1991
| Historio 19ma yarcento  20ma 21ma yarcento
|
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1991 (MCMXCI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye mardio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 991ma yaro di la duesma yarmilo, la 91ma yaro di la 20ma yarcento, e la 2ma yaro di la yari 1990a.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 29ma di novembro - Galileo-probilo trovas 951 Gaspra asteroido.
- 15ma di marto - L'okupo-trupi de Sovietia, Usa, Unionita Rejio e Francia oficale remisas de omna yuri en Germania.
- 17ma di septembro - Unesma oficala versiono di Linux-kerno aparas.
- 3ma di decembro - Egiptiano Boutros Boutros-Ghali elektesas chefo dil Unionita Nacioni.
- 11ma di januaro - Sovietiana trupi invadas Vilnius pro preventor la separesko di Lituania de Soviet-Uniono.
- 13ma di januaro - Sovietiana trupi okupas televiziono-domo en Vilnius, Lituania.
- 4ma di februaro - Islando agnoskas Lituaniana nedependo, l'unesma lando qua facis lo, pos 1990.
- 9ma di februaro - Lituani votas por nedependo.
- 15ma di februaro - Chekoslovakia, Hungaria e Polonia kontratas en Visegrad pri kunlaboro dum lia transiri al ekonomio di merkato.
- 9ma di marto - Eventas demonstri kontre Slobodan Milosevic en la stradi di Beograd. Du homi mortas kande militala tanki represas la demonstro.
- 14ma di marto - En Unionita Rejio liberigesas sis membridi IRA pos 16-yara enkarcerigo, kande on perceptis ke la pruvili esis falsa.
- 15ma di marto - Okupo-trupi de Sovietia, Usa, Unionita Rejio e Francia oficale remisas de omna yuri en Germania.
- 9ma di aprilo - Gruzia nedependanteskas de Sovietia.
- 19ma di mayo - Kroatiani votas por divenar nedependanta de Yugoslavia.
- 26ma di mayo - Zviad Gamsakhurdia elektesas prezidanto di Gruzia.
- 12ma di junio - Boris Yelcin elektesas per direta elekto prezidanto di federala Rusia.
- 25ma di junio - Kroatia e Slovenia deklaras su nedependanta de Yugoslavia.
- 1ma di julio - Pakto di Warszawa dissolvesas oficale.
- 7ma di julio - Pakto en Brion finas la dekdia milito inter Slovenia e Yugoslavia e plutardigas la nedependo di Slovenia e Kroatia tri monati.
- 12ma di julio - Bulgaria adoptas lua nuna konstituco.
- 18ma di agosto - On anuncas ke prezidanto di Soviet-Uniono Mihail Gorbachyov maladeskis, quo komencis agostala stato-stroko. La prezidanto arestesas en Krimea ed ok rebeli nomizas viceprezidanto Gennadi Yanayev kom chefo di la lando.
- 19ma di agosto - En Sovietia, konservemi probas kaptar la povo, ma stato-stroko falias.
- 20ma di agosto - Estonia deklaras su itere nedependanta.
- 20ma di agosto - En Moskva, 100 000 homi demonstras pro Mihail Gorbachyov.
- 21ma di agosto - Latvia deklaras su itere nedependanta.
- 21ma di agosto - Stato-stroko falias en Moskva, kande l'armeo montras suporto a Mihail Gorbachyov.
- 24ma di agosto - Rusia ed Ukraina deklaras su nedependanta. Boris Yelcin agnoskas nedependo di Estonia e Latvia.
- 27ma di agosto - Suvereneso di RSS Moldova deklaresas da lua parlamento, signifikanta ke lokala legi esos plu efikiva kam olta di Sovietia.
- 27ma di agosto - EU agnoskas la nedependo di Baltika landi.
- 29ma di agosto - Komunista Partiso di Sovietia dissolvesas.
- 6ma di septembro - Sovietia agnoskas la nedependo di Baltika landi.
- 6ma di septembro - Leningrad itere nomesas Sankt-Peterburg.
- 8ma di septembro - Norda Makedonia, lor nomizita "Republiko Macedonia", nedependanteskas.
- 8ma di oktobro - Kroatia votas por abandonar Yugoslavia e divenar nedependanta.
- 8ma di novembro - Kroatia ruptas diplomacala relati kun Yugoslavia.
- 18ma di novembro - En Kroatia, Serba trupi okupas Vukovar e masakras lua habitantaro.
- 27ma di novembro - Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni decidas sendar soldati por sekurigar paco en Yugoslavia.
- 1ma di decembro - Ukrainani votas pri divenar nedependanta de Sovietia.
- 8ma di decembro - Rumania adoptas nova konstituco.
