ویکی‌پدیا:پیوند به ویدئو
 | این یک مکمل توضیحی برای وپ:شیوه ارجاع به منابع و وپ:پیوند به بیرون است. هدف از این صفحه ارائه اطلاعات تکمیلی در مورد مفاهیم موجود در صفحاتی است که این صفحه به آن‌ها پیوند داده شده است. این صفحه یک سیاست یا رهنمود ویکی‌پدیا نیست، چرا که توسط اجتماع ویکی‌پدیا مورد بررسی مفصل قرار نگرفته‌است. |
 | این صفحه در یک نگاه: گاهی می‌توان از ویدیوهایی که در وب‌گاه‌ها توسط کاربران بارگذاری می‌شوند به عنوان منبع یا پیوند به بیرون استفاده کرد. اما چنین پیوندهایی باید با سیاست‌ها و رهنمودهای مختلف سازگار باشند. هر پیوندی باید با دقت و به صورت جداگانه ارزیابی شود. |
پیوند به ویدیوهایی که توسط کاربران در وب‌گاه‌ها بارگذاری می‌شوند، چه به صورت پیوند به بیرون و چه به عنوان منبع، به خودی خود ممنوع نیست. با این حال سیاست‌ها و رهنمودهای مختلفی وجود دارند که باید در نظر گرفته بشوند و پیوندها باید با دقت و به صورت جداگانه ارزیابی گردند.
از پیوند دادن به وب‌گاه‌هایی که در آن کاربران ویدیو بارگذاری می‌کنند عموماً باید پرهیز بشود چرا که در بیشتر موارد چنین پیوندهایی نادرست هستند. شما نمی‌توانید به وب‌گاهی که حق تکثیر را نقض می‌کند پیوند بدهید؛ مثلاً اگر یک نماهنگ یا برنامهٔ تلویزیونی به طور غیرقانونی در جایی بارگذاری شده (صرف نظر از این که کجا و به چه منظوری بوده) شما نمی‌توانید به آن پیوند بدهید. ویکی‌پدیا رعایت حق تکثیر را بسیار جدی می‌گیرد، و کسانی که حق تکثیر را مرتباً نقض کنند قطع دسترسی خواهند شد.
اگر می‌خواهید از یک ویدیو به عنوان منبع استفاده کنید، در آن صورت باید اثبات کنید که هم ویدیو و هم کسی که آن را بارگذاری کرده، معیارهای منابع معتبر را دارا هستند. اگر هدفتان صرفاً ارجاع به بخشی از یک برنامهٔ تلویزیونی است، می‌توانید به جای پیوند دادن به خود ویدیو، یادکردی اضافه کنید که توضیح بدهد کدام قسمت از کدام برنامه به عنوان منبع استفاده شده‌است. توجه کنید که کماکان، آن منبع باید شرایط منابع معتبر را دارا باشد.
استفاده
[ویرایش]پیوند به ویدیوها قابل قبول است اگر بتوانید نشان بدهید که محتوای ویدیو با رعایت حق تکثیر منتشر شده (مثلاً توسط مالک اصلی اثر، یا با اجازهٔ وی منتشر شده‌است). ویدیوهایی که بخشی یا تمام یک برنامهٔ خبری، برنامهٔ تلویزیونی، فیلم، نماهنگ، تبلیغات و غیره را نشان می‌دهند به طور کلی ناقض حق تکثیر دانسته می‌شوند مگر آن که مشخص باشد که توسط صاحب اصلی اثر بارگذاری شده‌اند. ویرایشگران ویکی‌پدیا نباید به محتوای ناقض حق تکثیر پیوند بدهند چون این کار باعث می‌شود که تصویری منفی برای ویکی‌پدیا و کاربرانش (به عنوان ترویج‌دهندگان نقض حق تکثیر) ایجاد بشود و مشکلات قانونی برای ویکی‌پدیا ایجاد گردد. اگر کسی ویدیویی را بارگذاری کرده و در آن مدعی شده که شرایط استفاده منصفانه برآورده شده‌است، ویرایشگران ویکی‌پدیا نباید این ادعا را بپذیرند چون عمدتاً چنین ادعاهایی کاذب هستند. دست آخر این که وقتی ویدیویی توسط کسی غیر از صاحب اصلی اثر بارگذاری شده باشد هیچ راهی وجود ندارد که بتوان ثابت کرد که آیا اصالت دارد یا دستکاری شده‌است.
