Hidrargo

Cd; ↑ ; Hg ; ↓; Cn	oro ← hidrargo → talio
202	Hg
	80
	↓Perioda tabelo de elementoj↓
kemia elemento • metalo • superkondukta elemento • chalcophile element
posttransira metalo
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero	hidrargo (hydrargyrum), Hg, 80
CAS-numero	7439-97-6
Loko en perioda tabelo	12-a grupo, 6-a periodo, bloko d
Karakteriza grupo	Transiraj metaloj
abundeco en terkrusto	0,00004 %
Nombro de naturaj izotopoj	7
Aspekto	arĝentblanka
Atomaj ecoj
Relativa atompezo	200,59 amu
Kovalenta radiuso	132 pm
Radiuso de van der Waals	155 pm
Elektrona konfiguracio	[Xe] 4f14 5d10 6s2
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo	2, 8, 18, 32, 18, 2
Fizikaj ecoj
Materia stato	likva
Kristala strukturo	romboedra
Denseco	(293,15 K) 13,5459 g/cm3
Malmoleco	1,5 (Mohs-skalo)
Magneta konduto	diamagneta; ( = −0,28 · 10−4)
Degelpunkto	−38,84 °C (234,31 K)
Bolpunkto	356,73 °C (629,88 K)
Molvolumeno	14,09 · 10−6 m3/mol
Boliga varmo	59,11 kJ/mol
Premo de satura vaporo	(293,15 K) 0,163 Pa
Rapido de sono	(293,15 K) 1407 m/s
Specifa varmokapacito	138,8 J/(kg · K)
Elektra konduktivo	(20 °C) 1,04 · 106
Elektra rezistivo	(20 °C) 961 nΩ·m ; 96,1 ·10–8 Ω · m
Termika konduktivo	8,34 W/(m · K)
Diversaj
Redoksa potencialo	(Hg2+ + 2 e− → Hg) 0,8535 V
Elektronegativeco	2 (Pauling-skalo)
Joniga energio	1-a 1007 kJ/mol ; 2-a 1810 kJ/mol; 3-a 3300 kJ/mol
Izotopoj
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Atentu, veneno!

Hidrargo (latine hydrargyrum, hydro = akvo, argyrum = arĝento) estas kemia elemento en la perioda tabelo, kiu havas la simbolon Hg kaj atomnumeron 80. Ĝi estas peza, arĝentkolora transirmetalo, kaj unu el du elementoj, kiuj estas likvaj ĉe ĉambra temperaturo. La alia estas bromo, kiu ne estas metalo. Dum alia metalo galiumo fandiĝas nur ĉe temperaturo je 303 K (30 °C, do super la norma ĉambra temperaturo).

Datenoj

Simbolo: Hg
Atomnumero: 80
Atommaso: 200,59 u
Kemia Serio: transirmetalo
Bolpunkto: 629,88 K (356,73 ^oC)
Fandpunkto: 234,32 K (-38,83 ^oC)
Superkonduktiveco: 4,15 K (-269 ^oC)
Denseco: 13 579,04 kg/m³

Produktado

En Hispanio famas el historiaj epokoj (Romia Imperio) la minoj de cinabro el Almadeno, provinco de Ciudad Real.

Uzado

Hidrargo estis uzata en certaj specoj de ŝaltiloj, certaj specoj de lampoj (minimumaj kvantoj, kiel gaso, uzo daŭras), plie termometroj, barometroj, kaj aliaj scienciloj. Eĉ pli frue ĝi estis uzata por minado de oro kaj arĝento. Alojo (kunmiksaĵo) de hidrargo kun alia metalo (plej ofte arĝento) formas amalgamon.

Danĝereco kaj malpermeso

Hidrargo estas toksa elemento, kaj povas damaĝi interalie hepaton kaj cerbon. Pro la danĝereco estas uzado de hidrargo nuntempe plejparte malpermesita.