- 21ma di decembro - Dekeun ex-Sovietiana republiki formacas uniono konocata kom Komunitato di Nedependanta Stati.
- 25ma di decembro - Mihail Gorbachyov renuncas de prezidanteso di Sovietia.
- 26ma di decembro - Supra Konsilistaro di Sovietia renkontras e decidas dissolvor Sovietia.
- 31ma di decembro - Sovietia finas existar.
- 4ma di januaro - Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni kondamnas Israel por violentoza agi kontra la Palestinani.
- 15ma di januaro - La lasta dio por Irak retretar ek Kuwait. Irak ne retretas.
- 16ma di januaro - Milito kontre Irak komencas.
- 23ma di februaro - Landala milito komencas dum la milito di Irak, kande Usani transiras la limito de Saudi-Arabia a Kuwait.
- 23ma di februaro - Sangoza stato-stroko revokas chefministro di Tailando Chatichai Choonhavan de la povo.
- 26ma di februaro - Saddam Hussein anuncas ke Irakana korpi retretos ek Kuwait.
- 27ma di februaro - Milito di Persiana Gulfo finas per armistico.
- 3ma di aprilo - Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni imperas ke Irak desmuntos omna destruktego-armi e fuzei.
- 29ma di aprilo - Ciklono frapas litoro di Bangladesh e produktas 138 866 morti[1]. Ol desaparas ye la sequanta dio.
- 21ma di mayo - Suocidanta teroristo Thenmuli Rajaratnam, alias Dhanu, mortigas Rajiv Gandhi, chefministro di India, dum lua elekto-kampaniala voyo. Adminime 14 plusa homi mortigesas dum l'atako.[2]
- 7ma di junio - Volkano Pinatubo explozas en Filipini e genitas nubo di cindro alta di 7 kilometri.
- 30ma di agosto - Azerbaijan nedependanteskas de Soviet-Uniono.
- 31ma di agosto - Kirgizistan nedependanteskas de Soviet-Uniono.
- 9ma di septembro - Tajikistan deklaras nedependo de Soviet-Uniono.
- 23ma di septembro - Armenia nedependanteskas de Soviet-Uniono.
- 18ma di oktobro - Azerbaijan deklaras nedependo de Soviet-Uniono.
- 23ma di oktobro - Kambodja e Vietnam signatas pakto pri paco en Paris. La milito inter la du landi finas.[3]
- 14ma di novembro - Princo di Kambodja Norodom Sihanouk retrovenas a Phnom Penh pos 13-yara exilo.
- 16ma di decembro - Kazakstan divenas nedependanta de Soviet-Uniono.[4]
- 21ma di decembro - Sud-Osetia deklaras nedependo de Gruzia.[5]
- 27ma di januaro - Prezidanto Siad Barre fugas de Mogadishu, Somalia.
- 17ma di junio - Sudafrika finas registragar homi segun raso en nasko-momento.
- 6ma di julio - Nelson Mandela divenas prezidanto di ANC.
- 12ma di decembro - La chef-urbo di Nigeria oficale transferesas de Lagos ad Abuja.
- 3ma di marto - Videografanto salvas en rubando, kande policisti en Los Angeles, Usa, sevicias negra viro Rodney King.
- 7ma di februaro - Jean-Bertrand Aristide asumas kom l'unesma demokratial elektita prezidanto di Haiti.
- 29ma di septembro - Stato-stroko en Haiti revokas prezidanto+ Jean-Bertrand Aristide.
- 1ma di decembro - Kanalo di Panama divenas parto di Panama.
