Mentol

Mentol
	Irudi gehiago
Formula kimikoa	C10H20O
SMILES kanonikoa	2D eredua
SMILES isomerikoa	CC(C)[C@@H]1CC[C@@H](C)C[C@H]1O
MolView	3D eredua
Konposizioa	karbono, oxigeno eta hidrogeno
Mota	metano monoterpenoide, (±)-isomenthol (en) eta neomenthol (en)
Estereoisomeroa	(+)-neomenthol (en) , (-)-neomenthol (en) , (+)-isomenthol (en) , (-)-isomenthol (en) , (+)-neoisomenthol (en) , (+)-menthol (en) eta AC1LVZOS (en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	0,89 g/cm³
Fusio-puntua	44 ℃
Irakite-puntua	212 ℃
Masa molekularra	156,151415 Da
Erabilera
Tratatzen du	min eta larruazaleko gaixotasun
Elkarrekintza	Transient receptor potential cation channel subfamily A member 1 (en) , Transient receptor potential cation channel, subfamily A, member 1 (en) , Transient receptor potential cation channel subfamily M member 8 (en) , Transient receptor potential cation channel, subfamily M, member 8 (en) eta Transient receptor potential cation channel, subfamily V, member 3 (en)
Rola	antipruriginoso eta lachrymatory agent (en)
Arriskuak
Flash-puntua	93 ℃
Identifikatzaileak
InChlKey	NOOLISFMXDJSKH-KXUCPTDWSA-N
CAS zenbakia	2216-51-5
ChemSpider	15803
PubChem	16666
Reaxys	1902293
Gmelin	15409
ChEMBL	CHEMBL470670
ZVG	17330
EC zenbakia	218-690-9
ECHA	100.016.992
RxNorm	236388 eta 6750
Human Metabolome Database	HMDB0003352
KNApSAcK	C00000810
UNII	BZ1R15MTK7 eta YS08XHA860
NDF-RT	N0000147167
KEGG	D00064

Mentola konposatu organikoa da, C₁₀H₂₀O formula duena, alkoholen familiakoa eta monoterpenoideen klasekoa. Modu naturalean aurkitzen da mendaren familiako hainbat landareren olioetan, hala nola basamendan eta mendafinean^[1]. Argizariaren testura duen substantzia kristalinoa da, zuria edo gardena; solidoa da giro-tenperaturan, eta tenperatura horren gainetik partzialki urtzen da^[2]^[3].

Naturan dagoen mentol-forma nagusia (−)-mentola da, eta (1R,2S,5R) konfigurazioa esleitzen zaio.

Pertsona askorentzat, mentolak freskotasun sentsazioa sortzen du arnastu, irentsi edo azalaren gainean ezartzen denean. Menda landareak mendeetan zehar erabili izan dira mina arintzeko eta elikagaietan belar aromatiko gisa^[4]. Mentolak ezaugarri anestesiko lokalak eta narritaduraren aurkakoak ditu, eta eztarriko narritadura txikiak arintzeko asko erabiltzen da. Mentolak, era berean, κ-opioideen agonista ahul gisa jokatzen du^[5].

Ekoizpena eta sintesia

Mentol naturala pipermint-olioa izoztuz erdiesten da. Agertzen diren mentolezko kristalak iragaziz separatzen dira.

Mentola sintitzatzeko Ryōji Noyori-k eta bere taldeak garatutako sintesi asimetrikoa usatzen da. Mirzenoa erabiltzen da lehengai gisa, beheko eskeman ikus daitekeen legez.

Erabilera

Mentola aromatizatzaile gisa erabiltzen da hortzetako pastetan, farmazia-produktuetan^[6], aerosol aire-gozagarrietan, kosmetikoetan, likoreetan, gozogintzan eta lurrinetan. Beste erabilera batzuk ere baditu industrian osagarri gisa: pintura eta laketan, itsasgarrietan, garbiketa-produktuetan, desinfektatzaileak, disolbatzaileetan eta animaliak zaintzeko produktuetan, besteak beste^[3].

Isomeroak

Erreferentziak

↑ Gruenwald, Joerg, ed. (2007). PDR for herbal medicines. (4. ed. argitaraldia) Thomson Healthcare ISBN 978-1-56363-678-3. (Noiz kontsultatua: 2024-10-10).
↑ Mentol. Zientzia eta teknologiaren hiztegi entziklopedikoa. Elhuyar fundazioa.
↑ ^a ^b (Ingelesez) PubChem. «Menthol» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2024-12-20).
↑ (Ingelesez) Eccles, R. (2011-04-12). «Menthol and Related Cooling Compounds» Journal of Pharmacy and Pharmacology 46 (8): 618–630. doi:10.1111/j.2042-7158.1994.tb03871.x. ISSN 2042-7158. (Noiz kontsultatua: 2024-10-10).
↑ Galeotti, Nicoletta; Di Cesare Mannelli, Lorenzo; Mazzanti, Gabriela; Bartolini, Alessandro; Ghelardini, Carla. (2002-04-12). «Menthol: a natural analgesic compound» Neuroscience Letters 322 (3): 145–148. doi:10.1016/S0304-3940(01)02527-7. ISSN 0304-3940. (Noiz kontsultatua: 2024-10-10).
↑ Ahoa garbitzeko moduak: zertarako balio du kolutorio bakoitzak?. .

Kanpo estekak

Datuak: Q407418
Multimedia: Menthol / Q407418

[1] Gruenwald, Joerg, ed. (2007). PDR for herbal medicines. (4. ed. argitaraldia) Thomson Healthcare ISBN 978-1-56363-678-3. (Noiz kontsultatua: 2024-10-10).

[2] Mentol. Zientzia eta teknologiaren hiztegi entziklopedikoa. Elhuyar fundazioa.

[:0-3] (Ingelesez) PubChem. «Menthol» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2024-12-20).

[4] (Ingelesez) Eccles, R. (2011-04-12). «Menthol and Related Cooling Compounds» Journal of Pharmacy and Pharmacology 46 (8): 618–630. doi:10.1111/j.2042-7158.1994.tb03871.x. ISSN 2042-7158. (Noiz kontsultatua: 2024-10-10).

[5] Galeotti, Nicoletta; Di Cesare Mannelli, Lorenzo; Mazzanti, Gabriela; Bartolini, Alessandro; Ghelardini, Carla. (2002-04-12). «Menthol: a natural analgesic compound» Neuroscience Letters 322 (3): 145–148. doi:10.1016/S0304-3940(01)02527-7. ISSN 0304-3940. (Noiz kontsultatua: 2024-10-10).

[6] Ahoa garbitzeko moduak: zertarako balio du kolutorio bakoitzak?. .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]