Klio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

Enteksta

Kiel registrite je 13:39, 26 apr. 2014

Klio (en la antikva greka lingvo Κλειώ [Kleio], eble el κλέω [kleo] «celebri, kanti»), en la helena mitologio estas unu el Muzoj. Muzo de historio kaj plue de etiko kaj epopea poezio, ŝi kantas la estintecon de homoj kaj iliaj farintoj sub la egido el Apolono.

Κλειώ - Klio, parto de la pentraĵo *La alegorio de pentrarto* de Vermeer (ĉirkaŭ 1666)

Klio estas ofte prezentata pli aŭ malpli juna virga knabino, pli kutime kiel filino de Zeŭso kaj la memoreca diino Mnemozina^[1]. Ŝi estas unu el naŭ muzoj kune kun siaj fratinoj, Eŭterpo, Talio, Melpomeno, Terpsiĥoro, Erato, Polimnio, Uranio kaj Kaliopo kiu estas la sola pli aĝa ol ŝi ^[2].

Ŝi naskiĝis en Pierio (historia regiono de Antikva Makedonio) kiam Zeŭso, malproksime de la senmortuloj, naŭfoje vizitis Mnemozina kiu fine akuŝis ĉe la finjaro la naŭ muzojn, inter alie Klio^[3]. Ŝi vivis en montoj, en Pieiro, ĉe la monto Olimpo, aŭ ĉe la monto Helikono (Ἑλικών) en Beotio.

En la helena mitologio oni atribuas al ŝi esti la inventistino de la gitaro.

En mitologio

Kiel la aliaj muzoj, Klio ne tre rekte ŝi mem intervenis en la mitologiaj eventoj kvankam ŝi kuniĝas reĝojn kaj heroojn tra la rakontoj. La verkisto Apolodoro tamen speciale raportis tion^[4]. Unufoje, Klio parolis malrespekte pri la amo el diino Afrodito por Adoniso. Tiam, Afrodito, kiel la ameca diino, venĝis, amigegante Klio-n por Pieroo, filo de Magneteso (eponima heroo el regiono Pierio). El li, ŝi haviĝis la belegan junan viron Hiakinto, en kiun Apolono kaj Zefiro enamiĝis. La eksterordinara beleco de Hiakinto laŭdire vekis ankaŭ la amon de la trakia aedo, Tamiriso. Tial laŭ Apolodoro naskiĝis la pederastio. Hazarde Hiakinto mortiĝis de Apolono kaj transformiĝis en floron.

Ankaŭ, kelkaj poetoj faras ŝin la patrino de Himeneo (greke Ὑμέναιος, latine Hymenaeus)^[5]. Oni trovas ankoraŭ ke ŝi havu filinon, kiu nomiĝas Polyboea kaj kiun oni kelkfoje vidis kiel la patrino de la fama heroo Orfeo.^[6]

Reprezentado

Klio estas kutime knabino, sed ŝia aĝo ne estas tre preciza: iafoje ŝi certe estas juna knabino, aliafoje ŝi estas juna virino. Neniam ŝi aperas pli maljuna ol tio. Ŝi estas reprezentadita pli aŭ malpli serioza. Ŝi estas rekte aŭ sidigite perceptita en siaj portretoj. Ŝi havas ofte helan hararon, eĉ blondan kaj buklan. Ŝiaj atributoj evoluiĝis tra la tempo.

Kutimaj atributoj

Trumpeto, (tenita ofte en la dekstra mano) kio sonas al ĉiuj la gloron
Laŭrokrono, kiel simbolo de venkisto
Libro (aŭ Volvolibro) en la maldeskstra mano, por la grava koneco kaj sperto (speciale akumulite el estinteco) ; Sur ĝin kelkafoje estas skribite la nomo de la fama greka historiisto Tucidido
Argiltabuleto kaj grifelo por noti okazaĵojn
Globuso aŭ pli simpla globo, (kie iafoje Klio lokas sur ĝin) signifante la historio ĉirkaŭprenas ĉiujn lokojn
Iu simbolo pri tempo kiel klepsidro (akvohorloĝo) kio diras la historion ĉirkauprenas ankaŭ ĉiujn epokon
Cigno proksimiĝas ŝin
Gitaraĵo en unu mano, kaj plektro en la alia; ŝi laŭmitologie inventis la gitaron

Artaĵo

Klio bildiĝas ofte en la artoj: en beletro, en skulptarto, pentrarto... sole aŭ kune siaj fratinoj.

“	Klio je ora trono	”
—Pindaro, Nemaj 3

“	Kantu, Klio, donantino de mildeco	”
—Bakĥulideso, Fragmento 3

“	Ora Klio	”
—Samonideso, Fragmento 577

Kastelo de Versailles, militeca ĉambro, Clio écrivant l'histoire du Roi (Klio skribante la historion el Reĝo), Antoine Coysevox
Apolono kaj la Muzo sur la Parnaso, porcelano, ĉirkaŭ 1775, Muzeo de Aplikitaj Artoj de Frankfurto
Klio, pentraĵo de Pierre Mignard (1689)
Klio el la naŭ muzoj, aro da gravuraĵoj far la germana ilustristo Virgilius Solis, ĉirkaŭ 1562 ; Universitato de Lieĝo en Belgio, n°9371 plu
Alegorio pri la historio ; Historia (Ιστορία), greka pentraĵo de Nikolaos Gizis (Νικόλαος Γύζης), 1892

Sugestigo

Asteroido, 84 Klio, trovita en la 25-a de aŭgusto 1865 ricevis ŝian nomon.
La franca aŭtomovilproduktisto Renault kreis aŭtomarkon de nomo Clio.
La unuo libro de Historio de Herodoto kutime oni nomiĝas Klio.

