Robert E. Lee
| Robert E. Lee | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskonomo | Robert Edward Lee |
| Naskiĝo | 19-an de januaro 1807 en Stratford Hall |
| Morto | 12-an de oktobro 1870 (63-jaraĝa) en Lexington |
| Mortokialo | Pneŭmonito 
|
| Tombo | Lee Chapel (en) 
|
| Lingvoj | angla |
| Ŝtataneco | Usono (1865–1870) Konfederaciitaj ŝtatoj de Usono (1861–1865) Usono (1807–1861)
|
| Alma mater | West Point (1825–1829)
|
Subskribo 
| |
Memorigilo _-_DSC03523.JPG)
| |
| Familio | |
| Patro | Henry Lee la 3-a
|
| Patrino | Anne Hill Carter Lee (en)
|
| Frat(in)oj | Henry Lee IV (en) kaj Sydney Smith Lee (en)
|
| Edz(in)o | Mary Anna Custis Lee (en) (1831–nekonata valoro)
|
| Infanoj | William Henry Fitzhugh Lee (mul) , Anne Carter Lee (en) , Eleanor Agnes Lee (en) , Mary Custis Lee (en) , Robert E. Lee, Jr., George Washington Custis Lee (mul) , Mildred Childe Lee (en)
|
| Parencoj | Henry Lee II (mul) (patra avo) George Washington Parke Custis (mul) (bopatro)Mary Lee Fitzhugh Custis (bopatrino) Samuel Phillips Lee (en) (kuzo)Zachary Taylor (third cousin once removed ascending (en) )
|
| Okupo | |
| Okupo | oficiro militisto army officer (en)
|
Robert Edward LEE (naskiĝis la 19-an de januaro 1807, mortis la 12-an de oktobro 1870) estis usona militisto kaj la ĉefkomandanto de la trupoj de la Konfederaciitaj Ŝtatoj de Ameriko dum la Usona Enlanda Milito.
Infanaĝo
[redakti | redakti fonton]Robert Edward Lee naskiĝis la 19-an de januaro 1807 en Westmoreland Gubernio, Virginio. Lia patro, Majorgeneralo Henry Lee III, estis membro de la Kontinenta Kongreso dum la Usona Revolucio. Li estis posteulo de Thomas More kaj Reĝo Roberto 2-a de Skotlando.
La patro de Lee mortis kiam li havas 11 jarojn. La morto lasis la familion senhavan. Tra la subteno de parencoj, li povis ricevi edukadon ĉe la Alexandria Akademio en Alexandria, Virigino kie li sukcesis en matematiko. En 1825 li enskribigis en West Point, la oficiala Usono militistakademio.
Ĉe West Point
[redakti | redakti fonton]Robert E. Lee bone faris ĉe West Point. Li estis la unua kadeto en la historio de la institucio perlabori la rangon de serĝento dum li unua jaro. Li estas unu parmi kvin kadetoj kiu iam ajn kompletigi lin studojn sen akiranta ununura malmerito. En 1829, li diplomigita duan en lia klaso, kaj estis la unua en lian klason ĉe artilerio kaj taktikoj.
Militista Kariero
[redakti | redakti fonton]Lee havis serion da inĝenieristiko komisioj en Georgio, Virginio, Vaŝingtono, Iovao kaj Novjorko. Antaŭ la komenco de la Meksikia-Usona Milito, li atingita la rangon de kapitano.
Meksika-usona milito
[redakti | redakti fonton]Lee distingis sin en la meksika-usona milito (1846–1848). Li estis unu el la ĉef adjutantoj de Winfield Scott dum la marŝo de Veracruz al Meksikurbo. Li estis perintaj kelkaj Usonaj venkoj per lia propra skoltado kiel personaro oficiro; li trovis vojoj de atako ke la Meksikianoj ne estis defendita car ili penso la tereno estis senmovigo.
Li estis promociiginta al provizora majoro post la Batalo de Cerro Gordo je la 19-a de aprilo 1847. Li ankaŭ batalo ĉe Contreras, Churubusco, kaj Chapultepec, kaj vundigis ĉe la fina batalo. Nelongtempe antaŭ la fino de la milito, li havis ricevitajn suplementajn provizorajn promociojn al Leutenanto Kolonelo kaj Kolonelo, sed lia konstanta rango estis ankoraŭ Kapitano de Inĝenieroj kaj li restus kapitano ĝis lia translokigo al la kavalerio en 1855.
Post la meksika-usona milito, Lee deĵoris en Marilando antaŭ li akceptis la pozicio de lernejestro de West Point.
Usona Enlanda Milito
[redakti | redakti fonton]Kvankam Lee private kredis, ke la secesio de la sudaj ŝtatoj estis ribelo kontraŭ Usono kaj mallojaleco al la Fondintoj, kiun li admiris (li commixes lia filo George Washington Custis Lee en honoro al George Washington, la unua Usona prezidanto), li asertis, ke lin defendus lian naskan ŝtato de Virginio se necesus. Kiam klariĝis Virginio secesion de la Unio, li eksigis de la Usona Armeo je la 20-a de aprilo 1861 kaj fariĝis la komandanton de la armeo da Virginio je la 23-a de aprilo 1861.
