Ornitiskioj

Kiel legi la taksonomion Ornitiskioj
Troveblo de fosilioj: triaso-kretaceo
Biologia klasado
Regno: Bestoj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Reptilioj Sauropsida Superordo: Dinosaŭroj Dinosauria Ordo: Ornitiskioj Ornithischia Seeley, 1888
Konserva statuso
Konserva statuso: Fosilia
Subordoj
Cerapoda Thyreophora
Aliaj Vikimediaj projektoj

Ornitiskia pelvo-strukturo (maldekstra flanko)

Ornitiskioj (Ornithischia) estas ordo de bek-havantaj, herbovoraj dinosaŭroj. La nomo "ornitiskio" venas de la malnovgrekaj vortoj ορνιθειος 'birda' kaj ισχιον 'kokso'. Oni nomas la orniskiajn dinosaŭrojn "bird-koksaj" pro iliaj birdecaj koksostrukturoj, kvankam birdoj efektive devenas de la saŭriskioj. Estante herbovoroj kiuj ofte vivis grege, la ornitiskioj estis pli multnombraj ol la saŭriskioj. Ili estis predobestoj de la teropodoj kaj malpli grandaj ol la saŭropodoj.

Klasado

Taksonomio

Lineaj rangoj laŭ Benton (2004):

• Ordo Ornitiskioj Ornithischia
  • Familio Pisanosaŭredoj Pisanosauridae
  • Familio Fabrosaŭredoj Fabrosauridae
  • Subordo Thyreophora - (armored dinosaurs)
    • Familio Scelidosauridae
    • Infraordo Stegosaŭroj Stegosauria
    • Infraordo Ankilosaŭroj Ankylosauria
  • Subordo Cerapodoj Cerapoda
    • Familio Heterodontosauridae
    • Infraordo Ornithopoda
      • Familio Hypsilophodontidae*
      • Familio Hadrosaŭredoj Hadrosauridae
    • Infraordo Pakicefalosaŭroj Pachycephalosauria
    • Infraordo Ceratopoj Ceratopsia

Filogenio

Oni dividas la orniskiojn inter du kladoj: la tireoforoj (Thyreophora) kaj la cerapodoj (Cerapoda). Inter la plej konataj tireoforoj estas la stegosaŭroj (kiel stegosaŭro (Stegosaurus)), kaj la ankilosaŭroj (kiel ankilosaŭro (Ankylosaurus)). Inter la plej konataj cerapodoj estas la margincefaloj (ceratopoj kiel la kolkrispaj ceratopoj kaj pakicefalosaŭroj) kaj la ornitopodoj (inter ili hadrosaŭroj kiel edmontosaŭro (Edmontosaurus)). La cerapodoj estas grupo identigita relative lastatempe (Sereno, 1986), kaj povas esti ke ĝi povos montriĝi identa kun la pli malnova grupo de Ornitopoda.

Ornithischia
|-?Pisanosaurus
`--+-?Fabrosauridae
   `--Genasauria
      |--Thyreophora
      |  |--Scutellosaurus
      |  `--Thyreophoroidea
      |     |--Emausaurus
      |     `--Eurypoda
      |        |--Stegosauria
      |        `--Ankylosauromorpha
      |           |--Scelidosaurus
      |           `--Ankylosauria
      `--Cerapoda
         |--Stormbergia
         |--Agilisaurus
         |--Hexinlusaurus
         |--Heterodontosauridae
         `--+--Ornithopoda
            `--Marginocephalia
               |--Pachycephalosauria
               `--Ceratopsia