Fontoj

Klasike

Apolodoro, Biblioteko (Speciale I, 3, 1 ; I, 3, 3) franca traduko de Ugo Bratelli
Diodoro Sicila, Historia biblioteko (Sp. IV, 4 & 7) interreta franca versio
Heziodo, Teogonio, 75 france kaj klasikgreke
La Orfeaj himnoj, 75-Por Muzoj angle

speciale poeziaj referencoj

Pindaro, Odoj (Nemeaj 3) france kaj klasikgreke
Bakĥulideso^[7], fragmentoj 3, 12 & 13 anglaj ekstraktoj ; greke/angle : 3, 12, 13
Simonideso el Kea^[8], fragmento 577 angla ekstrakto
Kalimako, Aetia, fragmento 43 angla ekstrakto france
Valerius Flaccus^[9], Argonautica, libro 3 [15] angle latine
Statius^[10], Thebais, libro 10 [630] angle latine

Nuntempe

france Mythologie grecque et romaine (PDF) (eo: Mitologio greka kaj romia), Pierre Commelin
angle http://www.theoi.com/Ouranios/MousaKleio.html
france http://olympos.fr/les-muses/

Vidu ankaŭ

Klio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Klio en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Referencoj

↑ Krome por kelkaj poetoj kiel la greka lirika poeto Alkmano (Ἀλκμάν) vivante en la sepa jarcento a.K : muzoj kaj do, klio ankaŭ, estas filinoj el Urano (ĉielo) kaj Geo (tero); Diodoro Sicila (Διόδωρος Σικελιώτης, Diodoros Sikeliotes), Universala Historio, libro IV, ĉapitro VII. Interreta franca versio
↑ Apolodoro, Biblioteko, 1-3.1
↑ Teogonio, Heziodo, (de 56): Naŭ noktoj dume, Zeŭso vizitis lian patrinon, eliris, diste de la vido el senmortuloj, en ŝia sankta kuŝejo ; kaj, tiam la jaroj finiĝis, la monatoj plenumigite, la tagoj markitaj okazis, ŝi akuŝis naŭ virgulinajn, kiujn sama menso vivigas, la koro libere el maltrankvilaĵoj, nur zorgas kanti. (el franca traduko)
↑ Apolodoro, Biblioteko, 1-3.3
↑ Ekzemple la greka poeto Likumnio el Ĥio (Λικύμνιος ὁ Χῖος, france) laŭ la verko Pri pieco (Angle On piety) de la greka Filodemo (Φιλόδημος, angle Philodemus). www.theoi.com.
↑ http://mythologica.fr/grec/muses1.htm
↑ Helene Βακχυλίδης (angle Bacchylides), greka lirika poeto el malfino el kvin jarcento a.K.
↑ Helene Σιμωνίδης ὁ Κεῖος (angle Simonides of Ceos), greka lirika poeto el sesa jarcento a.K., li naskiĝis en la greka insulo Kea (Κέα), engrundiĝis en Agrigento.
↑ Caius Valerius Flaccus, latina poeto, mortis cirkaŭ 90 p.K.
↑ Publius Papinius Statius, latina verko el Napolo el unua jarcento p.K.

[1] Krome por kelkaj poetoj kiel la greka lirika poeto Alkmano (Ἀλκμάν) vivante en la sepa jarcento a.K : muzoj kaj do, klio ankaŭ, estas filinoj el Urano (ĉielo) kaj Geo (tero); Diodoro Sicila (Διόδωρος Σικελιώτης, Diodoros Sikeliotes), Universala Historio, libro IV, ĉapitro VII. Interreta franca versio

[2] Apolodoro, Biblioteko, 1-3.1

[3] Teogonio, Heziodo, (de 56): Naŭ noktoj dume, Zeŭso vizitis lian patrinon, eliris, diste de la vido el senmortuloj, en ŝia sankta kuŝejo ; kaj, tiam la jaroj finiĝis, la monatoj plenumigite, la tagoj markitaj okazis, ŝi akuŝis naŭ virgulinajn, kiujn sama menso vivigas, la koro libere el maltrankvilaĵoj, nur zorgas kanti. (el franca traduko)

[4] Apolodoro, Biblioteko, 1-3.3

[5] Ekzemple la greka poeto Likumnio el Ĥio (Λικύμνιος ὁ Χῖος, france) laŭ la verko Pri pieco (Angle On piety) de la greka Filodemo (Φιλόδημος, angle Philodemus). www.theoi.com.