- مثال
- برخی وب‌گاه‌ها نظیر آپارات به کاربران اجازه می‌دهند که محتوای ویدیویی بارگذاری کنند. ممکن است کاربری، بخشی یا تمام یکی از قسمت‌های برنامهٔ ۹۰ را در آپارات بارگذاری کند. صاحب اصلی حق تکثیر این برنامه، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. پیوند دادن به چنین محتوایی (چه به عنوان منبع، و چه غیر از آن) چند مشکل دارد: نخست این که ویدیویی که توسط سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران بارگذاری نشده باشد اصولاً ناقض حق تکثیر است مگر خلافش ثابت بشود؛ دوم این که هیچ تضمینی وجود ندارد که کاربر، ویدیو را قبل از بارگذاری دستکاری نکرده باشد. در نتیجه باید از پیوند دادن به چنین ویدیویی در ویکی‌پدیا پرهیز کرد.
استفاده به عنوان منبع
[ویرایش]اعتبار یک منبع بستگی دارد به شرایط آن. به طور کلی، بهترین منابع آن‌هایی هستند که توسط ساختاری ایجاد می‌شوند که اطمینان حاصل می‌کند اطلاعات آن منبع حقیقت را منعکس می‌کنند، قانون را نقض نمی‌کنند، و مبتنی بر شواهد هستند. وب‌گاه‌هایی مانند یوتیوب و نظایر آن چنین روند ویراستاری برای ویدیوهاشان ندارند، در نتیجه ویرایشگران ویکی‌پدیا باید مراقب باشند که اعتبار ویدیوهایی از این دست چقدر کم است. اگر از چنین ویدیویی به عنوان منبع استفاده شد هم ویرایشگران باید اطمینان حاصل کنند که ویدیو مانند نسخهٔ اصلی اثر است و به شکلی که محتوا یا منظور را تغییر بدهد دستکاری نشده‌است.
در یوتیوب کانال‌هایی وجود دارند که متعلق به سازمان‌های معتبر (مثلاً خبرگزاری‌هایی نظیر آسوشیتد پرس) هستند. ویدیوهای این کانال‌ها چون توسط سازمانی معتبر بارگذاری می‌شوند عموماً معتبر هستند. مثال دیگر کانال‌هایی در ویوو است که به طور رسمی توسط هنرمندان ارائه می‌شود و در آن نماهنگ‌های خود را منتشر می‌کنند.
توجه کنید که هر کسی می‌تواند یک وب‌گاه یا ویدیو درست کند و در آن مدعی شود که در یک موضوع صاحب نظر است. از همین رو، محتوایی که توسط خود شخص منتشر شود عموماً یک منبع معتبر تلقی نمی‌شود. ویدیوهایی که توسط شخصی که تولیدشان کرده منتشر می‌شوند (یعنی پیش از انتشار از یک روال ویراستاری، نظیر آنچه در خبرگزاری‌ها مرسوم است گذر نکرده‌اند)، تنها می‌توانند به عنوان منبعی در مورد خود صاحب اثر استفاده شوند آن هم به شرطی که معیارهای وپ:خودنوشته در آن احراز شود.
