00jebbgoog#page/n362/mode/2up 12], [http://www.archive.org/stream/bacchylidespoem00jebbgoog#page/n382/mode/2up 13]
* Bakĥulideso<ref>Helene Βακχυλίδης (angle Bacchylides), greka lirika poeto el malfino el kvin jarcento [[a.K.]]</ref>, fragmentoj 3, 12 & 13 [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html anglaj ekstraktoj] ; greke/angle : [http://www.archive.org/stream/bacchylidespoem00jebbgoog#page/n280/mode/2up 3], [http://www.archive.org/stream/bacchylidespoem00jebbgoog#page/n362/mode/2up 12], [http://www.archive.org/stream/bacchylidespoem00jebbgoog#page/n382/mode/2up 13]
*Simonideso el Kea<ref>Helene Σιμωνίδης ὁ Κεῖος (angle Simonides of Ceos), greka lirika poeto el sesa jarcento [[a.K.]], li naskiĝis en la greka insulo Kea (Κέα), engrundiĝis en [[Agrigento]].</ref>, fragmento 577 [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html angla ekstrakto]
* [[Simonido el Kea]]<ref>Helene Σιμωνίδης ὁ Κεῖος (angle Simonides of Ceos), greka lirika poeto el sesa jarcento [[a.K.]], li naskiĝis en la greka insulo Kea (Κέα), engrundiĝis en [[Agrigento]].</ref>, fragmento 577 [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html angla ekstrakto]
*[[Kalimako]], ''Aetia'', fragmento 43 [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html angla ekstrakto] [http://ugo.bratelli.free.fr/Callimaque/Callimaque.pdf france]
* [[Kalimako]], ''Aetia'', fragmento 43 [http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html angla ekstrakto] [http://ugo.bratelli.free.fr/Callimaque/Callimaque.pdf france]
*Valerius Flaccus<ref>Caius Valerius Flaccus, latina poeto, mortis cirkaŭ 90 [[p.K.]]</ref>, ''Argonautica'', libro 3 [15] [http://www.theoi.com/Text/ValeriusFlaccus3.html angle] [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text;jsessionid=794E29A6B3277686473A3FB1C7295FF2?doc=Perseus%3Atext%3A2007.01.0058%3Abook%3D3%3Acard%3D1#note7 latine]
* Valerius Flaccus<ref>Caius Valerius Flaccus, latina poeto, mortis ĉirkaŭ la jaro 90.</ref>, ''Argonautica'', libro 3 [15] [http://www.theoi.com/Text/ValeriusFlaccus3.html angle] [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text;jsessionid=794E29A6B3277686473A3FB1C7295FF2?doc=Perseus%3Atext%3A2007.01.0058%3Abook%3D3%3Acard%3D1#note7 latine]
*Statius<ref>Publius Papinius Statius, latina verko el [[Napolo]] el unua jarcento [[p.K.]]</ref>, ''Thebais'', libro 10 [630] [http://www.theoi.com/Text/StatiusThebaid10.html angle] [http://www.thelatinlibrary.com/statius/theb10.shtml latine]
* Statius<ref>Publius Papinius Statius, latina verko el [[Napolo]] el unua jarcento [[p.K.]]</ref>, ''Thebais'', libro 10 [630] [http://www.theoi.com/Text/StatiusThebaid10.html angle] [http://www.thelatinlibrary.com/statius/theb10.shtml latine]


===Nuntempe===
=== Nuntempe ===
* {{Fr}} [http://classiques.uqac.ca/classiques/commelin_pierre/mythologie/mythologie_greco_rom.pdf Mythologie grecque et romaine] {{pdf}} (eo: Mitologio greka kaj romia), Pierre Commelin
* {{Fr}} [http://classiques.uqac.ca/classiques/commelin_pierre/mythologie/mythologie_greco_rom.pdf Mythologie grecque et romaine] {{pdf}} (eo: Mitologio greka kaj romia), Pierre Commelin
*{{en}} http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html
* {{en}} http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html
*{{Fr}} http://olympos.fr/les-muses/ {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20201123164736/http://olympos.fr/les-muses/ |date=2020-11-23 }}
* {{Fr}} http://olympos.fr/les-muses/ {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20201123164736/http://olympos.fr/les-muses/ |date=2020-11-23 }}