[6] ttps://mythologica.fr/grec/muses1.htm

[7] Helene Βακχυλίδης (angle Bacchylides), greka lirika poeto el malfino el kvin jarcento a.K.

[8] Helene Σιμωνίδης ὁ Κεῖος (angle Simonides of Ceos), greka lirika poeto el sesa jarcento a.K., li naskiĝis en la greka insulo Kea (Κέα), engrundiĝis en Agrigento.

[9] Caius Valerius Flaccus, latina poeto, mortis cirkaŭ 90 p.K.

[10] Publius Papinius Statius, latina verko el Napolo el unua jarcento p.K.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Linio 3: / Linio 3: @@
 Klio estas ofte prezentata pli aŭ malpli juna virga knabino, pli kutime kiel filino de [[Zeŭso]] kaj la memoreca diino [[Mnemozina]]<ref>Krome por kelkaj poetoj kiel la greka lirika poeto  [[Alkmano]] (Ἀλκμάν) vivante en la sepa jarcento a.K : muzoj kaj do, klio ankaŭ, estas filinoj el [[Urano]] (ĉielo) kaj [[Geo]] (tero); [[Diodoro Sicila]] (Διόδωρος Σικελιώτης, Diodoros Sikeliotes), ''Universala Historio'', libro IV, ĉapitro VII. [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/livre4a.htm Interreta franca versio]</ref>. Ŝi estas unu el naŭ muzoj kune kun siaj fratinoj, [[Eŭterpo]], [[Talio (mitologio)|Talio]], [[Melpomeno]], [[Terpsiĥoro]], [[Erato]], [[Polimnio]], [[Uranio (muzo)|Uranio]] kaj [[Kaliopo]] kiu estas la sola pli aĝa ol ŝi <ref>[[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/Livre1/I_3_1-6.htm ''Biblioteko'', 1-3.1]</ref>.
-Ŝi naskiĝis en [[Pierio]] (historia regiono de [[Antikva Makedonio]]) kiam Zeŭso, malproksime de la senmortuloj, naŭfoje vizitis Mnemozina kiu fine akuŝis ĉe la finjaro la naŭ muzojn. inter alie Klio<ref>[[Teogonio]], [[Heziodo]], (de 56): ''Naŭ noktoj dume, Zeŭso vizitis lian patrinon, eliris, diste de la vido el senmortuloj, en ŝia sankta kuŝejo ; kaj, tiam la jaroj finiĝis, la monatoj plenumigite, la tagoj markitaj okazis, ŝi akuŝis naŭ virgulinajn, kiujn sama menso vivigas, la koro libere el maltrankvilaĵoj, nur zorgas kanti.'' (el [http://philoctetes.free.fr/theogonie.htm franca traduko]) </ref>. Ŝi vivis en montoj, en Pieiro ĉe la monto [[Olimpo]] aŭ ĉe la monto [[Helikono]] (Ἑλικών) en [[Beotio]].
+Ŝi naskiĝis en [[Pierio]] (historia regiono de [[Antikva Makedonio]]) kiam Zeŭso, malproksime de la senmortuloj, naŭfoje vizitis Mnemozina kiu fine akuŝis ĉe la finjaro la naŭ muzojn, inter alie Klio<ref>[[Teogonio]], [[Heziodo]], (de 56): ''Naŭ noktoj dume, Zeŭso vizitis lian patrinon, eliris, diste de la vido el senmortuloj, en ŝia sankta kuŝejo ; kaj, tiam la jaroj finiĝis, la monatoj plenumigite, la tagoj markitaj okazis, ŝi akuŝis naŭ virgulinajn, kiujn sama menso vivigas, la koro libere el maltrankvilaĵoj, nur zorgas kanti.'' (el [http://philoctetes.free.fr/theogonie.htm franca traduko]) </ref>. Ŝi vivis en montoj, en Pieiro, ĉe la monto [[Olimpo]], aŭ ĉe la monto [[Helikono]] (Ἑλικών) en [[Beotio]].
 En la helena mitologio oni atribuas al ŝi esti la inventistino de la [[gitaro]].
@@ Linio 62: / Linio 62: @@
 ===Klasike===
-* [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], ''biblioteko'' (Speciale I, 3, 1 ; I, 3, 3)  [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/DetailsLivres.htm franca traduko de Ugo Bratelli]
+* [[Apolodoro (verkisto)|Apolodoro]], ''Biblioteko'' (Speciale I, 3, 1 ; I, 3, 3)  [http://ugo.bratelli.free.fr/Apollodore/DetailsLivres.htm franca traduko de Ugo Bratelli]
-* [[Diodoro Sicila]], ''historia biblioteko'' (Sp. IV, 4 & 7) [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/index.htm interreta franca versio]
+* [[Diodoro Sicila]], ''Historia biblioteko'' (Sp. IV, 4 & 7) [http://remacle.org/bloodwolf/historiens/diodore/index.htm interreta franca versio]
 * [[Heziodo]], ''[[Teogonio]]'', 75 [http://philoctetes.free.fr/theogonie.htm france kaj klasikgreke]
 *''La Orfeaj himnoj'', 75-Por Muzoj [http://www.theoi.com/Text/OrphicHymns2.html#75 angle]