मुक्तिनाथ

मुक्तिनाथ
Muktinath
मुक्तिनाथ; Muktinath
	मुक्तिनाथ मन्दिर
	मुक्तिनाथ; Muktinath नेपालक नक्सामे मुक्तिनाथक मन्दिर
निर्देशाङ्क:	२८°४९′०″उ॰ ८३°५२′१५″पू॰ / २८.८१६६७°N ८३.८७०८३°Eनिर्देशाङ्क: २८°४९′०″उ॰ ८३°५२′१५″पू॰ / २८.८१६६७°N ८३.८७०८३°E
नाम
वास्तविक नाम:	मुक्तिनाथक मन्दिर
अवस्थिति
देश:	नेपाल
राज्य/अञ्चल:	धवलागिरी
जिला:	मुस्ताङ
स्थान:	मुक्तिनाथ, जोमसोम
कला आ संस्कृति
मुख्य देवता:	मुक्तिनाथ,विष्णु
वास्तुशैली:	द्रबिड शैली
वेबसाइट:	muktinath.org

मुक्तिनाथ हिन्दू तथा बौद्धमार्गीसभक लेल एक महत्वपूर्ण तिर्थस्थल छी । ई तिर्थस्थल समुद्र सतहसँ ३,७१० मीटरक उचाईमे नेपालक हिमालय पारक मुस्ताङ जिलामे अवस्थित अछि । ई मन्दिरके हिन्दूसभ मुक्ति क्षेत्र तथा बौद्धमार्गीसभ तिब्बती भाषामे छुमिङ ग्यात्सा (अर्थ 'सय पानी') कहैत अछि । तिब्बती बौद्धमार्गीसभक २४ तान्त्रिक स्थानसभमे सँ छुमिङ ग्यात्सा सेहो एक छी । मुक्तिनाथ वैष्‍णव सम्प्रदायक सेहो प्रमुख मन्दिरसभमे सँ एक छी । ई तिर्थस्थल शालिग्राम भगवानक लेल प्रसिद्ध रहल अछि । शालिग्राम बास्तवमे एकटा पवित्र शिला छी जकरा हिन्दू धर्ममे पुजनिय मानल जाइत अछि । ई मुख्य रुपमे कालीगण्डकी नदीमे मिलैत अछि । जहि क्षेत्रमे मुक्तिनाथ अवस्थित अछि ओ ठामके मुक्तिक्षेत्र कहल जाइत अछि । हिन्दु धार्मिक मान्‍यताक आधारमे ई एहन क्षेत्र छी, जतय लोकसभके मुक्ति अथवा मोक्ष प्राप्‍त होइत अछि । मुक्तिनाथक यात्रा जटिल अछि मुदा तबो हजारो सङ्ख्यामे हिन्दू धर्मावलम्बी एतय तिर्थ करैलेल आबैत अछि । ई हिन्दु धर्मक दुर्गम तिर्थस्थलमे सँ एक छी।

पौराणिकता

मुक्तिनाथ १०८ दिव्‍य देशसभमे एक स्थान छी । ई 'दिव्‍य देश' वैष्‍णवसभक पवित्र मन्दिर छी ।^[१] पारम्परिक रूपमे भगवान विष्‍णुक शालिग्राम शिलाक रूपमे पूजा कएल जाइत अछि । ई शिलाक निर्माण प्रागैतिहासिक कालमे पाबल जाइवाला किराक जीवाश्‍मसँ भेल छल, जे मुख्‍यत: टेथिस सागरमे पाबल जाइत छल । जतय टेथिस सागर अवस्थित छल ओ ठाम अखन हिमालय पर्वत अछि । पौराणिक मान्‍यतासभक अनुसार शालिग्राम शिलामे विष्‍णुक निवास होइत छल । एहि सम्बन्धमे अनेक पौराणिक कथासभमे सेहो प्रचलित अछि । याह कथासभमे एक कथाक अनुसार जब भगवान शिव जालन्धर नामक असुरसँ युद्धमे नै जित सकल तखन भगवान विष्‍णु हुनकर मद्दत केनए छल ।

चित्र दीर्घा

मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र
मुक्तिनाथ मन्दिर क्षेत्र

सन्दर्भ सामग्रीसभ

↑ "Archive copy"। मूलसँ 2015-03-22 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 2017-06-19। {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link)

बाह्य लिङ्कसभ

विकिमिडिया कमन्समे मुक्तिनाथसँ सम्बन्धित मिडिया अछि।आकृति:Preview warning

[1] "Archive copy"। मूलसँ 2015-03-22 कऽ सङ्ग्रहित। अन्तिम पहुँच 2017-06-19। {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)CS1 maint: archived copy as title (link)

[१]