- 12ma di novembro - Masakro di Santa Cruz: Indoneziana soldati pafas kontre Estal Timorana studenti en Dili, ocidanta 74 personi.[6]
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 1ma di januaro - Andrei Cherkasov, Rusa gimnastikistulo
- 7ma di januaro- Eden Hazard, Belga futbalisto
- 15ma di januaro - Darya Klishina, Rusa atletino
- 28ma di januaro - Darya Yelizarova, Rusa gimnastikistino
- 10ma di februaro - Emma Roberts, Usan aktorino e manekinino
- 14ma di februaro - Erkin Adilbek uulu, Kirgiziana boxisto
- 14ma di februaro - Anna Kiesenhofer, Austriana biciklistino
- 19ma di februaro - Stanislav Vovk, Rusa tenisistulo
- 20ma di februaro - Valeria Savinih, Rusa tenisistino
- 22ma di februaro - Andrei Kuznecov, Rusa tenisistulo
- 1ma di marto - Marat Adjiniyazov, Kirgiziana futbalistulo
- 2ma di marto - Jacob Josefson, Sueda hokeisto
- 5ma di marto - Maxim Matlakov, Rusa shakoludistulo
- 11ma di marto - Dorjsürengiyn Sumyaa, Mongoliana judoistino
- 21ma di marto - Antoine Griezmann, Franca futbalisto
- 4ma di aprilo - Asia Muhammad, Usana tenisistino
- 11ma di aprilo - Thiago Alcântara, Hispana futbalisto
- 14ma di aprilo - Constance Jablonski, Franca manekinino
- 15ma di aprilo - Anastasia Vinnikova, Bielorusa kantistino
- 20ma di aprilo - Lucas Rijneveld, Nederlandana skriptisto
- 22ma di aprilo - Yekaterina Kramarenko, Rusa gimnastikistino
- 23ma di mayo - Lena Meyer-Landrut, Germana kantistino
- 28ma di mayo - Danielle Lao, Usana tenisistino
- 28ma di mayo - Andrei Vasiliewski, Bielorusa tenisistulo
- 4ma di junio - Olga Girya, Rusa shakoludistino
- 4ma di junio - Lorenzo Insigne, Italiana futbalisto
- 14ma di junio - Erick Barrondo, Guatemalan atleto
- 18ma di junio - Ondřej Havlíček, Cheka hokeisto
- 3ma di julio - Anastasia Pavlyuchenkova, Rusa tenisistino, olimpiala championino de Tokyo 2020
- 12ma di julio - James Rodríguez, Kolumbiana futbalisto
- 16ma di julio - Andros Townsend, Angla futbalisto
- 27ma di julio - Violetta Kolobova, Rusa skermistino
- 28ma di julio - Batmönhiyn Erhembayar, Mongoliana futbalisto
- 9ma di julio - Mitchel Musso, Usan aktoro
- 12ma di agosto - Michal Bulíř, Cheka hokeisto
- 21ma di agosto - Anna Morgina, Rusa tenisistino
- 13ma di septembro - Xenia Afanasyeva, Rusa gimnastikistino
- 21ma di septembro - Baatarsühiyn Chinzorig, Mongoliana boxisto
.jpg)
- 27ma di septembro - Simona Halep, Rumana tenisistino
- 2ma di oktobro - Roberto Firmino, Braziliana futbalisto
- 10ma di oktobro - Xherdan Shaqiri, Suisa futbalisto
- 20ma di oktobro - Debinha, Braziliana futbalistino
- 1ma di novembro - Jiang Yuyuan, Chiniana gimnastikistino
- 5ma di novembro - Urmat Abdukaimov, Kirgiziana futbalistulo
- 21ma di novembro - Almaz Ayana, Etiopian atletino
- 23ma di novembro - Christian Cueva, Peruana futbalisto
- 1ma di decembro - Sun Yang, Chiniana natisto
- 6ma di decembro - CoCo Vandeweghe, Usana tenisistino
- 12ma di decembro - Yelena Kokareva, Rusa gimnastikistino
- 13ma di decembro - Dave Leduc, Burmana boxisto
Morti
[redaktar | redaktar fonto]- 3ma di januaro - Reuben Tam, Usana piktisto (n. 1916)
- 8ma di januaro - Steve Clark, Britaniana gitaristo (Def Leppard) (n. 1960)
- 11ma di januaro - Carl David Anderson, Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1905)
- 13ma di januaro - Tage Carlberg, Sueda Idisto (n. 1902)
- 17ma di januaro - Olav la 5ma, rejulo di Norvegia (n. 1903)
- 30ma di januaro - John Bardeen, Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1903)
- 4ma di februaro - Juozas Baltušis, Lituana-Sovietiana skriptisto (n. 1909)
- 6ma di februaro - Salvador Luria, Italiana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1912)
- 21ma di februaro - Margot Fonteyn, Britaniana dansisto (n. 1919)
- 2ma di marto - Serge Gainsbourg, Franca kantisto (n. 1928)
- 12ma di marto - Ragnar Granit, Finlandana neurociencisto, Nobel-laureato (n. 1900)
- 12ma di marto - William Heinesen, Faerana skriptisto (n. 1900)
- 24ma di marto - Albert Järvinen, Finlandana rock-gitaristo (n. 1950)
- 2ma di aprilo - Hannes Alfvén, Sueda fizikisto, Nobel-laureato (n. 1908)