En la printempo de 1862, la Unia armeo da la Potomac sub la komando de Generalo George B. McClellan almarŝis apud Richmond, Virginio de Fortikaĵo Monroe, finfine atinganta la orientaj randoj de la Konfederaciita ĉefurbo laŭ la Rivero Chickahominy. Kiam Generalo Joseph E. Johnston vundiĝis ĉe la Batalo de Seven Pines, je la 1-a de junio 1862, Lee alprenis la komandon de la Armeo de Norda Virginio, lia unua okazo por gvidi armeon en la kampo. Ĵurnalaj cefartikoloj de la tago kontraŭis al li nomumo pro koncernoj ke Lee ne estus agresema kaj atendus la Unia armeo veni lin. Post de la Batalo Seven Days ĝis la fino de la milito liaj viroj nom li simple "Marse Robert." Li kontrolis grandan fortig de Richmondaj defendoj dum la unua tri semajnoj de junio kaj poste lancita serion da atakoj, la Batalo Seven Days, kontraŭ trupoj de Mcclellan.
La atakoj de Lee rezultis je pezaj Konfederaciitaj viktimoj kaj ili estis makulita de mallertaj taktikaj prezentoj de li subuloj, sed li agresaj agoj maltrankviligis McClellan, kiun retiriĝis punkton sur la Rivero James kie Unio marameaj forte reĝis. Ĉi tiuj sukcesoj kondukis al rapida turnla cirkauajo de de la popola opinio kaj la ĵurnalo cefartikoloj rapide sangita ilian opinion sur la agresemo de Lee.
Post la retiriĝo de McClellan, Lee venkis alian Unian armeon ĉe la Dua Batalo de Bull Run.
Tiame Lee invadis Marilandon, esperanta refresiĝi liajn provizojn kaj eble influo la aŭtunaj Nordaj balotadoj kun celo de finiĝis la militon. La viroj kiun McClellan komandis pli fruje retrovis perdan ordon ke rivelitis planojn de Lee. McClellan, kiu ĉiame trokalkulis la fortoj de la trupoj Lee, aktuale sciis la Konfederaciitan armeon dividigis kaj povus detruiĝi en furioza atako ce Antietiem. Jam McClellan tro malrapide movis, ĉar li ne konsciis, ke spionon frue informis Lee-n, ke McClellan havis lin planojn. Lee eltenis la Unian atencojn. Li retiris lin batadan armeon kaj reiris al Virginio dum Prezidanto Abraham Lincoln uzis la retroirigon kiel sufiĉa preteksto anonci la Emancipon Proklamadon, agon kiu difektis Konfederaciitajn diplomatiajn rilatojn kaj donis al la Unio pliigan moralan aŭtoritaton plidauri la militon.
Esperanta alia Suda venko, malfortigus la solveco de la Unio, Lee invadis la Nordon en la somero de 1863. Li renkontis Uniajn trupojn sub George G. Meade ĉe la tri-tago Batalo de Gettysburg en Pensilvanio en julio; la batalo produktus la plej grandan nombron de viktimoj de la milito. Iuj li subuloj estis novaj kaj nespertaj en iliaj ordonoj, la kavalerio de J.E.B. Stuart ne estis apud. Malgraŭ tio, Lee decidis, je la tria tago, ekataki en masiva fronta atenco sur la centro de la Unio linio. La Konfederaciita malvenko rezultis en multaj Konfederaciitaj mortoj. La Generala eltenis renkonti lin retirigantan armeon kaj proklamis, “This is all my fault!” (Esperante: “Ĉi tiu estas tute mia kulpo!”) Lee devis retirigis. Malgrau inunditajn riverojn ke blokita lin retirigo, Lee evitis Meade-n senefika postkuro. Sekvanta li malvenkis ĉe Gettysburg, Lee sendis leteron de eksigo Prezidanto Davis sur 8 Augusto 1863, sed Davis ĝin malakceptis.
La Konfederaciito neniam superfortis la perdojn ke ĝi suferis ĉe Gettysburg. En 1865, Lee ensiĝis kiel ĉefogeneralo de la Konfederaciita Armeo, tamen li ne povis turni la tajdo de la milito. Je le 9-a de aprilo 1865, Lee kapitulacis ĉe Appomatox Courthouse.
Post la milito, li farigis prezidento de Washington Universitato en Virginio. Sub li gvidanteco, la lernejo transformiĝis de maldistinga universitato al unu el la plej prestiĝaj edukaj institucioj en Usono. Hodiaŭ la universitato portas lin nomon (Universitato Washington and Lee)). Li mortiĝis la 12-an de oktobro 1870 de pneŭmonio sekvanta apopleksio. Laudire, li finaj vortoj estis batalejo ordonoj al siaj trupoj ĉe la Batalo de Gettysburg, tamen la apopleksio lasis lin sen la parolopovo.