==Vidu ankaŭ==
== Referencoj ==
{{Referencoj|2}}

== Vidu ankaŭ ==
* [[Muzo]]
* [[Muzo]]
* [[Hiakinto]]
* [[Hiakinto]]
* [[Himeneo]]
* [[Himeneo]]


{{-}}
<br clear=all>
{{projektoj|commonscat=Clio}}
{{Projektoj|commonscat=Clio}}
{{Bibliotekoj}}

==Referencoj==
{{referencoj|2}}

[[Kategorio:Etiko]]
[[Kategorio:Etiko]]
[[Kategorio:Historio]]
[[Kategorio:Historio]]

Nuna versio ekde 11:59, 13 jun. 2024

Klio
rolulo de helena mitologio
Informoj
Sekso ina
Patro Zeŭso
Patrino Mnemozino
Gefratoj MelpomenoUranioEŭterpoTerpsiĥoroEratoPolimnioTalioKaliopo
Kunulo Apolono
Infanoj HiakintoHimeno
vdr

Klio (en la antikva greka lingvo Κλειώ [Kleio], eble el κλέω [kleo] «celebri, kanti»), en la helena mitologio estas unu el Muzoj. Muzo de historio kaj plue de etiko kaj epopea poezio, ŝi kantas la estintecon de homoj kaj iliaj farintoj sub la egido el Apolono.

Κλειώ - Klio, parto de la pentraĵo La alegorio de pentrarto de Vermeer (ĉirkaŭ 1666)

Klio estas ofte prezentata pli aŭ malpli juna virga knabino, pli kutime kiel filino de Zeŭso kaj la memoreca diino Mnemozina[1]. Ŝi estas unu el naŭ muzoj kune kun siaj fratinoj, Eŭterpo, Talio, Melpomeno, Terpsiĥoro, Erato, Polimnio, Uranio kaj Kaliopo kiu estas la sola pli aĝa ol ŝi [2].

Ŝi naskiĝis en Pierio (historia regiono de Antikva Makedonio) kiam Zeŭso, malproksime de la senmortuloj, naŭfoje vizitis Mnemozina kiu fine akuŝis ĉe la finjaro la naŭ muzojn, interalie Klio[3]. Ŝi vivis en montoj, en Pieiro, ĉe la monto Olimpo, aŭ ĉe la monto Helikono (Ἑλικών) en Beotio.

En la helena mitologio oni atribuas al ŝi esti la inventistino de la gitaro.

En mitologio

[redakti | redakti fonton]

Kiel la aliaj muzoj, Klio ne tre rekte ŝi mem intervenis en la mitologiaj eventoj kvankam ŝi kuniĝas reĝojn kaj heroojn tra la rakontoj. La verkisto Apolodoro tamen speciale raportis tion[4]. Unufoje, Klio parolis malrespekte pri la amo el diino Afrodito por Adoniso. Tiam, Afrodito, kiel la ameca diino, venĝis, amigegante Klio-n por Pieroo, filo de Magneteso (eponima heroo el regiono Pierio). El li, ŝi haviĝis la belegan junan viron Hiakinto, en kiun Apolono kaj Zefiro enamiĝis. La eksterordinara beleco de Hiakinto laŭdire vekis ankaŭ la amon de la trakia aedo, Tamiriso. Tial laŭ Apolodoro naskiĝis la pederastio. Hazarde Hiakinto mortiĝis de Apolono kaj transformiĝis en floron.

Hiakinto ; François Joseph Bosio, 1817, Luvro

Ankaŭ, kelkaj poetoj faras ŝin la patrino de Himeneo (greke Ὑμέναιος, latine Hymenaeus)[5]. Oni trovas ankoraŭ ke ŝi havu filinon, kiu nomiĝas Polyboea kaj kiun oni kelkfoje vidis kiel la patrino de la fama heroo Orfeo.[6]

Reprezentado

[redakti | redakti fonton]

Klio estas kutime knabino, sed ŝia aĝo ne estas tre preciza: iafoje ŝi certe estas juna knabino, alia foje ŝi estas juna virino. Neniam ŝi aperas pli maljuna ol tio. Ŝi estas reprezentadita pli aŭ malpli serioza. Ŝi estas rekte aŭ sidigite perceptita en siaj portretoj. Ŝi havas ofte helan hararon, eĉ blondan kaj buklan. Ŝiaj atributoj evoluiĝis tra la tempo.