هر گونه تفسیری بر اثر اولیه می‌بایست توسط یک منبع معتبر پشتیبانی شود. به بیان دیگر، اگر در یک ویدیوی معتبر ادعایی می‌شود، می‌توان از آن به عنوان منبع ادعا استفاده کرد، اما نمی‌توان از آن به عنوان منبعی برای «تحلیلی» بر آن ادعا استفاده کرد؛ تحلیل خود یک منبع معتبر جداگانه می‌خواهد. این برای آن است که جلوی انتشار تحقیق دست اول در ویکی‌پدیا گرفته بشود. یک منبع اولیه فقط به عنوان منبع برای جمله‌ای می‌تواند استفاده بشود که هر کسی بدون دانش ویژه بتواند با دیدن ویدیو همان جمله را از آن استنباط کند. ویرایشگران ویکی‌پدیا نباید از ویدیوها به عنوان منبعی برای اثبات تحلیل‌های خودشان استفاده کنند.
دست آخر این که مصاحبه‌ها و مناظره‌ها، از نظر طبقه‌بندی منابع عموماً جزو منابع اولیه قرار می‌گیرند و اعتبار کمی دارند. برای مثال این که یک نفر (ولو متخصص) در مصاحبه‌ای ادعای بکند، اعتبارش کمتر از زمانی است که همین ادعا را مکتوب کند، به خصوص اگر ادعای مکتوب در جایی (مثل یک مجلهٔ علمی) که ساختار ویراستاری معتبر دارد منتشر بشود. در نتیجه حتی جایی که استفاده از ویدیوی مصاحبه‌ها و مناظره‌ها به عنوان منبع، مشکلات یادشده در بالا (مثل حق تکثیر یا اصالت اثر) را هم نداشته باشد باز باید توجه کرد که چنین منبعی اعتبار کمی دارد و بهتر است با منابع معتبرتر جایگزین بشود. در نبود منابع معتبرتر باید آن ادعا از مقاله حذف شود یا به آن وزن محدودی داده شود و اعتبار کم منبع نیز در متن منعکس گردد.
- مثال
- اگر در مثال قبلی، ویدیوی برنامهٔ ۹۰ توسط خود سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی منتشر شود (مثلاً بر روی وب‌گاه همین سازمان)، آن‌گاه این ویدیو را می‌توان اصیل دانست و پیوند دادن به آن از نظر حق تکثیر هم مشکل ندارد. اما اعتبار محتوای قسمت‌های مختلف این ویدیو می‌تواند متفاوت باشد. مثلاً اگر قسمتی از برنامه به بررسی گزارش نشریات معتبر ورزشی راجع به یک کیفیت کفش ورزشکاران تیم ملی فرانسه بپردازد، استناد به این بررسی (با پیوند دادن به ویدیو) مصداقی از استفاده از یک منبع ثانویه است. در مقابل اگر در قسمتی دیگر از برنامه با مربی تیم ملی فرانسه مصاحبهٔ تلفنی بشود و از او در مورد کیفیت کفش بازیکنانش سؤال شود، ادعاهای وی فقط در حد یک منبع اولیه قابل استناد هستند و اعتبار کمتری دارند.
پیوند به بیرون
[ویرایش]پیوند دادن به ویدیوهایی که توسط کاربران در وب بارگذاری شده‌اند تنها زمانی مجاز است که با معیارهای ویکی‌پدیا برای پیوند به بیرون سازگاری داشته باشد. برای نمونه، بیشتر ویدیوها حاوی اطلاعاتی کمتر از یک وب‌گاه یا حتی خود مقاله‌های ویکی‌پدیا هستند، در نتیجه معیار اول وپ:پیوند نه را نقض می‌کنند.
پیوند دادن به ویدیوهایی که یک وب‌گاه یا محصول را تبلیغ می‌کند، هرزنگاری تلقی می‌شود. چنین پیوندهایی را فقط می‌توان در مقاله‌ای که راجع به آن وب‌گاه یا محصول است، در صورت نیاز به کار برد.
جستارهای وابسته
[ویرایش]- ویکی‌پدیا:بارگذاری ویدیو دربارهٔ بارگذاری ویدیو در خود ویکی‌پدیا