- 3ma di aprilo - Graham Greene, Britaniana skriptisto (n. 1904)
- 20ma di aprilo - Yumjaagiyn Cedenbal, prezidanto di Mongolia (n. 1916)
- 1ma di mayo - Cesare Merzagora, Italiana politikisto, provizora prezidanto (n. 1898)
- 16ma di mayo - Willem Jacob Visser, membro di Nederlandana societo por Interlingua (n. 1915)
- 13ma di mayo - Abderrahmane Farès, chefo di stato di Aljeria (n. 1911)
- 21ma di mayo - Rajiv Gandhi, chefministro di India (n. 1944)
- 23ma di mayo - Jean Van Houtte, chefministro di Belgia (n. 1907)
- 6ma di junio - Stan Getz, Usana jazo-saxofonisto (n. 1927)
- 15ma di junio - William Arthur Lewis, Santalucian ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1915)
- 24ma di junio - Rufino Tamayo, Mexikiana piktisto (n. 1899)
- 6ma di julio - Anton Yugov, chefministro di Bulgaria (n. 1904)
- 16ma di julio - Robert Motherwell, Usana piktisto (n. 1915)
- 24ma di julio - Isaac Bashevis Singer, Polona-Usana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1902)
- 24ma di julio - Tadeusz Kwaśniak, Polona serial-ocidero (n. 1951)
- 3ma di agosto - Ali Sabri, chefministro di Egiptia (n. 1920)
- 5ma di agosto - Soichiro Honda, Japoniana entraprezisto (n. 1906)
- 6ma di agosto - Shapur Bakhtiar, chefministro di Iran (n. 1914)
- 12ma di agosto - Andrzej Łuczeńczyk, Polona skriptisto (n. 1945)
- 30ma di agosto - Jean Tinguely, Suisa piktisto (n. 1925)
- 2ma di septembro - Alfonso García Robles, Mexikiana diplomacisto, Nobel-laureato (n. 1911)
- 3ma di septembro - Frank Capra, Usana filmifisto (n. 1897)
- 5ma di septembro - Louis-Marie Pouka, Kamerunana poeto (n. 1910)
- 7ma di septembro - Edwin Mattison McMillan, Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1907)
- 25ma di septembro - Klaus Barbie, Germana naziisto (n. 1913)
- 26ma di septembro - Billy Vaughn, Usana orkestrestro (n. 1919)
- 28ma di septembro - Miles Davis, Usana jazo-muzikisto e kompozisto (n. 1926)
- 7ma di oktobro - Natalia Ginzburg, Italiana skriptisto (n. 1916)
- 13ma di oktobro - Daniel Oduber Quirós, prezidanto di Kosta Rika (n. 1921)
- 24ma di oktobro - Gene Roddenberry, kreinto di Star Trek (n. 1921)
- 29ma di oktobro - Mario Scelba, chefministro di Italia (n. 1901)
- 5ma di novembro - Fred MacMurray, Usan aktoro (n. 1908)
- 6ma di novembro - Gene Tierney, Usan aktorino (n. 1920)
- 9ma di novembro - Yves Montand, Franca cinem-aktoro e kantisto (n. 1921)
- 18ma di novembro - Gustáv Husák, prezidanto di Chekoslovakia (n. 1913)
- 23ma di novembro - Klaus Kinski, German aktoro (n. 1926)
- 24ma di novembro - Freddie Mercury, Britaniana kantisto (Queen) (n. 1946)
- 24ma di novembro - Eric Carr, Usana muzikisto (Kiss) (n. 1950)
- 1ma di decembro - George Joseph Stigler, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1911)
- 6ma di decembro - John Richard Nicholas Stone, Britanian ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1913)
- 9ma di decembro - Berenice Abbott, Usana fotografistino (n. 1898)
Nobel-premiiziti
[redaktar | redaktar fonto]- Fiziko: Pierre-Gilles de Gennes
- Kemio: Richard R. Ernst
- Fiziologio o Medicino: Erwin Neher, Bert Sakmann
- Literaturo: Nadine Gordimer
- Paco: Aung San Suu Kyi
- Ekonomiko: Ronald Coase
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ The Worst Natural Disasters by Death Toll - Dato di publikigo: 2008. Nomo di la publikigo: NOAA Backgrounder. URL vidita ye 3ma di oktobro 2018.
- ↑ 1991: Bomb kills India's former leader Rajiv Gandhi - Publikigita da BBC. URL vidita ye 19ma di julio 2016. Idiomo: Angla.
- ↑ Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements - Publikigita da OHCHR. Dato di publikigo: 21ma di oktobro 2011. URL vidita ye 15ma di junio 2017. Idiomo: Angla.
- ↑ Independence Day in Kazakhstan - URL vidita ye 3ma di novembro 2016.
- ↑ Непризнанные государства — Южная Осетия (Ne agnosktata stati - Sud-Osetia) - URL vidita ye 19ma di julio 2016. Idiomo: Rusa.
- ↑ Timor Leste - Famíliares choram massacre de Santa Cruz ainda sem corpos para enterrar - Publikigita da Diário de Notícias. URL vidita ye 12ma di novembro 2016.