Idi Amin
| Idi Amin | |||||
|---|---|---|---|---|---|
_gtfy.00132_(cropped).jpg) | |||||
1975eko uztailaren 28a - 1976ko uztailaren 2a ← Mohamed Siyad Barre - Seewoosagur Rangoolam →
1971ko urtarrilaren 25a - 1979ko apirilaren 11 ← Milton Obote - Yusuf Lule → | |||||
| Bizitza | |||||
| Jaiotza | Koboko (en)  eta Kampala, 1925 | ||||
| Herrialdea |  Uganda 1979)Ugandako protektoratua Uganda  Saudi Arabia (1979, 1989 - 1989) | ||||
| Bizilekua | Jidda | ||||
| Heriotza | King Faisal Specialist Hospital and Research Centre (en) , 2003ko abuztuaren 16a (77/78 urte) | ||||
| Hobiratze lekua | Jidda | ||||
| Heriotza modua | berezko heriotza | ||||
| Familia | |||||
| Ezkontidea(k) | Sarah Kyolaba (1975 - 1982) | ||||
| Hezkuntza | |||||
| Hizkuntzak | ingelesa swahilia | ||||
| Jarduerak | |||||
| Jarduerak | politikaria, ofizierra, Ugandan boxer (en) eta militarra | ||||
| Zerbitzu militarra | |||||
| Adar militarra | Britainia Handiko Armada Uganda People's Defence Force (en) | ||||
| Gradua | landa-mariskal maior jeneral | ||||
| Parte hartutako gatazkak | Mau-Mau matxinada 1971 Ugandan coup d'état (en) Uganda–Tanzania War (en) | ||||
| Sinesmenak eta ideologia | |||||
| Erlijioa | baliorik ez | ||||
| Alderdi politikoa | hautagai independente | ||||
   | |||||
Idi Amin Dada Oumee (Koboko, 1925 – Jidda, Saudi Arabia, 2003ko abuztuaren 16a) ugandar militar, politikari eta diktadorea izan zen. Ugandako presidentea izan zen 1971-1979 bitartean.
Bizitza
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1966an, Mutesa II.a erregea aginpidetik kentzen lagundu zion Milton Oboteri. Bost urte geroago, Obote bota eta aginpide guztiak beretzat hartu zituen. Kanpo-politika zentzu zehatzik gabea bideratu zuen (Hego Afrikarekiko harremanak eta Israelekikoak hautsi eta arabiarren aldeko azaldu, Tanzania eta Kenyarekiko tirabirak), Mendebaldearen aldekoa eta xenofoboa. Haren diktadura ezaguna izan zen giza-eskubideen bortxaketagatik hala nola, errepresio politikoa, jazarpen etnikoa, hilketak eta asiarren kanporatzea. Zenbait iturriren arabera, 100.000-500.000 pertsona erail zituen. "Bere Gorentasuna, Bizi arteko Presidente, Lur Mariskala, Al Hadji Doktorea Idi Amin Dada, VC, DSO, MC, Lurreko Pizti guztien Jauna eta Itsasoko Arrainena Britaniar Inperioaren Konkistatzailea Afrikan Orokorrean eta Ugandan Bereziki eta Eskoziako Errege" izendatu zuen bere burua.
1975-1976 bitartean, Afrikar Batasunerako Erakundeko presidentea izan zen. 1978an Tanzaniako Kagera probintzia anexionatzen saiatu zen, eta horrek Uganda-Tanzania Gerra piztu zuen. 1979an Ugandako oposizioak, Tanzaniaren laguntzarekin, agintetik egotzi zuen. Amin Dadak Libiara egin zuen ihes, eta handik, 1981ean, Saudi Arabiara. Bertan hil zen 2003an.[1]
Zinema
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Général Idi Amin Dada: Autoportrait (dokumentala, 1974)
- The Last King of Scotland ("Eskoziako Azken Erregea", 2006)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2019/6/24 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
- ↑ Idi Amin hil da. Berria egunkaria, 2003ko abuztuak 17, CC BY-SA 4.0, berria.eus (Noiz kontsultatua: 2019-06-24).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
| Aurrekoa Milton Obote |
Ugandako Presidentea 1971-1979 |
Ondorengoa Yusufu Lule |