Kutimaj atributoj

[redakti | redakti fonton]
  • Trumpeto, (tenita ofte en la dekstra mano) kio sonas al ĉiuj la gloron
  • Laŭrokrono, kiel simbolo de venkisto
  • Libro (aŭ Volvolibro) en la maldekstra mano, por la grava koneco kaj sperto (speciale akumulite el estinteco) ; Sur ĝin kelkafoje estas skribite la nomo de la fama greka historiisto Tucidido
  • Argiltabuleto kaj grifelo por noti okazaĵojn
  • Globuso aŭ pli simpla globo, (kie iafoje Klio lokas sur ĝin) signifante la historio ĉirkaŭprenas ĉiujn lokojn
  • Iu simbolo pri tempo kiel klepsidro (akvohorloĝo) kio diras la historion ĉirkauprenas ankaŭ ĉiujn epokon
  • Cigno proksimiĝas ŝin
  • Gitaraĵo en unu mano, kaj plektro en la alia; ŝi laŭmitologie inventis la gitaron

Klio bildiĝas ofte en la artoj: en beletro, en skulptarto, pentrarto... sole aŭ kune siaj fratinoj.

Klio je ora trono

Pindaro, Nemaj 3

Kantu, Klio, donantino de mildeco

—Bakĥulideso, Fragmento 3

Ora Klio

—Samonideso, Fragmento 577

Information Alklaku la miniaturon por pligrandigi ĝin.

Sugestigo

[redakti | redakti fonton]
  • Asteroido, 84 Klio, trovita en la 25-a de aŭgusto 1865 ricevis ŝian nomon.
  • La franca aŭtomovilproduktisto Renault kreis aŭtomarkon de nomo Clio.
  • La unuo libro de Historio de Herodoto kutime oni nomiĝas Klio.

speciale poeziaj referencoj

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Krome por kelkaj poetoj kiel la greka lirika poeto Alkmano (Ἀλκμάν) vivante en la sepa jarcento a.K : muzoj kaj do, klio ankaŭ, estas filinoj el Urano (ĉielo) kaj Geo (tero); Diodoro Sicilia (Διόδωρος Σικελιώτης, Diodoros Sikeliotes), Universala Historio, libro IV, ĉapitro VII. Interreta franca versio
  2. Apolodoro, Biblioteko, 1-3.1
  3. Teogonio, Heziodo, (de 56): Naŭ noktoj dume, Zeŭso vizitis lian patrinon, eliris, diste de la vido el senmortuloj, en ŝia sankta kuŝejo ; kaj, tiam la jaroj finiĝis, la monatoj plenumigite, la tagoj markitaj okazis, ŝi akuŝis naŭ virgulinajn, kiujn sama menso vivigas, la koro libere el maltrankvilaĵoj, nur zorgas kanti. (el franca traduko)
  4. Apolodoro, Biblioteko, 1-3.3
  5. Ekzemple la greka poeto Likumnio el Ĥio (Λικύμνιος ὁ Χῖος, france) laŭ la verko Pri pieco (Angle On piety) de la greka Filodemo (Φιλόδημος, angle Philodemus). www.theoi.com.
  6. http://mythologica.fr/grec/muses1.htm
  7. Helene Βακχυλίδης (angle Bacchylides), greka lirika poeto el malfino el kvin jarcento a.K.
  8. Helene Σιμωνίδης ὁ Κεῖος (angle Simonides of Ceos), greka lirika poeto el sesa jarcento a.K., li naskiĝis en la greka insulo Kea (Κέα), engrundiĝis en Agrigento.
  9. Caius Valerius Flaccus, latina poeto, mortis ĉirkaŭ la jaro 90.
  10. Publius Papinius Statius, latina verko el Napolo el unua jarcento p.K.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]